Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2009 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Andrzeja Jużkowa

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2009 r. sprawy

wnioskodawców: E. J., T. S., K. B., B. C.i L. O.

- o odszkodowanie i zadośćuczynienie za okres internowania -

na skutek apelacji prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 21 maja 2009 r.

sygn. akt. II Ko 101/08

uchyla wyrok w zaskarżonej części to jest odnoszącej się do zasądzonego na rzecz wnioskodawców odszkodowania i w tym zakresie sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Częstochowie.

sygn. akt II AKa 212/09

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 maja 2009 roku sygn. II Ko 101/08 Sąd Okręgowy w Częstochowie uwzględniając częściowo wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie za internowanie E. S.w okresie od 13.12.1981r. do 15.02.1982r. w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego w dniu 13.12.1981r. na podstawie art. 8 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego zasądził na rzecz wnioskodawców E. J., T. S., K. B., B. C.i L. O.będących spadkobiercami zmarłego E. S.kwoty po 800 zł tytułem zadośćuczynienia i po 720 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku, a w pozostałym zakresie wniosek oddalił.

Wyrok ten w części dotyczącej rozstrzygnięcia w przedmiocie odszkodowania na niekorzyść wnioskodawców zaskarżył prokurator zarzucając:

1)  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 167 kpk i art. 366 § 1 kpk poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy dotyczących utraconych przez E. S. zarobków z powodu wykonania wobec niego decyzji o internowaniu i oparciu w tym zakresie ustaleń o nie w pełni zweryfikowane zeznania wnioskodawców w sytuacji, gdy sąd z urzędu winien był dopuścić inne dowody, w tym m.in. z zeznań pracownika zakładu pracy (...) z siedzibą w C. zajmującego się sprawami płacowymi, jak również biegłego z zakresu grafologii;

2)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na niezasadnym uznaniu, iż zakład pracy nie wpłacił żadnych pieniędzy tytułem wynagrodzenia E. S. za czas internowania od dnia 13.12.1981r. do 15.02.1982r.

Wniósł w związku z tym o uchylenie zaskarżonego wyroku w części zasądzającej wnioskodawcom odszkodowanie i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Częstochowie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W świetle oświadczenia, jakie na rozprawie odwoławczej złożyła wnioskodawczyni B. C.po okazaniu jej kserokopii listy płac z k. 84 zasadność apelacji prokuratora jest oczywista. Wszak przyznała ona, że na liście płac wystawionej przez (...)za styczeń 1982 roku to jej podpis figuruje w miejscu potwierdzenia odbioru wynagrodzenia za internowanego ojca – E. S., choć przed sądem I instancji temu przeczyła, podobnie jak pozostali wnioskodawcy, co miało zasadniczy wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Było przecież podstawą dokonania przez ten sąd nie tylko kategorycznego ustalenia, że rodzina internowanego nie otrzymała jego wynagrodzenia za czas internowania, ale i sugestii, że B. S.został okradziony. Wprawdzie ten ostatni wątek w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku został niejako wpleciony w rzekome stanowisko wnioskodawców, ale z protokołów rozprawy wynika, że żaden z nich takiego sformułowania nie użył, a z całą pewnością jest ono conajmniej niestosowne i nieuprawnione, nawet mając w polu widzenia stan dowodów jakimi dysponował Sąd Okręgowy.

Co prawda B. C.zapewniała tut. sąd, że w ogóle nie pamięta, by w owym czasie była w (...), podpisywała listę płac i pobierała wynagrodzenie za ojca, ale rozpoznany przezeń własny podpis na wspomnianej liście jest ewidentnym faktu tego potwierdzeniem. Jest jedynie niezrozumiała rozbieżność stanowiska wnioskodawczyni w przedmiocie tego podpisu przed sądem I i II instancji, bo sama miała trudności z jej wyjaśnieniem. Z całą pewnością natomiast zaistniała sytuacja wymusza konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku do ponownego rozpoznania sprawy w zakresie odszkodowania. Pozostaje przecież nadal niewyjaśniona kwestia drugiego z podpisów figurującego na liście płac za luty 1982 roku, a właściwie dwóch podpisów, które znajdują się w miejscu potwierdzającym odbiór tego wynagrodzenia. W pierwszej kolejności należy jednak wezwać każdego z wnioskodawców osobno do oświadczenia się w tym przedmiocie i dopiero gdy tą drogą nie będzie możliwe ustalenie czyj podpis został na liście złożony konieczne będzie uzupełnienie materiału dowodowego poprzez uzyskanie niezbędnych informacji z(...)tym bardziej, że pismo z dnia 16.04.2009r. stamtąd nadesłane do Sądu Okręgowego wraz z kopiami list płac nie pozwala nie tylko na ustalenie w oparciu o jakie dokumenty czy upoważnienia było pobierane wynagrodzenie należne osobom internowanym przez ich rodziny ale i czy dysponuje ten zakład pracy jakąś dodatkową dokumentacją w tym przedmiocie.

Na marginesie zaś wypada zauważyć, że wypłacanie przez zakłady pracy wynagrodzenia osobom internowanym za czas internowania było regułą i ta sytuacja nakazywała, by sąd I instancji przed wydaniem zaskarżonego wyroku podjął działania z urzędu celem weryfikacji twierdzeń wnioskodawców tym bardziej, że jeden z podpisów wyraźnie wskazywał na B. C., wówczas używającą nazwiska rodowego. Z niewiadomych też powodów nie został przesłuchany w sprawie wnioskodawca T. S., choć brał udział w rozprawie w dniu 21.05.2009r.

Reasumując – mając na względzie wyżej naprowadzoną argumentację Sąd Apelacyjny zaskarżony wyrok uchylił, a sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Częstochowie do ponownego rozpoznania. Sąd ten przeprowadzi zaś w takim zakresie postępowanie dowodowe, by możliwe było ustalenie zasadności bądź bezzasadności zasądzenia wnioskodawcom odszkodowania z tytułu internowania ich ojca.

/AW