Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2013r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Paweł Rysiński

Sędziowie: SA – Maria Żłobińska

SA – Jan Krośnicki (spr.)

Protokolant: – st. sekr. sąd. Marzena Brzozowska

przy udziale oskarżycielki posiłkowej A. A.

Prokuratora Elżbiety Kozakiewicz - Jackowskiej

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2013 r.

sprawy D. S. (1)

oskarżonego z art. 158 § 1 i 3 k.k.

na skutek apelacji, wniesionych przez obrońcę oskarżonego i pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

od wyroku Sądu Okręgowego W. –. P. w. W.

z dnia 31 października 2012 r. sygn. akt V K 218/10

- zaskarżony wyrok uchyla i sprawę oskarżonego D. S. (1) przekazuje Sądowi Okręgowemu W. –. P. w. W. do ponownego rozpoznania,

- zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Z. J. z Kancelarii Adwokackiej w W. kwotę 738 zł, w tym 23 % podatku VAT tytułem wynagrodzenia za obronę pełnioną z urzędu w postępowaniu odwoławczym, a także na rzecz adw. T. S. z Kancelarii Adwokackiej w W. kwotę 738 zł, w tym 23 % podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu oskarżycielce posiłkowej przed Sądem Apelacyjnym.

UZASADNIENIE

D. S. (1) oskarżony został o to, że:

- w dniu 5 lutego 2006 r. w W. działając wspólnie i w porozumieniu z K. S. (1) dokonał pobicia K. R. poprzez kopanie pokrzywdzonej po głowie skutkujące powstaniem krwawienia śródczaszkowego z wytworzeniem się krwiaka podtwardówkowego i śródmózgowego, z dołączającym się obrzękiem mózgu i uciskiem na ważne dla życia ośrodki centralnego układu nerwowego, czego następstwem był zgon K. R. w dniu 13 marca 2006r.;

tj. o czyn z art. 158 § 1 i 3 k.k.

Sąd Okręgowy W. –. P. w. W. po rozpoznaniu po raz trzeci niniejszej sprawy wyrokiem z dnia 31 października 2012 r. w sprawie o sygn. akt V K 218/10 uznał oskarżonego D. S. (1) za winnego tego, że w dniu 5 lutego 2006 roku w W. działając wspólnie i w porozumieniu z K. S. (2) wziął udział w pobiciu K. R., czym naraził ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, to jest czynu art. 158 § 1 k.k. i za to na podstawie powyższego przepisu skazał go na karę 3 lat pozbawienia wolności.

Na mocy art. 63 § 1 k.k. Sąd zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 4 czerwca 2008 roku do dnia 17 lipca 2009 roku i od dnia
9 sierpnia 2011 roku do dnia 24 lutego 2012 roku.

Od powyższego wyroku apelację złożyli obrońca oskarżonego D. S. (1) oraz pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej A. A..

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej zarzuciła wyrokowi:

- zastosowanie błędnej kwalifikacji czynu przez uznanie oskarżonego D. S. (1) winnym jedynie czynu z art. 158 § 1 k.k., a także rażącą niewspółmierność kary, w szczególności przy porównaniu wymierzonej kary prawomocnie skazanemu współsprawcy K. S. (2).

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia (art. 438 ust 3 k.p.k.) wyrażającego się w szczególności w nieuzasadnionym zróżnicowaniu udziału sprawców w czynie, co doprowadziło do zróżnicowania w kwalifikacji prawnej i wymiarze kary.

W konkluzji apelacja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku:

- uznanie oskarżonego D. S. (1) za winnego popełnienia czynu tj. przestępstwa z art. 158 § 3 k.k. w zw. z art. 158 § 1 kk. i skazanie oskarżonego za tak przypisane mu przestępstwo na karę 6 lat pozbawienia wolności.

Z kolei obrońca oskarżonego D. S. (1) w apelacji zarzucił wyrokowi obrazę przepisów prawa procesowego tj. art. 5 § 2 i art. 7 k.p.k. mającą wpływ na treść wyroku polegającą na bezpodstawnym i nieuprawnionym uznaniu, że oskarżony D. S. wspólnie i w porozumieniu z K. S. dokonał pobicia K. R. narażając ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w sytuacji, kiedy kierując się zasadami logiki i doświadczenia życiowego na podstawie kompleksowej analizy zeznań bezpośrednich świadków zdarzenia tj. K. S., jak i E. K. (1) zaistniały w sprawie nie dające się usunąć wątpliwości co do sprawstwa oskarżonego, które należało rozstrzygnąć - zgodnie z zasadą z art. 5 § 2 k.p.k. - na korzyść oskarżonego, czego jednak Sąd Okręgowy nie uczynił.

Apelacja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego D. S. (1) jest niezasadna, natomiast pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej zasługuje na uwzględnienie.

Nie ulega żadnej wątpliwości, że oskarżony D. S. (1) w sposób aktywny wspólnie z K. S. (2), brał udział w pobiciu pokrzywdzonej K. R.. Wskazują na to, dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne, z których wynika, że oskarżony D. S. (1) nie tylko słownie podburzał K. S. (1) do bicia pokrzywdzonej ale sam kopał w głowę i nogi oraz wyzywał, a następnie wraz z K. S. (2) wyprowadził K. R. z budynku, pozostawiając 60 letnią kobietę na zimnie przed klatką schodową. Dodać należy, że oskarżony aprobował przestępcze zachowanie K. S. wobec pokrzywdzonej, nie próbując się im przeciwstawić i zachęcając go do jej bicia. Trafnie też Sąd ustalił, że obrażenia jakich doznała pokrzywdzona nie powstały wskutek upadku rulonu wykładziny w łazience ani też od uderzenia ją w twarz przez K. S., z opinii bowiem sądowo – lekarskiej wynika, że obrażenia wewnątrzczaszkowe jakich doznała pokrzywdzona, skutkujące jej zgonem wywołane zostały od urazów mechanicznych godzących w głowę z co najmniej średnią siłą.

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o dogłębną analizę zeznań bezpośredniego świadka krytycznego zdarzenia E. K. (1), pierwszych zeznań K. S. (1) oraz A. A.. Wyjaśnienia oskarżonego D. S. jako niewiarygodne Sąd odrzucił.
Sąd Okręgowy oceniając wskazane dowody dokonał ich analizy kierując się wymagani określonymi w art. 7 k.p.k. Sąd nie pominął żadnych nieścisłości w wypowiedziach świadka E. K., zwracając uwagę, że również ten świadek ubliżał pokrzywdzonej. Zarazem słusznie zauważył, iż świadek ten nie miała żadnego interesu prawnego w pomawianiu oskarżonego.
Sąd trafnie też spostrzegł, że świadek A. A., która nie była obecna podczas krytycznego zdarzenia, w zainscenizowanej rozmowie z K. S. dowiedziała się od niego, że sprawcą pobicia jej matki był oskarżony D. S. (1). Reasumując należy uznać, że w sprawie nie występują żadne wątpliwości co do udziału oskarżonego w pobiciu pokrzywdzonej, a zatem sytuacja określona w art. 5 § 2 k.p.k. w sprawie nie zachodzi. Sąd przekonanie swoje o zawinieniu oskarżonego oparł na przekonującej analizie wszystkich dowodów zebranych w sprawie, w tym także opinii biegłego psychologa W. G. odnoszącej się do zeznań świadka E. K. (1), dokumentacji lekarskiej pokrzywdzonej i opinii sądowo – medycznej dotyczącej stanu zdrowia i przyczyny śmierci K. R.. Należy zauważyć, że w przeciwieństwie do Sądu, który ocenę dowodów zawarł na str. 6 – 18 maszynopisu pisemnego uzasadnienia wyroku, obrońca oskarżonego w złożonej apelacji poza gołosłownym stwierdzeniem zaistnienia w sprawie wątpliwości co do sprawstwa D. S. w żadnym wymiarze nie odniósł się do rozważań Sądu, nie wskazując, które z jego elementów naruszałyby wymogi określone w art. 7 k.p.k. Jednakże Sąd dokonując prawidłowych ustaleń faktycznych odnośnie sprawstwa oskarżonego D. S. w pobiciu pokrzywdzonej wspólnie z K. S. w sposób wadliwy i niezrozumiały przyjął, iż działaniem swoim wyczerpał dyspozycję przepisu art. 158 § 1 k.k. Dokonując zmiany kwalifikacji prawnej zaproponowanej w akcie oskarżenia, Sąd Okręgowy dokonał jednocześnie zmiany opisu czynu przypisanego oskarżonemu pomijając w nim działanie oskarżonego polegające na kopaniu po głowie pokrzywdzonej w następstwie czego w wyniku doznanych obrażeń zmarła. W rezultacie doszło do rażącej sprzeczności między ustaleniami faktycznymi poczynionymi przez Sąd, w których zaakcentowano kopanie pokrzywdzonej przez oskarżonego z
K. S. po głowie i nogach a opisem czynu mu przypisanego, przez co kwalifikacja prawna zastosowanego przepisu normy prawnej stała się niewłaściwa zaś wymierzona oskarżonemu kara nieadekwatna.

Powodem zmiany kwalifikacji prawnej czynu oskarżonemu D. S. (1) z art. 158 § 1 i 3 k.k. na art. 158 § 1 k.k. było uznanie przez Sąd braku jednoznacznych podstaw do przypisania indywidualnie oskarżonemu bezpośredniego spowodowania u pokrzywdzonej K. R. takich obrażeń, które skutkowałyby jej zgonem. Zaprezentowana przez Sąd Okręgowy interpretacja prawna przepisu art. 158 § 1 i 3 k.k. świadczy o zignorowaniu nie tylko poglądu prawnego wyrażonego przez Sąd Apelacyjny w przedmiotowej sprawie w wyroku z dnia 24 listopada 2010 r. o sygn. akt II AKa 333/10 (str. 15 maszynopisu uzasadnienia) ale także o braku znajomości doktryny prawa karnego i orzecznictwa sądowego odnośnie stosowania przepisu art.
158 § 1 i 3 k.k.

W związku z tym należy przypomnieć, że kwalifikacja z art. 158 § 3 k.k. ma zastosowanie do sprawcy pobicia, gdy:

a)  nie można stwierdzić, że pomiędzy indywidulnym działaniem a wynikiem przewidzianym w art. 158 § 3 k.k. zachodzi związek przyczynowy,

b)  dany sprawca nie działał w zamiarze, aby z jego działania lub działania wspólnie z innym napastnikiem wynikał skutek przewidziany w art. 158 § 3 k.k.

W przypadku, w którym zamiar sprawcy pobicia (bezpośredni lub ewentualny) skierowany jest np. na spowodowanie śmierci albo ciężkiego lub innego uszkodzenia ciała, ma zastosowanie przepis art. 148 k.k. albo art. 156 § 1 lub art. 157 § 1 k.k., a nie art. 158 k.k.

W rezultacie błędnego procedowania doszło nie tylko do rażących naruszeń prawa tj. art. 442 § 3 k.p.k., art. 158 § 1 i 3 k.k. ale także rażącej sprzeczności między sentencją zaskarżonego wyroku a poczynionymi ustaleniami faktycznymi zawartymi w części motywacyjnej wyroku, których to błędów nie można było naprawić w postępowaniu odwoławczym.

Dodać należy, że przedmiotowe orzeczenie doprowadziło także do sprzeczności z wyrokiem Sądu Okręgowego W. –. P. w. W. z dnia 29 lipca 2010 r. o sygn. akt V K 93/09, w którym działanie K. S. (1) wspólnie i w porozumieniu z inną osobą (tj. D. S.), przejawiające się wspólnym przestępczym działaniem na szkodę K. R. w wyniku, którego poniosła śmierć zostało zakwalifikowane z art. 158 § 1 i 3 k.k.

Poza tym wykazane błędne rozstrzygnięcie Sądu spowodowało również przewlekłość postępowania w sprawie niezbyt skomplikowanej i konieczność jej ponownego już po raz czwarty rozpoznania.

Z tych wszystkich powodów Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.