Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący Sędzia SA - Małgorzata Mojkowska

Sędziowie SA - Anna Zdziarska

SO (del) - Małgorzata Janicz (spr.)

Protokolant st. sekr. sąd Anna Grajber

przy udziale Prokuratora Jerzego Mierzewskiego i oskarżyciela posiłkowego (...) Sp. z o.o.

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2013 r.

sprawy D. K. oskarżonego z art. 286§ 1kk w zw. z art. 294§ 1kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Okręgowego w W.

z dnia 13 marca 2013 r. sygn. akt XII K 25/12

1.  uchyla zaskarżony wyrok wobec D. K. i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

D. K. oskarżony został o to, że:

w dniach 29 czerwca 2007r., 3 lipca 2007r., 17 września 2007r i 1 października 2007r w G. i w W., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o łącznej wartości 600 062,52 zł, co stanowiło mienie znacznej wartości w ten sposób, że działając jako pełnomocnik PHU (...) z siedzibą w U., nabył od wskazanej spółki towar w postaci elektronarzędzi, narzędzi ręcznych i warsztatowych, oraz akcesoriów i sprzętu samochodowego, wprowadzając pokrzywdzoną w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy i zapłaty ceny w sytuacji, gdy kondycja finansowa PHU (...) z siedzibą w U. nie pozwalała na zapłatę ceny za towar, tj o czyn z art. 286§ 1kk w zw. z art. 294§ 1kk w zw. z art. 12 kk.

Wyrokiem z dnia 13 marca 2013r Sąd Okręgowy w W. D. K. od dokonania zarzucanego mu czynu uniewinnił.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w W. złożył prokurator oraz pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego (...) Sp. z o. o.

Prokurator zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego i wyrokowi zarzucił obrazę przepisów postępowania karnego tj. art. 4kpk ,5§ 2 kpk, art. 7 kpk, art. 167 kpk, art. 366§ 1kpk i art. 410 kpk poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy wskutek niepełnego wykorzystania dowodów i nieprzeprowadzenia dowodów, które pozwoliłyby na ustalenie sytuacji majątkowej firmy (...) w czasie kiedy miały być spłacone zobowiązania wobec firmy (...) Sp. z o. o. skutkującą błędem w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść zapadłego orzeczenia, polegający na przyjęciu, wbrew zebranemu w sprawie materiałowi dowodowemu, że oskarżony D. K. nie dopuścił się popełnienia czynu zarzucanego mu w akcie oskarżenia, podczas gdy prawidłowa i zgodna z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocena tego materiału prowadzić musi do wniosku, że oskarżony popełnił zarzucone mu przestępstwo. Formułując powyższy zarzut skarżący wniósł o uchylenie wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego i wyrokowi zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, że Oskarżony zawierając umowę z (...) Sp. z o.o. nie działał z zamiarem wprowadzenia jej w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy;

2.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, a ściślej art. 7 kpk poprzez wyciągnięcie przez Sąd ze zgromadzonego materiału dowodowego wniosku nieznajdującego w nim poparcia, zgodnie z którym oskarżony nie zapłacił za towar zakupiony od K. , ponieważ nie znalazł na niego nabywców;

3.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, a ściślej art. 7 kpk, polegające na nieprzeprowadzeniu przez Sąd z urzędu dowodów mających na celu ustalenie kondycji finansowej PHU (...) przed zawarciem umowy z pokrzywdzoną spółką, mających istotne znaczenie z punktu widzenia zamiaru wprowadzenia w błąd pokrzywdzonej przez oskarżonego, a także dowodów na okoliczność co stało się z nabytym od pokrzywdzonej towarem;

4.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, a ściślej art. 7 kpk, poprzez naruszenie swobodnej oceny dowodów , a ściślej odmówienie wiarygodności zeznaniom świadka M. Z. i Z. Ś., z których wynikało, że oskarżony od początku nie miał zamiaru wywiązać się z przyjętego na siebie zobowiązania;

5.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art.424 kpk, poprzez nie wskazanie przez Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku na jakich oparł się dowodach i z jakich przyczyn odmówił wiary dowodom przeciwnym oraz ograniczenie się przez Sąd jedynie do enumeratywnego wyliczenia przeprowadzonych w toku postępowania dowodów.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o :

⚫

zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie D. K. winnym zarzucanego mu czynu skodyfikowanego w art. 286§ 1kk w zw. z art. 294 § 1kk w zw. z art. 12kk;

⚫

orzeczenie środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody na rzecz (...) Sp. z o. o.;

⚫

zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Skarżący sformułował ponadto wniosek ewentualny o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Obie złożone w sprawie niniejszej apelacje okazały się zasadne, zasadne są także wnioski o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w W. i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.

Na wstępie zauważyć należy, iż wniosek pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego o uznanie oskarżonego za winnego dokonania zarzucanego mu czynu przez Sąd Apelacyjny w postępowaniu odwoławczym, w sytuacji gdy Sąd I instancji oskarżonego od dokonania zarzucanego mu czynu uniewinnił, jest nieuprawniony w świetle brzmienia art. 454§ 1kk . Zakaz wydawania wyroku skazującego przez Sąd odwoławczy w przypadku gdy oskarżony został uniewinniony w I instancji ma niewątpliwie charakter bezwzględny i nie pozwala na skazanie, bez względu na rodzaj stwierdzonych przez Sąd odwoławczy uchybień.

Przechodząc do zarzutów apelacji przypomnieć należy, iż artykuł 286 kk określa odpowiedzialność za oszustwo, którym według tego przepisu jest motywowane celem korzyści majątkowej doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez wprowadzenie jej w błąd albo wyzyskanie błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranej czynności. Istota tego przestępstwa polega więc na posłużeniu się fałszem jako czynnikiem sprawczym, który ma doprowadzić pokrzywdzonego do podjęcia niekorzystnej decyzji majątkowej (vide T. Oczkowski, Oszustwo jako przestępstwo majątkowe i gospodarcze, Kraków 2004, s. 9 i n.). Do przypisania oszustwa konieczne jest ustalenie, że występując o udzielenie pożyczki, kredytu lub innego płatnego świadczenia, sprawca działał z zamiarem jego niezwrócenia lub niespłacenia.

Przenosząc powyższe ustalenie na grunt sprawy niniejszej należy podnieść, że bezspornym jest, iż oskarżony D. K. dokonał łącznie cztery razy zakupów towaru od Spółki (...), z tzw. odroczonym terminem zapłaty. Pierwszego zakupu dokonał w dniu 29 czerwca 2007 roku na łączną kwotę 124 433,323 zł z terminem płatności odroczonym o 90 dni. Pomimo tego, że w ocenie oskarżonego, towar zakupiony od K. nie nadawał się do sprzedaży, gdyż był bardzo złej jakości, tuż przed upływem terminu zapłaty za pierwszą partię towaru, dokonał kolejnych zakupów w dniu 02 lipca 2007r, 10 września 2007r, 29 października 2007r na łączną kwotę ponad 570 000 zł. Oskarżony nie zapłacił również za ten towar, ani też go nie zwrócił. W wyniku egzekucji komorniczej pokrzywdzona Spółka odzyskała jedynie znikomą część towaru o wartości rynkowej nie przekraczającej 3000 zł. Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko skarżącego, iż na obecnym etapie ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd I instancji nie daje podstaw do wydania jakiegokolwiek orzeczenia ani tym bardziej uniewinniającego, albowiem zapadło ono z rażącą obrazą art. 410 kpk, jak i art. 7 kpk. O przekroczeniu zasad wynikających z art. 7 kpk świadczy fakt, iż Sąd meriti wyciągnął przedwczesne wnioski opierając się na niekompletnym materiale dowodowym, o czym niżej, a także Sąd ten ewidentnie nie ocenił już zgromadzonego i ujawnionego na rozprawie materiału dowodowego, co w ocenie Sądu Apelacyjnego musiało doprowadzić do niekompletnych, pozbawionych logicznego uzasadnienia wniosków zawartych w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia. Prawdą jest, że sam fakt zadłużeń nie może decydować o zamiarze wyłudzenia, ale też Sąd I instancji nie ocenił tej sytuacji w kontekście innych okoliczności związanych z zawieranymi umowami kredytowymi i innymi transakcjami, co mogłoby pozwolić na wyprowadzenie wniosków o zamiarze oskarżonego ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 1997r, sygn. akt II KKN 64/97). Takimi okolicznościami w realiach niniejszej sprawy bez wątpienia były : 1) wielokrotny zakup dużych ilości towaru pomimo przekonania oskarżonego , że jest to towar nie nadający się do sprzedaży, 2) brak jakiejkolwiek reakcji na monity związane z terminami zapłaty, a później z chęcią odzyskania przez pokrzywdzoną spółkę towaru, 3) brak zakupionego towaru w magazynach należących do oskarżonego. Sąd I instancji w tym zakresie nie dokonał żadnych ustaleń. Nie rozważenie tych zagadnień, a także nie przeprowadzenie dowodów z urzędu m. inn. w postaci np. dokumentów deklaracji PIT i VAT obrazujących możliwości finansowe oskarżonego w okresie poprzedzającym zawarcie umowy z poszkodowaną Spółką, ale także w trakcie okresu zobowiązującego oskarżonego do wywiązania się z płatności należnych spowodowało, iż zaskarżone orzeczenie na obecnym etapie postępowania nie mogło się ostać co doprowadziło do uchylenia wyroku Sądu I instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy winien raz jeszcze dokonać oceny całego materiału dowodowego, przy uwzględnieniu kondycji finansowej PHU (...) w dacie zawierania zobowiązania w stosunku do Spółki (...), a więc miesięcznych deklaracji VAT i PIT jak również dokumentacji księgowej. Zgromadzenie pełnego materiału dowodowego umożliwi Sądowi rozważenie wszystkich okoliczności niezbędnych dla prawidłowego określenie ewentualnego zamiaru oskarżonego i dokonanie oceny z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego.

W wypadku zaś zaskarżenia wyroku jego uzasadnienie Sąd sporządzi przestrzegając wymogów określonych w art. 424§ 1kpk.

Z tych względów Sąd Apelacyjny orzekł jak na wstępie.