Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 września 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie I Wydział Cywilny w składzie następującym

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2013 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko (...) S.A. w S.

o zapłatę

na skutek zażalenia powódki

na postanowienie Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 17 lipca 2013r. sygn. akt I C 988/13

p o s t a n a w i a:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt I ACz 681/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Rzeszowie zwolnił powódkę od opłaty sądowej od pozwu ponad kwotę 4.000 zł, oddalając w pozostałym zakresie jej wniosek.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia stwierdzono, że wniosek powódki o zwolnienie jej od kosztów sądowych rozpatrywany w kontekście obowiązku uiszczenia, na tym etapie postępowania, jedynie opłaty sądowej od pozwu, zasługiwał na częściowe uwzględnienie. Opłata od pozwu wynosi 7.500 zł. Powódka i jej mąż posiadają stałe źródła dochodu. W toku postępowania likwidacyjnego powódka otrzymała od pozwanego kwotę 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Z tego też względu, w ocenie Sądu Okręgowego, jest ona w stanie uiścić część opłaty sądowej od pozwu w wysokości 4.000 zł bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.

W zażaleniu na powyższe postanowienie, powódka zarzuciła niezasadne przyjęcie, iż jest ona w stanie ponieść część opłaty sądowej od pozwu w kwocie 4000 zł bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania siebie i rodziny.

Wskazując na powyższe domagała się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez zwolnienie jej od opłaty sądowej od pozwu w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Rzeszowie.

Skarżąca podniosła, iż otrzymaną od pozwanego kwotę przeznaczyła na spłatę zobowiązań i na bieżące utrzymanie. Powódka wraz z mężem uzyskują dochód w łącznej kwocie ok. 2.400 zł, z której to kwoty utrzymują siebie i dwoje małoletnich dzieci. Powołując się na liczne orzeczenia Sądów wskazała, iż brak zwolnienia z opłaty sądowej od pozwu będzie ograniczeniem jej prawa do Sądu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Zażalenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, iż zwolnienie od kosztów sądowych jest szczególnym przypadkiem pomocy państwa udzielanego osobom najuboższym, stanowiącym wyjątek od zasady ponoszenia przez strony kosztów sądowych w postępowaniu cywilnym.

Zgodnie z art. 102 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594) dla uzyskania zwolnienia strona musi złożyć oświadczenie o niemożności poniesienia kosztów bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania siebie i rodziny – wraz z dokładnymi danymi odnośnie stanu rodzinnego, majątkowego i dochodów. Od sądu zależy uznanie tego oświadczenia za wystarczające. Dla rozstrzygnięcia o przyznaniu zwolnienia od ponoszenia kosztów sądowych decydujące znaczenie ma uzasadnienie wniosku, podlegające kontroli sądowej. Koszty sądowe nie mogą być postrzegane jako kategoria obciążająca jedynie najlepiej sytuowanych obywateli, stanowią bowiem dochód służący prawidłowemu funkcjonowaniu całego aparatu publicznego, zaś ich wysokość koreluje z treścią uprawnień, których sądowej ochrony domaga się strona.

Sąd Okręgowy uznał, że twierdzenia o stanie majątkowym i rodzinnym powódki zawarte w oświadczeniu majątkowym uprawniały do zastosowania względem niej instytucji częściowego zwolnienia od kosztów sądowych w postaci zwolnienia od opłaty sądowej od pozwu ponad kwotę 4.000 zł.

Sąd Apelacyjny w całości podziela niniejszą ocenę. Natomiast po stronie powódki brak jest okoliczności uzasadniających zwolnieniem jej w całości z przedmiotowej opłaty. Powódka jak i jej mąż uzyskują stały dochód z wynagrodzeń za pracę, a w toku postępowania likwidacyjnego decyzją z dnia 13 czerwca 2013r. powódka otrzymała od pozwanego kwotę 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Skoro powódka zdecydowała się wnieść pozew o zapłatę w miesiąc później od otrzymania od pozwanego kwoty 15.000 zł, to powinna w tej sytuacji liczyć się chociaż z częściowym obowiązkiem poniesienia kosztów sądowych i poczynić ograniczenia w wydatkach.

W tej sytuacji przerzucanie całego ciężaru ponoszenia opłaty sądowej od pozwu na Skarb Państwa, a więc de facto wszystkich współobywateli jest nieuzasadnione. Z tego też względu nie zachodzi naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284), o której wspomniano w zażaleniu. W szeregu sprawach w tym m.in. w sprawie K. v. (...) Europejski Trybunał Praw Człowieka w decyzji z dnia 9 września 1998 r. (...) (LEX nr 41077) stwierdził, że prawo dostępu do sądu, chronione przez art. 6 ust. 1 Konwencji, może być przedmiotem ograniczenia w formie regulacji przez Państwo, które w tym zakresie posiada pewien margines uznaniowości.

Także w wyroku Trybunału z dnia 26 lipca 2005 r. wydanym w sprawie P. i (...) v. Polska nr (...) (LEX nr 154903) wskazano, że wymóg wnoszenia opłat sądowych w sądach cywilnych w związku z powództwami lub odwołaniami przedstawianymi do rozstrzygnięcia nie może być uznany jako ograniczenie prawa dostępu do sądu, które jest sprzeczne per se z art. 6 ust. 1 Konwencji.

Należy zauważyć, iż wyłożenie środków z przeznaczeniem na opłaty sądowe ma charakter tymczasowy, albowiem gdy okaże się że roszczenie powódki będzie zasadne, to Sąd o kosztach postępowania orzeknie w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, stosownie do jego wyników.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.