Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2013 r. w Słupsku na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko Z. K.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 7.217 (siedem tysięcy dwieście siedemnaście ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt I C 243/11

UZASADNIENIE

Powód M. S. domagał się uznania za bezskuteczną wobec niego umowy darowizny z dnia 18 stycznia 2011 r. zawartej przed notariuszem P. G. rep. A (...) na mocy której W. K. darował swojej zonie Z. K. udział w wysokości ½ w prawie własności nieruchomości położonej w W. , dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą nr (...). W uzasadnieniu żądania wskazał, że zawarł z W. K. jako pożyczkobiorcą umowy pożyczki łącznie na kwotę 417.000 zł i uzyskał przeciwko niemu nakaz zapłaty. Wskazał, iż czynność została dokonana z pokrzywdzeniem przyszłych wierzycieli bowiem wskutek tej czynności mąż powódki wyzbył się majątku mogącego być przedmiotem egzekucji. Wskazał, że mąż powódki nie posiada innego majątku, z którego może być prowadzona egzekucja.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Zarzuciła, że nakaz wydany przeciwko jej mężowi nie jest prawomocny a powód nie wykazał, że wskutek darowizny dłużnik stał się niewypłacalny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 styczna 2011 r. przed notariuszem P. W. K. i Z. K. zawarli umowę darowizny na podstawie której W. K. darował swojej żonie Z. K. do jej majątku osobistego udział w wysokości ½ części w zabudowanej nieruchomości położonej w W., objętej Kw. nr (...)

Dowód: umowa darowizny rep. A (...) na k. 53 - 55

W. K. pożyczył od M. S. następujące kwoty:

- w dniu 2 października 2010 r. - 140.000 zł z terminem zwrotu do dnia 15 stycznia 2011 r.,

- w dniu 5 kwietnia 2011 r. - 100.000 zł z terminem zwrotu do dnia 30 kwietnia 2011 r.,

- w dniu 14 kwietnia 2011 r. - 60.000 zł z terminem zwrotu do dnia 30 kwietnia 2011 r.

- w dniu 29 kwietnia 2011 r. - 117.000 zł z terminem zwrotu do dnia 20 maja 2011 r.

Na zabezpieczenie W. K. wystawił weksel in blanco, który M. S. wypełnił oznaczając datą płatności na dzień 11 sierpnia 2011 r. a sumę na kwotę 417.000 zł

Dowód: pokwitowania na k. 6-7, umowy na k. 8-9 , weksel na k. 10 akt I Nc 45/11Sądu Okręgowego w Słupsku

Prawomocnym nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym Sąd Okręgowy w Słupsku w sprawie I Nc 45/11 nakazał pozwanemu W. K. by w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacił z weksla powodowi M. S. kwotę 417.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 sierpnia 2011 r.

Dowód: nakaz na k. 13 akt I Nc 45/11

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wskazane wyżej dokumenty urzędowe i prywatne, które nie były przez żadną ze stron kwestionowane i nie wzbudziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności. Sąd oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodów wnioskowanych przez pozwaną na okoliczność skąd pochodziły środki finansowe na wybudowanie domu posadowionego na darowanej nieruchomości bowiem okoliczność ta nie miała żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Z punktu widzenia przesłanek skargi paulińskiej istotne bowiem było tylko to czy dłużnik był właścicielem udziału w nieruchomości.

Sąd zważył co następuje:

Występujący ze skargą paulińska wierzyciel winien wykazać, że przysługuje mu wobec dłużnika wierzytelność a także kiedy wierzytelność ta powstała – ma to bowiem istotne znaczenie z punktu widzenia przesłanek skargi paulińskiej, które różnią się w zależności od tego czy czynność zdziałania jest z pokrzywdzeniem osób, które w chwili dokonywania czynności są wierzycielami czy też pokrzywdzeniem przyszłych wierzycieli. Z treści uzasadnienia pozwu , w którym wprawdzie powód powołuje się na zawarte z dłużnikiem umowy pożyczki ale wskazuje na stwierdzenie jego wierzytelności nakazem zapłaty wydanym na podstawie weksla – wynika, iż powód domaga się ochrony wierzytelności wekslowej , wierzytelności która powstała w chwili wystawienia weksla tj. 8 sierpnia 2011 r. – już po zawarciu przez dłużnika umowy darowizny.

Zgodnie z art. 527 Kodeksu cywilnego gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Zgodnie zaś z art. 530 Kodeksu cywilnego przepisy artykułów poprzedzających stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Jeżeli jednak osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową odpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną tylko wtedy, gdy osoba trzecia o zamiarze dłużnika wiedziała.

Zasadniczą przesłanką warunkującą zasadność skargi paulińskiej jest pokrzywdzenie wierzyciela Poprzez niewypłacalność należy rozumieć brak możliwości wywiązania się ze swoich zobowiązań (P. Machnikowski, w: Komentarz do KC (red.) E. Gniewek, Warszawa 2006 r., s. 904). Nie jest konieczne aby wierzyciel wszczynał postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi aby wykazać stan jego niewypłacalności. Musi on jednak wykazać, że aktualny stan majątkowy dłużnika nie jest wystarczający na pokrycie jego zobowiązań. W cenie Sądu reprezentowany przez fachowego pełnomocnika powód okoliczności powyższej nie wykazał a zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań stron i dokumentów dotyczących zobowiązania treści dłużnika i zawarcia spornej umowy nie jest wystarczający do ustalenia, że wskutek dokonania darowizny dłużnik stał się niewypłacalny. Powód w toku jego przesłuchania zeznał, że nie wie czy dłużnik ma inny majątek niż darowany udział w nieruchomości . Pozwana zeznała wprawdzie, że dłużnik chyba nie miał innego majątku, biorąc jednak pod uwagę to , że od 2009 r. (k.56) między dłużnikiem a pozwaną nie istnieje wspólność majątkowa małżeńska i przez 4 lata dłużnik mógł nabyć majątek bez wiedzy pozwanej , to że dłużnik prowadzi działalność gospodarczą dla prowadzenia której wykorzystywane jest 6 samochodów (zeznanie pozwanej e protokół z 28 marca 2013 r. 00:13:34) oraz to, iż powód nie przedstawił żadnych dowodów obrazujących sytuację majątkową dłużnika - zeznanie to nie jest wystarczające do ustalenia w drodze domniemania, że wskutek dokonania darowizny stał się niewypłacalny w jakimkolwiek stopniu.

Na marginesie dodać należy, że nawet jeżeli powód wykazałby działanie dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli (w chwili obecnej wszczęte bowiem zostało postępowanie egzekucyjne w toku którego może się okazać, iż egzekucja jest bezskuteczna z uwagi na brak majątku dłużnika – e protokół z dnia 28 marca 2013 r. 00:11:30 ) , to i tak powództwo jego nie mogłoby być uwzględnione. Powód bowiem nie udowodnił istnienia zamiaru pokrzywdzenia przyszłego wierzyciela przez dłużnika. Ustawodawca w art. 530 k.c. wprowadził kwalifikowaną przesłankę subiektywną w postaci obowiązku wykazania przez wierzyciela, że dłużnik działał z zamiarem jego pokrzywdzenia, nie zaś jak w art. 527 k.c. ze świadomością pokrzywdzenia. Oznacza to, że sama tylko obiektywna możliwość przewidzenia powstania wierzytelności w przyszłości przez dłużnika nie jest wystarczająca do zastosowania art. 530 k.c. Wierzyciel musi w tym przypadku wykazać winę umyślną w działaniu dłużnika. Nie jest wszakże konieczne by w chwili dokonywania czynności dłużnik znał przyszłych wierzycieli lub wiedział kiedy i jakie wierzytelności powstaną (por. L. Strecki, Kodeks cywilny, Komentarz, 1989 rok, str. 539). Zamiar charakterystyczny dla winy umyślnej występuje wówczas, gdy sprawca wyobrażając sobie skutek swego działania chce lub godzi się na jego wystąpienie. Odzwierciedla on stosunek psychiczny dłużnika do wyobrażonego skutku czynności. W ramach winy umyślnej możemy wyróżnić dwie postacie zamiaru tj. zamiar bezpośredni oraz zamiar ewentualny. Ustawodawca wprowadzając przesłankę działania dłużnika z zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli w art. 530 k.c. chciał zaakcentować szczególną naganność działania dłużnika. Wskazany przepis wymaga więc istnienia po stronie dłużnika zamiaru bezpośredniego, a więc chęci pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Ochrona wchodzi w grę jedynie w razie nasilenia złej woli dłużnika, w przypadku, gdy celowo „zorganizował” swoją niewypłacalność. Zasadniczą kwestią będzie zatem czy podejmując czynność prawną miał na względzie jakiś inny cel, poza pokrzywdzeniem wierzycieli. Jeśli nie to należy uwzględnić akcję paulińską. Jeżeli natomiast czynność, na tle sytuacji podmiotu dokonującego jej, ma jakieś racjonalne uzasadnienie, a skutek krzywdzący jest jedynie dodatkowym, choć przewidywanym, efektem to zaskarżenie czynności nie będzie uzasadnione (por. M. Pyziak – Szafnicka, „Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika”, Dom Wydawniczy ABC 1995, str. 122 i dalej). W przedmiotowej sprawie powód nie przedstawił żadnych dowodów zaangażowania złej woli dłużnika przy zawieraniu umowy darowizny z pozwaną.

Wobec powyższego na podstawie art. 527 k.c. i art. 530 k.c. Sąd oddalił powództwo .

Ponieważ powód przegrał sprawę w całości sąd stosownie do zawartej w art. 98 k.p.c. zasady odpowiedzialności za wynik procesu zasądził pod powoda na rzecz pozwanej poniesione przez pozwaną koszty procesu, na które składa się wynagrodzenie radcy prawnego (7200 zł) obliczone w oparciu o § 6 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.) oraz opłata d pełnomocnictwa (17 zł) .

Na oryginale właściwy podpis.