Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 sierpnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący:	SSA Andrzej Kot
Sędziowie:	SSA Witold Franckiewicz (spr.) SSA Wiesław Pędziwiatr
Protokolant:	Anna Dziurzyńska

przy udziale prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Marka Ratajczyka

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2013 r.

sprawy A. D. (1)

oskarżonej z art. 310 § 1 i 2 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 47 Ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 278 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 284 § 2 k.k.

i R. M. (1)

oskarżonej z art. 278 § 1 k.k. i art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżone

od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

z dnia 26 marca 2013 r. sygn. akt III K 56/12

I.  zaskarżony wyrok wobec oskarżonych A. D. (1) i R. M. (1) utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. K. (1) 600 zł tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą obronę z urzędu oskarżonej A. D. (1) w postępowaniu odwoławczym i 138 zł tytułem zwrotu VAT;

III.  zasądza od oskarżonych A. D. (1) i R. M. (1) solidarnie na rzecz Pracowniczej Kasy Zapomogowo Pożyczkowej przy (...) Centrum (...) w L. 600 zł tytułem kosztów pomocy prawnej w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżone od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

A. D. (1) oskarżona została o to, że :

1.  w okresie od 4 stycznia 2010 r. do 25 października 2010 r. w L. woj. (...), działając w krótkich odstępach czasu, z góry powziętym zamiarem oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła (...) Centrum (...) w L. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że będąc w nim zatrudniona w charakterze głównej księgowej na 24 czekach Banku (...) S.A. Oddział w J. prowadzącego rachunek dla (...) Centrum (...) podrobiła podpisy uprawnionej do ich wystawienia dyrektor – A. A., wprowadzając w/w Bank w błąd, co do autentyczności zapisów na czekach oraz doprowadzając do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, po czy jej zrealizowała,

a mianowicie:

- w dniu 4 stycznia 2010 r. o nr (...) na kwotę 15.066,94 zł,

- w dniu 5 stycznia 2010 r. o nr (...) na kwotę 4.595,00 zł,

- w dniu 13 stycznia 2010 r. o nr (...) na kwotę 3.504,29 zł,

- w dniu 15 stycznia 2010 r. o nr (...) na kwotę 700,00 zł,

- w dniu 22 stycznia 2010 r. o nr (...) na kwotę 487,00 zł,

- w dniu 25 maja 2010 r. o nr (...) na kwotę 13.484 zł,

- w dniu 28 maja 2010 r. o nr (...) na kwotę 9.872,54 zł,

- w dniu 8 czerwca 2010 r. o nr (...) na kwotę 5.527,50 zł,

- w dniu 10 czerwca 2010 r. o nr (...) na kwotę 350,00 zł,

- w dniu 11 czerwca 2010 r. o nr (...) na kwotę 8.920,88 zł,

- w dniu 11 czerwca 2010 r. o nr (...) na kwotę 1.450,00 zł,

- w dniu 18 czerwca 2010 r. o nr (...) na kwotę 9.447,87 zł,

- w dniu 23 czerwca 2010 r. o nr (...) na kwotę 200,00 zł,

- w dniu 25 czerwca 2010 r. o nr (...) na kwotę 1.200,00 zł,

- w dniu 8 lipca 2010 r. o nr (...) na kwotę 854 zł,

- w dniu 13 lipca 2010 r. o nr (...) na kwotę 1.852 zł,

- w dniu 1 października 2010 r. o nr (...) na kwotę 17.730 zł,

- w dniu 5 października 2010 r. o nr (...) na kwotę 6.235 zł,

- w dniu 6 października 2010 r. o nr (...) na kwotę 2.932,50 zł,

- w dniu 13 października 2010 r. o nr (...) na kwotę 2.892,50 zł,

- w dniu 15 października 2010 r. o nr (...) na kwotę 2.127,50 zł,

- w dniu 20 października 2010 r. o nr (...) na kwotę 2.950 zł,

- w dniu 25 października 2010 r. o nr (...) na kwotę 3.505,40 zł,

- w dniu 25 października 2010 r. o nr (...) na kwotę 5.494,60 zł,

na łączną kwotę 121.379,521 zł z czego uczyniła sobie stałe źródło dochodu, działając na szkodę (...) Centrum (...);

tj. o czyn z art. 310 § 1 i 2 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.

2.  w okresie od 11 lutego 2008 r. do 9 listopada 2010 r. w miejscowości i okolicznościach jak opisano w pkt 1 oraz działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w krótkich odstępach czasu, a także składając bezpieczny podpis elektroniczny za pomocą danych służących do składania podpisu elektronicznego przyporządkowanego K. K. (1), dokonała operacji finansowych polegających na przelaniu z rachunków prowadzonych dla (...) Centrum (...) na własny rachunek prowadzony w Banku (...) w L. oraz D. Bank środków w kwocie 120.870,06 zł,

a mianowicie:

- w dniu 27.10.2008 r. na kwotę 1.621,78 zł,

- w dniu 14.11.2008 r. na kwotę 1.621,78 zł,

- w dniu 02.10.2009 r. na kwotę 2.951,02 zł,

- w dniu 16.10.2009 r. na kwotę 1.214 zł;

- w dniu 19.10.2009 r. na kwotę 912,05 zł,

- w dniu 26.10.2009 r. na kwotę 690 zł,

- w dniu 06.11.2009 r. na kwotę 1.751,02 zł,

- w dniu 10.11.2009 r. na kwotę 900 zł,

- w dniu 19.12.2009 r. na kwotę 3.926,68 zł,

- w dniu 20.11.2009 r. na kwotę 1.250 zł,

- w dniu 23.12.2009 r. na kwotę 1.925 zł,

- w dniu 29.12.2009 r. na kwotę 3.890 zł,

- w dniu 12.01.2010 r. na kwotę 2.233,12 zł,

- w dniu 26.01.2010 r. na kwotę 4.537 zł,

- w dniu 02.02.2010 r. na kwotę 5.500 zł,

- w dniu 05.02.2010 r. na kwotę 2.279,28 zł,

- w dniu 18.02.2010 r. na kwotę 4.279,22 zł,

- w dniu 04.03.2010 r. na kwotę 19.500 zł,

- w dniu 05.03.2010 r. na kwotę 6.980 zł,

- w dniu 16.03.2010 r. na kwotę 1.315 zł,

- w dniu 26.03.2010 r. na kwotę 2.892 zł,

- w dniu 01.04.2010 r. na kwotę 15.000 zł,

- w dniu 12.04.2010 r. na kwotę 1.683 zł,

- w dniu 27.04.2010 r. na kwotę 3.720 zł,

- w dniu 30.04.2010 r. na kwotę 1.402 zł,

- w dniu 11.05.2010 r. na kwotę 3.675,20 zł,

- w dniu 15.07.2010 r. na kwotę 2.123,58 zł,

- w dniu 28.07.2010 r. na kwotę 2.128,89 zł,

- w dniu 02.08.2010 r. na kwotę 5.712,59 zł,

- w dniu 13.09.2010 r. na kwotę 2.119,58 zł,

- w dniu 16.09.2010 r. na kwotę 1.100 zł,

- w dniu 04.11.2010 r. na kwotę 3.442 zł,

- w dniu 05.11.2010 r. na kwotę 3.442 zł,

- w dniu 09.11.2010 r. na kwotę 3.152 zł,

oraz dokonując wypłat gotówkowych z kont (...) Centrum (...) w L. w kwocie 182.044,75 zł, i tak:

- w dniu 11.02.2008 r. na kwotę 3.000 zł,

- w dniu 19.09.2008 r. na kwotę 6.540 zł,

- w dniu 29.09.2008 r. na kwotę 6.465 zł,

- w dniu 17.10.2008 r. na kwotę 2.200 zł,

- w dniu 24.10.2008 r. na kwotę 675,10 zł,

- w dniu 29.10.2008 r. na kwotę 1.695,50 zł,

- w dniu 04.11.2008 r. na kwotę 5.409,80 zł,

- w dniu 13.11.2008 r. na kwotę 1.169,00 zł,

- w dniu 19.11.2008 r. na kwotę 1.399,60 zł,

- w dniu 08.12.2008 r. na kwotę 7.609,50 zł,

- w dniu 09.12.2008 r. na kwotę 6.199,33 zł,

- w dniu 15.12.2008 r. na kwotę 1.554,96 zł,

- w dniu 23.12.2008 r. na kwotę 2.497,90 zł,

- w dniu 12.01.2009 r. na kwotę 2.280 zł,

- w dniu 09.02.2009 r. na kwotę 2.106,24 zł,

- w dniu 09.02.2009 r. na kwotę 3.782 zł,

- w dniu 25.02.2009 r. na kwotę 480 zł,

- w dniu 27.02.2009 r. na kwotę 1.898 zł,

- w dniu 03.03.2009 r. na kwotę 1.103 zł,

- w dniu 04.03.2009 r. na kwotę 4.590 zł,

- w dniu 09.03.2009 r. na kwotę 9.204 zł,

- w dniu 17.03.2009 r. na kwotę 2.909,99 zł,

- w dniu 26.03.2009 r. na kwotę 575 zł,

- w dniu 09.04.2009 r. na kwotę 2.766,83 zł,

- w dniu 16.04.2009 r. na kwotę 5.200 zł,

- w dniu 04.05.2009 r. na kwotę 9.356 zł,

- w dniu 15.05.2009 r. na kwotę 10.500 zł,

- w dniu 16.06.2009 r. na kwotę 892 zł,

- w dniu 18.06.2009 r. na kwotę 12.306 zł,

- w dniu 19.06.3009 r. na kwotę 1.296 zł,

- w dniu 26.06.2009 r. na kwotę 3.199,20 zł,

- w dniu 30.06.2009 r. na kwotę 2.206,39 zł,

- w dniu 03.07.2009 r. na kwotę 3.777zł,

- w dniu 07.07.2009 r. na kwotę 4.620 zł,

- w dniu 08.07.2009 r. na kwotę 1.202 zł,

- w dniu 14.07.2009 r. na kwotę 1.100 zł,

- w dniu 21.07.2009 r. na kwotę 2.102 zł,

- w dniu 24.07.2009 r. na kwotę 4.354 zł,

- w dniu 27.07.2009 r. na kwotę 4.982,50 zł,

- w dniu 31.07.2009 r. na kwotę 956 zł,

- w dniu 31.07.2009 r. na kwotę 3.120 zł,

- w dniu 03.08.2009 r. na kwotę 7.169,08 zł,

- w dniu 03.08.2009 r. na kwotę 3.820 zł,

- w dniu 04.08.2009 r. na kwotę 3.928,50 zł,

- w dniu 26.08.2009 r. na kwotę 9.251,33 zł,

- w dniu 31.08.2009 r. na kwotę 3.996 zł,

- w dniu 01.09.2009 r. na kwotę 2.600 zł,

- w dniu 01.09.2009 r. na kwotę 2.000 zł,

i w konsekwencji tych operacji dokonała zaboru w celu przywłaszczenia kwoty stanowiącej mienie znacznej wartości w łącznej kwocie 302.915,35 zł, z czego uczyniła sobie źródło dochodu, działając na szkodę (...) Centrum (...);

to jest o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 47 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.

3.  w bliżej nieustalonym dniu i miesiącu 2009 r. oraz w miejscu jak opisano w pkt 1, przywłaszczyła sobie powierzone jej środki finansowe przekazane przez A. Ł. tytułem spłaty zaciągniętej przez niego oraz jego żonę M. Ł. pożyczki z dnia 18 maja 2009 r. w łącznej kwocie 3.200 zł, działając na szkodę Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej działającej przy (...) Centrum (...) w L.;

tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k.

Ponadto A. D. (1) i R. M. (1) zostały oskarżone o to, że :

4.  w okresie od 27 lutego 2008 r. do 21 kwietnia 2010 r. w L. woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu przy czym R. M. (1) będąc księgową Pracowniczej Kaszy Zapomogowo-Pożyczkowej działając przy (...) Centrum (...) w L., jako osoba uprawniona do wystawiania dokumentów, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej fałszowały dokumentację finansową Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej w ten sposób, że własnoręcznie przerabiały lub wypełniały wnioski o pożyczkę podpisując się nazwiskami osób uprawnionych lub zmieniające kwotę pożyczki, lub też fałszując podpisy wnioskodawcy na pokwitowaniu odbioru pożyczki, bądź podrabiając wniosek o częściowe lub całkowite wycofanie wkładów członkowskich oraz potwierdzając na wnioskach stan niezgodny z rzeczywistym, a następnie środki niżej wymienionym wnioskodawcom wypłacano z konta prowadzonego dla (...) Centrum (...), a nie z konta przypisanego dla Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej,

na podstawie przerobionych dokumentów, tj.:

- wniosku z dnia 27.07.2009 r. oraz pokwitowania odbioru pożyczki wystawionego na rzecz M. J. w kwocie 1.600 zł,

- pokwitowania odbioru pożyczki z dnia 28.11.2008 r. wystawionego na rzecz M. K. i A. K. (2) w kwocie 6.000 zł.

- wniosku z dnia 28.07.2009 r. o pożyczkę wystawionego na rzecz H. N. w kwocie 1.600 zł,

- wniosku z dnia 20.08.2009 r. oraz pokwitowania odbioru pożyczki wystawionych na rzecz O. K. w kwocie 1.500 zł,

- wniosku z dnia 20.03.2008 r. oraz pokwitowania odbioru pożyczki oraz wniosku o częściową wypłatę wkładów z dnia 23.06.2008 r. na rzecz G. H. w łącznej kwocie 4.750 zł,

- wniosku z dnia 24.08.2009 r. oraz pokwitowania odbioru pożyczki na rzecz A. G. (1) w kwocie 3.000 zł,

- pokwitowania odbioru pożyczki z dnia 4.11.2008 r. na rzecz C. H. w kwocie 3.000 zł,

- wniosków o pożyczkę z dnia 20.08.2008 r. na rzecz M. G., A. G. (2) i A. P. (1), z dnia 24.07.2008 r. na rzecz R. M. (1), J. M. (1) i J. M. (2), w którym jako poręczyciel figuruje I. L. w łącznej kwocie 16.350 zł,

- wniosku o pożyczkę z dnia 25.08.2008 r. na rzecz A. W. wypisanego na jej panieńskie nazwisko – Ś. w kwocie 2.450 zł,

- wniosku o pożyczkę na rzecz A. S. w kwocie 2.450 zł,

- wniosku z dnia 26.08.2008 r. o pożyczkę na rzecz M. G. w kwocie 2.450 zł,

- pokwitowania odbioru gotówki z dnia 10.08.2009 r. na rzecz S. M. w kwocie 3.000 zł,

- wniosku i pokwitowania odbioru pożyczki z dnia 27.02.2008 r. na rzecz E. K. wraz z sfałszowanym podpisem poręczyciela – H. N. w kwocie 3.000 zł,

- wniosku o częściową wypłatę wkładów oraz pokwitowania wypłaty z dnia 30.08.2009 r. na rzecz M. S. (1) w kwocie 3.000 zł z czego wypłacono 3.200 zł,

- pokwitowania wypłaty wkładów z dnia 16.07.2008 r. na rzecz A. N. (1) w kwocie 820 zł,

- pokwitowania odbioru pożyczki z dnia 16.01.2009 r. na rzecz E. H. w kwocie 3.000 zł,

- pokwitowania odbioru pożyczki z dnia 01.08.2008 r. na rzecz B. H. w kwocie 3.000 zł,

- pokwitowania odbioru pożyczki z dnia 28.11.2008 r. na rzecz A. N. (2) w kwocie 3.000 zł,

- pokwitowania odbioru pożyczki z dnia 16.01.2009 r. oraz wniosku o częściową wypłatę wkładów członkowskich z dnia 28.08.2008 r. na rzecz M. S. (2) w łącznej kwocie 4.000 zł,

- wniosku o pożyczkę z dnia 21.04.2010 r. w którym przerobiono kwotę pożyczki z 2.000 zł na 3.000 zł na rzecz J. Z. oraz pokwitowania odbioru pożyczki z dnia 06.04.2010 r.,

a także na podstawie oryginałów dokumentów, tj.:

- wniosku o pożyczkę z dnia 26.10.2009 r. na rzecz D. M. w kwocie 2.500 zł,

- wniosku z dnia 21.10.2009 r. na rzecz M. C. (1) w kwocie 3.000 zł,

- wniosku z dnia 28.08.2009 r. na rzecz D. Z. w kwocie 3.000 zł,

- wniosku z dnia 25.09.2009 r. na rzecz B. W. w kwocie 3.000 zł,

- wniosku z dnia 21.04.2010 r. na rzecz B. K. w kwocie 3.000 zł,

- wniosku z dnia 21.10.2009 r. na rzecz T. Z. w kwocie 3.000 zł,

- wniosku na rzecz G. S. w kwocie 2.000 zł,

- wniosku z dnia 21.10.2009 r. na rzecz D. K. w kwocie 1.500 zł ,

- wniosku z dnia 26.10.2009 r. na rzecz S. K. w kwocie 1.500 zł,

w konsekwencji czego dokonały zaboru w celu przywłaszczenia pieniędzy w łącznej kwocie 93.670 zł, z czego uczyniły sobie stałe źródło dochodu, działając na szkodę Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej funkcjonującej przy (...) Centrum (...) w L.;

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. – wobec A. D. (1) i o czyn z art. 278 § 1 i art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. – wobec R. M. (1).

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 26 marca 2013 roku orzekł:

1.  oskarżoną A. D. (1):

a)  uznał za winną popełnienia przestępstwa opisanego w pkt 1, z tym że przyjął, iż doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie nie mniejszej niż 90.000 zł, zaś w zakresie sfałszowania czeków, przyjął wypadek mniejszej wagi z art. 310 § 3 k.k. i za to na podstawie art. 310 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. przy zastosowaniu art. 60 § 6 pkt 2 k.k. wymierzył oskarżonej karę 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności,

b)  uznał za winną popełnienia przestępstwa opisanego w pkt 2 i za to na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. oraz art. 65 § 1 k.k. wymierzył oskarżonej karę roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności,

c)  uznał za winną popełnienia przestępstwa opisanego w pkt 3 i za to na podstawie art. 284 § 2 k.k. wymierzył oskarżonej karę 4 miesięcy pozbawienia wolności,

a n a d t o :

2. oskarżoną A. D. (1) i R. M. (1) :

uznał za winne popełnienia przestępstwa opisanego w pkt 4, z tym, że przyjął:

- odnośnie przerobionych dokumentów dotyczących G. M., iż dotyczyły one wniosków o pożyczki z dnia 28.08.2008 r. i z dnia 26.10.2008 r.,

- pominął, przypisując oskarżonym przestępstwo, zagarnięcie pieniędzy na podstawie wniosków o pożyczkę na rzecz A. S. w kwocie 2.450 zł oraz na rzecz M. G. w kwocie 2.450 zł,

- oskarżone działały w krótkich odstępach czasu i z góry powziętym zamiarem,

- oskarżone dokonały zaboru w celu przywłaszczenia pieniędzy w łącznej kwocie 88.770 zł,

i za to:

a) na podstawie art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. oraz art. 65 § 1 k.k. wymierzył oskarżonej A. D. (1) karę roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności,

b) na podstawie art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. oraz art. 65 § 1 k.k. i art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. wymierzył oskarżonej R. M. (1) karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 50 stawek dziennych, przyjmując wysokość stawki w kwocie 20 zł.

3. na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonej A. D. (2) karę łączną 3 lat pozbawienia wolności.

4. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 2 k.k. i art. 73 § 2 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie wobec oskarżonej R. M. (1) kary pozbawienia wolności na okres próby 3 lat, oddając ją w okresie próby pod dozór kuratora.

5. na podstawie art. 39 pkt 2 k.k. i art. 43 § 1 k.k. orzekł zakaz wykonywania zawodu księgowego i prowadzenia działalności gospodarczej związanej z usługami księgowymi wobec:

a) A. D. (1) na okres 4 lat,

b) R. M. (1) na okres 3 lat.

6. na podstawie art. 46 § 1 k.k. zobowiązał oskarżoną A. D. (1) do naprawienia szkody poprzez wpłacenie na rzecz (...) Centrum (...) w L. kwoty 392.915,35 zł.

7. na podstawie art. 415 § 1 k.p.k. zasądził solidarnie od A. D. (1) i R. M. (1) na rzecz Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej przy (...) Centrum (...) w L. kwoty:

a) 79.770 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, zaś dalej idące powództwo oddalił,

b) 3.200 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

c) 24,40 zł z ustawowymi odsetkami od dnia zgłoszenia żądania do dnia zapłaty.

8. zasądził od A. D. (1) i R. M. (1) solidarnie na rzecz Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej przy (...) Centrum (...) w L. 1.440 zł, tytułem kosztów udzielonej pomocy prawnej.

9. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. K. (1) koszty nieopłaconej obrony udzielonej oskarżonej A. D. (1) w kwocie 1.440 zł oraz 331,20 zł podatku VAT.

10. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżone A. D. (1) i R. M. (1) „w części od zapłaty dalszych kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa” (pkt XIV wyroku).

Apelacje od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze wnieśli obrońcy oskarżonych.

Obrońca oskarżonej A. D. (1) zaskarżyła wyrok w całości, zarzucając:

1.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 4, 193 i 410 k.p.k. poprzez dokonanie ustaleń faktycznych na podstawie niepełnego materiału dowodowego, bez opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości i przyjęcie, że oskarżona podrabiając podpisy na czekach, dokonując operacji finansowych oraz wypłat gotówkowych przywłaszczyła kwoty:

- 90.000 zł (pkt I wyroku),

- 302.915,35 zł (pkt II wyroku),

- 88.770 zł (pkt IV wyroku – łącznie z oskarżoną R. M. (1)),

w sytuacji, gdy dokonanie takich ustaleń wymagało wiadomości specjalnych z zakresu księgowości.

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, wskutek uznania i zasądzenia powództwa na kwotę 79.770 zł, w sytuacji, gdy pozew adhezyjny obejmuje te same należności, tych samych lub różnych osób kilkakrotnie jako różne należności,

w n o s z ą c:

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Jeleniej Górze do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonej R. M. (1) zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze w zakresie pkt IV, VI, VII, VIII, IX, XI, XII części dyspozytywnej, zarzucając:

1.  obrazę przepisów postępowania mogącą mieć wpływ na jego treść, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., polegającą na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów w postaci wyjaśnień R. M. (1), wyjaśnień A. D. (1), zeznań świadków: A. A., B. B. (1), M. N., K. K. (2), M. C. (2), I. B., T. P., Władzy S., R. D., J. K., M. M., S. G., K. T. i H. C., w ten sposób, iż przyjęto, że R. M. (1) wspólnie z A. D. (1) fałszowały i przerabiały dokumentację, w celu przywłaszczenia pieniędzy z KZP, wiedziała o tym, że A. D. (1) fałszuje dokumentację księgową, albowiem miała to robić także w jej obecności, miała świadomość wypłacania przez A. D. (1) pożyczek z konta P. zamiast z pieniędzy pobranych czekami z konta KZP, otrzymywała bliżej nie określone gratyfikacje za współpracę z A. D. (1), które to środki miały wspólnie inwestować w również bliżej nieokreślone, bardzo intratne przedsięwzięcie i uzyskiwać korzyść majątkową, jak również, że R. M. (1) była jedyną osobą, która miała dostęp do pieczątek kasy, czeków jak i druków z przybitymi pieczątkami, które znajdowały się w pomieszczeniu Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej, w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż R. M. (1) nie miała świadomości łamania prawa i dokonywania kradzieży przez A. D. (1), a w swoich działaniach kierowała się jedynie zaufaniem do wymienionej, podobnie jak to czyniły księgowe jednostek podległych P. w L. oraz inne osoby mające kontakt tak zawodowy jak i prywatny z A. D. (1), jak też nie otrzymała nigdy żadnej korzyści w wyniku zdarzeń opisywanych w zarzutach.

2.  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, a wynikający z wadliwej oceny dowodów, polegający na uznaniu, iż:

a)  R. M. (1) mogła i wiedziała o przywłaszczaniu gotówki wypłaconej za pomocą czeków z konta Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej przy P. w L., jak również otrzymywała cześć skradzionych pieniędzy co miało stanowić jej osobistą korzyść majątkową, o wypłacaniu pożyczek z konta P. w sytuacji gdy przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym należy dojść do przekonania, że oskarżona R. M. (1), podobnie jak inne księgowe z jednostek podległych P., jest ofiara procederu zapoczątkowanego i od podstaw realizowanego przez A. D. (1), która z premedytacją wykorzystywała zaufanie współpracowników dla uzyskania korzyści finansowych,

b)  oskarżone wspólnie prowadziły bliżej nieokreśloną działalność gospodarczą, zaciągały kolejne pożyczki co powodowało coraz większe kłopoty finansowe i wprowadziło obie oskarżone w tzw. „spiralę długów” z której nie były w stanie wyjść bez dokonywania czynów niedozwolonych w postaci kradzieży pieniędzy z kasy, w sytuacji gdy tylko A. D. (1) posiadała zadłużenie u wielu osób, jak wyjaśniła, na bardzo wysokie kwoty i wręcz lichwiarskie oprocentowanie, zaś R. M. (1), poza stosunkowo niewielkimi pożyczkami z KZP nie posiadała nigdy żadnego zadłużenia, a wydatkowane przez nią środki pochodziły jedynie z wynagrodzenia za pracę jej i jej męża, co dokumentuje m.in. historia jej rachunku bankowego,

c)  R. M. (1) otrzymywała korzyść majątkową w zamian za fałszowanie dokumentów kasowych podając nieprawdziwe informacje o zadłużeniu poszczególnych członków, wysokości ich wkładów w KZP, w sytuacji gdy działanie R. M. (1) nie miało wpływu na zabór gotówki przez A. D. (1), a sama oskarżona M. nie otrzymała przez cały okres swojej pracy na stanowisku księgowej KZP żadnych pieniędzy za pomoc w szybkim załatwieniu pożyczki,

d)  R. M. (1) miała możliwość zorientowania się, iż A. D. (1) wypłaca pieniądze tytułem pożyczek z konta P., w sytuacji gdy żaden z pożyczkobiorców nie informował jej o tym, z jakiego konta otrzymał przelew środków, a sama R. M. (1) nie miała nawet wglądu do konta P. w L., a co za tym idzie nie była w stanie kontrolować w żaden sposób przelewów dokonywanych przez oskarżoną D.,

e)  R. M. (1) miała wiedzę o tym, że A. D. (1) może samodzielnie dokonywać wypłat i przelewu środków z konta P. za pomocą haseł A. A. i K. K. (2), które uzyskała przez nieuwagę wymienionych, gdy faktycznie nigdy o takich okolicznościach nie była informowana.

3.  rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec R. M. (1) kary roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 50 stawek dziennych po 20 zł każda, przy jednoczesnym wymierzeniu A. D. (1) kary roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, całkowicie pomijając fakt, że R. M. (1) nie uzyskała żadnej korzyści majątkowej, jej udział w czynach objętych oskarżeniem nie był świadomy; wymierzanie jej kary na takim poziomie, pomimo zawieszenia jej wykonania należy uznać za niewspółmierne do jej udziału w sprawie;

w n o s z ą c o:

a) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej czynu,

b) zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonej R. M. (1) kosztów obrony przed sądami I i II instancji,

c) uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze w celu ponownego rozpoznania,

alternatywnie:

d)  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę opisu i kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego R. M. (1) i przyjęcie, iż w okresie od 27 lutego 2008 r. do 21 kwietnia 2010 r. w L., poświadczyła nieprawdę w dokumentach w postaci wykazów pożyczek i wkładów członków Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej przy (...) Centrum (...) w L. oraz poświadczyła na wnioskach o pożyczkę stan niezgodny z rzeczywistym, tj. o czyn z art. 271 § 1 k.k. i o wymierzenie jej kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby, jak również oddalenie powództwa o zapłatę na rzecz (...) kwot 79.770 zł; 3.200 zł oraz 24,40 zł, albowiem R. M. (1) nie działała w celu osiągnięcia korzyści majątkowej ani osobistej i w wyniku swojego działania żadnej korzyści nie osiągnęła.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

1. Odnośnie apelacji obrońcy oskarżonej A. D. (1) – apelacja nie jest zasadna i nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutu obrazy przepisów postępowania, które miałyby wpływ na treść zaskarżonego wyroku, w szczególności przepisu art. 193 k.p.k., polegającego na zaniechaniu dopuszczenia dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości i dokonanie ustaleń faktycznych na podstawie niepełnego materiału dowodowego.

Przyjąć należy, że pełnowartościowy dowód w sprawie, wykluczający powołanie biegłego, mogą stanowić protokoły kontroli, jeżeli zawarte w nich ustalenia nie budzą wątpliwości, a osoby przeprowadzające kontrolę legitymowały się wiadomościami specjalnymi (postanowienie Sądu Najwyższego z 14.X.1981 r., VI KZP 27/80, nie publ.). Nie można jednak poprzestać na wynikach kontroli w sytuacji, gdy budzą one wątpliwości lub gdy kontrola wewnętrzna była przeprowadzona przez pracownika jednostki, który nie dopełnił obowiązków wynikających ze sprawowanej funkcji nadzoru (wyrok Sądu Najwyższego z 1.I.1986 r., III KR 468/85 nie publ.).

Ponadto należy przyjąć, że dokonanie „wyliczeń”, nie wymaga – poza biegłością rachunkową – wiadomości specjalnych w rozumieniu przepisu art. 193 § 1 k.p.k. Opinia biegłego jest niezbędna wszędzie tam, gdzie stwierdzenie okoliczności mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia danej kwestii wymaga „wiadomości specjalnych”, a więc takich, które wykraczają poza normalną, powszechną w danych warunkach rozwoju społecznego wiedzę, z uwzględnieniem zatem faktu rozwoju i powszechności wiadomości określonego typu w procesie zmian w sferze wiedzy ogólnej (Z. Doda, A. Gaberle, Dowody w procesie karnym, s. 79-80, tom I, 1995).

Odnosząc powyższe poglądy doktryny i stanowisko zawarte w cyt. wyżej orzeczeniach Sądu Najwyższego, za prawidłową należało uznać sytuację procesową, w której zarówno prokurator w postępowaniu przygotowawczym, jak również Sąd Okręgowy w postępowaniu pierwszoinstancyjnym nie dostrzegł konieczności dopuszczenia dowodu z innej opinii, niż z tej którą dysponowano w czasie całego postępowania, opracowaną przez biegłego informatyka z zakresu przepływu środków pieniężnych na rachunkach bankowych. Opinia dotyczyła analizy wyciągów bankowych zapisanych w postaci plików elektronicznych, obejmujące okres od 2008 roku do 2010 roku (k.2055-2087, tom XII). Została ona uzupełniona jeszcze w trakcie toczącego się postępowania przygotowawczego, po otrzymaniu danych z Państwowego Centrum (...) w L., dotyczącego wypłat gotówkowych z konta P., dokonywanych przez oskarżoną A. D. (1) (k.2154-2170, tom XII). Opinia została opracowana przez analityka Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze – J. M. (3). Powyższy dowód nie został zakwestionowany w trakcie całego postępowania przez oskarżoną A. D. (1), zaś obrońca w toku procesu nie starał się wykazać zaistnienia przesłanek z art. 201 k.p.k., tj. niejawności opinii lub jej niepełności. W trakcie postępowania sądowego obrońca nie składał również wniosku o powołanie innego biegłego, zwłaszcza z zakresu księgowości. Takiej konieczności nie dostrzegł również Sąd I instancji.

Nie sposób jest nie zauważyć, że oskarżona A. D. (1) nie kwestionowała strony przedmiotowej zarzucanych przestępstw, składając szczegółowe wyjaśnienia w postępowaniu przygotowawczym, przyznając się do popełnienia zarzucanych przestępstw. Wyjaśnienia uzupełniła na rozprawie przed Sądem Okręgowym. Oskarżonej okazywano dokumenty w postaci czeków, wniosków o pożyczki, pokwitowania odbioru pieniędzy, odnosząc się do tychże dowodów, składała wyjaśnienia w zakresie ich autentyczności, przepływu pieniędzy i innych operacji finansowych. W ocenie zatem Sądu Apelacyjnego bez istotnego znaczenia pozostaje dołączony do apelacji dokument w postaci bilansu (...) Centrum (...) w L. z dnia 31 grudnia 2010 roku, skoro przedmiotem niniejszego postępowania sądowego był jedynie pewien zakres działalności P., zwłaszcza w połączeniu z funkcjonowaniem Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej przy w/w P.. Taki dokument z pewnością stanowiłby istotny dowodów w postępowaniu dotyczącym ewentualnej niegospodarności w zakresie prawidłowego gospodarowania środkami finansowymi P. na koniec 2010 roku. Wykazany w bilansie P. w L., na dzień 31 grudnia 2010 roku, brak w wysokości 224.934,10 zł nie może wykluczyć zagarnięcia przez oskarżoną D. pieniędzy w kwocie 392.915,33 zł, gdyż bilans wykazuje jedynie różnicę pomiędzy stanem „aktywa” i „pasywa” przedmiotowej jednostki. Obrońca w wywiedzionej apelacji nie zakwestionowała wyliczeń dokonanych przez Sąd Okręgowy w zakresie wysokości zagarniętego mienia, ani nie wykazała błędności tychże wyliczeń czy też pomyłki Sądu Okręgowego. Obrońca nie dostrzegła, że Sąd Okręgowy w zakresie przypisanego oskarżonej przestępstwa opisanego w pkt 1 części wstępnej wyroku, ograniczył do nie mniej niż 90.000 zł wysokości zagarniętego mienia w postaci pieniędzy, w sytuacji, gdy prokurator zarzucił oskarżonej oszustwo dotyczące kwoty 121.379,52 zł. W tym zakresie Sąd, uwzględniając przepis art. 5 § 2 k.p.k., rozstrzygnął na korzyść oskarżonej nie dające usunąć się wątpliwości, przyjmując, że z kwoty 121.379,52 zł, oskarżona część przeznaczyła na pokrycie niektórych zobowiązań P., natomiast co najmniej 90.000 zł przywłaszczyła, pomimo braku dowodów na kwotę 31.379,52 zł (121.379,52 – 90.000 zł).

Podkreślenia wymaga, że przedmiotem postępowania były indywidualne przypadki pobierania pieniędzy przez oskarżoną A. D. (1) na podstawie sfałszowanych czeków, wypłat gotówkowych z konta P., czy też wypłat za pomocą danych służących do składania podopisu elektronicznego podporządkowanego K. K. (2). Do każdego z tych pojedyńczych przypadków, oskarżona A. D. (3) odniosła się, składając wyjaśnienia, nie kwestionując zakresu odpowiedzialności. Sąd I instancji dysponował nie tylko obszernym materiałem dowodowym w postaci zeznań świadków i wyjaśnień oskarżonej A. D. (1), ale również dokumentacją w postaci:

a)  zestawienia środków pobranych przez A. D. (1) w kwocie 121.379,52 zł na podstawie 24 podrobionych czeków (k.1581, tom IX), wyliczeniem dokonanym przez P. (k. 2107, tom XII) – dot. czynu 1,

b)  rozliczeniem środków przelanych z konta P. na rachunek A. D. (2) na kwotę 127.225,96 zł (k.2108, tom XII), rozliczeniem środków pobranych gotówką przez A. D. (1) i K. K. (2) na kwotę 182.044,75 zł – dot. czynu 2,

c)  oryginałami wniosków o pożyczkę, oryginałami pokwitowań rzekomego odbioru pieniędzy z KZP. Wszystkie dokumenty zostały okazane osobom, które figurowały w powyższych dokumentach i złożyły zeznania odnośnie danych zawartych w dokumentach (k.1883-2018, tom XI). Do wszystkich dokumentów odniosła się świadek B. B. (2) – specjalista d/s księgowości w P. (k.2135-2140, tom XII).

Zakres zgromadzonej dokumentacji dawał Sądowi Okręgowemu, w połączeniu z zeznaniami osób (czyn 4), podstawy do dokonania rozliczeń zagarniętego mienia na szkodę P. oraz (...) przy P., bez konieczności dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości. Sąd Okręgowy gdyby dostrzegł, iż rozliczenie powyższe wymaga wiadomości specjalnych, wówczas realizując obowiązek z art. 193 § 1 k.p.k., dopuściłby dowód z opinii biegłego z zakresu księgowości. Przygotowanie rozliczeń przez prokuratora było wystarczające dla wyliczenia wartości zagarniętego mienia i aktualnej wysokości szkody, stąd decyzja Sądu I instancji okazała się zasadna.

Zarzut opisany w pkt 2 apelacji uznany został za niezasadny.

Sąd Okręgowy w pkt VII części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku, uwzględniając częściowo powództwo adhezyjne, zasądził solidarnie od oskarżonych na rzecz strony powodowej 79.770 zł, zaś dalej idące powództwo oddalił. Powyższe rozstrzygnięcie związane było z orzeczeniem zawartym w pkt IV części dyspozytywnej wyroku, ustalającym wysokość zagarniętego mienia w kwocie 88.770 zł. Sąd I instancji nie podzielił zarzutu opisanego w pkt 4 części wstępnej wyroku, w którym prokurator zarzucił zagarnięcie mienia w wysokości 93.670 zł. Sąd Okręgowy zmniejszył wartość zagarniętego mienia o kwotę 4.900 zł (93.670 zł minus 4.900 zł = 88.770 zł), nie przypisując oskarżonym zagarnięcia:

- 2.450 zł z tytułu pożyczki uzyskanej przez A. S. (pkt 9 pozwu, skoro w pkt 8 pozwu dotyczy to A. G. (2) uprzednio S.),

- 2.450 zł z tytułu pożyczki uzyskanej przez M. G. (dwukrotnie wymieniony w pkt 8 i 11 pozwu).

Dalsze pomniejszenie kwot dotyczące G. H. (1.300 zł) oraz H. N. (1.600 zł), M. J. (1.600 zł) jest niezasadne (pkt. 1, 3 i 5 pozwu).

1.  Odnośnie G. H.:

Sąd Okręgowy w pkt IV skorygował zarzut dotyczący przywłaszczenia kwoty w łącznej wysokości 4.750 zł, przyjmując, że przerobione dokumenty dotyczyły wniosków o pożyczkę z dnia 28.08.2008 r. i z dnia 26.10.2008 r., zamiast – jak ujęto w akcie oskarżenia z dnia 20.03.2008 r. i z dnia 23.06.2008 r. Sąd Okręgowy nie skorygował kwoty 4.750 zł o 1.300 zł – jak zarzucił obrońca w apelacji.

Dokumentacja dotycząca wniosków o pożyczkę i pokwitowanie wypłaty na łączną kwotę 4.750 zł została zabezpieczona w trakcie postępowania przygotowawczego (k.1905, tom XI) i została okazana G. H. (k.1899), łącznie z dokumentem, z którego wynikało, że G. H. przelał kwotę 1.750 zł na konto P., co w istocie nie nastąpiło (k.1899). Przypisana oskarżonym kwota 4.750 zł, stanowi zatem sumę 3.000 zł + 3.000 zł (dwie rzekome pożyczki) + 1.750 zł (rzekomy przelew na konto P.). Kwestionowana przez obrońcę kwota 1.300 zł wynika z dokumentu (k. 1905, t. XI) „wniosek o częściową wypłatę wkładów” i „pokwitowania” z dnia 24.06.2008 r. odbioru 1.300 zł rzekomo przez G. H., w którym widniej podpis oskarżonej A. D. (1), a także podpis oskarżonej R. M. (1) wraz z jej imienną pieczątką oraz pieczątką (...) przy P. w L.. Świadek po okazaniu powyższego dokumentu (k.1899, tom XI) zeznał, że podpis pod powyższym dokumentem nie jest jego podpisem, zaś pieniędzy nie otrzymał. Oskarżona A. D. (1) natomiast wyjaśniła, że pieniądze świadek otrzymał z konta kasy (k.2239, tom XIII). Powyższe wyjaśnienia nie znajdują wsparcia w jakimkolwiek dowodzie wypłaty, zaś z wyjaśnieniami oskarżonej sprzeczne jest zabezpieczone w sprawie pokwitowanie (k.1905).

2.  Odnośnie H. N. (poz. 3 pozwu):

prokurator zarzucił oskarżonym zagarnięcie 1.600 zł z tytułu wniosku z dnia 28.07.2009 r. o pożyczkę wystawionego na rzecz H. N.. Prokurator błędnie zarzucił kwotę 1.600 zł, skoro wniosek o pożyczkę z dnia 28.07.2009 r. dotyczy kwoty 3.000 zł, zaś pokwitowanie z dnia 9.07.2009 r. pobrania pieniędzy również dotyczy 3.000 zł (k. 1892, tom XI). Powyższe dokumenty zostały okazane w postępowaniu przygotowawczym H. N. (k.1889, tom XI), która zeznała, że nie sporządzała wniosku o pożyczkę z dnia 28.07.2009 r. w kwocie 3.000 zł, nie pobierała pieniędzy, we wniosku błędnie wpisano miejsce zatrudnienia w P. L., gdzie nigdy nie pracowała.

Żądanie zatem odliczenia kwoty 1.600 zł jest niezasadne, wobec braku dowodu wpłaty powyższej kwoty.

3. Odnośnie M. J. (poz. 1 pozwu):

Sąd Okręgowy przypisał oskarżonym zagarnięcie 1.600 zł na podstawie sfałszowanego pokwitowania odbioru pożyczki w dniu 27.07.2009 r. wystawionego na rzecz M. J..

Z zabezpieczonego wniosku o pożyczkę na imię i nazwisko M. J. wynika, że wniosek dotyczył pożyczki 3.000 zł. Na odwrocie wniosku brak jest decyzji zarządu (...), brak jest jakiegokolwiek podpisu członka zarządu i przyznanej wnioskodawcy pożyczki. Dołączono pokwitowanie odbioru 3.000 zł z dnia 9.07.2009 r. (k. 1883, tom XI). Powyższe dokumenty zostały okazane M. J. (k.1880, tom XI), która zeznała, że nie sporządzała wniosku, nie zgadzały się zawarte tamże dane dotyczące adresu zamieszkania, miejsca zatrudnienia, podpis nie został nakreślony przez świadka. Pieniędzy nie otrzymała.

Zabezpieczone w czasie przeszukania mieszkania oskarżonej A. D. (1) dokumenty (k.2226, tom XIII), na które powołuje się obrońca w apelacji, nie zawierają dowodów wpłaty pobranej pożyczki. Wśród nich znajdują się dwa pokwitowania odbioru pieniędzy (bez dat, z różnie nakreślonymi podpisami, odbiorcy M. J.) na kwotę 3.000 zł i 1.000 zł (wkłady). Nie są to dokumenty potwierdzające spłatę pożyczki, skoro M. J. w istocie jej nie otrzymała. Stąd apelujący nie ma racji twierdząc, że należy zmniejszyć zasądzoną kwotę w pozwie o 1.600 zł.

Wywód zawarty w uzasadnieniu apelacji (k. 2722), iż Sąd Okręgowy uwzględniając powództwo, nie uwzględnił zwrotu wkładów pieniężnych od S. M., A. L., G. H. i A. P. (2) – uznać należy za chybiony, skoro powyższe rozliczenie nie ma związku z rozpoznawaną sprawą i nie jest objęte przedmiotem postępowania.

Z tych względów apelacja obrońcy oskarżonej A. D. (1) nie została uwzględniona. Sąd Apelacyjny uwzględniając przepis art. 447 § 1 k.p.k., poddał ocenie instancyjnej kwestię wysokości orzeczonych kar jednostkowych za przypisane oskarżonej przestępstwa oraz wysokość kary łącznej pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny w pełni podzielił zasadność kwalifikacji prawnych przypisanych oskarżonej przestępstw, a także uznał, iż wymierzone oskarżonej A. D. (1) kary, w pełni czynią zadość wymogom przewidzianym w przepisie art. 53 § 1 i § 2 k.k. Uwzględniając zakres przestępczej działalności oskarżonej, wysokość zagarniętego mienia, nadużycie zaufania związanego z zajmowanym stanowiskiem – Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do złagodzenia orzeczonych kar pozbawienia wolności, jak również kary łącznej w bezwzględnej jej postaci, nie znajdując przesłanek do warunkowego zawieszenia jej wykonania (po ewentualnym obniżeniu do 2 lat pozbawienia wolności).

Z tych przyczyn zaskarżony wyrok wobec oskarżonej A. D. (1) utrzymano w mocy.

2. Odnośnie apelacji obrońcy oskarżonej R. M. (1) – apelacja nie została uwzględniona, gdyż okazała się niezasadną.

Rozstrzygając o zasadności apelacji, należy w pierwszej kolejności odnieść treść przedstawionych tamże zarzutów do dowodów, nie kwestionowanych przez żadną ze stron.

Takim zasadniczym dowodem pozwalającym Sądowi Okręgowemu na ustalenie pozycji zawodowej oskarżonej R. M. (1) w czasie popełnionego przestępstwa jest zakres jej czynności. Zatrudniona była na stanowisku specjalisty do spraw księgowości w (...) Centrum (...) w L. i posiadała dostęp do dokumentów, które stanowiły podstawę do wypłat pieniędzy z konta Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej, działającej przy w/w (...) Centrum (...).

Do obowiązków oskarżonej R. M. (1) należało m.inn. przygotowywanie dokumentacji i wniosków o pożyczkę, wypłacanie przydzielonych pożyczek w formie czeków, gotówki i przelewów bankowych na rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe pożyczkobiorców, sporządzanie not księgowych, przelewów, pism i innych dokumentów dotyczących KZP, a także sporządzanie list potrąceń wkładów i spłat rat pożyczek, rejestracja wniosków o przyznanie pożyczek, sporządzanie stanu zadłużenia członków (...) sporządzanych na koniec roku obrachunkowego, prowadzenie rejestru kont osobistych na rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych pracowników i członków (...).

Zakres przydzielonych oskarżonej R. M. (1) obowiązków, wynikających z zajmowanego stanowiska w (...), jednoznacznie wskazuje, że wyłącznie do oskarżonej należało prowadzenie księgowości i dokonywanie wszelkich czynności związanych m. innymi z udzielaniem pożyczek. Działalność oskarżonej pozostawała poza wszelką kontrolą, skoro Zarząd (...) działał od 19.05.2005 r. lecz do czasu ujawnienia przestępstw, nie ukonstytuował się. Nie działała również komisja rewizyjna, zaś sporządzany przez oskarżoną R. M. na koniec roku stan zadłużenia członków (...), nie był przez nikogo weryfikowany. Absolutny brak nadzoru miał istotny wpływ na popełnienie szeregu nieprawidłowości, a w konsekwencji również przestępstw. Dowodem tego jest to, że bilanse roczne (...) były zatwierdzane (fikcyjnie) przez Zarząd, nie zaś przez Komisję Rewizyjną, co naruszało § 70 statutu (...). Pomimo tego, że w dniu 31.12.2010 r. do (...) należało 946 członków, nie prowadzono rejestru członków, co pozwalało zagarnąć sumy pieniężne na fikcyjnych członków. Nikt bowiem, nawet akceptując przydzielenie pożyczki z członków Zarządu, nie weryfikował danych zawartych we wnioskach o pożyczki. Do obowiązków oskarżonej R. M. (1) należało należyte przygotowanie wniosków o pożyczki, weryfikacja danych zawartych we wnioskach, przygotowanie wniosków na posiedzenie Zarządu. Szereg dalszych nieprawidłowości (np. fikcyjne potwierdzanie odbioru pieniędzy) pozwalało oskarżonej R. M. (1) oraz oskarżonej A. D. (1) na rozpoczęcie od marca 2008 roku przestępczego procederu polegającego na zagarnięciu środków finansowych z konta P.. Powyższego procederu nie mogły czynić oskarżone, bez wzajemnego porozumienia i współdziałania. W sytuacji sporządzania fikcyjnych wniosków o pożyczkę i zagarnięcia pieniędzy, należało nie ujawniać tego w bilansie rocznym, to zaś należało do obowiązków oskarżonej R. M. (1). W sytuacji natomiast rzeczywistych wypłat gotówkowych z (...), spłata pożyczek wraz z wkładami członkowskimi wpływała na rachunek P., nie zaś na konto (...), o czym doskonale wiedziała oskarżona R. M. i działo się to za jej akceptacją. Proceder ten trwał pomimo upływu w dniu 18.05.2009 r. kadencji Zarządu (...), zaś Zarząd nie posiadał legitymacji do prowadzenia operacji finansowych – o czym również wiedziała oskarżona R. M..

Sąd Okręgowy, na podstawie obszernego materiału dowodowego, w tym wyjaśnień oskarżonej A. D. (1) ustalił, że oskarżone, działając wspólnie i w porozumieniu, dokonały zaboru mienia w postaci pieniędzy w łącznej kwocie nie mniejszej niż 88.770 zł, odliczając od kwoty 93.670 zł (zarzuconej w akcie oskarżenia) kwotę 4.900 zł = 2 x 2.340 zł).

Ustalenia Sądu oparte zostały na podstawie obszernego materiału dowodowego, w szczególności zabezpieczonej dokumentacji w postaci wniosków o pożyczki, wniosków o wypłatę całości lub części wkładów członkowskich, pokwitowań otrzymanych pożyczek, kartotek, opinii biegłego. Zebrany materiał dowodowy został skonfrontowany z osobowymi źródłami dowodowymi, w szczególności z zeznaniami świadków, których dane personalne zamieszczone były w dokumentach, o których wyżej mowa. Sąd Okręgowy w pisemnym uzasadnieniu odniósł się do powyższych dowodów (str. 2701-2703 verte), w kontekście oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonej R. M. (1). Powyższa ocena dowodów, w żadnym zakresie nie wykraczała poza granice oceny swobodnej w rozumieniu przepisu art. 7 k.p.k. Pozwalało to na ustalenie, że oskarżone zagarnęły środki pieniężne z (...) oraz P. dokonując fałszerstwa dokumentacji kasowej, a także dokonując jej przerobienia, wypłacając pieniądze na podstawie czeków. W sytuacji, gdy dokumentacja natomiast nie była przerabiana przez oskarżone, wypłaty pożyczek następowały z konta P., jak również z konta (...) i ponownie wpływały na konto P., nie zaś na konto (...), skąd zostały następnie zagarnięte.

Warunkiem uzyskania pożyczki było wypełnienie wniosku o pożyczkę. W sytuacji tzw. „fałszywych wniosków”, wypełniane były przez oskarżoną A. D. (1) w zakresie części wstępnej, zawierającej dane osobowe pożyczkobiorcy, miejsca jego zatrudnienia, personalia poręczycieli wraz z ich adresami zamieszkania. Wypełniony wniosek składany był do (...)na ręce” oskarżonej R. M. (1), do obowiązków której należało wypełnienie drugiej części dotyczącej stwierdzenia stanu wkładów środków pieniężnych, potwierdzenia zatrudnienia, spłaty poprzednich zobowiązań, dat, autentyczności podpisów złożonych przez poręczycieli. Warunkiem uzyskania pożyczki była decyzja Zarządu (...) lub uzyskania wypłaty wkładów. Członkowie Zarządu (w składzie 3 – osobowym) winni wydać decyzję o przyznaniu pożyczki w określonej wysokości, określając termin spłaty.

Dokonując sfałszowania powyższej dokumentacji, oskarżone (na przemian lecz we wzajemnym porozumieniu) wypłacały czekiem pieniądze z konta (...) i pieniądze zostały przywłaszczone, dzieląc je między sobą. Wypłata pożyczki członkowi (...) mogła nastąpić na podstawie czeku jedynie wówczas, gdy pożyczkobiorca nie dysponował kontem bankowym. Wypłacanie pieniędzy na podstawie czeku pożyczkobiorcy w innych przypadkach było sprzeczne z regulaminem (...). Umożliwiało to jednak „wyprowadzenie” pieniędzy z konta (...) przez oskarżone. W tym zakresie Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonej A. D. (1).

W sytuacji przyznania pożyczki na podstawie prawidłowych wniosków o pożyczkę, oskarżone wypłacały pieniądze na podstawie czeków, zagarniając pieniądze, zaś wypłata pieniędzy pożyczkobiorcom następowała z konta P.. Część pieniędzy nie była jednak zwracana (...), o czym oskarżona R. M. wiedziała. Dostęp do czeków posiadała wyłącznie oskarżona R. M., czeki zaś podpisane były „in blanco” przez osoby uprawnione do wypłaty pieniędzy. Oskarżona A. D. osobiście je realizowała, stąd wniosek, że musiała je otrzymać od oskarżonej. R. M., która była wyłącznym ich depozytariuszem.

Sfałszowane wnioski o pożyczkę zawierały dane, do których dostęp (na podstawie poprzednich wniosków) posiadała wyłącznie oskarżona R. M.. Wiedziała o tym kto w przeszłości pobierał pożyczkę, znała stan konta pożyczkobiorcy w (...). Nie sposób jest przyjąć, że postępowanie oskarżonej R. M. było prawidłowe, skoro wypłata pożyczek miała nastąpić na rzecz pożyczkobiorców, którzy nie byli członkami (...), o czym oskarżona R. M. nie mogła nie wiedzieć, akceptując taką sytuację. Najlepszym tego dowodem była wypłata pożyczek członkom rodziny oskarżonej R. M. (1).

Sąd Okręgowy ponadto podkreślił (str. 16 pisemnego uzasadnienia wyroku), że wszystkie dokumenty dotyczące pożyczek były opieczętowane pieczątkami kasy zapomogowo-pożyczkowej (w tym pokwitowania odbioru pieniędzy – przyp. S.A.), do których dostęp miała wyłącznie oskarżona R. M. (1). Nie sposób jest zatem przyjąć, że wykorzystywanie powyższych dokumentów i pieczątek nastąpiło poza akceptacją oskarżonej R. M..

Powyższe ustalenia Sądu Okręgowego (aczkolwiek niezbyt mocno wyeksponowane w pisemnym uzasadnieniu wyroku) pozostają w opozycji z zarzutami opisanymi w pkt 1 i 2 apelacji, co do braku świadomości oskarżonej R. M. (1) odnośnie podejmowanych przez nią czynności stanowiących naruszenie prawa. Przy stwierdzonych rażących zaniedbaniach w zakresie prowadzenia dokumentacji przez oskarżoną R. M. (1), nie sposób jest stwierdzić, że nie miała świadomości popełnienia przestępstwa i nie jest możliwe aby oskarżona A. D. (1) dokonała zaboru mienia również z (...) bez udziału oskarżonej R. M.. Gdyby bowiem na moment tylko przyjąć, że nie posiadała wiedzy w zakresie przestępczych działań oskarżonej A. D. (1), to absolutnie niewytłumaczalnym jest brak reakcji z jej strony postępowania oskarżonej A. D.. Nie jest ofiarą procederu – jak określiła to apelująca w pkt 2a apelacji, lecz współsprawcą popełnienia przestępstwa.

Przedstawione wyżej ustalenia Sądu Okręgowego (chociaż należałoby oczekiwać szerszego odniesienia się do poszczególnych dowodów), pozwalają stwierdzić, że obszerność zarzutów apelacyjnych i podniesione w nich argumenty, nie pozbawiają waloru wiarygodności wyjaśnień oskarżonej A. D. (1), przyznającej się do popełnienia przestępstwa opisanego w pkt 4 części dyspozytywnej wyroku wspólnie i w porozumieniu z oskarżoną R. M. (1). Ocena wyjaśnień oskarżonej A. D. (1) dokonana przez Sąd Okręgowy (str. 16-17 pisemnego uzasadnienia wyroku), przyznającej się do popełnienia przestępstwa również z udziałem oskarżonej R. M. (1), jest oceną pełną, odnoszącą się do dowodów zebranych w sprawie. Zarzut popełnienia przestępstwa przez oskarżoną A. D., wspólnie z oskarżoną R. M. jest tylko niewielkim odcinkiem przestępczej działalności oskarżonej, skoro wartość zagarniętego mienia przez oskarżoną wynikająca z pkt I i II części wstępnej wyroku wynosi 392.915,35 zł (90.000 + 302,915,35).

Ponadto pomówienie oskarżonej A. D. (1) o popełnienie przestępstwa wspólnie z oskarżoną R. M. (1), jest pomówieniem tzw. złożonym, gdyż oskarżona A. D. nie tylko wskazała na oskarżoną R. M. jako współsprawczynię czynu, ale również nie kwestionowała swojego sprawstwa. Apelujący nie wskazał przesłanek skutecznie kwestionując ocenę wiarygodności wyjaśnień oskarżonej A. D. (1), dokonanej przez Sąd Okręgowy. Przedstawione w apelacji zarzuty nie czynią powyższej oceny przekraczającą ramy wyznaczone przepisem art. 7 k.p.k., zwłaszcza, że wyjaśnienia oskarżonej A. D., znajdują wsparcie w dokumentach zabezpieczonych w sprawie w postaci 24 czeków oraz oryginałów wniosków o pożyczkę i pokwitowania odbioru pieniędzy przez rzekomych pożyczkobiorców.

Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutów apelacyjnych opisanych (w rozbudowanej formie) w pkt 1 i 2 apelacji, gdyż przedstawione tamże argumenty, w skuteczny sposób, nie kwestionują prawidłowości ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd I instancji z przyczyn wyżej przedstawionych.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary (pkt 3 apelacji) również okazał się niezasadny. Nie sposób jest bowiem uznać karę roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny za rażąco niewspółmierną w stosunku do popełnionego przestępstwa, w sytuacji warunkowego zawieszenia jej wykonania. Podniesiony argument w apelacji, iż oskarżona nie uzyskała korzyści majątkowej z popełnionego przestępstwa, okazał się bezzasadny, skoro z wyjaśnień oskarżonej A. D. wynika, że korzyść została osiągnięta przez obie oskarżone. Nawet, jeżeli tylko na moment przyjąć, że korzyść osiągnęła wyłącznie oskarżona A. D., to zgodnie z art. 115 § 4 k.k., korzyścią majątkową jest korzyść osiągnięta zarówno przez sprawcę sensu stricte, ale również przez inną osobę.

Z przyczyn wyżej przedstawionych, Sąd Apelacyjny przyjął, iż zaskarżony wyrok wobec oskarżonej R. M. (1) jest merytorycznie zasadny i podlega utrzymaniu w mocy.

Z uwagi na sytuację materialną oskarżonych, Sąd Apelacyjny zwolnił oskarżone od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.