Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anna Walus-Rząsa

Protokolant: st. sekretarz sądowy Magdalena Kamuda

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2015 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko : (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce Komandytowej w R.

o zapłatę: 110.700 zł

I.zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki Komandytowej w R. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 110.700 zł ( sto dziesięć tysięcy siedemset złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 8 stycznia 2014r. do dnia zapłaty,

II.zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9.152,00 zł ( dziewięć tysięcy sto pięćdziesiąt dwa złote) tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI GC 129/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 3 marca 2014 r.

Pozwem wniesionym w sprawie, (...) Sp. z o.o. w S. wniósł przeciwko (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w R., pozew w postępowaniu nakazowym o zapłatę kwoty 110.700,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powyższego powód wskazał, iż w związku z umową z dnia 28 września 2012 r., wykonał na rzecz pozwanego roboty budowlane, na okoliczność czego, został sporządzony stosowny protokół zaakceptowany przez inspektora nadzoru. Wobec powyższego dnia 16 grudnia 2013 r. powodowa spółka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 110.700,00 zł, którą pozwany przyjął i zaksięgował. Powód nadmienił, iż przedmiotowa faktura została przez pozwanego zaakceptowana i podpisana. Ponadto w piśmie „potwierdzenie salda” pozwany przyznał zasadność przedmiotowej faktury. W związku z okolicznością, iż pomimo upływu ustalonego terminu zapłaty pozwany nie wywiązał się z tego obowiązku, w dniu 7 lutego 2014 r. powód wezwał pozwanego do dobrowolnego spełnienia świadczenia. Powyższe nie odniosło jednak skutku.

Dnia 17 marca 2014 r. tut. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu, sygn. akt VI GNc 64/14.

Od przedmiotowego nakazu zapłaty pozwany wniósł sprzeciw wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

Pozwany zgłosił także zarzut potrącenia wierzytelności przysługującej pozwanemu względem powoda z tytułu kar umownych za nieterminowe wykonywanie przez powoda umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. w wysokości 507.000,00 zł (za okres od dnia 1 września 2013 r. do dnia 16 lutego 2014 r.) z wierzytelnością przysługującą powodowi względem pozwanego z tytułu wynagrodzenia za roboty budowlane, wykonane na podstawie umowy o roboty budowlane z dnia 28 września 2012 r. w wysokości 110.700,00 zł wynikającą z faktury VAT nr (...) z dnia 16 grudnia 2013 r.

W uzasadnieniu powyższego pozwany odnosząc się do umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r., na podstawie której postanowień a to pkt 10 ust 1 lit a), naliczył powodowi karę umowną w wysokości 507.000,00 zł, za okres od dnia 1 września 2013 r. do dnia 16 lutego 2014 r. tytułem nieterminowego wykonywania przedmiotowej umowy, wskazał, iż na mocy w/w umowy, powód zobowiązał się do wykonania zadania tj. budowy budynku mieszkalnego (...)". Termin zakończenia realizacji inwestycji – przedmiotu umowy strony ustaliły na dzień 30 grudnia 2014 r. Natomiast termin zakończenia poszczególnych prac przewidzianych w harmonogramie ustalono na dzień 30 września 2014 r. Załącznikiem nr 2 do umowy był zaakceptowany przez strony harmonogram prac określający poszczególne etapy realizacji przedmiotu umowy jak również ostateczny termin zakończenia prac. Jak wskazał pozwany powodowa spółka nie realizowała poszczególnych etapów robót w terminach określonych w harmonogramie prac, pozostając w zwłoce w ich realizacji począwszy od dnia 1 września 2013 r. z powodu braku realizacji etapu 5 zgodnie z harmonogramem prac oraz kolejnych etapów wskazanych w umowie.

Pismo powoda, które pozwany otrzymał dnia 12 lutego 2014 r., w przedmiocie wypowiedzenia umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r., z powodu braku zapłaty przez pozwanego faktury nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r., pozwany uznał za bezskuteczne wskazując, iż przedmiotowa umowa z dnia 10 kwietnia 2012 r., nie przewidywała w swej treści możliwości jej wypowiedzenia przed zakończeniem okresu jej obowiązywania, w związku z czym złożone przez powoda oświadczenie o odstąpieniu od umowy nie wywołało jakichkolwiek skutków prawnych i nie miało wpływu na obowiązywanie umowy. W przedmiotowej umowie prawo odstąpienia od umowy przez wykonawcę w ocenie pozwanego, zastrzeżone zostało w sposób sprzeczny z dyspozycją art. 395 § 1 k.c. gdyż nie został określony termin, w którym wykonawca może z tego uprawnienia skorzystać. Brak oznaczenia przez strony terminu końcowego na wykonanie prawa odstąpienia powodował w ocenie pozwanego nieważność tego zastrzeżenia, a złożone oświadczenie o odstąpieniu od umowy nie wywołało w takim przypadku żadnego skutku prawnego. W związku z bezskutecznością złożonego przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, pozwany wezwał powoda do kontynuowania robót realizowanych na podstawie przedmiotowej umowy o roboty budowlane, w tym do wykonania zaległych robót wynikających z harmonogramu prac na budynku nr (...)", stanowiącego załącznik nr 2 do umowy. Pozwany mając na uwadze zwłokę powoda w realizacji przedmiotu umowy, zgodnie z postanowieniami umownymi, począwszy od dnia 1 września 2013 r. naliczał kary umowne za zwłokę w wykonywaniu przedmiotu umowy, w wysokości 0,1% wynagrodzenia umownego netto za każdy dzień zwłoki.

W dniu 17 lutego 2014 r. pozwany wezwał powoda do zapłaty kary umownej z tytułu zwłoki w wykonywaniu umowy za okres od dnia 1 września 2013 r. do dnia poprzedzającego dzień sporządzenia wezwania do zapłaty tj. 16 lutego 2014 r. w łącznej wysokości 507.000,00 zł zastrzegając, iż kara umowna jest w dalszym ciągu naliczana ze względu na brak terminowej realizacji poszczególnych etapów umowy wskazanych w harmonogramie prac na budynku nr (...) Wierzytelność z tytułu kary umownej za w/w okres została potrącona przez pozwanego z wymagalnymi wierzytelnościami powoda, wynikającymi z wystawionych przez powoda faktur VAT w tym faktury VAT nr (...) na mocy oświadczenia woli z dnia 19 lutego 2014 r. Przedmiotowe oświadczenie o potrąceniu z w/w daty zostało powodowi skutecznie doręczone w dniu 20 lutego 2014 r.

Jak wskazał pozwany w związku z dalszym pozostawaniem w zwłoce w wykonywaniu przedmiotu umowy przez powoda, pozwany naliczał kary umowne w dalszym ciągu, od dnia następującego po dniu, do którego poprzednio naliczono kary umowne. Pismem z dnia 5 marca 2014 r. pozwany wezwał powoda do zapłaty kwoty 51.000,00 zł tytułem kary umownej naliczonej na podstawie pkt 10 ust 1 lit a) umowy, za okres od dnia 17 lutego 2014 r. do dnia sporządzenia wezwania do zapłaty tj. 5 marca 2014 r. wyznaczając termin zapłaty na dzień 6 marca 2014 r. Pozwany podniósł także, iż w związku z niewykonaniem przez powoda zaległych prac oraz braku ich kontynuowania zgodnie z umową, wobec wyczerpania ustawowych i umownych przesłanek do odstąpienia od umowy, w dniu 10 marca 2014 r. złożył powodowi oświadczenie w przedmiocie częściowego odstąpienia od umowy. W w/w oświadczeniu pozwany wskazał, że odstępuje od umowy w zakresie całej reszty niespełnionego świadczenia, którego odbiór przez pozwanego nie wynika z faktur i protokołów odbioru wymienionych w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy. W przedmiotowym oświadczeniu pozwany wezwał również powoda do stawienia się na placu budowy celem sporządzenia szczegółowego protokołu inwentaryzacji robót wykonywanych w ramach umowy, według stanu na dzień odstąpienia, co przedstawiciele powoda uczynili w wyznaczonym terminie, w związku z czym sporządzono protokół inwentaryzacji.

W odpowiedzi na sprzeciw pozwanego od nakazu zapłaty, powód podtrzymał wszelkie wnioski i twierdzenia zawarte w pozwie.

W uzasadnieniu powyższego powód zakwestionował zasadność nałożonych na niego przez pozwanego kar umownych, a w konsekwencji zasadność zgłaszanego przez pozwanego zarzutu potrącenia. Odnosząc się do kwestii wierzytelności pozwanego z tytułu kary umownej naliczonej z tytułu zwłoki w wykonaniu umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. dotyczącej budynku nr "5", powód odwołując się do zapisów przedmiotowej umowy a to pkt 1.1 oraz 4.2 i 10.1. lit a) wskazał, iż do dnia 31 grudnia 2014 r. powód nie mógł popaść w zwłokę w realizacji przedmiotu umowy bowiem wskazany w umowie termin jeszcze nie upłynął. Nadmienił, iż żaden z zapisów umowy nie przewidywał możliwości naliczenia kary umownej z tytułu zwłoki w realizacji poszczególnych etapów inwestycji. Z ostrożności procesowej powód wskazał, iż nie pozostawał w zwłoce z wykonaniem poszczególnych etapów inwestycji. Podniósł, iż na przełomie maja i czerwca 2012 r., podczas spotkania stron, działający w imieniu pozwanego G. K. nakazał wstrzymać wszelkie prace budowlane na budynku nr (...). Powyższe polecenie tłumaczył problemami finansowymi i niemożnością bieżącego finansowania inwestycji. Przedmiotowe prace na budynku nr (...) wznowiono w październiku 2012 r. Przedstawiciel pozwanego nalegał, aby powyższej okoliczności nie opisywać w dzienniku budowy. Powód wykonywał dla komplementariusza pozwanego (...) Sp. z o.o. uprzednio prace polegające na budowie budynków mieszkalnych przy ul. (...) w R. (budynki od 1 do 4). Podczas budowy budynku nr (...), jak wskazał powód, z uwagi na błędy w dokumentacji geologicznej, doszło do jego osiadania. Okoliczność ta, spowodowała konieczność wykonywania dodatkowych prac polegających na wstrzeliwaniu betonu pod budynek. W/w okoliczność, na wyraźne polecenie G. K. jak wskazał powód, również nie została zamieszczona w dzienniku budowy. Powód podniósł, iż zaistniała sytuacja spowodowała u przedstawicieli powoda przeświadczenie, że działający w imieniu pozwanego G. K. jest osobą słowną i wiarygodną, co skłoniło powoda do przystania na prośbę pozwanego i nieumieszczania w dzienniku budowy wzmianki o wstrzymaniu inwestycji na budynku nr (...).

Powód podniósł także, iż podczas prac na budynku nr (...) pozwany pozostawał w zwłoce m. in. z zapłatą faktur: nr (...) ze zwłoką od 20 listopada 2012 r. do 8 maja 2013 r., nr 06/11/2012 ze zwłoką od 21 listopada 2012 r. do 8 maja 2013 r. oraz fakturą (...) ze zwłoką od 29 grudnia 2012 r. do 4 czerwca 2013 r. Powód odwołując się do postanowień umownych wskazał, iż w wymienionych okresach przysługiwało mu prawo do wstrzymywania robót, z którego to prawa skorzystał (pkt 5.8 umowy). Pomimo, iż łącząca strony umowa nie nakładała na powoda obowiązku informowania pozwanego o wstrzymywaniu prac, pismem z dnia 10 stycznia 2014 r. powód poinformował pozwanego o wstrzymaniu robót do czasu uregulowania zaległości. Odnosząc się do pisma z dnia 10 lutego 2014 r. zatytułowanego „wypowiedzenie umowy” powód podniósł, iż skutecznie odstąpił od umowy albowiem treść przedmiotowego pisma nie może pozostawać wątpliwości, iż intencją powoda było w istocie odstąpienie od umowy albowiem świadczyła o tym przywołana podstawa odstąpienia oraz jego uzasadnienie. Również odpowiedź pozwanego na oświadczenie o odstąpieniu także nie może pozostawiać wątpliwości co do tego jak zostało ono przez niego zinterpretowane. Pkt 11.2 lit a umowy stanowi przejaw instytucji lex comissoriae, przewidzianej w art. 492 k.c. a nie, jak błędnie przyjmuje pozwany, art. 395 § 1 k.c. Dodał, że zgodnie z utrwalonym poglądem doktryny art. 492 k.c. jest przypadkiem modyfikacji ustawowego a nie umownego prawa odstąpienia (wynikającego z art. 491 § 1 k.c.).

W odpowiedzi na powyższe pismem z dnia 7 lipca 2014 r. pozwany podtrzymał w całości dotychczasowe twierdzenia i wnioski dowodowe zawarte w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

W odniesieniu do twierdzeń powoda co do wierzytelności pozwanego z tytułu kary umownej za zwłokę w wykonywaniu umowy, naliczonej na podstawie umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. pozwany zakwestionował przyjętą przez powoda interpretację przepisów umowy. Wskazał, że wbrew twierdzeniom powoda, zapis pkt 10 ust 1 lit a) w/w umowy, jednoznacznie wskazuje, na to, że kara umowna przewidziana została za zwłokę w wykonywaniu przedmiotu umowy, a nie za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy. Ponadto pozwany podniósł, iż umowa o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. oprócz ustalenia terminu zakończenia inwestycji, wyznaczonego na dzień 30 grudnia 2014 r, przewidywała terminy odnoszące się do realizacji poszczególnych etapów robót i każdy z tych etapów opatrzony został inną datą jego zakończenia. Pozwany nadto zaprzeczył twierdzeniom powoda co do wystąpienia okoliczności wstrzymania przez przedstawiciela pozwanego wszelkich prac budowlanych dotyczących budynku nr (...). Pozwany wskazał, że gdyby twierdzenia powoda były prawdziwe, okoliczność wstrzymania prac przez przedstawiciela pozwanego zostałaby umieszczona w dzienniku budowy dotyczącym realizacji przedmiotowej inwestycji. Pozwany w całości zanegował twierdzenia powoda co do złożenia przez niego skutecznego oświadczenia o odstąpieniu od umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r.

Sąd ustalił, co następuje:

Strony prowadzą działalność gospodarczą.

Dowód: odpis KRS powoda z dnia 15 lutego 2014 r., odpis KRS pozwanego z dnia 2 kwietnia 2014 r.

Dnia 10 kwietnia 2012 r. strony zawarły umowę o roboty budowlane, której przedmiotem była budowa budynku mieszkalnego wielorodzinnego z usługami, oznaczonego w projektach stanowiących załącznik nr 1 wraz z wewnętrznymi instalacjami i przyłączeniami mediów zgodnie z dostarczonymi projektami budowlanymi i wykonawczymi oraz zgłoszeniami (pkt 1 przedmiotowej umowy). Budynek ten, zlokalizowany był przy ul. (...) w R., posiadając roboczy nr „5”. Termin rozpoczęcia realizacji przedmiotu umowy strony ustaliły na dzień 7 maja 2012 r. (ust. 4 pkt 1). Natomiast termin zakończenia inwestycji – realizacji przedmiotu umowy strony ustaliły w Harmonogramie robót, który stanowił załącznik nr 2 do umowy, na dzień 30 grudnia 2014 r. Termin zakończenia poszczególnych prac przewidzianych harmonogramem upływał 30 września 2014 r. (ust 4 pkt 2). Ponadto strony ustaliły, iż termin zakończenia robót może ulec przesunięciu w przypadku m. in. przerw w realizacji powstałych z przyczyn zależnych od zamawiającego (pozwanego), co powinno mieć odzwierciedlenie każdorazowo w dzienniku budowy, pod rygorem utraty możliwości powoływania się na tą okoliczność (ust 4 pkt 3). Strony ustaliły termin płatności faktur na 21 dni, który rozpoczynał swój bieg od dnia złożenia przez wykonawcę w siedzibie zamawiającego prawidłowo wystawionej faktury wraz z protokołem odbioru prac. Jeśli zamawiający opóźniłby się z płatnością za prawidłowo wystawioną fakturę (...) dni, wykonawcy przysługiwało prawo wstrzymania prac bez wcześniejszej informacji do czasu uregulowania zaległości (ust 5 pkt 8). Strony postanowiły także, iż obowiązującą je formą odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy są kary umowne. Wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną m. in. za zwłokę/opóźnienie w wykonywaniu przedmiotu umowy - w wysokości 0,1 % wynagrodzenia netto za każdy dzień zwłoki, a za odstąpienie od umowy przez wykonawcę z przyczyn przez niego zawinionych - w wysokości 10% wynagrodzenia umownego netto. (ust 10 pkt 1 a) i c). Załącznikiem nr 2 do umowy był zaakceptowany przez strony harmonogram prac na budynku nr (...) przy ul. (...) w R..

Prace w ramach przedmiotowej umowy nie były realizowane zgodnie z terminami harmonogramu przez wzgląd na okoliczność, iż zamawiający opóźniał się z zapłatą wynagrodzenia za prawidłowo wystawione przez powoda faktury VAT, za wykonane a objęte przedmiotową umową roboty budowlane. W tym zakresie w związku z realizacją I etapu prac określonego w Harmonogramie stanowiącym załącznik do umowy, powód w dniu 29.10.2012 r. wystawił fakturę nr (...) na kwotę 153.000 zł netto z terminem zapłaty 21 dni, następnie w związku z realizacją II etapu prac w listopadzie 2012 r. wystawił fakturę nr (...)r. na kwotę 243 600 zł z terminem płatności 37 dni. Natomiast III etap prac zrealizowany został przez powoda w grudniu 2012 r. i w tym zakresie powód wystawił fakturę numer (...) z terminem płatności 21 dni. Faktury te, nie zostały zapłacone przez pozwanego w terminie, a dopiero odpowiednio w dniach 8.05.2013 r., 8.05.2013 r. i 4.06.2013 r. W związku z opóźnieniem w zapłacie w/w faktur, powód skorzystał z prawa do wstrzymywania wykonania robót, przysługującego mu na podstawie przedmiotowej umowy, do czasu uregulowania zaległości (ust 5 pkt 8). Pozwany nie zaprzeczył, że zalegał powodowi z płatnościami należności z faktur o numerach (...). Okoliczność nie wywiązywania się przez powoda z terminów wykonywania poszczególnych etapów robót budowlanych wynikała także z zaleceń kierowanych przez pozwanego do powoda jako wykonawcy w przedmiocie wstrzymania prac na budynku nr (...) na przełomie maja i czerwca 2012 r., w związku z niemożnością bieżącego finansowania przez zamawiającego inwestycji, które to prace wznowiono na polecenie pozwanego w październiku 2012 r. Równocześnie powód wykonywał także prace budowlane polegające na budowie budynków mieszkalnych przy ul. (...) w R. (budynki (...)) na rzecz komplementariusza pozwanego (...) Sp. z o.o. będąc także zobowiązanym do wykonania dodatkowych prac polegających na wstrzykiwaniu betonu pod budynek, które to okoliczności na wyraźne polecenie pozwanego również nie zostały zamieszczone w dzienniku budowy.

Powód przystąpił do dalszych prac (przewidzianych w czwartym etapie) i zakończył je 15 listopada 2013 r. W związku z wykonaniem kolejnego etapu prac tj. „wykonanie II stropu” w dniu 18 listopada 2013 r. został sporządzony protokół odbioru wykonanych robót budowlano-remontowych za okres od dnia 18 października 2013 r. do dnia 15 listopada 2013 r., dotyczący etapu 4 wykonanych robót, który został zaakceptowany przez inspektora nadzoru. W związku z powyższym dnia 18 listopada 2013 r. powodowa spółka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 246.000,00 zł z terminem płatności 21 dni, którą pozwany przyjął i zaksięgował co znalazło odzwierciedlenie w potwierdzeniu salda z dnia 5 lutego 2014 r. Termin płatności niniejszej faktury upłynął jednak bezskutecznie, pozwany nie zapłacił jej, powód więc nie kontynuował prac wynikających z przedmiotowej umowy. Stosownie do treści pkt 5 ppkt 8 jeżeli zamawiający opóźni się z płatnością za prawidłowo wystawioną fakturę wykonawcy przysługiwało prawo wstrzymania prac bez wcześniejszej informacji do czasu uregulowania zaległości.

Dnia 10 grudnia 2013 r. powód wezwał pozwanego na podstawie art. 476 k.c. do uregulowania należności głównej wraz z odsetkami w kwocie 871.390,52 zł, na którą to kwotę składała się m. in. należność wynikająca z faktury VAT nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r. na kwotę 246.000,00 zł

Pismem z dnia 10 stycznia 2014 r. powód poinformował pozwanego o wstrzymaniu robót budowlanych do czasu uregulowania zaległości, wskazując jednocześnie, iż termin zakończenia prowadzonych inwestycji ulegnie automatycznemu wydłużeniu, a rozpoczęcie prac nastąpi niezwłocznie po zapłacie wszystkich zaległości przez pozwanego.

Pismem z dnia 10 stycznia 2014 r. pozwany wezwał powoda do natychmiastowego przystąpienia do wykonania zaległych prac wynikających z harmonogramu umowy. Jednocześnie poinformował powoda, iż powstałe opóźnienie wpływa na termin zapłaty za przedłożone pozwanemu faktury.

Pismem z dnia 10 lutego 2014 r. powód na podstawie ust 11 pkt 2 a) odstąpił od umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. łączącej go z pozwanym wskazując jako przyczynę wypowiedzenia umowy brak zapłaty przez pozwanego faktury nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r. W dacie tej, należność z przedmiotowej faktury nie została zapłacona jednocześnie brak było jakiegokolwiek oświadczenia pozwanego o potrąceniu tej należności.

Pozwany uznał oświadczenie złożone przez powoda za bezskuteczne informując o tym stronę powodową pismem z dnia 17 lutego 2014 r. W związku z uznaniem za bezskuteczne złożonego przez powoda oświadczenia o odstąpieniu od umowy, pozwany wezwał powoda do niezwłocznego kontynuowania wykonywania robót realizowanych na podstawie umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r., przy tym do wykonania zaległych robót wynikających z harmonogramu prac na budynku nr (...) przy ul. (...) w R., stanowiącego załącznik nr 2 do umowy. Pozwany zaznaczył również, że w związku z 6 miesięcznym opóźnieniem w wykonywaniu przedmiotu umowy w stosunku do harmonogramu prac stanowiącego załącznik nr 2 do umowy nalicza karę umowną na podstawie § 10 ust 1 lit a) umowy.

Ponadto dnia 17 lutego 2014 r. pozwany wezwał powoda do niezwłocznej zapłaty na jego rzecz kwoty 2.185.200,00 zł, na którą to kwotę składała się kwota 507.000,00 zł naliczona tytułem kary umownej na podstawie pkt 10 ust 1 lit a) umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. za okres od dnia 1 września 2013 r. do dnia sporządzenia wezwania do zapłaty tj. do dnia 16 lutego 2014 r. Wskazując jednocześnie, iż kara umowna naliczana jest przez pozwanego w dalszym ciągu ze względu na brak terminowej realizacji poszczególnych etapów umowy wskazanych w harmonogramie prac na budynku nr (...), nadmieniając, iż aktualny stan realizacji prac dotyczy etapu 4 – wykonania I stropu. Do przedmiotowego wezwania do zapłaty pozwany załączył notę księgową nr (...) z dnia 17 lutego 2014 r.

W dniu 19 lutego 2014 r., pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu przysługującej mu wierzytelności z tytułu kary umownej z wymagalnymi wierzytelnościami powoda, wynikającymi z wystawionych przez niego faktur VAT za wykonane na podstawie przedmiotowej umowy roboty budowlane, w tym m. in. z wierzytelnością przysługującą powodowi wynikającą z faktury VAT nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r., co do kwoty 126.858,00 zł. Powód przedmiotowe oświadczenie o potrąceniu wierzytelności uznał za bezskuteczne. W piśmie z dnia 21 lutego 2014 r. powód wskazał, iż zgłoszona przez pozwanego do potrącenia wierzytelność w kwocie 2.185.200,00 zł nie istnieje, więc nie może być mowy o jej skutecznym potrąceniu nadto wezwał pozwanego do dokonania odbioru wykonanych robót. Na wyznaczony przez powoda termin tj. dnia 25 lutego 2014 r., stawił się inspektor nadzoru inwestorskiego M. L., który jednakże opuścił teren budowy bez dokonania odbioru.

W związku z okolicznością, że powód w dalszym ciągu nie wykonywał przedmiotu umowy, pozwany nadal naliczał kary umowne z tytułu zwłoki w wykonywaniu przedmiotu umowy. Pismem z dnia 5 marca 2014 r. pozwany wezwał powoda do zapłaty kwoty 51.000,00 zł tytułem kary umownej naliczonej na podstawie pkt 10 ust 1 lit. a) umowy. Przedmiotowa kara umowna naliczona została za okres od dnia 17 lutego 2014 r. do dnia sporządzenia wezwania do zapłaty tj. do dnia 5 marca 2014 r. Ponadto pozwany wskazał, iż powód w dalszym ciągu pozostaje w zwłoce w wykonaniu poszczególnych etapów umowy wskazanych w harmonogramie prac na budynku nr (...) przy ul. (...) w R. wskazując, iż aktualny stan realizacji prac ustalony został na etapie 4 – wykonanie I stropu. Pozwany przesłał powodowi w załączeniu notę księgową nr (...) z dnia 5 marca 2014 r.

Powód nie kontynuował prac. Pozwany dnia 10 marca 2014 r. złożył powodowi oświadczenie w przedmiocie częściowego odstąpienia od umowy. W oświadczeniu tym, pozwany wskazał, że odstępuje od umowy w zakresie całej reszty niespełnionego świadczenia, którgo odbiór nie wynika z faktur i protokołów odbioru wymienionych w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy. Pozwany wezwał również powoda, na podstawie pkt. 11 ust 4 lit. a) umowy, by stawił się na placu budowy celem sporządzenia szczegółowego protokołu inwentaryzacji robót wykonanych w ramach umowy, według stanu na dzień odstąpienia. Przedstawiciele powoda stawili się na placu budowy w wyznaczonym terminie tj. dnia 12 marca 2014 r., w związku z tym sporządzono protokół inwentaryzacji. Odnosząc się do przedmiotowego oświadczenia pozwanego o odstąpieniu od umowy, powód uznał je za bezskuteczne mając na uwadze okoliczność, iż odstąpił on od umowy pismem z dnia 10 lutego 2014 r.

Dowód: umowa o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. wraz z harmonogramem prac na budynku nr (...) przy ul. (...) w R. z dnia 10 kwietnia 2013 r., faktury VAT nr (...), pismo z dnia 10 grudnia 2013 r. stanowiące przedsądowe ostateczne wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania, protokół odbioru wykonanych robót (budowlano-remontowych) z dnia 18 listopada 2013 r. (w zakresie umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r.), faktura VAT nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r., Dziennik budowy w zakresie przedmiotowej umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. k.177-187, korespondencja e-mail stron k.188-189, pismo powoda z dnia 10 stycznia 2014 r., wraz z potwierdzeniem nadania, pismo pozwanego z dnia 10 stycznia 2014 r. skierowane do powoda w przedmiocie wezwania do wykonywania robót, pismo powoda z dnia 10 lutego 2014 r. w przedmiocie odstąpienia od umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r., pismo pozwanego z dnia 17 lutego 2014 r. dot. pisma powoda w przedmiocie wypowiedzenia umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru, wezwanie do zapłaty z dnia 17 lutego 2014 r. kierowane do powoda, nota księgowa nr (...) z dnia 17 lutego 2014 r., oświadczenie o potrąceniu złożone powodowi z dnia 19 lutego 2014 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru, pismo powoda skierowane do pozwanego z dnia 21 lutego 2014 r. w przedmiocie ustosunkowania się do oświadczenia pozwanego o potrąceniu wierzytelności wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru, wezwanie do zapłaty z dnia 5 marca 2014 r. skierowane do powoda wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru, nota księgowa nr (...) z dnia 5 marca 2014 r., pismo z dnia 10 marca 2014 r., stanowiące oświadczenie w przedmiocie częściowego odstąpienia od umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru, protokół inwentaryzacji z dnia 12 marca 2014 r., pismo powoda z dnia 11 marca 2014 r. w przedmiocie ustosunkowania się do oświadczenia pozwanego o odstąpieniu od umowy wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru, zeznania świadków M. L. k. 190-191, M. P. k.191-192, A. K. k. 192, M. R. k. 192-193, J. T. k. 227, G. H. k.241, J. W. k. 242,-243, A. W. k. 243, strony powodowej W. K. k. 243-244, strony pozwanej G. K. k. 244-245.

Pozwany nie zakwestionował wykonania przez powoda prac w zakresie tej umowy objętych protokołem inwentaryzacji. Sporna pozostawała kwestia skuteczności oświadczenia powoda o odstąpieniu od umowy, a także pozostawania w ewentualnej zwłoce z realizacją poszczególnych etapów prac objętych harmonogramem - do dnia odstąpienia przez pozwanego od umowy, co miało miejsce w tym wypadku przed ustalonym terminem jej realizacji, tj. 30 grudnia 2014 r., a mianowicie pismem z dnia 10 marca 2014r.

Poza umową o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. strony łączyła także umowa o roboty budowlane z dnia 28 września 2012 r., na mocy której powód zobowiązał się do wykonania budowy budynku mieszkalnego wielorodzinnego oznaczonego w projektach stanowiących załącznik nr 1 wraz z wewnętrznymi instalacjami i przyłączeniami mediów zgodnie z dostarczonymi projektami budowlanymi i wykonawczymi oraz zgłoszeniami (ust. 1 pkt 1 umowy). Budynek ten zlokalizowany był przy ul. (...) w R. posiadając roboczy (...)Termin rozpoczęcia realizacji przedmiotu umowy strony ustaliły na dzień 1 października 2012 r. (ust. 4 pkt 1 umowy). Natomiast termin zakończenia inwestycji – realizacji przedmiotu umowy, strony ustaliły w harmonogramie robót stanowiącym załącznik nr 2, na dzień 31 października 2013. Termin zakończenia poszczególnych prac przewidzianych harmonogramem upływał 30 września 2013 r. (ust. 4 pkt 2). Za wykonanie przedmiotu umowy strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe netto w kwocie 2.400.000,00 zł (ust 5 pkt 1 umowy). Podstawą zapłaty za przedmiot umowy były przekazane zamawiającemu faktury przejściowe wraz z dokumentami rozliczeniowymi, stosowanymi gwarancjami, atestami oraz faktura końcowa wystawione przez wykonawcę z zastrzeżeniem, iż faktury przejściowe wystawiane będą zgodnie z harmonogramem prac i zawsze po wykonaniu konkretnego etapu, w wysokości, którą określa załącznik nr 2 do umowy na podstawie protokołu sporządzonego przez kierownika budowy sprawdzonego i zaakceptowanego przez inspektora nadzoru w terminie do 3 dni do daty przedłożenia (ust 5 pkt 5 i 6 umowy). Załącznikiem nr 2 do umowy był zaakceptowany przez strony harmonogram prac na budynku nr (...) przy ul. (...) w R.. Harmonogram określał poszczególne etapy realizacji umowy oraz terminy realizacji poszczególnych etapów, jak również ostateczny termin zakończenia prac.

Zgodnie z ust 5 pkt 5 przedmiotowej umowy z dnia 28 września 2012 r., w związku z wykonaniem przez powoda kolejnego etapu prac tj. etapu nr 28 obejmującego budowę dróg i placów za okres od dnia 18 września 2013 r. do dnia 13 grudnia 2013 r., w dniu 16 grudnia 2013 r. został sporządzony stosowny protokół odbioru wykonanych robót budowlano - remontowych, zaakceptowany przez inspektora nadzoru. Wobec powyższego w dniu 16 grudnia 2013 r. powodowa spółka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 110.700,00 zł którą pozwany przyjął i zaksięgował.

W związku z upływem ustalonego terminu zapłaty i nie wywiązaniem się przez pozwanego z obowiązku zapłaty należności, dnia 7 lutego 2014 r. powód wezwał pozwanego do dobrowolnego spełnienia świadczenia tj. do uregulowania należności głównej wraz z odsetkami - w kwocie 1.116.882,35 zł na którą to należność składała się także faktura VAT nr (...) na kwotę 110.700,00 zł.

Pomimo, iż w piśmie "potwierdzenie salda" z dnia 5 lutego 2014 r. pozwany przyznał zasadność przedmiotowej faktury, nie uiścił należności w przepisanym terminie.

Na mocy oświadczenia woli z dnia 19 lutego 2014 r., pozwany dokonał potrącenia wierzytelności przysługującej mu względem powodowej spółki z tytułu kary umownej za nieterminowe wykonywanie przez powodową spółkę umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. tj. niewykonywanie etapu 5 prac budowlanych "wykonanie II stropu" oraz za dalsze etapy od 6 do 15, w wysokości 507.000,00 zł m. in. z wierzytelnością przysługującą powodowi względem pozwanego z tytułu wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane na podstawie umowy o roboty budowlane z dnia 28 września 2012 r. w wysokości 110.700,00 zł objętej fakturą VAT nr (...) z dnia 16 grudnia 2013 r.

W świetle powyższego pozwany przyjął stanowisko, iż w wyniku dokonanego potrącenia, wzajemne wierzytelności stron uległy umorzeniu do wysokości wierzytelności niższej, zatem wierzytelność dochodzona przez powodowa spółkę w niniejszym postępowaniu w ocenie pozwanego wygasła.

Dowód: umowa z dnia 28 września 2012 r. faktura VAT nr (...) na kwotę 110.700,00 zł z dnia 16 grudnia 2013 r. protokół odbioru wykonanych robót (budowlano-remontowych) z dnia 16 grudnia 2013r., pismo pozwanego z dnia 5 lutego 2014 r. "potwierdzenie salda", wezwanie do zapłaty z dnia 7 lutego 2014 r. kierowane do pozwanego.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów oraz zeznań wyżej wskazanych świadków w zakresie w jakim ich zeznania odzwierciedlone zostały w ustaleniach faktycznych poczynionych w sprawie a ponadto w takim zakresie w jakim dla rozstrzygnięcia sprawy były spójne i zasługiwały na wiarę.

Autentyczność powołanych wyżej dowodów z dokumentów nie wzbudzała wątpliwości Sądu i korelowała z zeznaniami świadków dlatego też, zostały uznane za wiarygodne i poczyniono na ich podstawie ustalenia faktyczne stosowne do dyspozycji art. 244 i 245 k.p.c.

Sąd zważył, co następuje:

W okolicznościach niniejszej sprawy powód pozwem wniesionym w sprawie dochodził zapłaty kwoty 110.700,00 zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi od dnia 8 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty, tytułem wynagrodzenia za wykonane na rzecz pozwanego roboty budowlane objęte umową z dnia 28 września 2012 r. Dochodzona w niniejszym postępowaniu przez powoda, wynikająca z faktury VAT nr (...), należność, nie była co do zasady ani co do wysokości kwestionowana przez stronę pozwaną. Nadto fakt realizacji robót budowlanych objętych przedmiotowymi umowami, zarówno umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. oraz w zakresie robót objętych fakturą nr (...) z dnia 16 grudnia 2013 r. a wynikających z umowy z dnia 28 września 2012 r., okoliczność ich protokolarnego odbioru protokołami; w zakresie umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. dot. etapu "wykonania I stropu" protokołem z dnia 18 listopada 2013 r. i w zakresie umowy z dnia 28 września 2012 r. dot. robót objętych fakturą (...) protokołem z dnia 16 grudnia 2012 r., a także fakt wystawienia i doręczenia pozwanemu przedmiotowej faktury VAT o nr (...), nie był kwestionowany przez stronę pozwaną w niniejszym postępowaniu. Strona pozwana swe stanowisko w przedmiocie oddalenia powództwa koncentrowała na przeciwstawieniu roszczeniu powoda zarzutu potrącenia wierzytelności przysługujących jej względem powodowej spółki z tytułu kary umownej za nieterminowe wykonywanie przez powoda umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. Pozwany w tym zakresie złożył oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z tytułu kary umownej za nieterminowe wykonywanie przez powoda umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. w wysokości 507.000,000 zł za okres od dnia 1 września 2013 r. do dnia 16 lutego 2015 r. z wierzytelnością powoda przysługującą wobec pozwanego z tytułu wynagrodzenia za roboty budowlane, wykonane na podstawie umowy o roboty budowlane z dnia 28 września 2012 r. w wysokości 110.700,00 zł wynikającej z faktury VAT o nr (...) z dnia 16 grudnia 2013 r.

Do rozstrzygnięcia zatem pozostawała w niniejszej sprawie kwestia zasadności obciążenia powoda przez pozwanego w/w karą umowną naliczoną za nieterminowe wykonywanie przez powoda umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. albowiem powyższe implikowało skuteczność podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia wierzytelności z tytułu w/w kary umownej z wierzytelnością powoda z tytułu wynagrodzenia za wykonane a objęte umową z dnia 28 września 2012 r. roboty budowlane, odebrane protokolarnie protokołem odbioru z dnia 16 grudnia 2013 r. i objęte fakturą VAT o nr (...) na kwotę 110.700,00 zł.

Niewątpliwie strony łączyły umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. (dotycząca budowy budynku o roboczym numerze "5") oraz umowa o roboty budowlane z dnia 28 września 2012 r. (dotycząca budowy budynku o roboczym numerze "6"). Nadto umowy te, w swej treści zawierały analogiczne postanowienia, iż obowiązującą strony tychże umów formą odszkodowania z tytułu niewykonywania lub nienależytego wykonania umowy będą kary umowne, które mogły zostać naliczone w warunkach szczegółowo w nich opisanych. Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy w tym brzmienie zapisów umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. oraz okoliczności niniejszej sprawy, Sąd uznał, iż pozwany niezasadnie naliczył karę umowną z tytułu nieterminowej realizacji prac budowlanych w zakresie budynku nr "5" tj. umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. W związku z powyższym zarzut potrącenia podniesiony przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty w zakresie oświadczenia pozwanego o potrąceniu wierzytelności z tytułu w/w kary umownej, złożonego pismem z dnia 19 lutego 2014 r., z wierzytelnością powoda z tytułu wynagrodzenia za wykonane w związku z realizacją umowy z dnia 28 września 2012 r., roboty budowlane a objęte fakturą VAT nr (...) w kwocie 110.700,00 zł, nie zasługiwał na uwzględnienie.

Odnosząc się do umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. której przedmiotem była budowa mieszkalnego nr "5" to wskazać należy, iż przedmiotem potrącenia dokonanego przez pozwanego była kara umowna z tytułu zwłoki/opóźnienia w wykonywaniu przedmiotowej umowy za okres od 1 września 2013 r. do 16 lutego 2014 r. w sumie naliczona na kwotę 507.000,00 zł, przy czym w niniejszej sprawie potrącona w kwocie 110.700,00 tj. z należnością wynikającą z faktury nr (...) dochodzonej pozwem w niniejszej sprawie.

Jak ustalono w sprawie prace w ramach przedmiotowej umowy nie były realizowane zgodnie z terminami harmonogramu, jednakże brak jest podstaw do uznania, iż przesunięcie wykonania poszczególnych etapów robót budowlanych wynikających z harmonogramu prac stanowiącego załącznik nr 2 do umowy, uprawniało pozwanego do naliczenia kar umownych za zwłokę tytułem nieterminowego wykonywania przedmiotu umowy. Zgodnie z ust. 10 pkt 1 a) przedmiotowej umowy, wykonawca zapłaci zamawiającemu kary umowne za zwłokę/opóźnienie w wykonywaniu przedmiotu umowy - w wysokości 0,1% wynagrodzenia umownego netto za każdy dzień zwłoki. Strony wyraźnie określiły i uzgodniły w umowie, iż termin zakończenia poszczególnych prac przewidzianych w harmonogramie upływa dnia 30 września 2014 r. (ust 4 pkt 2 umowy). Strony dla wykonania prac określonych w harmonogramie określiły więc jeden wiążący termin, co nakazuje przyjąć, iż pozostałe terminy określone w harmonogramie miały charakter organizacyjny i techniczny. Zatem wobec powyższego uregulowania, naliczanie kar umownych za nieterminowe wykonanie poszczególnych etapów prac określonym harmonogramem prac, mogło nastąpić najwcześniej od dnia następującego po dniu 30 września 2014 r. Niezasadnym zatem w ocenie Sądu było działanie strony pozwanej, która naliczyła przedmiotową karę umowną za niewykonywanie przez powoda prac budowlanych dotyczących etapu 5, wynikającego z harmonogramu noszącego nazwę "wykonanie II stropu" - za okres począwszy od dnia 1 września 2013 r. Treść umowy o roboty budowlane dotycząca budowy budynku nr "5", nie pozwalała na przyjęcie, iż strony przewidziały w niej możliwość naliczenia kar umownych za przekroczenie terminów wykonania poszczególnych etapów robót budowlanych przewidzianych w harmonogramie. Zastrzeżenie, że w razie zwłoki w wykonywaniu prac budowlanych, należy się inwestorowi kara umowna, należy odczytywać w kontekście całości robót budowlanych, nie zaś terminów zawartych w harmonogramie, które nosiły charakter orientacyjny co do dat poszczególnych prac. Terminy te więc nie mogły stanowić podstawy do naliczenia kar umownych. Wiążący bowiem jest dla wykonawcy jedynie termin określony przez strony jako: termin zakończenia poszczególnych prac przewidzianych w harmonogramie upływający z dniem 30 września 2014r. Powyższe wynikało wprost z ust. 4 pkt 2 umowy i data ta znajdowała odzwierciedlenie w treści harmonogramu. Trzeba wskazać, iż strony wprawdzie wskazały w ust.10 pkt 1 lit. a), iż kara umowna będzie płacona za zwłokę/opóźnienie w wykonywaniu przedmiotu umowy, ale uregulowanie to nie odsyła do poszczególnych etapów harmonogramu prac, a jak wskazano powyżej – terminem wiążącym w harmonogramie prac, stosownie do treści ust. 4 pkt 2 był termin 30 września 2014 r. i to jednoznacznie wynikało z umowy. Na uwadze mieć należy także, iż kara umowna naliczana być miała od całości wynagrodzenia, a nie wartości poszczególnych etapów.

W ocenie Sądu także odstąpienie przez powoda od przedmiotowej umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. było skuteczne. Faktura VAT nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r. której brak zapłaty stanowił podstawę odstąpienia przez powoda od umowy z dnia 10 kwietnia 2014 r., była wymagalna na dzień 10 grudnia 2013 r. i nie została zapłacona w całości. Bezspornym jest również okoliczność, iż powód wzywał pozwanego pismem z dnia 10 grudnia 2013 r. na podstawie art. 476 k.c. do uregulowania należności wynikającej z faktury VAT nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r. na kwotę 246.000,00 zł. Zgodnie natomiast z umownym uregulowaniem w przypadku nie wywiązywania się przez zamawiającego z obowiązku zapłaty faktur w terminach ustalonych w umowie, pomimo pisemnego wezwania, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty, wykonawcy przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy bez dodatkowego wezwania (ust 11 pkt 2 ppkt a umowy). Odstąpienie od umowy przez pozwanego pismem z dnia 10 lutego 2014 r. nastąpiło po upływie przedmiotowego, dodatkowego 30 dniowego terminu w związku z brakiem zapłaty należności wynikającej z faktury nr (...). Nadto strona pozwana nie twierdziła, iż roszczenie objęte przedmiotową fakturą nie istnieje, nie kwestionowała zarazem przedmiotowej faktury oraz tego, że powód nie wykonał nałożonych na niego umową obowiązków. Powód więc zgodnie z w/w uregulowaniem umownym, w takiej sytuacji, mógł od umowy skutecznie odstąpić zachowując formę w jakiej powinien to uczynić, zgodnie z poczynionymi wzajemnymi ustaleniami. Dlatego też, późniejsze oświadczenie pozwanego o potrąceniu wierzytelności z faktury (...), pismem z dnia 19 lutego 2014 r., nie niweczy skutecznego oświadczenia powoda o odstąpieniu od umowy, skoro w dacie jego złożenia pozwany niewątpliwie zalegał powodowi z zapłatą. Jak wynika z materiału dowodowego zebranego w sprawie, powód pismem z dnia 10 lutego 2014 r. zatytułowanym 'wypowiedzenie umowy" skutecznie odstąpił od umowy łączącej strony składając stosowne oświadczenie, natomiast pozwany pismem z dnia 19 lutego 2014 r. a więc w dacie późniejszej złożył stosowne oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powoda z faktury nr (...) z wierzytelnością przysługującą mu tytułem kar umownych za nieterminowe wykonywanie robót budowlanych objętych umową. Tak więc w dacie odstąpienia powoda od umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. faktura VAT nr (...) była wymagalna do zapłaty a brak było oświadczenia pozwanego o potrąceniu przedmiotowej wierzytelności powoda względem pozwanego i w związku z tym brak także było podstaw do wywiedzenia skutków prawnych w zakresie ewentualnego wygaśnięcia zobowiązania pozwanego. W związku z powyższym oświadczenie o odstąpieniu od przedmiotowej umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. złożone przez powoda wywarło zamierzone treścią tej czynności prawnej skutki prawne.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie znajduje także uzasadnienia argumentacja strony pozwanej, wskazująca, iż odstąpienie od umowy przez stronę powodową nie mogło być dokonane, gdyż umowa z dnia 10 kwietnia 2012 r. nie przewidywała w swej treści terminu, do którego strony mogłyby złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy i w związku z tym oświadczenie złożone przez stronę powodową nie rodziło skutków prawnych. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie brak jest podstaw do przyjęcia, iż strony w zakresie przedmiotowej umowy nie mogły skutecznie zastrzec prawa odstąpienia od umowy w taki sposób jaki to uczyniły. W okolicznościach niniejszej sprawy mamy do czynienia z klauzulą lex commissoriae uregulowaną w art. 492 k.c., dającą jednemu z kontrahentów możliwość odstąpienia od umowy o charakterze wzajemnym, w sytuacji gdy druga strona nie wykona w oznaczonym terminie wynikającego z przedmiotowej umowy zobowiązania. Uprawniony dzięki zastosowaniu zastrzeżenia umownego w postaci legis commisoriae nie ma więc konieczności wyznaczania terminu dodatkowego na spełnienie świadczenia (który przewiduje art. 491 § 2 k.c. w stosunku do umów wzajemnych). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 czerwca 2009 r., V CSK 454/08, stwierdził, iż możliwość powoływania się na art. 492 k.c. będzie oczywista, gdy w umowie stron znajdzie się postanowienie, z którego jednoznacznie wynikać będzie, że w razie zwłoki jednej ze stron w spełnieniu świadczenia w ściśle określonym terminie, druga będzie uprawniona do odstąpienia od umowy bez konieczności wyznaczenia dodatkowego terminu - i z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w niniejszym przypadku. W konsekwencji, mając na uwadze powyższe, brak jest podstaw do stwierdzenia, iż w treści przedmiotowej umowy winien być zawarty termin określający możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy albowiem przepis art. 492 k.c. takiego wymogu nie przewiduje. Przy ocenie skuteczności takiego zastrzeżenia umownego nie ma zastosowania art. 395 k.c. a tym samym dla jego skuteczności nie jest konieczne oznaczenie terminu jego wykonania.

Ponadto podkreślić należy, iż fakt, że pismo powoda z dnia 10 lutego 2014 r. w przedmiocie odstąpienia od umowy kierowane do pozwanego zatytułował on "wypowiedzenie umowy", nie może powodować przyjęcia, że oświadczenie o odstąpieniu nie zostało złożone, bowiem wyraźnie z jego treści wynika, że powód od tej umowy odstępuje. W tym względzie należy mieć na uwadze nie tylko literalne brzmienie przedmiotowego pisma o odstąpieniu, ale przede wszystkim jego treść i okoliczności w jakich zostało złożone, które wskazują, że nastąpiło skuteczne odstąpienie przez powoda od przedmiotowej umowy spowodowane ziszczeniem się warunków przewidzianych umownie, a ustalonych przez strony w postaci braku płatności przez stronę pozwaną.

Reasumując, w świetle przepisu art. 498 § 1 k.c. zarzut potrącenia podniesiony przez stronę pozwaną należało uznać za bezzasadny, co skutkowało zasądzeniem dochodzonej przez powoda kwoty 110.700 zł wynikającej z faktury VAT o nr (...), tytułem wynagrodzenia za roboty budowlane objęte umową o roboty budowlane z dnia 28 września 2012 r. dotyczącej budowy budynku nr "6" tj. za roboty budowlane dot. etapu 28 wykonanych przez powoda zgodnie z harmonogramem prac, na podstawie art. 647 k.c.

W przedmiocie odsetek Sąd orzekł w myśl art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Zważając na okoliczność, iż strona powodowa była stroną wygrywającą w niniejszym postępowaniu to Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9.152,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II). Na kwotę tą złożyły się: opłata sądowa od pozwu – 5.535 zł, koszty zastępstwa procesowego: 3.600 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa: 17 zł.