Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski (spr.)

Sędziowie: SA Dorota Elżbieta Zarzecka

SO del. Piotr Prusinowski

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2013 r. w Białymstoku

sprawy z wniosku L. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 25 października 2012 r. sygn. akt III U 412/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1234/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 18 maja 2012r. wydaną w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) odmówił L. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 10 maja 2012r. nie stwierdziła u niego niezdolności do pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji L. S. wskazał, że od 10 lat choruje na cukrzycę z powikłaniami oraz stale się leczy i przebywa na zwolnieniach lekarskich.

Sąd Okręgowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 25 października 2012r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał L. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 26 marca 2012r. do dnia 31 lipca 2013r.

W celu ustalenia, czy odwołujący jest niezdolny do pracy, Sąd pierwszej instancji dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu kardiologii, urologii, diabetologii, neurologii i okulistyki. Po dokonanym w dniu 21 lipca 2012r. badaniu oraz analizie dokumentacji medycznej, biegli rozpoznali u wnioskodawcy szereg schorzeń, w tym cukrzycę. Następnie stwierdzili, że jest on częściowo niezdolny do pracy zarobkowej od 26 marca 2012r. do lipca 2013r.

Po rozważeniu zastrzeżeń organu rentowego do tej opinii, Sąd Okręgowy stwierdził brak sporu co do prawidłowości rozpoznanych schorzeń u wnioskodawcy. Podkreślił, że biegli w dokładnym uzasadnieniu opinii wyłuszczyli swoje stanowisko co do stanu sprawności odwołującego. Ich opinia była fachowa, bezstronna, należycie uzasadniona i uwzględniała zasady orzekania o niezdolności do pracy wymienione w art. 12 i 13 w/w ustawy.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosku organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego, wskazując, że o wielu schorzeniach wnioskodawcy wypowiedziało się w sposób jednoznaczny kilku biegłych lekarzy. Stan zdrowia odwołującego ocenili właściwi lekarze po bezpośrednim badaniu. W opinii wymienili rozpoznane schorzenia i uznali, że czynią one wnioskodawcę niezdolnym do pracy.

Zdaniem Sądu istniały przesłanki z art. 57 w/w ustawy, warunkujące przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł organ rentowy, który zaskarżając wyrok w całości, zarzucił mu naruszenie:

1.  przepisów prawa materialnego:

– art. 12 ust. 3 w/w ustawy poprzez przyjęcie przez Sąd, że wnioskodawca jest osobą częściowo niezdolną do pracy, w sytuacji gdy nie potwierdza tego treść znajdującej się w aktach sprawy dokumentacji medycznej,

2.  przepisów postępowania:

– art. 233 § 1 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów i niewyjaśnieniu wszystkich okoliczności sprawy poprzez wydanie wyroku na podstawie zakwestionowanej opinii biegłych sądowych i oddalenie wniosku dowodowego organu rentowego w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii lekarza z zakresu medycyny pracy.

Wskazując na powyższe, organ rentowy wniósł: o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od decyzji ZUS z dnia 18 maja 2012r., ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Suwałkach.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest niezasadna, Sąd pierwszej instancji nie naruszył bowiem prawa materialnego, tj. art. 12 ust. 3 z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustalając że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy. Nie uchybił także zasadzie swobodnej oceny dowodów, o której mowa w art. 233 § 1 k.p.c., gdyż dokonał prawidłowych i zgodnych z treścią materiału dowodowego ustaleń faktycznych. W tym zakresie Sąd Apelacyjny aprobuje stanowisko Sądu Okręgowego wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Warunki przyznania prawa do renty określa art. 57 w/w ustawy. W świetle powyższego przepisu niezdolność do pracy jest jednym z obligatoryjnych warunków przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy i ta kwestia była sporna w niniejszej sprawie. Z kolei art. 12 tej ustawy wynika, iż niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, w tym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

W przedmiocie oceny przesłanki istnienia u wnioskodawcy niezdolności do pracy, Sąd Okręgowy prawidłowo oparł się na dowodzie z opinii sądowo – lekarskiej (k. 15 – 18). Biegli sądowi z zakresu kardiologii, urologii, diabetologii, neurologii i okulistyki rozpoznali u wnioskodawcy: cukrzycę typu 2 leczoną lekami doustnymi i insuliną, retinopatię cukrzycową proliferacyjną, stan po usunięciu zaćmy obu oczu, centralne zwyrodnienie siatkówek obu oczu, polineuropatię cukrzycową, nadciśnienie tętnicze 1 ^o, hiperlipidemię, otyłość, nadreaktywność pęcherza moczowego, nietrzymanie moczu i dysfunkcję szyi pęcherza. Po czym uznali, że jest on częściowo niezdolny do pracy od 26 marca 2012r. do lipca 2013r. Biegli wskazali, że wnioskodawca choruje na cukrzycę od wielu lat, która przyczyniła się do powstania innych chorób przewlekłych, w tym powikłań wzroku, otyłości, zaburzenia gospodarki lipidowej i nadciśnienia tętniczego.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego ocena stanu zdrowia wnioskodawcy dokonana przez biegłych lekarzy była prawidłowa i zasługiwała na uwzględnienie. Opinia została sporządzona przez specjalistów, posiadających gruntowną wiedzę medyczną oraz długoletnie doświadczenie zawodowe. Podstawą jej wydania były dowody obiektywne. Biegli uwzględnili pełną dokumentację lekarską i wyniki badań zgromadzone w aktach organu rentowego. Przy ocenie niezdolności do pracy, przewidywanego okresu tej niezdolności oraz rokowań, co do odzyskania zdolności do pracy, odnieśli się także do czynników medycznych oraz zawodowych określonych w art. 12 i 13 w/w ustawy. Mieli na uwadze stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, czy rehabilitacji, wykształcenie wnioskodawcy, jego doświadczenie zawodowe. Uwzględnili także fakt (k. 15), że wnioskodawca był nauczycielem oraz że prowadzi działalność gospodarczą (szef firmy gastronomicznej). Taka działalność nie wymaga zachowania pełnej sprawności fizycznej czy szczególnych kwalifikacji. Może ją również prowadzić osoba częściowo niezdolna do pracy. Przepisy dotyczące orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych nie stanowią bowiem, jako przesłanki negatywnej, do jej orzeczenia, wykonywania zatrudnienia. Kontynuowanie zatrudnienia, lub podjęcie pracy przez osobę niezdolną do pracy, nawet z narażeniem się na pogorszenie stanu zdrowia i jej kontynuowanie nie jest przeszkodą do orzeczenia niezdolności do pracy. Taki pogląd wyraził także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 stycznia 2002r. (II UKN 709/2000, OSNP 2003/20 poz. 497).

Poza tym nie można było oceniać przesłanki niezdolności do pracy – jak wskazał ZUS w apelacji – jedynie przez pryzmat kwalifikacji wnioskodawcy do pracy na stanowisku nauczyciela. Należy bowiem za Sądem Najwyższym przypomnieć, że posiadane kwalifikacje zawodowe należy odnosić nie tylko do zawodu wyuczonego i do umiejętności z tym związanych. W pojęciu tym należy uwzględniać także umiejętności praktyczne nabyte podczas wykonywania pracy, w tym również wynikające z postępu technicznego i technologicznego, zmiany urządzeń, techniki i zasad pracy oraz przede wszystkim przekwalifikowanie się do pracy na innym stanowisku. Zatem dla stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy decydująca jest nie tylko utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu, ale także brak rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (wyrok SN z dnia 11.01.2007r., II UK 156/2006, Lex Polonica nr 1802664). Zgodnie z innym orzeczeniem Sądu Najwyższego (wyrok SN z dnia 14.06.2005r., IUK 278/04) według art. 12 w/w ustawy o niezdolności do pracy nie decyduje biologiczny stan kalectwa lub choroby, nie mający wpływu na zdolność do pracy, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Najwyższy wywiódł, że niezdolność do wykonywania pracy dotychczasowej jest warunkiem koniecznym ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowanie, że mimo upośledzenia organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu zawodowym. Identyczny pogląd Sąd Najwyższy wyraził w wyroku z dnia 29 czerwca 2005r. w sprawie IUK 299/04. Przenosząc powyższe orzeczenia na grunt niniejszej sprawy, należało przyjąć, że u wnioskodawcy nie została zachowana zdolność do wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami i doświadczeniem na stanowiskach dotychczas wykonywanych (w tym na stanowisku nauczyciela) oraz brak jest rokowań na odzyskanie przez niego zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Poza tym niezasadny był zarzut organu rentowego w przedmiocie nie dopuszczenia przez Sąd pierwszej instancji dowodu z opinii lekarza z zakresu medycyny pracy. ZUS nie wykazał bowiem aby uwzględniona przez Sąd Okręgowy opinia była wadliwa i niewystarczająca. Nie ma bowiem uzasadnienia wniosek o powołanie kolejnego biegłego jedynie w sytuacji, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Takie stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 sierpnia 1999r. (I PKN 20/99, OSNP 2000/22/807). Stwierdził także, iż wykazywanie okoliczności, uzasadniających powołanie kolejnego biegłego pozostaje w gestii strony. To strona winna wykazać się niezbędną aktywnością i wykazać błędy, sprzeczności lub inne wady w opiniach biegłych, które dyskwalifikują istniejące opinie ewentualnie uzasadniają powołanie dodatkowych opinii (wyroki SN z dnia: 16.09.2009r., I UK 102/09, LEX nr 537027; z dnia 15.02.1974r., II CR 817/73, LEX nr 7404; z dnia 18.02.1974r., II CR 5/74, Biul. SN 1974, nr 4, poz. 64; z dnia 15.11.2001r., II UKN 604/00, PPiPS 2003, nr 9, poz. 67). O ewentualnym dopuszczeniu dowodu z opinii innego biegłego nie może bowiem decydować wyłącznie wniosek strony lecz zawarte w tym wniosku konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowej opinii lub co najmniej miarodajność tę podające w wątpliwość. W przeciwnym wypadku wniosek taki musi być uznany za zmierzający wyłącznie do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu. W niniejszej sprawie organ rentowy nie wskazał racjonalnych i rzeczowych argumentów przemawiających za dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego lekarza z zakresu medycyny pracy.

Reasumując, należało uznać, że na dzień wydania zaskarżonej decyzji zaistniały podstawy do przyznania L. S. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 26 marca 2012r. do dnia 31 lipca 2013r., co czyni apelację organu rentowego bezzasadną.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., orzekł jak w wyroku.