Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2013 roku

Sąd Rejonowy w Głogowie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Dorota Onufrowicz-Miara

Protokolant: sekr. sąd. Paulina Kuśnierz

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2013 roku w Głogowie sprawy

z powództwa

M. F. (1)

przeciwko

M. F.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda M. F. (1) na rzecz pozwanej M. F. kwotę 2.434,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia:

I C 1344/12

UZASADNIENIE

Powód M. F. (1), w pozwie skierowanym przeciwko M. F. domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 4.328,22 euro z ustawowymi odsetkami od dnia prawomocności wyroku do dnia zapłaty. W uzasadnieniu swego żądania wskazał, że w dniu 2 lipca 2010 roku przed Sądem Rejonowym w Głogowie w sprawie III RC 237/32 strony zawarły ugodę w której zobowiązał się zapłacić na rzecz małoletnich dzieci, do rąk ich matki, kwotę 6.325 euro, w wyniku czego w dniu 5 lipca 2012 roku przelał na jej konto powyższą kwotę. Powód zarzucił, że Federalna Agencja Pracy (...), pismem z dnia 2 sierpnia 2012 roku, wezwała go do zwrotu pobranych zasiłków w kwocie dochodzonej niniejszym pozwem, co uczynił w dniu 31 sierpnia 2012 roku, w związku z czym domaga się zwrotu od pozwanej niesłusznie pobranych zasiłków.

W odpowiedzi na pozew pozwana M. F. (2) wniosła o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu swego stanowiska pozwana wskazała, że z treści dokumentów przedłożonych przez powoda wynika, że M. F. (1) nie przedstawił wskazanemu wyżej Urzędowi w B. żądanych dokumentów, pomimo wezwania w dniu 14 grudnia 2011 roku i w dniu 19 marca 202 roku i nie udzielił odpowiedzi na postawione w nich pytania, nie doręczył również kwestionariusza o którego dostarczenie był wzywany aby ustalić prawo do zasiłku na dzieci. Pozwana zarzuciła, że w tej sytuacji Federalna Agencja Pracy nie mogła stwierdzić czy od kwietnia 2011 do kwietnia 2012 roku istniało prawo do pobierania zasiłku rodzinnego, zaś w tej sytuacji skoro została nadpłacona kwota dochodzona pozwem powód był zobowiązany ją zwrócić. Pozwana zarzuciła, że brak jest podstaw do żądania zwrotu kwoty wskazanej w pozwie wobec zawinienia powoda i nie wywiązania się przez niego z zachowania wymogów formalnych koniecznych do kontynuacji wypłaty zasiłku na dzieci ( k – 21).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 lipca 2012 roku w sprawie III RC 237/12 M. F. (3) i M. F. (1) zawarli ugodę mocą której M. F. (1) zobowiązał się zapłacić na rzecz małoletnich N. F. oraz E. F. do rąk ich matki M. F. kwoty po 3.162,93 euro dla każdej z nich, wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12 marca 2012 roku do dnia zapłaty.

Dowód: - kopia protokołu rozprawy z dnia 2.07.2012 w sprawie III RC 237/12 – k – 3.

W dniu 5 lipca 2012 roku M. F. (1), zgodnie z zawartą ugodą, przelał na rachunek bankowy M. F. kwotę 6.325 złotych.

Dowód: - potwierdzenie operacji na kasie – k – 4.

W dniu 2 sierpnia 2012 roku Federalna Agencja Pracy (...) poinformowała M. F. (1), że kontynuowanie zasiłku rodzinnego na jego dzieci E. i N. zostanie wstrzymane od kwietnia 2011 roku, gdyż wymagane dokumenty wymienione w piśmie z dnia 14 grudnia 2011 roku oraz w piśmie z dnia 19 marca 2012 roku nie zostały doręczone, bądź nie udzielono odpowiedzi na postawione w nich pytania i nie podano żadnych powodów uniemożliwiających dokonanie powyższych czynności. W piśmie wskazano, że aby ustalić prawo do zasiłku rodzinnego M. F. (1) został poproszony o doręczenie kwestionariusza co nie zostało zrealizowane, w związku z czym nie można stwierdzić czy od wyżej wymienionego okresu istnieje prawo do pobierania zasiłku na dzieci. W piśmie wskazano, że zasiłek rodzinny za okres od kwietnia 2011 roku do kwietnia 2012 roku w wysokości 4.328,22 euro został nadpłacony i kwotę powyższą należy zwrócić.

Dowód – oświadczenie z dnia 2.08.2012 – k – 5-6.

M. F. (1) zwrócił w dniu 31 sierpnia 2012 roku na rzecz Federalnej Agencji Pracy (...) kwotę 4.328,22 euro. Nie odwoływał się od decyzji Agencji co do żądania zwrotu nadpłaconych świadczeń. Kilka dni po zwrocie powyższej kwoty zaczął domagać się od M. F. zwrotu kwoty uzyskanej z tytułu ugody zawartej w dniu 2 lipca 2012 roku.

Dowód: - dyspozycja przelewu zagranicznego – k- 18,

- przesłuchanie powoda – k- 29 verte.

M. F. (1) pracuje legalnie w Niemczech od września 2007 roku i rozlicza się z podatków na terenie Niemiec.

Dowód: - przesłuchanie powoda – k- 29 verte.

E. F. urodziła się w dniu 25 lutego 2006 roku, zaś N. F. w dniu 28 lutego 2009 roku. Pieniądze przekazane przez M. F. (1) na rzecz małoletnich córek pozostają na rachunku bankowym M. F..

- okoliczność bezsporna – k – 5 i k – 29 verte.

Zasiłek rodzinny na terenie Niemiec tzw. K. przyznawany jest na dzieci do chwili ukończenia przez nie 25 roku życia, jeśli po osiągnięciu pełnoletności nadal się uczą lub studiują. Przysługuje między innymi osobie która pracuje legalnie na terenie Niemiec powyżej 183 dni w roku, gdy rozlicza się z podatków na terenie Niemiec. Zasiłek ten jest wypłacany wstecz od momentu zameldowania w Niemczech, maksymalnie za 4 lata wstecz, następnie zaś co miesiąc bezterminowo, aż do momentu ustania prawa do uzyskiwania pieniędzy na dzieci. Dla uzyskania powyższych świadczeń konieczne jest uzyskanie decyzji (...) Polityki Społecznej co do tego, że nie zalega się z żadnymi świadczeniami jak również, że w czasie za który dana osoba domaga się zasiłku w Niemczech nie pobierała świadczeń w Polsce.

- okoliczności powszechnie znane dostępne w Internecie.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Stan faktyczny sprawy był między stronami bezsporny i Sąd ustalił go na podstawie załączonych do akt dokumentów oraz jednoznacznych wypowiedzi stron. Sporna pozostawała jego ocena prawna, powód bowiem twierdził, że skoro został zobowiązany do zwrotu kwoty wskazanej w ugodzie z dnia 2 lipca 2012 roku to świadczenie to jest nienależne i podlega zwrotowi na jego rzecz, podczas gdy pozwana twierdziła, że świadczenie to jest należne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że pozwana nie posiada legitymacji procesowej w niniejszej sprawie. Bezsporne bowiem kwota dochodzona pozwem, która stanowi część sumy wskazanej w ugodzie z dnia 2 lipca 2012 roku, przyznana została na rzecz małoletnich córek stron, nie zaś na rzecz pozwanej która występowała w sprawie III RC 237/12 wyłącznie jako ich przedstawiciel ustawowy, a nie strona. W związku z tym roszczenie mogło być skierowane wyłącznie wobec córek powoda, a nie wobec pozwanej.

Ponadto zaś powództwo nie jest zasadne. Podstawą żądania pozwu są przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Powód bowiem twierdził, że skoro kwota żądana pozwem jest nadpłacona to jest nienależna. Zdaniem Sądu pogląd ten nie jest uzasadniony. Już nawet z ogólnych wiadomości odnośnie przesłanek otrzymania tzw. K. wynika jednoznacznie, że istnieje podstawa prawna przyznania małoletnim córkom stron tego świadczenia. Powód przyznał, że pracuje legalnie na stałe na terenie Niemiec i rozlicza się tam z podatków, zaś bezsporne jest, że posiada dwoje małoletnich dzieci. Dlatego też konieczność zwrotu pobranych świadczeń nie wynikała z braku podstawy prawnej do uzyskania świadczeń. Gdyby nie było takiej podstawy świadczenie to w ogóle nie zostało by przyznane i nie byłoby na rzecz powoda wypłacane. Rzeczywistą przyczyną dla której powód musiał zwrócić wypłacone świadczenie, co jednoznacznie wynika z pisma Federalnej Agencji Pracy (...) ( określanej dalej jako Agencji) z dnia 2 sierpnia 2012 roku, nie był brak uprawnienia powoda do uzyskania świadczenia z tego tytułu, lecz brak możliwości zweryfikowania przez Agencję czy nadal uprawnienie to istnieje, na skutek zaniechania przez powoda złożenia w tym zakresie wymaganych dokumentów i wyjaśnień. Tak więc, na skutek zaniechania powoda istnieje stan taki, że uprawnienie powoda do pobierania zasiłku na córki nadal prawnie istnieje z tym, że Agencja nie ma możliwości zwerfikowania tej okoliczności, na skutek nie dostarczenia przez powoda wymaganych dokumentów. Nie można więc zasadnie twierdzić, że świadczenie dochodzone pozwem jest nienależne w rozumieniu art. 410 k.c. Powód jako osoba która pobrała zasiłek należny córkom miała obowiązek przekazać go osobom uprawnionym, czyli córkom, a ponieważ są małoletnie przekazanie to następuje do rąk ich przedstawiciela ustawowego któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej wobec nich. Nie można również zasadnie twierdzić, że podstawa prawna świadczenia odpadła. Podstawą prawną świadczenia jest pierwotna decyzja Agencji o przyznaniu powodowi wskazanego zasiłku. Jak wynika z pisma Agencji z dnia 2 sierpnia 2012 roku wobec powoda wstrzymano jedynie kontytuowanie wypłaty zasiłku, nie było zaś sytuacji w której stwierdzono pierwotny brak uprawnienia powoda do pobierania tego zasiłku. W oświadczeniu tym również wyraźnie wskazano, że na skutek działania powoda nie można ustalić czy od kwietnia 2001 roku do kwietnia 2012 roku istnieje prawo do pobierania zasiłku na dzieci, czyli w skrócie rzecz ujmując czy powód nadal pracuje legalnie na terenie Niemiec i tam rozlicza się z podatków, pomimo, że w rzeczywistości tak właśnie jest. Nie jest więc tak by zostało przesądzone, że powodowi nie przysługuje za ten okres prawo do zasiłku. Stwierdzono jedynie, że nie można tej okoliczności ustalić. Dlatego powód nie wykazał w niniejszej sprawie by kwota przekazana małoletnim córkom w wyniku ugody zawartej w dniu 2 lipca 2012 roku w sprawie III RC 237/12 stanowiła świadczenie nienależne, uzyskane bez podstawy prawnej lub którego podstawa prawna świadczenia odpadła. Podkreślić przy tym należy, że powód w żaden sposób nie zakwestionował żądania zwrotu nadpłaconego zasiłku, nie odwoływał się i nie czynił też dotąd starań o jego ponowną wypłatę pomimo, że posiadał i posiada obecnie takie możliwości i pomimo, że poza sporem w sprawie pozostaje, że wszystkie przesłanki od których zależy otrzymywanie tego zasiłku przez małoletnie córki stron są spełnione. Tym samym również nie zostało prawnie przesądzone w drodze decyzji Agencji, że powodowi nie przysługiwało za wskazany wyżej okres przedmiotowe świadczenie, a więc by jego pierwotna podstawa prawna odpadła.

Wskazać przy tym należy, że małoletnie córki stron uzyskały kwotę dochodzoną pozwem gdyż istniała ku temu podstawa prawna. W pierwszej kolejności wynikała ona ze spełnienia przez powoda warunków do uzyskania świadczenia na terenie Niemiec, w drugiej zaś z zawartej w sprawie III RC 237/12 ugody sądowej. Nie ma więc zastosowania w niniejszej sprawie przepis art. 405 k.c.

Ponadto zaś wskazać należy, że nie można żądać spełnienia świadczenia nawet nienależnego jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego ( art. 411 pkt 2 k.c.). Kwota dochodzona pozwem stanowi świadczenie z tytułu zasiłku przysługującego małoletnim córkom powoda. Stanowi więc środki które, zgodnie z ich przeznaczeniem, służyć mają małoletnim córkom powoda do ich utrzymania, spełniając funkcję podobną do świadczeń alimentacyjnych. Ich przekazanie na rzecz małoletnich córek z pewnością poprawi ich sytuację materialną, stanowi wypełnienie obowiązku powoda dbania o byt materialny córek i jest w pełni czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Nawet więc gdyby świadczenie było nienależne ( czego Sąd nie twierdzi) powództwo nie byłoby uzasadnione.

Z tych przyczyn Sąd uznał roszczenie za nieuzasadnione i oddalił powództwo.

Na marginesie zaś wskazać należy, że treść wypowiedzi powoda w sprawie III RC 237/12 potwierdza sugestie pozwanej co do tego, że powód świadomie nie dopełnił formalności pozwalających na dalsze uzyskiwanie zasiłku na dzieci, nie chcąc by pozwana jako ich matka dysponowała tymi pieniędzmi. W sprawie tej bowiem pozwany potwierdził, że nie próbował wyjaśniać dlaczego wstrzymano wypłatę zasiłku jak również, że do dnia zawarcia ugody nie przekazał powódce tych pieniędzy, bo chce by pieniądze te miały dzieci zaś pozwana źle gospodarowałaby tymi pieniędzmi, bo ją zna, gdyż pozwana chodzi po lokalach i traci te pieniądze ( k – 18 verte akt III RC 237/12). Należy jednak podkreślić, że niezależnie od istniejących między stronami konfliktów ostatecznie roszczenie o zwrot świadczeń z tytułu tzw. K., jak i niedopełnienie formalności zmierzających do uzyskiwania tego świadczenia dotyka bezpośrednio małoletnich córek powoda nie pozwanej, gdyż to dla małoletnich córek powoda świadczenie to jest przeznaczone i to one nie będą mogły z tego świadczenia skorzystać, pomimo istnienia ku temu pełnych podstaw prawnych.

Powód przegrał proces w całości, miał więc obowiązek na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. zwrócić pozwanej koszty niezbędne do celowego dochodzenia roszczenia w postaci wynagrodzenia pełnomocnika procesowego z opłatą skarbową od pełnomocnictwa głównego i substytucyjnego, w łącznej kwocie 2.434 złotych.