Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce Wydział I Cywilny

Przewodniczący: SSO Tomasz Deptuła

Sędziowie: SO Jerzy Dymke (spr.), SO Grażyna Szymańska-Pasek

Protokolant: Katarzyna Pakuła

na rozprawie rozpoznał sprawę

z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko M. J.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wyszkowie

z dnia 6 lutego 2013 r., sygn. akt I C 37/10

orzeka:

I. zmienia zaskarżony wyrok:

1. w pkt. 1 – w ten sposób, że:

a) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.872,50 zł (dwa tysiące osiemset siedemdziesiąt dwa złote 50/100) wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 1. 000,00 zł (tysiąc złotych) poczynając od dnia 7 października 2008 roku i od kwoty 1.872,50 zł (tysiąc osiemset siedemdziesiąt dwa złote 50/100) poczynając od dnia 8 grudnia 2008 roku, w obu przypadkach do dnia zapłaty;

b) oddala powództwo w pozostałej części.

2. w pkt 2 – w ten sposób, że zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.063,00 zł (tysiąc sześćdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów procesu za I instancję.

II. oddala dalej idącą apelację.

III. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.022,00 zł (tysiąc dwadzieścia dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję apelacyjną.

UZASADNIENIE

W pozwie, wniesionym w dniu 21 grudnia 2009 r., powód: (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. zażądał zasądzenia od pozwanego M. J., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w W., kwoty 11.737 zł z odsetkami i kosztami procesu tytułem zapłaty za wyświadczone mu usługi przewozu osób samochodem z kierowcą w okresie od września do grudnia 2008 r., wskazane w 4 dołączonych fakturach.

Pozwany M. J. wniósł o oddalenie powództwa w całości, zarzucając, że należności zostały pokryte bądź powodowi nie przysługują.

Wyrokiem z dnia 6 lutego 2013 r., sygn. I C 37/10, Sąd Rejonowy w Wyszkowie uwzględnił powództwo w całości, zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.737 zł wraz z odsetkami ustawowymi, naliczonymi wedle terminów płatności podanych w poszczególnych fakturach ( pkt 1 ), a ponadto kwotę 3.004 zł tytułem zwrotu kosztów procesu ( pkt 2 ).

W obszernym pisemnym uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że pozwanego łączyły z powodem dwie zawarte na piśmie umowy: z dnia 1 maja 2006 r., mocą której wynajął od powoda na czas określony do dnia 10 sierpnia 2008 r. samochód osobowy F. (...) w zamian za ustalony w umowie czynsz, oraz z dnia 11 sierpnia 2008 r., zgodnie z którą powód zobowiązał się świadczyć na jego rzecz usługi przewozu samochodem osobowym R. (...) w zamian za określone wynagrodzenie. Pierwsza umowa, po upływie przewidzianego w niej terminu końcowego, została przedłużona przez strony w sposób dorozumiany w związku z jej dalszym faktycznym wykonywaniem. W okresie objętym pozwem obie umowy były realizowane, a załączone faktury stanowiły właściwą podstawę dowodową do wyliczenia zobowiązań pozwanego z powyższego tytułu w tym czasie. Odmienne twierdzenia pozwanego, w szczególności, że mimo zarejestrowanej na swoje nazwisko działalności gospodarczej był jedynie „firmantem” powoda, który sam wykonywał usługi przewozowe, a umowy były zawarte dla zwiększenia korzyści finansowych i (...) spółki (...), w której pozwany był udziałowcem i członkiem zarządu, oraz że wszystkie pieniądze za usługi przewozowe trafiały do powoda, choć częstokroć w sposób nieformalny (nieuwidocznione w urządzeniach księgowych), zostały przez Sąd I instancji uznane– w zakresie istotnym dla tej konkretnej sprawy- za nieprzekonywujące, wewnętrznie sprzeczne i nieudowodnione. Sąd zwrócił uwagę m.in., że w aktach sprawy znalazły się umowy pozwanego z podmiotami trzecimi na usługi świadczone samochodami powoda, wymienionymi w umowach stron, które to usługi bezsprzecznie zostały wykonane, że pozwany przelał na konto powoda część należności z faktury wrześniowej, że przyjął i podpisał wszystkie cztery faktury, co wszystko w okolicznościach sprawy należało zinterpretować jako potwierdzenie istnienia zobowiązania po jego stronie. Mając na względzie całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo.

Wyrok został zaskarżony w całości przez pozwanego M. J., reprezentowanego przez profesjonalnego pełnomocnika. Apelujący zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu, bliżej opisanych, z treścią zebranego materiału, a ponadto naruszenia określonych przepisów postępowania, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy. W konkluzji apelacja wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy Ostrołęce zważył, co następuje:

Sąd rozpoznaje sprawę cywilną w granicach przedmiotowych wyznaczonych treścią żądania i jego podstawą faktyczną. W niniejszym przypadku chodziło o zapłatę wynikającą z wykonania dwóch ściśle określonych w pozwie umów. Trafny był jeden z zarzutów apelacji, że Sąd I instancji błędnie przyjął, jakoby w okresie objętym pozwem nadal obowiązywała umowa zawarta przez strony na piśmie w dniu 1 maja 2006 r., która dotyczyła najmu samochodu F. (...) o nr rej (...) na czas oznaczony do dnia 10 sierpnia 2008 r. ( k. 283 ). Stosownie do par. 7 umowy, jej zmiana, a więc także czas obowiązywania, wymagała zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Wyłączona została tym samym możliwość jej konkludentnego, milczącego przedłużenia na zasadzie art. 674 k.c. Jest bezsporne w sprawie, że przewidziany warunek nie został dochowany, toteż wskazana umowa nie mogła być źródłem zobowiązania pozwanego do zapłaty za korzystanie z oznaczonego co do tożsamości samochodu w późniejszym okresie od września do grudnia 2008 r. i -w konsekwencji- do obciążenia go należnościami z tego tytułu w fakturach za wrzesień ( k. 19), październik ( k. 18), listopad (k. 17 ) i grudzień 2008 r. ( k. 16 ). Dodatkowym potwierdzeniem, iż omawiana umowa w jej pisemnym brzmieniu nie miała dłużej zastosowania było przyjęcie we wszystkich fakturach wyraźnie innego sposobu naliczania należności związanych z samochodem F. (...), a mianowicie zastosowanie, zamiast czynszu w stałej wysokości 1200 zł + VAT mies. ( par. 2 ), zróżnicowanego wynagrodzenia, wynikającego z ilości dni korzystania z samochodu pomnożonych przez stawkę 350 zł, a także odmienne określenie przedmiotu umowy – „przewóz osób samochodem z kierowcą”, zamiast „najmu samochodu”. Wobec powyższego oraz zważywszy, że powód nie udowodnił, a w istocie nawet nie przedstawił, jakieś innej, nowej podstawy swojego świadczenia i wynikającej z niej zasady jego opłacania, jego roszczenie odnoszące się do korzystania przez pozwanego z samochodu F. (...) nie znajdowało uzasadnienia i podlegało oddaleniu. Dlatego w odnośnej części zaskarżony wyrok podlegał zmianie, zgodnie z wnioskiem apelacji.

Apelacja była natomiast bezzasadna w części odnoszącej się do rozstrzygnięcia dotyczącego zapłaty związanej z samochodem R. (...), której dotyczyły dwie faktury. Wyartykułowane obficie w apelacji pod adresem wyroku uchybienia natury procesowej albo nie miały w rzeczywistości miejsca ( jak np. obraza art. 214 k.p.c. przez uniemożliwienie pozwanemu uczestnictwa w przesłuchaniu świadków na rozprawie w dniu 3 sierpnia 2010 r., w sytuacji gdy o terminie rozprawy był prawidłowo powiadomiony jego pełnomocnik procesowy - v. k. 95 ) albo nie miały istotnego wpływu na wynik sprawy ( np. naruszenie art. 328 par. 2 k.p.c. przez niepodanie w pisemnym uzasadnieniu wyroku materialnej podstawy zasądzonej zapłaty). W gruncie rzeczy główna argumentacja apelacji sprowadzała się do polemiki z oceną dowodów i jej wynikami, zaprezentowanymi w zaskarżonym wyroku. Nie mogła odnieść skutku, bo decydujące o rozstrzygnięciu ustalenia Sądu I instancji, że odnośna umowa stron z dnia 11 sierpnia 2008 r. była ważna, że została wykonana przez zleceniobiorcę ( powoda ) w zakresie uprawniającym go do żądania od zleceniodawcy ( pozwanego ) wynagrodzenia naliczonego w fakturach oraz że wynagrodzenie to nie zostało do końca uregulowane, zostały poprzedzone wnikliwą i wszechstronną analizą całego zebranego materiału dowodowego i znajdowały w nim należyte oparcie, zasługując w końcowym rozrachunku na podtrzymanie w instancji apelacyjnej. W ślad za sądem orzekającym należało w tym miejscu nawiązać do dużej wartości dowodowej w obrocie gospodarczym faktu przyjęcia faktury obciążającej przez płatnika, jak też – generalnie – różnego rodzaju dowodów pisemnych, opatrzonych podpisem kontrahentów. Nie jest łatwo później podważyć znaczenie i przydatność wytworzonego czy podpisanego przez siebie dokumentu, jak próbował uczynić to bez powodzenia – w każdym razie na użytek niniejszego procesu – pozwany M. J., występujący w krytycznym czasie, co warto podkreślić, w roli przedsiębiorcy.

Do relacji między stronami w obrębie łączącej je umowy o świadczenie usług przewozowych samochodem R. (...) miały zastosowanie z mocy art. 750 k.c. kodeksowe przepisy o umowie zlecenia. Z tytułu jej wykonania powodowi należało się wynagrodzenie umowne w kwocie 1872,50 zł za miesiąc październik 2008 r., wedle faktury nr (...) ( k. 18 ). Co do należności za miesiąc wrzesień 2008 r. to zważywszy, że faktura nr (...) ( k. 19 ) obejmowała jednocześnie należność w takiej samej wysokości związaną z samochodem F. (...) i została wcześniej częściowo zapłacona, a okoliczności sprawy nie pozwalały na posłużenie się regułami zaliczania zapłaty, przewidzianymi w art. 451 k.c., Sąd Okręgowy uznał za słuszne i właściwe przyporządkowanie do należności wynikającej z umowy dot. samochodu R. (...) połowy dochodzonej w pozwie na podstawie tej faktury kwoty 2000 zł. W rezultacie powodowi należała się w sumie kwota 2872,50 zł ( (...),50 + 1000,00 ), wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie ( art. 481 par.1 i 2 k.c. ), z uwzględnieniem terminów płatności wynikających z obu faktur.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uwzględnił częściowo apelację, orzekając jak w pkt I sentencji na podstawie art. 386 par. 1 k.p.c. i w pkt II na podstawie art. 385 k.p.c.

W związku z częściowym oddaleniem powództwa przebudowy wymagało rozstrzygnięcie o kosztach procesu za pierwszą instancję. Powództwo zostało ostatecznie podzielone w ok. 25 % i w takiej też proporcji koszty procesu podlegały stosunkowemu rozdzieleniu między stronami, stosownie do art. 100 zd. 1 k.p.c. Celowe i niezbędne koszty obu stron w pierwszej instancji wyniosły łącznie 5417 zł ( koszty adwokackie każdej ze stron po 2417 zł plus oplata od pozwu w kwocie 587 zł); pozwany odpowiada za nie w 25 %, czyli do wysokości 1354 zł, a ponieważ poniósł je faktycznie w wysokości 2417 zł ( koszty jego adwokata ), to nadpłatę w kwocie 1063 zł powinien zwrócić mu powód - stąd postanowienie w pkt I.2 sentencji.

Podobnie przeprowadzone rozliczenie kosztów procesu za instancję apelacyjną, wynoszących łącznie 2967 zł ( 2x 1200+ 567 ), dało końcowy wynik 1.022 zł na korzyść pozwanego ( (...)-742 ). Dlatego postanowiono jak w pkt III sentencji na podstawie art. 100 zd. 1 w zw. z art. 108 zd.1 k.p.c.