Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Ewa Rudkowska-Ząbczyk

Protokolant: Agata Sadowska-Sagne

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) S.A. w C.

przeciwko Województwu (...) Służbie Dróg i Kolei we W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej Województwa (...) na rzecz strony powodowej (...) S.A. w C. kwotę 2 187 097,22 zł (dwa miliony sto osiemdziesiąt siedem tysięcy dziewięćdziesiąt siedem złotych dwadzieścia dwa grosze) z ustawowymi odsetkami od dnia 10 czerwca 2010 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej Województwa (...) na rzecz strony powodowej (...) S.A. w C. kwotę 120 098,07 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

III.  nakazuje stronie pozwanej Województwu (...), aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy we Wrocławiu) kwotę 3 033,92 zł tytułem brakujących kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 grudnia 2010 r. strona powodowa (...) SA w C. (wcześniej (...) Sp. z o.o. w L.) wniosła o zasądzenie od strony pozwanej Województwa (...) kwoty 2 187 097,22 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 10 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty oraz zwrot kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powyższego żądania strona powodowa podniosła, że jako wykonawca w ramach postępowania przetargowego zawarła ze stroną pozwaną jako zamawiającym w dniu 26 maja 2009 r. umowę nr (...) o roboty budowlane, której przedmiotem było wykonanie zadania inwestycyjnego pod nazwą „(...) drogi wojewódzkiej nr (...) w m. W., ul. (...) na odcinku skrzyżowania z ul. (...) do skrzyżowania z ul. (...) oraz utwardzenie poboczy gruntowych drogi nr (...)”. Wartość przedmiotu umowy została określoną na kwotę 4 717 400,21 brutto, zaś termin realizacji ustalono na dzień 30 listopada 2009 r., przy czym roboty bitumiczne miały być wykonane na dzień 31 października 2009 r. Powodowa spółka podała, że plac budowy został jej przekazany w dniu 1 czerwca 2009 r., natomiast zakończenie robót zgłoszono w dniu 9 kwietnia 2010 r., wnosząc o dokonanie odbioru. Ostatecznie protokół odbioru końcowego został sporządzony w dniu 14 maja 2010 r. i nie stwierdzono w nim żadnych usterek w przedmiocie umowy. Z powyższego protokołu wynika że strona pozwana stwierdziła wykonanie umowy nieterminowo, a zwłoka miała wynieść 120 dni. Powyższe skutkowało obciążeniem wykonawcy karą umowną w wysokości 2 830 440,13 zł, co skutkowało nie tylko odmową wypłaty wynagrodzenia za wykonane prace przez pozwane Województwo (...), ale również wezwaniem wykonawcy do zapłaty kwoty 643 342,91 zł z tytułu kary umownej po dokonaniu potrącenia z wierzytelnością spółki. Strona powodowa kwestionując zasadność naliczania kar, a co za tym idzie zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy, podniosła, że niewykonanie umowy w terminie nastąpiło nie z jej winy, o czym przesądzają następujące okoliczności:

-

strona powodowa była zobligowana do wykonania projektu tymczasowej organizacji ruchu. Powyższe zostało zlecone projektantowi, a projekt organizacji ruchu – zgodnie ze wstępnymi ustaleniami – miał być dwuetapowy stosownie do wykonywanych prac budowlanych. W dniu 24 czerwca 2009 r. powyższy projekt został złożony stronie pozwanej celem zaopiniowania, jednakże strona pozwana wezwała wykonawcę do złożenia projektu w pełnym zakresie, co zostało uczynione w dniu 1 lipca 2009 r. Zarówno ZDiK w W. jak i Urząd Marszałkowski wnieśli zastrzeżenia do projektu, który ostatecznie został zatwierdzony w dniu 17 sierpnia 2009 r. Do tego czasu, jak podała powodowa spółka, mogła ona wykonywać roboty rozbiórkowe jedynie częściowo, na tyle, na ile pozwalało oznakowanie awaryjne na drogach.

-

strona powodowa była zmuszona do wykonania robót dodatkowych, które spowodowały opóźnienie w wykonaniu robót podstawowych, a związane były z wykryciem niezinwentaryzowanych obiektów pod powierzchnią gruntu, które nie zostały zaznaczone w dokumentacji projektowej. Nadto jak wskazała, zgodnie z umową łączącą strony, po niezwłocznym poinformowaniu strony pozwanej o konieczności wykonania robót dodatkowych i wstrzymując się z pracami, oczekiwała na sporządzenie protokołu konieczności i przedłożenie projektu umowy na te roboty. Strona powodowa podała, że zajęcie przez stronę pozwaną stanowiska w przedmiocie decyzji co do akceptacji wykonania robót dodatkowych następowało z wielodniowym opóźnieniem. Powodowa spółka obliczyła, że na skutek wykrycia przeszkód na placu budowy w postaci studni, wypustów, kolektorów i fundamentów betonowych, podkładów drewnianych, które wiązały się z konieczności wykonania dodatkowych prac, łączny okres opóźnienia wyniósł co najmniej 49 dni. Nadto jak wskazano, strona pozwana nie uiściła z tytułu wykonania prac dodatkowych żadnego wynagrodzenia.

-

panujące niesprzyjające warunki atmosferyczne. Przeszkody w postaci opadów i niskiej temperatury uniemożliwiające prowadzenie robót budowlanych nastąpiły – wedle twierdzeń strony powodowej – we wrześniu i w październiku 2009 r., kiedy to wstrzymano wykonywanie prac przez inspektora nadzoru. Przy czym, jak podała strona powodowa, strona pozwana zgodziła się na przedłużenie terminu wykonania przedmiotu umowy o 9 dni, uwzględniając przestój spowodowany warunkami pogodowymi w październiki 2009 r. Powodowa spółka natomiast ustaliła, że niesprzyjające wykonywaniu robót budowlanych warunki pogodowe w okresie od 1 lipca 2009 r. do 9 grudnia 2009 r. trwały przez okres 65 dni. Również niskie temperatury i opady śniegu od początku stycznia 2010 r. do końca marca 2010 r. uniemożliwiały, jak podał powodowy wykonawca, prowadzenie robót. Ilość opóźnienia z tego tytułu oszacowano na liczbę 90 dni.

-

konieczność wykonania instalacji oświetlenia ulicznego. Powodowa spółka podała, że zgodnie ze Specyfikacją Istotnych Warunków Zamówienia wykonanie oświetlenia miało nastąpić do dnia 15 sierpnia 2009 r. przez innego wykonawcę, prace te miały być prowadzone równolegle z pracami strony powodowej. Jednakże, ponieważ do tego dnia wykonawca nie tylko nie wszedł na plac budowy, ale nawet nie został wybrany, strona powodowa podjęła decyzję o przystąpieniu do przetargu na wykonanie powyższej instalacji celem niedopuszczenia do dalszego opóźnienia w wykonywaniu przedmiotu umowy, jak również ze względów celowościowych – bowiem w razie wykonania prac na terenie, gdzie miała być posadowiona instalacja oświetleniowa, jej późniejsze stawienie w tym miejscu wiązałoby się z koniecznością rozbiórki wykonanych przez powoda prac.

Powodowa spółka z ostrożności procesowej wniosła o miarkowanie kary umownej z tytułu opóźnienia w realizacji przedmiotu umowy łączącej strony. Wskazała, że kara obciążająca powoda jest rażąco wygórowana, nadto w planowanym terminie wykonano zdecydowaną większość prac, a ostatecznie odebrany przedmiot umowy nie miał żadnych usterek i dostał dopuszczony do ruchu.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana Województwo (...) wniosła o oddalenie powództwa i zwrot kosztów postępowania. W uzasadnienia swojego stanowiska strona pozwana podała, że bezsporne jest wykonanie przedmiotu umowy po upływie terminu określonego umową. Powyższe w ocenie pozwanego Województwa uprawniało go do naliczenia kary umownej zgodnie z umową i obciążenia nią wykonawcy. Dalej strona pozwana wskazała, że opóźnienie w wykonaniu umowy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie powodowej spółki, która zwlekała z wejściem na teren budowy. Nadto strona pozwana zaprzeczyła jakoby decyzje co do konieczności wykonywania dodatkowych prac podejmowała z opóźnieniem – wręcz przeciwnie, podała, że decyzje podejmowane były niezwłocznie. Strona pozwana wskazała również, że prace, które strona powodowa określa robotami dodatkowymi, takimi nie były i wchodziły w zakres przedmiotu umowy. Również powoływane niesprzyjające warunki atmosferyczne w ocenie pozwanego nie spowodowałyby tak długoterminowego opóźnienia, które uniemożliwiłoby wykonanie umowy w terminie. Strona pozwana podała, że to opieszałość wykonawcy w wykonywaniu prac spowodowała nieoddanie przedmiotu umowy w terminie. Pozwane Województwo zakwestionowało również zasadność obarczania go odpowiedzialnością za opóźnienie z powodu konieczności wykonania oświetlenia ulicznego, z uwagi na to, że – jak podano – wykonanie tej instalacji leżało w gestii (...) S.A. a zleceniodawcą był Urząd Miasta W.. Powyższe w ocenie strony pozwanej przesądza o zasadności naliczenia kary umownej i obciążenia nią strony powodowej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Strona powodowa (...) SA w C. (wcześniej (...) Sp. z o.o. w L.) w dniu 26 maja 2009 r. zawarła z Województwem (...) umowę nr (...), której przedmiotem było wykonie robót budowlanych polegających na wykonaniu zadania pod nazwą „(...) drogi wojewódzkiej nr (...) w m. W., ul. (...) na odcinku od skrzyżowania z ul. (...) do skrzyżowania z ul. (...) oraz utwardzanie poboczy gruntowych drogi nr (...): (...) (...). Zakres rzeczowy robót określony został w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Strony umówiły się na wynagrodzenie brutto 4 717 400,21 zł, które to wynagrodzenie miało charakter maksymalny (§1 pkt 1 i 2 Umowy). Plac budowy miał być przekazany w terminie 14 dni od daty podpisania umowy, z kolei termin rozpoczęcia wykonania przedmiotu umowy ustalono na maksymalnie 7 dni od daty protokolarnego przejęcia przez wykonawcę placu budowy. Termin realizacji umowy ustalono do dnia 30 listopada 2009 r., a na roboty bitumiczne do dnia 31 października 2009 r. (§ 3 Umowy).

(dowód: umowa nr (...) z dnia 26 maja 2009 r. k. 23-28)

Zgodnie z treścią Umowy strona powodowa była zobowiązana do wykonania projektu organizacji ruchu na czas prowadzenia robót (§ 6 pkt 1.2b Umowy).

(dowód: umowa nr (...) z dnia 26 maja 2009 r. k. 23-28)

Wszelkie roboty dodatkowe wynikające z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia Umowy mogły być prowadzone wyłącznie na wniosek wykonawcy lub osoby uprawnionej do nadzorowania po zawarciu umowy na podstawie Protokołu Konieczności i Protokołu Negocjacji. Wartość tych robót miała być wyceniana zgodnie z normami, parametrami i standardami oraz poziomem cen jak w kosztorysie ofertowym wykonawcy (§ 7 pkt 6 i 7 Umowy). W myśl umowy wykonawca był zobowiązany do wstrzymania prowadzenia dalszych prac w razie natrafienia na urządzenia podziemne i poinformowania o tym strony pozwanej (§ 8 pkt 2 Umowy).

(dowód: umowa nr (...) z dnia 26 maja 2009 r. k. 23-28)

Umowa stron przewidywała również kary umowne jako formę odszkodowania. W razie zwłoki w wykonaniu umowy oraz nieterminowego usunięcia wad stwierdzonych przy odbiorze lub w okresie rękojmi lub gwarancji, kary umowne mogły być naliczone w wysokości 0,5% wartości umownej brutto wynagrodzenia za każdy dzień zwłoki (§ 10 pkt 1.1a Umowy).

(dowód: umowa nr (...) z dnia 26 maja 2009 r. k. 23-28)

Zgodnie ze Specyfikacją Istotnych Warunków Zamówienia w trakcie realizacji robót drogowych miały być wykonywane prace związane z wymianą sieci oświetleniowej realizowane przez wykonawcę robót instalacyjnych, w chodniku do dnia 15 sierpnia 2009 r., natomiast przeciski przez jezdnię do dnia 15 maja 2009 r. Wykonawca robót drogowych musiał udostępnić firmie instalatorskiej front robót.

(dowód: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia k. 74-89, szczegółowe specyfikacje techniczne k. 113-370)

Strona powodowa po podpisaniu Umowy niezwłocznie zleciła projektantowi J. Z. (1) sporządzenie projektu tymczasowej organizacji ruchu na czas robót budowlanych. Projekt ten został przedłożony do zaopiniowania w dniu 24 czerwca 2009 r., ponieważ jednak obejmował tylko organizację ruchu w toku jednego etapu prac, zobowiązano projektanta do przedstawienia projektu w pełnym zakresie, co uczyniono w dniu 1 lipca 2009 r. Pismem z dnia 14 lipca 2009 r. Zarząd(...)w W. zgłosił zastrzeżenia do projektu. Urząd Marszałkowski Województwa (...) także wezwał do uzupełnienia projektu o opinie wydane przez Komendanta Wojewódzkiego Policji we W., Prezydenta W. lub (...) w W. oraz organu zarządzającego ruchem na drogach objętych objazdami, tj. Starosty (...). J. Z. (2) pismem z dnia 21 lipca 2009 r. zwrócił się do wskazanych osób o zaopiniowanie projektu organizacji ruchu. W dniu 4 sierpnia 2009 r. Naczelnik Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji we W., a Zarząd Powiatu w W. w dniu 6 sierpnia 2009 r. pozytywnie zaopiniowali projekt organizacji ruchu. Projekt ten został zatwierdzony w dniu 17 sierpnia 2009 r. przez Marszałka Województwa (...).

(dowód: zalecenia i zastrzeżenia do opinii wydane przez (...), k. 46-47; zalecenia i zastrzeżenia do opinii wydane przez Urząd Marszałkowski; k. 48-49, pisma J. Z. (1) o zaopiniowanie projektu organizacji ruchu, k.100-103; pozytywna opinia projektu dot. tymczasowej organizacji ruchu na placu budowy, k. 50-52; zatwierdzenie nr (...)r. z dnia 17 sierpnia 2009 r., k. 53; notatka Naczelnika Wydziału (...) Ruchu Drogowego, k. 389)

Plac budowy przekazano stronie powodowej protokołem z dnia 1 czerwca 2009 r. Pismem z dni 30 czerwca 2009 r. strona pozwana wezwała stronę powodową do rozpoczęcia wykonania prac. Niemożność rozpoczęcia prac niezwłocznie po przekazaniu terenu związana była z brakiem sporządzenia projektu tymczasowej organizacji ruchu drogowego na przebudowywanym odcinku drogi.

(dowód: protokół przekazania terenu, k. 391; pismo strony pozwanej do wykonawcy, k. 392; zeznania świadka J. K., k. 447-448)

Pismem z dnia 8 lipca 2009 r. strona powodowa poinformowała stronę pozwaną o rozpoczęciu wykonywania prac od dnia następnego przy oznakowaniu drogowym awaryjnym. Prace budowlane na placu budowy rozpoczęto dopiero w dniu 14 lipca 2009 r. W dniu 21 lipca 2009 r. rozpoczęto układanie krawężników i cieku na odcinku ul. (...), prace trwały jednostajnie bez żadnych problemów. W dniu 20 sierpnia 2009 r. odkryto studnię kanalizacyjną, wstrzymano prace budowlane, a kierownik budowy w dzienniku budowy zawnioskował o powzięcie decyzji w tym zakresie. W dzienniku budowy w dniu 28 sierpnia 2009 r. pojawił się wpis o kontynuowaniu prac. Kolejny niezinwentaryzowany obiekt (studnię kanalizacyjną) odkryto w dniu 9 września 2009 r. Wstrzymano roboty i wystąpiono o podjęcie przez zamawiającego decyzji. Pismem z dnia 14 września 2009 r. powodowa spółka zwróciła się do strony pozwanej z informacją o odkrywaniu kolejnych, niezinwentaryzowanych elementów kanalizacji. Dopiero jednak w dniu 16 września 2009 r. podjęto decyzję co do działań związanych z powyższym odkryciem, a mianowicie wstrzymano prace na tym odcinku, nakazując zwiększenie tempa prac na pozostałych odcinkach. Pisemnie do powyższego ustosunkowano się dopiero pismem z dnia 25 września 2009 r. Z kolei w dniu 29 września 2009 r. podjęto decyzję o zlikwidowaniu studni, a wpust uliczny nakazano podłączyć do studni kanalizacji deszczowej. W tym też dniu odkryto fundament betonowy pod nawierzchnią budowanej jezdni. Z powyższego względu roboty wstrzymano i wystąpiono o podjęcie decyzji w związku z odkryciem. Wobec braku decyzji, kierownik budowy zadecydował o usunięciu fundamentu i wywiezieniu gruzu (wpis z dnia 2 października 2009 r.).

(dowód: dziennik budowy, k. 29-38; pismo strony powodowej do strony pozwanej, k. 55, 108; notatka służbowa o wstrzymaniu wykonywania prac, k. 58; notatka służbowa z dnia 1 grudnia 2009 r., k. 111; aneks nr (...) do umowy, k. 63; protokół odbioru z dnia 29 grudnia 2009 r. wraz z zestawieniem ilości i wartości robót pozostałych do wykonania, k. 109-110,104-107, pismo informujące o zakończeniu realizacji robót, k. 39; częściowo zeznania świadka W. B., k. 471; częściowo zeznania świadka T. S., k. 476)

W dniu 12 października 2009 r. wstrzymano wykonywanie prac wobec złych warunków atmosferycznych. W związku z powyższym podpisano aneks do umowy wydłużający termin wykonania umowy. W toku wykonywania robót ujawniono również podbudowy betonowe o znacznej grubości (wpis z dnia 17 listopada 2009 r.). Zwrócono się o decyzje w sprawie rozliczenia tychże prac. Inspektor nadzoru podjął decyzję rozbiórki występującej podbudowy betonowej. W notatce służbowej z dnia 1 grudnia 2009 r. określono rozbiórkę podbudowy betonowej jako roboty dodatkowe, a czas potrzebny na ich wykonywanie oszacowano na co najmniej 7 dni roboczych. W dniu 29 grudnia 2009 r. dokonano odbioru zadania inwestycyjnego, wskazując na prace, które wymagają dokończenia. Procentowo pozostało do zakończenia ok. 10% prac. Prace zostały wstrzymane od dnia 8 stycznia 2010 r. wobec niesprzyjających warunków atmosferycznych. Wznowienie nastąpiło w dniu 12 marca 2010 r., a zakończenie zadania nastąpiło w dniu 9 kwietnia 2010 r.

(dowód: dziennik budowy k. 29-38, pisma strony powodowej do strony pozwanej k. 55,108, notatka służbowa o wstrzymaniu wykonywania prac k. 58, notatka służbowa z dnia 01 grudnia 2009 r. k.111, aneks nr (...) do umowy k. 63, protokół odbioru z dnia 29 grudnia 2009 r. wraz z zestawieniem ilości i wartości robót pozostałych do wykonania k. 109-110,104-107, pismo informujące o zakończeniu realizacji robót k. 39, częściowo zeznania świadka W. B. k. 471, częściowo zeznania świadka T. S. k. 476)

Mimo zapisów w specyfikacji istotnych warunków zamówienia łączącego strony Umowy o roboty budowlane, zgodnie z którymi na terenie budowy inny wykonawca miał wykonać instalację oświetleniową – do dnia 15 maja 2009 r. jeden etap prac (czyli jeszcze przed wejściem na plac budowy przez stronę powodową), natomiast do 15 sierpnia 2009 r. drugi (ostatni) etap prac, żaden wykonawca na teren budowy nie wszedł, strona powodowa, nie chcąc dopuścić do opóźnienia w wykonaniu zadania inwestycyjnego, zawarła w dniu 16 lipca 2009 r. umowę z (...) S.A. we W. o roboty budowlane, której przedmiotem miało być: „Budowa linii kablowej wraz z montażem słupów oświetlenia ulicznego oraz dwóch szafek oświetleniowych w W. przy ul. (...), na odcinku od skrzyżowania z ul. (...) do granicy miasta W. ze S.”. Termin wykonania umowy został określony na dzień 15 listopada 2009 r. Przyjęcie na siebie wykonania powyższego zadania, które nie wchodziło w zakres robót określonych umową (...), spowodowało opóźnienie w wykonywaniu prac głównych. Nadto było podyktowane tym, że wykonywanie instalacji oświetleniowej po zakończeniu prac przez stronę powodową wiązałoby się z koniecznością rozbiórki prac przez nią wykonanych na tymże odcinku. Jednoczesne prowadzenie prac energetycznych z budową było utrudnieniem. Strona powodowa nie wystąpiła do strony pozwanej po zawarciu powyższej umowy o przesunięcie terminu zakończenia robót w związku z przyjęciem na siebie dodatkowego zlecenia.

(dowód: umowa na roboty budowlane z dnia 16 lipca 2009 r., k. 90-97; protokół przekazania placu budowy, k. 98; zeznania świadka J. K., k. 447-448; zeznania świadka T. J., k. 456; zeznania świadka W. B., k. 470)

W toku wykonywania prac strona powodowa zgłaszała stronie pozwanej informacje o utrudnieniach w terminowej realizacji prac związanych z odkrywaniem niezinwentaryzowanych obiektów, których rozbiórki musiała się podejmować, co wpływało na przesunięcie w czasie wykonywanie prac głównych. Zwracała także uwagę na opieszałość w podejmowaniu decyzji co do postępowania w związku z powyższymi odkryciami. Decyzje co do postępowania z odkrytymi elementami, które wymagały podjęcia określonych działań (likwidacja, zasypanie, rozbiórka), były podejmowane z opóźnieniem. Czas reakcji strony pozwanej w związku z wykryciem studni i wpustu przy budynku Państwowej Inspekcji Pracy w W. wyniósł 13 dni (czas wykonania 2 dni), w związku z wykryciem studni naprzeciw budynku PIP wyniósł 6 dni (czas wykonania 2 dni), w związku z ujawnieniem kolektora betonowego o długości 30 m czas reakcji wyniósł 31 dni (czas wykonania 2 dni), w związku z wykryciem niezinwentaryzowanej studni w jezdni czas reakcji był niezwłoczny (czas wykonania 2 dni), w związku z odkryciem warstwy bitumicznej i podkładów drewnianych w osi krawężnika, odkryciem warstwy podbudowy betonowej czas reakcji był niezwłoczny (czas wykonania 7 dni). Łącznie na wykonanie robót dodatkowych strona powodowa musiała przeznaczyć 72 dni. Strona pozwana nie sporządzała protokołów konieczności, ani nie zawierano umów na wykonanie prac dodatkowych. Mimo powyższego strona powodowa, chcąc dotrzymać terminu realizacji Umowy, podejmowała się wykonywania robót dodatkowych bez tychże umów, ryzykując odmowę zapłaty za ich wykonanie przez stronę pozwaną. Nadto, pomimo wykonania przez stronę powodową robót dodatkowych nieprzewidzianych umową, nie uwzględniono czasu poświęconego na ich przeprowadzenie – pomimo wyraźnych próśb wykonawcy – i nie wydłużono terminu wykonania umowy. Wykonywanie powyższych robót dodatkowych było znacznie uciążliwe i wpływało na termin zakończenia zadania głównego. Inwestycja drogowa była realizowana etapowo z uwagi na konieczność zachowania możliwości przejazdu przebudowywanej drogi, co skutkowało tym, że każde wstrzymanie prac na danym odcinku drogi, wiązało się z przesunięciem w czasie wykonywania prac na dalszych etapach. Powyższe wiązało się z tym, że na wykonanie robót wchodzących w zakres umowy zabrakło czasu w okresie w umowie przewidzianym.

(dowód: dziennik budowy, k. 29-38; pismo strony powodowej z dnia 21 października 2009 r., k. 59-60; odpowiedź strony pozwanej z dnia 5 listopada 2009 r., k. 62; pismo strony powodowej z dnia 13 listopada 2009 r., k. 64; zeznania świadka J. K., k. 447-448; zeznania świadka J. N., k. 449-451; zeznania świadka G. P., k. 452; zeznania świadka G. P., k. 452-453; zeznania świadka T. J., k. 454-456; zeznania świadka M. T., k. 457-458; częściowo zeznania świadka W. B., k. 469-470; opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu budownictwa J. D., k. 651-668)

W związku z powyższym, jak również w związku z warunkami atmosferycznymi i przyjęciem wykonania dodatkowego zlecenia dotyczącego instalacji oświetlenia powodowa spółka zwróciła się o wyznaczenie nowych terminów zakończenia umowy. Strona pozwana odmówiła jednak uznania zasadności argumentów strony powodowej przemawiających za wyznaczeniem dłuższych terminów zakończenia umowy. Powodowa spółka nie zgadzając się ze stanowiskiem (...) ponownie wystąpiła o zmianę terminów, jednakże bezskutecznie.

(dowód: dziennik budowy, k. 29-38; pismo strony powodowej z dnia 21 października 2009 r., k. 59-60; odpowiedź strony pozwanej z dnia 5 listopada 2009 r., k. 62; pismo strony powodowej z dnia 13 listopada 2009 r., k. 64; zeznania świadka J. K., k. 447-448; zeznania świadka J. N., k. 449-451; zeznania świadka G. P., k. 452; zeznania świadka G. P., k. 452-453; zeznania świadka T. J., k. 454-456; zeznania świadka M. T., k. 457-458; częściowo zeznania świadka W. B., k. 469-470)

W toku wykonywania prac budowlanych złe warunki atmosferyczne, uniemożliwiające kontynuację robót zostały uwzględnione przez stronę pozwaną jedynie co do opóźnienia występującego w październiku 2009 r. – termin przesunięto o 9 dni. Strona pozwana wykluczyła możliwość uwzględnienia innych okresów jako niesprzyjających wykonywaniu prac. Nie uwzględniono okoliczności, że nakładanie warstwy bitumicznej mogło być wykonywane tylko w ściśle określonych warunkach pogodowych. Strona pozwana przygotowała aneks z dnia 6 stycznia 2010 r. do umowy nr (...) przewidujący przeprowadzenie robót dodatkowych w terminie 11 dni od dnia podpisania umowy, tj. do dnia 17 stycznia 2010 r. Wynagrodzenie brutto za wykonanie prac określono na kwotę 85 461,15 zł. Strona powodowa odmówiła podpisanie aneksu do umowy argumentując powyższe nierealnością terminów zakończenia prac z uwagi na warunki atmosferyczne, które wykluczały pod względem technologicznym prowadzenie robót budowlanych. Strona pozwana podała jednak, w piśmie z dnia 21 stycznia 2010 r., że powyższy aneks miał być jedynie usankcjonowaniem stanu już istniejącego z uwagi na już wykonanie tychże prac przez wykonawcę. Temperatury i opady wyłączające możliwość prowadzenia robót nastąpiły również w okresie od 8 stycznia do 12 marca 2010 r.

(dowód: zestawienia meteorologiczne, k. 69-73; dziennik budowy, k. 29-38; aneks z dnia 6 stycznia 2010 r., k. 67-68; pismo strony pozwanej z dnia 21 stycznia 2010 r., k. 66; zeznania świadka J. K., k. 447; zeznania świadka G. P., k. 451-452; zeznania świadka M. T., k. 457-458; zeznania świadka W. B., k. 471-472; zeznania świadka J. B. k. 476)

Odbiór końcowy prac został dokonany w dniu 14 maja 2010 r. W protokole stwierdzono brak jakichkolwiek usterek i konieczności poprawy. Ustalono natomiast zwłokę w wykonaniu zadania w ilości 120 dni, co jednak zostało zakwestionowane przez wykonawcę robót.

(dowód: protokół odbioru końcowego nr (...) k. 40-41)

Obiekt będący przedmiotem Umowy został wykonany poprawnie, przekazany do użytkowania bez żadnych usterek i dotychczas eksploatowany jest bez żadnych uwag.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa, k. 494-503 wraz z załącznikami k. 504-594)

Strona powodowa wystawiła fakturę VAT obejmującą wartość faktycznie wykonanych prac na kwotę 2 187 097,22 zł brutto. Jednakże w związku z przyjęciem przez stronę pozwaną zwłoki po stronie wykonawcy w wykonaniu zadania będącego przedmiotem umowy o roboty budowlane, została naliczona kara umowna w wysokości 2 830 440,13 zł brutto, którą to kwotę potrącono z wierzytelnością strony powodowej i jednocześnie wezwano do zapłaty różnicy, tj. kwoty 643 342,91 zł.

(dowód: kopia faktury VAT nr (...)LG/ (...), k. 42; nota księgowa nr (...) z dnia 11 czerwca 2010 r., k. 43)

Strona pozwana odmówiła wypłaty wynagrodzenia w wysokości określonej powyższą fakturą VAT wskazując, że na poczet naliczonej kary umownej zaliczono uiszczoną przez stronę powodową kwotę zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wysokości 235 870,01 zł. Wezwano powodową spółkę do zapłaty kwoty 407 472,90 zł. Strona powodowa również wzywała stronę pozwaną do zapłaty wystawionej faktury VAT, jednakże bezskutecznie.

(dowód: pismo (...) z dnia 8 maja 2010 r., k. 44; wezwanie do zapłaty, k. 99)

Sąd zważył, co następuje

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, że świadczeniem strony pozwanej, którego spełnienia strona powodowa dochodzi w niniejszym postępowaniu, stanowi żądanie zapłaty kwoty 2 187 097,22 zł tytułem wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu umowy nr (...) z dnia 26 maja 2009 r. Zgodnie z art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

W niniejszej sprawie strona powodowa nie otrzymała zapłaty kwoty 2 187 097,22 zł wnikającej z faktury VAT nr (...)/ (...) wystawionej z tytułu wykonania przedmiotu umowy łączącej strony na roboty budowlane. Strona pozwana odmówiła zapłaty wynagrodzenia w powyższej wysokości uznając powyższą wierzytelność za umorzoną wobec potrącenia jej z wierzytelnością strony pozwanej z tytułu kary umownej, którą pozwane Województwo obciążyło powodową spółkę. Kara umowna została obliczona jako iloczyn dni zwłoki, które strona pozwana ustaliła na 120 dni oraz 0,5% wartości umownej brutto. Przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu pozostała zatem ocena skuteczności tego potrącenia, w szczególności zasadności naliczenia kary umownej za nieterminowe wykonanie umowy. Strona pozwana zarzucała bowiem, że opóźnienie związane z terminową realizacją zadania inwestycyjnego, którego podjęła się strona powodowa, nastąpiło z przyczyn przez nią zawinionych. Z kolei powodowa spółka podnosiła, że okoliczności, które zaistniały w toku wykonywania umowy, mające wpływ na realizację zadania, były od nich niezależne, a tym samym nie można zarzucić im zwłoki.

Poza sporem w niniejszej sprawie pozostawała okoliczność zakończenia robót budowlanych w dniu 9 kwietnia 2010 r., a zatem już po umówionym terminie, ostatecznie ustalonym na dzień 9 grudnia 2009 r. Odbioru końcowego dokonano natomiast w dniu 14 maja 2010 r. Przedmiot umowy został odebrany bez żadnych zastrzeżeń, usterek, konieczności poprawy i jest eksploatowany bez zarzutów. Spór w niniejszej sprawie koncentrował się zatem wokół okoliczności, które spowodowały opóźnienie w wykonaniu umowy, bowiem w ocenie strony pozwanej były one zawinione przez powodowego wykonawcę.

Umowa nr (...) z dnia 26 maja 2009 r. łącząca strony przewidywała odszkodowanie w formie kary umownej należne od wykonawcy za nienależyte wykonanie umowy polegające na zwłoce w wykonaniu przedmiotu umowy oraz nieterminowym usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze lub w okresie rękojmi lub gwarancji. W okolicznościach niniejszej sprawy przedmiotem rozważań była zasadność naliczenia kary umownej z powodu opóźnienia w wykonaniu umowy, przy czym należało rozstrzygnąć, czy opóźnienie strony powodowej była zawinione, czy też nie.

Zgodnie z art. 476 k.c. zdanie pierwsze, dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z treści powyższego przepisu wynika zatem, że ze stanem zwłoki, tzw. opóźnieniem kwalifikowanym, mamy do czynienia wtedy, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia we właściwym czasie z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność. Ustawa wprowadza domniemanie, zgodnie z którym niewykonanie przedmiotu umowy w terminie jest spowodowane zwłoką. Zwolnienie się z odpowiedzialności wymaga zatem wykazania przez dłużnika, że opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi. Ustawa przewiduje również, że dłużnik może żądać miarkowania kary umownej, jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana (art. 484 § 2 k.c.). Sama wysokość szkody poniesionej przez wierzyciela nie ma natomiast znaczenia dla uprawnienia żądania zastrzeżonej w umowie kary umownej (art. 484 § 1 k.c.).

Strona powodowa dochodząc niniejszym powództwem zapłaty wynagrodzenia za wykonanie Umowy o roboty budowlane, zakwestionowała przyjęcie przez stronę pozwaną zwłoki powodowej spółki w spełnieniu świadczenia. Powodowa spółka podnosiła, że niewykonanie umowy w terminie nastąpiło na skutek okoliczności od niej niezależnych, niemożliwych do przewidzenia w momencie podpisywania Umowy. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd uznał, że w wykonaniu przedmiotu Umowy nie było zwłoki po stronie wykonawcy, a okoliczności, które przesądziły o jej zrealizowaniu po upływie terminu umówionego, nie leżały po stronie powodowej spółki. Wręcz przeciwnie, wyniki postępowania dowodowego prowadziły do wniosku, że strona powodowa pomimo niesprzyjających okoliczności, w tym konieczności wykonania prac dodatkowych nieprzewidzianych Umową, niesprzyjających warunków atmosferycznych, przyjęcia dodatkowego zlecenia koniecznego do wykonania na placu budowy, wszystkie prace wykonała bez żadnych usterek, przy dobrej i należytej organizacji czasu pracy i to w czasie faktycznie krótszym niż zakładano w Umowie.

Zawierając Umowę strony przewidziały, że zadanie zostanie wykonane w 174 dni, licząc od dnia 16 czerwca 2009 r. (data zawarcia umowy + 14 dni na protokolarne przekazanie placu budowy przez stronę pozwaną +7 dni na przystąpienie strony powodowej do rozpoczęcia prac) do dnia 9 listopada 2009 r. (oddanie przedmiotu umowy). Faktycznie wobec przekazania przez stronę pozwaną placu budowy w dniu 1 czerwca 2009 r., strona powodowa była zobligowana do rozpoczęcia robót najpóźniej w dniu 8 czerwca 2009 r. Przedmiot umowy oddano w dniu 9 kwietnia 2010 r., przy czym protokolarny odbiór nastąpił w dniu 14 maja 2010 r. W sumie należało zatem uznać, że łączny czasokres prac wyniósł 313 dni, licząc do daty przekazania placu budowy do dnia zakończenia prac. W tym czasie strona powodowa przeznaczyła 72 dni na wykonywanie robót dodatkowych. Ponadto w ciągu 63 dni nastąpił przestój z uwagi na okres zimowy i tym samym niesprzyjające warunki atmosferyczne uniemożliwiające prowadzenie prac zgodnie z zaleceniami normatywnymi. Dodatkowo w ciągu 9 dni października 2009 r. nastąpił przestój z uwagi na warunki atmosferyczne, z czego 3 dni pokrywały się z okresem zaliczonym do wykonania jednej z robót dodatkowych. Skoro tak, to należało uznać, że przedmiot Umowy strona powodowa wykonała faktycznie w pozostałym czasie, tj. w 172 dni (313 – 72 – 63 – 6 = 172), a więc o 2 dni krócej, niż się umówiła.

W ocenie Sądu okolicznością, która spowodowała opóźnienie w wykonaniu przedmiotu Umowy w terminie była konieczność wykonania przez stronę powodową robót dodatkowych, które ujawniły się w toku wykonania prac. Przez roboty dodatkowe należy rozumieć takie roboty, których konieczność wykonania jest niezbędna dla zapewnienia możliwości prawidłowego wykonania umowy lub użytkowania przedmiotu umowy zgodnie z przeznaczeniem oraz gdy konieczność ich wykonania wynika z sytuacji niemożliwej do przewidzenia. Umowa z dnia 26 maja 2009 r. łącząca strony przewidywała tryb postępowania wiążący wykonawcę i zamawiającego w razie ujawnienia się konieczności wykonania robót dodatkowych. Zgodnie bowiem z § 7 pkt 6 i 7 Umowy wszelkie roboty dodatkowe wynikające z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy mogły być prowadzone wyłącznie na wniosek wykonawcy lub osoby uprawnionej do nadzorowania po zawarciu umowy na podstawie Protokołu Konieczności i Protokołu Negocjacji. Wykonawca był zobowiązany do wstrzymania prowadzenia dalszych prac w razie natrafienia na urządzenia podziemne i poinformowania o tym strony pozwanej (§ 8 pkt 2 Umowy). Jak ustalono, w toku prowadzenia robót budowlanych wykryto niezinwentaryzowane obiekty pod powierzchnią gruntu, które nie były zaznaczone w dokumentacji projektowej przekazanej przez stronę pozwaną. Powyższe wymuszało każdorazowo na stronie powodowej wstrzymanie pracy do czasu uzyskania decyzji zamawiającego. Powyższe było związane również z koniecznością zapłaty wynagrodzenia za wykonane roboty dodatkowe, stąd konieczność stwierdzenia konieczności w protokole oraz zawarcia umowy na te prace dodatkowe. Wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego wskazywały wprost na opieszałość strony pozwanej z podejmowaniem decyzji co do sposobów postępowania z wykrytymi obiektami. Roboty dodatkowe, których konieczność przeprowadzenia przez wykonawcę pojawiała się w toku prac, były znacznie uciążliwe i wydłużały termin wykonania zadania głównego, co zostało potwierdzone również przez inspektora nadzoru budowlanego działającego z ramienia strony pozwanej (zeznania świadka W. B., k. 469). Strona pozwana nie kwestionowała przy tym, że decyzje co do niektórych obiektów niezinwentaryzowanych nie były podejmowane niezwłocznie.

W ocenie Sądu łącznie opóźnienie w realizacji Umowy związane z wykonywaniem robót dodatkowych, po uwzględnieniu czasu reakcji zamawiającego, wyniosło 72 dni. Zauważyć należy, że strona pozwana pomimo wielokrotnych próśb strony powodowej konsekwentnie odmawiała wyznaczenia dłuższego terminu realizacji umowy w związku z powyższymi pracami dodatkowymi. Dopiero aneks z dnia 6 stycznia 2010 r. podejmował kwestię wydłużenia terminu wykonania umowy, jednakże stanowił on usankcjonowanie istniejącego stanu faktycznego, bowiem dotyczył wykonania robót dodatkowych, które już zostały wykonane, a nadto przedłużał ten termin o zaledwie 11 dni, tzn. zakończenie wszystkich prac miało nastąpić do dnia 17 stycznia 2010 r. Strona powodowa z przyczyn oczywistych odmówiła podpisania tego aneksu, należy bowiem mieć na uwadze okoliczność, że przedmiotem umowy były roboty budowlane, których wykonywanie musi być zgodne z technologią dla nich przewidzianą. W niniejszej sprawie strona pozwana powyższym aneksem de facto nakładała na wykonawcę obowiązek wykonywania prac w warunkach niemożliwych, tj. w okresie zimowym przy ujemnych temperaturach i opadach śniegu.

Wystąpienie robót dodatkowych miało zatem decydujący wpływ na niedotrzymanie umownych terminów realizacji Umowy. Wykonane przez stronę powodową roboty dodatkowe, nieprzewidziane w umowie i niemożliwe do ustalenia w momencie jej podpisywania, spowodowały opóźnienie w realizacji przedmiotu umowy o 72 dni. Wykonawca był zobligowany do ich wykonania, co wiązało się z niemożnością realizacji umowy podstawowej. Roboty dodatkowe trwały od dnia 20 sierpnia 2009 r. do dnia 17 listopada 2009 r. z przerwami. Wobec wiążących stronę powodową terminów umownych, tj. pierwotnie do dnia 31 października i do dnia 30 listopada 2009 r., a później do dnia 9 grudnia 2009 r., konieczność wykonywania robót dodatkowych skutkowała pojawieniem się kolejnej okoliczności obiektywnie uniemożliwiającej prowadzenie dalszych prac budowlanych przewidzianych Umową. Przez te okoliczności rozumieć należy okres zimowy, który z uwagi na panujące wówczas warunki atmosferyczne, tj. opady śniegu i ujemne temperatury, co do zasady wyłączony jest z okresu prowadzenia robót budowlanych.

Dla oceny terminowości wykonania Umowy nie bez znaczenia pozostają także przestoje w wykonywaniu prac związane z niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi. Z zapisów w Dzienniku Budowy wynika, że warunki atmosferyczne w terminie umownym (podstawowym) uniemożliwiły wykonywanie prac jedynie w październiku 2009 r. przez okres 9 dni. Powyższe zostało uwzględnione przez stronę pozwaną i skutkowało zawarciem aneksu do Umowy, który pierwotne terminy przesuwał o 9 dni. Ostatecznie planowe zakończenie robót miałoby nastąpić w dniu 9 grudnia 2009 r. Uwzględniając jednak konieczność wykonywania prac dodatkowych, które wymusiły na stronie powodowej przesuwanie w czasie wykonywania prac z Umowy podstawowej, należało uznać, że czas, w którym wykonawca miałby kontynuować prace budowlane, był okresem zimowym. Prace nieprzerwanie trwały do dnia 8 stycznia 2010 r. Z tą datą jednak musiały zostać wstrzymane z uwagi na warunki atmosferyczne w postaci ujemnych temperatur i opadów śniegu. Roboty, które miały być przez stronę powodową wykonywane, nie mogły być zgodnie z normatywnymi zaleceniami kontynuowane w warunkach pogodowych, które utrzymywały się w okresie od dnia 8 stycznia do dnia 12 marca 2010 r. (63 dni). Łącznie zatem przestój w pracach budowlanych niezależny od wykonawcy wynosił 69 dni albowiem jak już wcześniej podniesiono, 3 z 9 dni października 2009 r. przypadło jedocześnie na czas realizacji przez stronę powodową jednej z robót dodatkowych.

Już tylko z powyższych rozważań wynika, że strona powodowa niezasadnie została obciążona karą umowną za niewykonanie umowy w terminie. Zauważyć bowiem trzeba, że strona pozwana zarzuciła wykonawcy zwłokę liczącą 120 dni, natomiast z powyższych okoliczności, które w przekonaniu Sądu bez wątpienia wpłynęły na opóźnienie w wykonaniu terminowym umowy, wynika, że okoliczności obiektywne uniemożliwiające wykonawcy zachowanie terminu umownego trwały przez okres 141 dni. Gdyby okoliczności te nie wystąpiły strona powodowa zakończyłaby realizację zadania w terminie krótszym aniżeli przewidziany Umową.

Wobec wniosków dalej idących na marginesie jedynie należy podnieść, że zdaniem Sądu na uwzględnienie zasługiwały natomiast te zarzuty strony pozwanej, zgodnie z którymi zawinionego opóźnienia w realizacji Umowy upatrywała ona w zbyt późnym przystąpieniu do realizacji prac budowlanych w związku z koniecznością sporządzenia i uzyskania zatwierdzenia projektu tymczasowej organizacji ruchu oraz wykonywaniu przez stronę powodową równolegle prac instalatorskich.

Zgodnie z Umową wykonanie projektu tymczasowej organizacji ruchu na placu budowy do czasu zakończenia robót leżało to w gestii strony powodowej jako wykonawcy. Umowa pomiędzy stronami została podpisana w dniu 26 maja 2009 r., a strona powodowa miała wejść na plac budowy i przystąpić do robót w terminie 7 dni od daty protokolarnego jego przekazania, a zatem najpóźniej w dniu 8 czerwca 2009 r. Sporządzenie projektu tymczasowej organizacji ruchu powodowy wykonawca zlecił projektantowi J. Z. (1). Pierwotnie projekt ten miał odzwierciedlać dwuetapowość prac budowlanych i wobec powyższego założenia projekt obejmował tylko częściową organizację ruchu. Przedłożony przez projektanta projekt nie został jednak zaakceptowany i wezwano do złożenia projektu organizacji ruchu przewidującego wszystkie prace, które będą wykonywane na terenie budowy. Projekt został złożony dopiero w dniu 24 czerwca 2009 r., uzupełniony o dalsze dokumenty i opinie uzyskał zatwierdzenie dopiero w sierpniu 2009 r. Powyższe skutkowało tym, że strona powodowa jako wykonawca rozpoczęła prace budowlane dopiero w dniu 14 lipca 2009 r. i to przy oznakowaniu awaryjnym. Ten pierwszy etap, związany z koniecznością przedłożenia projektu tymczasowej organizacji ruchu, wpłynął na opóźnienie w rozpoczęciu prac budowlanych i w ocenie Sadu opóźnienie to było zawinione przez stronę powodową. Nie miało jednak wpływu na ustalone końcowe terminy wykonania robót.

W ocenie Sądu również powoływana przez stronę powodową okoliczność wykonania przez nią dodatkowego zlecenia związanego z instalacją oświetleniową na placu budowy, była także okolicznością zawinioną. Zauważyć wprawdzie należy, że ze Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, ale również z ustaleń stron wynikało, że jeszcze przez wejściem na teren budowy przez stronę powodową miały być na nim częściowo przeprowadzone prace energetyczne instalacyjne, tj. przeciski przez jezdnię do dnia 15 maja 2009 r., z kolei w chodniku do dnia 15 sierpnia 2009 r. i w tym okresie prace obu wykonawców – drogowego czyli strony powodowej i instalacyjnego miały być prowadzone równolegle. Zapoznając się z SIWZ wykonawca był zatem uprawniony do przyjęcia wniosku, że do 15 sierpnia 2009 r. instalacja elektryczna będzie wykonana. Natomiast, jak ustalono bezspornie do dnia 15 sierpnia 2009 r. nie tylko nie zostały zrealizowane żadne prace instalacyjne przez niezależnego wykonawcę instalacyjnego, ale również takowy nie został wyłoniony. Okoliczność uwzględnienia konieczności równoległego wykonywania prac na placu budowy była o tyle istotna, że uprzednie wykonanie prac budowlanych jeszcze przed pracami instalacyjnymi skutkowałaby koniecznością dokonania częściowej rozbiórki prac wykonanych przez stronę powodową. Należy także zwrócić uwagę na fakt, że po dniu 15 sierpnia 2009 r. wykonawca drogowy nie miał obowiązku udostępnienia placu budowy wykonawcy instalacji energetycznej. Strona powodowa wobec powyższego kierując się aspektami społecznymi podjęła się wykonania tego zadania. Na tę okoliczność zawarła umowę z (...) S.A. i jednocześnie z pracami budowlanymi wykonywała prace instalatorskie. Przyznać należy zatem słuszność stronie pozwanej w zakresie, w którym zarzuca, że strona powodowa nie zwróciła się do niej od razu po zawarciu powyższej umowy, z wnioskiem o zmianę terminu oddania przedmiotu umowy w oparciu o powyższą okoliczność. W ocenie Sądu okoliczność przyjęcia przez stronę powodową do wykonania tego zadania, abstrahując już od wymiaru społecznego tej decyzji i względów, którymi się strona powodowa kierowała, skutkowała zawinionym przez stronę powodową uchybieniem terminowi zakończenia zadania inwestycyjnego wynikającego z Umowy z dnia 26 maja 2009 r.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach zawarte w punkcie II sentencji znajduje uzasadnienie w treść art. 98 k.p.c. statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Wobec uwzględnienia powództwa w całości zasadne było obciążenie kosztami procesowymi strony pozwanej. Na zasądzone na rzecz strony powodowej koszty składała się opłata sądowa od pozwu w wysokości 100 000,00 zł, koszty zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości 14 400,00 zł z uwagi na zawiłość i skomplikowany charakter sprawy oraz nakład pracy pełnomocnika, jak również opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł oraz uiszczone przez stronę powodową zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w wysokości 5 681,07 zł.

W punkcie III sentencji, na podstawie art. 113 ust.1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c., Sąd nakazał stronie pozwanej, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu kwotę 3 033,92 zł tytułem brakujących kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa na poczet wynagrodzenia biegłego sądowej.

Z/

1.  odnotować;

2.  odpis doręczyć:

-

pełnomocnikowi strony pozwanej;

3.  kal. 14 dni.

15 marca 2013 r.