Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Edward Panek (spr.)
Sędziowie:	SSO Marek Syrek SSR (del.) Zbigniew Miczek
Protokolant:	sekretarz sądowy Paweł Chrabąszcz

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2013 r. w Tarnowie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko (...) S.A. w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Bochni

z dnia 20 grudnia 2012 r., sygn. akt I C 301/11

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt I Ca 125/13

Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie
z dnia 27 czerwca 2013 roku

Powód J. S. wystąpił z pozwem przeciwko (...) SA z siedzibą w S. i domagał się zasądzenia od strony pozwanej na swoją rzecz kwoty 11.018,27 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 19 września 2011 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 2 lipca 2010 roku zawarł
z pozwaną umowę tzw. Auto Casco samochodu osobowego marki L. (...), (...), (...) o nr rej. (...). Dalej podał, że w dniu 25 lutego 2011 roku w wyniku krytycznego zdarzenia przedmiot umowy ubezpieczenia został uszkodzony, a w toku likwidacji szkody pozwany wypłacił mu kwotę 20.645,47 zł.

W ocenie powoda wypłacona mu kwota odszkodowania nie odpowiadała powstałej w wyniku krytycznego zdarzenia szkodzie. Powód podniósł , że w celu ustalenia rzeczywistych kosztów przywrócenia przedmiotu umowy do stanu sprzed zdarzenia zlecił rzeczoznawcy samochodowemu sporządzenie oceny technicznej,
z której wynika, że rzeczywisty koszt naprawy pojazdu wynosi 40.590,91 zł. Następnie wskazał, że w kalkulacji naprawy nr (...)z dnia 17 marca 2011 roku stawka roboczogodziny przyjęta została w wysokości 130 zł, a zgodnie
z postanowieniami ogólnych warunków umów stawka roboczogodziny ustalona została przez strony w wysokości 60 zł. Przyjmując więc bazę czasową według kalkulacji oraz koszt roboczogodziny w wysokości 60 zł, koszt robocizny powód oszacował na kwotę 1.146 zł i mając na uwadze pozostałą treść w/w kalkulacji rzeczywisty koszt naprawy przedmiotu umowy wyniósł w jego ocenie netto 31.663,74 zł.

W związku z powyższym powód dochodził od pozwanej wypłaty odszkodowania w kwocie 11.018,27 zł stanowiącej różnicę pomiędzy w/w kwotą 31.663,74 zł, a kwotą wypłaconego odszkodowania w wysokości 20.645,47 zł.

Powód nadto podał, że pismem z dnia 12 września 2011 roku wezwał pozwaną do zapłaty kwoty pieniężnej dochodzonej w niniejszym postępowaniu.

Referendarz Sądu Rejonowego w Bochni w dniu 4 października 2011 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym ( sygn. akt: I Nc 460/11) ,
w którym powództwo w całości uwzględnił.

Strona pozwana (...) SA
z siedzibą w S. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa.

Pozwany przyznał fakt zawarcia z powodem umowy ubezpieczenia Auto Casco pojazdu marki L. (...) oraz dokonania wypłaty odszkodowania
w wysokości 20.645,47 zł z tytułu uszkodzenia tego pojazdu w dniu 25 lutego 2011 roku , ale podniósł, że decyzję o wypłacie odszkodowania we wskazanej kwocie należy uznać za uzasadnioną w świetle zawartej pomiędzy stronami umowy ubezpieczenia.

Pozwany zarzucił, że zgodnie z zapisem na polisie przedłożonej przez powoda podstawę umowy ubezpieczenia stanowią OWU pojazdów mechanicznych od utraty, zniszczenia lub uszkodzenia (AUTOCASCO) należących do klientów indywidualnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw o symbolu (...).

Pozwany podniósł, że powód zawarł z nim umowę w wariancie serwisowym
i odwołał się do treści § 20 ust. 1 OWU, zgodnie z którym w przypadku przyjęcia
w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego ustalenie rozmiaru szkody częściowej następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę pojazdu według uprzednio uzgodnionych z (...)kosztów i sposobu naprawy pojazdu przez zakład dokonujący tej naprawy, w oparciu o:

1) normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie A.,

2) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę adekwatną dla warsztatu naprawczego,

3) ceny części i materiałów producenta pojazdu ujęte w systemie A., nie więcej niż średnie ceny zalecane przez producenta pojazdu lub oficjalnego importera do stosowania przez ich sieć serwisową.

Następnie pozwany podał, że powód nie przedłożył faktur za naprawę pojazdu,
a w przypadku potraktowania przedłożonego przez powoda kosztorysu jako wniosku o rozliczenie szkody w wariancie kosztorysowym zastosowanie znalazłby zapis § 20 ust. 2 OWU . Stosownie do tego zapisu , na wniosek ubezpieczonego - pomimo przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego - (...)może dokonać ustalenia rozmiaru szkody częściowej w oparciu o wariant kosztorysowy, zgodnie z zasadami określonymi w § 19, z zastrzeżeniem postanowień § 20 ust. 3. Wyliczenie w takiej sytuacji winno zostać dokonane w oparciu o E. bez podatku VAT (§ 19 ust. 1 OWU), stawki roboczogodziny winny zostać ustalone na poziomie 60 zł (§ 19 st. 1 pkt 2 OWU), winna zostać uwzględniona amortyzacja stosownie do § 19 ust. 2 OWU ( w przypadku pojazdu powoda w wysokości 15 % ) , ceny części winny odpowiadać średnim cenom sygnowanych marką alternatywną do marki producenta pojazdu (zamienników) oraz materiałów zawartych w systemie E.
(§ 19 ust. 1 pkt 3).

Pozwany podniósł, iż powód nie wykazał zasadności swoich roszczeń, albowiem przedłożony przez niego kosztorys jako dokument prywatny ma jedynie walor twierdzeń strony, a nadto nie może znaleźć w sprawie zastosowania, ponieważ nie uwzględnia postanowień umowy ubezpieczenia, z której powód wywodzi swoje roszczenia.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2012 roku Sąd Rejonowy w Bochni uwzględnił jedynie w części żądanie pozwu i zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.207,47 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 19 września 2011 roku do dnia zapłaty , a w pozostałym zakresie powództwo oddalił .

Tym samym orzeczeniem Sąd I instancji rozstrzygnął o kosztach procesu , zasądzając z tego tytułu od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 1.695 zł .

Jako okoliczności niesporne Sąd Rejonowy przyjął następujące fakty :

⚫

Powód J. S. jest właścicielem samochodu marki L. (...) o nr rej. (...).

⚫

Powód w dniu 2 lipca 2010 roku zawarł z pozwanym (...) SA z siedzibą w S. umowę ubezpieczenia auto casco samochodu marki L. (...) o nr rej. (...), co zostało potwierdzone wydaniem polisy numer (...) z okresem ubezpieczenia od dnia 2 lipca 2010 roku do dnia 1 lipca 2011 roku.

⚫

W dniu 25 lutego 2011 roku przedmiotowy samochód powoda został uszkodzony.

⚫

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie w wysokości 20.645,47 zł dokonując jego wyliczenia według wariantu kosztorysowego.

⚫

Powód nie przedłożył ubezpieczycielowi faktur za naprawę przedmiotowego pojazdu.

Ponadto Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny sprawy :

Powód J. S. dokonał w umowie auto casco wyboru wariantu serwisowego ustalenia wysokości odszkodowania.

W polisie - numer (...) , potwierdzającej zawarcie przez powoda J. S. w dniu 2 lipca 2010 roku między innymi umowy ubezpieczenia auto casco z (...) SA z siedzibą
w S. znajduje się oświadczenie ubezpieczającego, że przed zawarciem umowy otrzymał tekst Ogólnych Warunków Ubezpieczenia wraz z klauzulami dodatkowymi, na podstawie których umowę zawarto i ubezpieczający zapoznał się z nimi
i zaakceptował ich treść.

Nadto z polisy wynika, że umowę ubezpieczenia zawarto na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia o symbolach: (...) (tj. ogólnych warunków ubezpieczenia pojazdów mechanicznych od utraty, zniszczenia lub uszkodzenia (autocasco) należących do klientów indywidualnych oraz małych
i średnich przedsiębiorstw) zmienionych aneksem nr (...) (tj. ogólnych warunków ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków kierowcy
i pasażerów).

Z polisy wynika również, że ubezpieczony samochód marki L. (...) o nr rej. (...) pochodzi z 2008 roku , a sumę ubezpieczenia w zakresie ubezpieczenia auto casco ustalono na kwotę 181.547 zł brutto.

Stosownie do treści § 22 ust. 1 OWU (...)w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego przy sumie ubezpieczenia brutto ustalenie rozmiaru szkody częściowej następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę pojazdu według uprzednio uzgodnionych z (...)kosztów i sposobu naprawy pojazdu przez zakład dokonujący tej naprawy, w oparciu o:

1) normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie A.,

2) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę adekwatną dla warsztatu naprawczego,

3) ceny części i materiałów producenta pojazdu ujęte w systemie A., nie więcej niż średnie ceny zalecane przez producenta pojazdu lub oficjalnego importera do stosowania przez ich sieć serwisową.

Zgodnie z zapisem § 22 ust. 2 OWU na wniosek ubezpieczonego - pomimo przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego - (...) może dokonać ustalenia rozmiaru szkody częściowej w oparciu o wariant kosztorysowy, zgodnie z zasadami określonymi w § 25, z zastrzeżeniem postanowień § 22 ust. 3.

Stosownie do § 25 OWU ustalenie rozmiaru szkody częściowej następuje na podstawie wyceny dokonanej przez (...)w oparciu o zasady zawarte
w systemie A., bez uwzględnienia podatku VAT, tzn. według:

1) norm czasowych operacji naprawczych określonych przez producenta pojazdu
i ujętych w systemie A.,

2) stawki roboczogodziny w wysokości 60 zł (netto) za prace blacharskie, mechaniczne i lakiernicze,

3) zawartego w ocenie technicznej wykazu części (zespołów) zakwalifikowanych do wymiany, według średnich cen części sygnowanych marką alternatywną do marki producenta pojazdu (zamienników) oraz materiałów zawartych w systemie A., z tym, że w przypadku braku w przywołanym systemie cen części sygnowanych marką alternatywną do marki producenta pojazdu (zamienników), do rozliczenia przyjmuje się zawarte w systemie A. ceny części pochodzących od producenta pojazdu (części oryginalne), pomniejszonych o zużycie eksploatacyjne, zależne od okresu eksploatacji pojazdu, tj. wynoszące przy okresie eksploatacji pojazdu do 3 lat włącznie – 15 % (§ 25 ust. 2 OWU).

W dniu 2 marca 2011 roku powód dokonał u pozwanego ubezpieczyciela zgłoszenia szkody z dnia 25 lutego 2011 roku . W tym samym dniu został sporządzony protokół szkody w pojeździe , w którym szczegółowo opisano zakwalifikowane do wymiany części . W protokole ustalono również, że pozwany ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie za naprawę uszkodzeń tylko tych zespołów
i części pojazdu, które zostały wymienione w protokole, a jeżeli w czasie naprawy zostaną ujawnione dalsze uszkodzenia mające związek przyczynowy ze szkodą , to przed rozpoczęciem ich naprawy należy powiadomić pozwane Towarzystwo w celu sporządzenia dodatkowego protokołu oględzin. Protokół szkody z dnia 2 marca 2011 roku został podpisany przez właściciela pojazdu.

Ze sporządzonej w dniu 17 marca 2011 roku na zlecenie powoda J. S. przez rzeczoznawcę samochodowego mgr inż. J. M. kalkulacji naprawy w systemie A. wynika, że koszty naprawy przedmiotowego samochodu w związku ze zdarzeniem z dnia 25 lutego 2011 roku wynoszą 40.590,91 zł brutto, przy czym w kalkulacji naprawy nr (...)z dnia 17 marca 2011 roku stawka roboczogodziny przyjęta została w wysokości 130 zł. Rzeczoznawca J. M. zakwalifikował do wymiany poza częściami wymienionymi w protokole szkody z dnia 2 marca 2011 roku : osłonę górną akumulatora, aparat sterujący ustawienie siedzenia, wykładzinę dachu oraz felgę przednią prawą.

Pismem z dnia 12 września 2011 roku powód J. S. wezwał pozwanego (...) SA z siedzibą
w S. do zapłaty kwoty 11.018,27 zł w terminie do dnia 17 września 2011 roku Żądanie zapłaty oparł na wyliczeniach wynikających z kalkulacji naprawy sporządzonej przez rzeczoznawcę samochodowego mgr inż. J. M. w dniu 17 marca 2011 roku .

Wartość szkody w samochodzie L. (...) o nr rej. (...) w związku
z uszkodzeniami powstałymi w dniu 25 lutego 2011 roku wynosi 22.852,94 zł netto, przy czym w/w kwota została wyliczona przy zastosowaniu reguł przewidzianych
w § 25 OWU (...) wraz z aneksem nr (...), tj. w szczególności przy uwzględnieniu stawek roboczogodzin 60/60 i przy zastosowaniu części zamiennych pochodzących od producenta pojazdu (z uwagi na brak zamienników do marki L. (...)) i 15 % korekty z uwagi na okres eksploatacji pojazdu.

W rozważaniach prawnych Sąd I instancji wskazał , iż strony niniejszego sporu były związane umową ubezpieczenia auto – casco, której integralną część stanowiły OWU o symbolu: (...) (tj. ogólne warunki ubezpieczenia pojazdów mechanicznych od utraty, zniszczenia lub uszkodzenia (autocasco) należących do klientów indywidualnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw) zmienione aneksem nr (...).

Wprawdzie powód w toku postępowania podnosił , że na polisie nie widnieje jego podpis, ale nie zdołał on wykazać tej okoliczności . Należało zatem ustalić należne powodowi odszkodowanie zgodnie z regułami zapisanymi w OWU, a co za tym idzie wniosek powoda o rozliczenie szkody na zasadach ogólnych wynikających z kodeksu cywilnego nie podlegał uwzględnieniu.

Sąd I instancji podkreślił , że powód wybrał w polisie jeden
z zaproponowanych przez ubezpieczyciela wariantów ubezpieczenia auto casco, tj. wariant serwisowy. Zgodnie z zapisami OWU w takiej sytuacji ustalenie rozmiaru szkody częściowej następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę pojazdu według uprzednio uzgodnionych z (...)kosztów i sposobu naprawy pojazdu przez zakład dokonujący tej naprawy. Niespornym w niniejszej sprawie było to, że powód nie przedłożył ubezpieczycielowi faktur dokumentujących naprawę przedmiotowego samochodu L. (...). Żądanie zaś przez powoda wypłaty wyższej kwoty odszkodowania wynikało z faktu sporządzenia na jego zlecenie kosztorysu , który wskazywał na wyższą wartość kosztów naprawy .

Sąd przyjął , iż na tej podstawie strona pozwana mogła uznać , że pozwany wystąpił z wnioskiem o rozliczenie szkody według wariantu kosztorysowego .

Strony w umowie ubezpieczenia określiły jednak szczegółowo kryteria dokonywania wyceny szkody według wariantu kosztorysowego. Kierując się tymi kryteriami z § 25 OWU Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o opinię biegłego sądowego , że wysokość szkody w przedmiotowym pojeździe powoda na skutek zdarzenia z dnia 25 lutego 2011 roku wyniosła 22.852,94 zł.

Sąd I instancji stwierdził , iż nie było podstaw do uwzględnienia przy określaniu wysokości szkody w pojeździe powoda tych części , które nie zostały wymienione w protokole szkody z dnia 2 marca 2011 roku , tj.: osłony górnej akumulatora, aparatu sterującego ustawienie siedzenia, wykładziny dachu oraz felgi przedniej prawej . Pozwany na powyższe nie wyraził bowiem zgody , a nadto nie został powiadomiony o ujawnieniu się dalszych uszkodzeń w pojeździe ponad te opisane w protokole . Tymczasem z zapisu protokołu szkody wynikało jednoznacznie, że w wypadku ujawnienia dalszych uszkodzeń , ubezpieczający powinien powiadomić ubezpieczyciela, który dokonuje dodatkowych oględzin pojazdu . Mając na względzie to, że powód nie dowiódł, by wywiązał się z obowiązku powiadomienia ubezpieczyciela o dalszych uszkodzeniach - pomimo przyjęcia na siebie takiego obowiązku poprzez złożenie podpisu pod protokołem szkody - Sąd stwierdził, iż nieuzasadnione było domaganie się przez powoda uwzględnienia przy ustalaniu wysokości szkody wymiany w/w części. Strony co do rodzaju uszkodzeń były związane wspólnymi ustaleniami zawartymi w protokole szkody.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że roszczenie powoda jest częściowo uzasadnione i zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.207,47 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy wyliczoną przez biegłego - zgodnie z postanowieniami OWU AC - kwotą odszkodowania w wysokości netto 22.852,94 zł a wypłaconą powodowi przez ubezpieczyciela przed wszczęciem procesu kwotą odszkodowania 20. 645,47 zł . W pozostałym zakresie powództwo oddalono jako niezasadne .

Sąd I instancji od kwoty 2.207,47 zł zasądził – zgodnie z żądaniem pozwu - odsetki ustawowe za opóźnienie, liczone od dnia 19 września 2011 roku (tj. daty wyznaczonej w wezwaniu do zapłaty) do dnia zapłaty. Mieściły się one bowiem
w ramach czasowych wyznaczonych ubezpieczycielowi w OWU AC do wypłaty odszkodowania.

Sąd I instancji nie podzielił zarzutu powoda dotyczącego sprekludowania dowodu w postaci aneksu nr (...) do OWU . Przede wszystkim Sąd Rejonowy uznał , iż strona pozwana przedstawiając tenże dowód po upływie wyznaczonego terminu nie naruszyła przepisu art. 217 § 1 k.p.c. i tym samym z tego faktu nie można wywodzić negatywnych skutków procesowych dla strony pozwanej . Sąd I instancji zauważył , iż w niniejszej sprawie to powód w pozwie swoje roszczenie oparł na postanowieniach umowy auto – casco i powinien w sposób należyty dowieść jaka jest treść tej umowy. Działania Sądu prowadzone z urzędu wywołane były załączeniem do pozwu niewłaściwych OWU oraz niezałączeniem do odpowiedzi na pozew aneksu nr (...) do OWU nr (...) i zmierzały tylko i wyłącznie do ustalenia rzeczywistej treści łączącego strony stosunku prawnego.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd I instancji powołał przepis art. 100 zd. 1 k.p.c. Uwzględniając ostateczny wynik procesu Sąd rozdzielił stosunkowo pomiędzy strony poniesione koszty procesu , przedstawiając szczegółowe wyliczenia w tym zakresie .

Powyższy wyrok w zakresie rozstrzygnięć zawartych w punktach : II i III zaskarżył apelacją powód J. S. zarzucając w niej :

- naruszenie prawa procesowego , tj. przepisu art. 217 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie , które to uchybienie miało istotny wpływ na treść orzeczenia ,

- naruszenie prawa procesowego , tj. art. 232 zd. 2 k.p.c. poprzez jego zastosowanie , co również miało wpływ na ostateczny wynik sprawy .

Formułując tej treści zarzuty skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku w punkcie II poprzez zasądzenie od strony pozwanej na jego rzecz kwoty 8.810,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 września 2011 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia od strony pozwanej zwrotu kosztów procesu .

W uzasadnieniu środka odwoławczego apelujący podniósł , iż Sąd I instancji dopuścił się rażącego naruszenia powołanych w zarzutach przepisów prawa procesowego .

Strona pozwana nie dołączyła bowiem do sprzeciwu od nakazu zapłaty aneksu nr (...) do UWU . Następnie w wyznaczonym przez Sąd I instancji terminie strona pozwana przesłała do Sądu niepoświadczoną za zgodność z oryginałem kserokopię niepodpisanego przez uprawnione do reprezentacji spółki osoby aneksu nr (...) . Kserokopia dokumentu , niepoświadczona za zgodność z oryginałem , nie zawierająca podpisu określonych osób nie mogła stanowić dowodu z dokumentu .

Sąd Rejonowy pomimo upływu terminu wezwał jednak ponownie stronę pozwaną
o przedłożenie dokumentu w postaci aneksu nr (...) poświadczonego za zgodność
z oryginałem .

Takie działanie Sądu I instancji stanowiło – w ocenie skarżącego – rażące naruszenie zasady bezstronności , równości stron oraz kontradyktoryjności procesu cywilnego . Sąd Rejonowy postawił bowiem w uprzywilejowanej pozycji jedną ze stron, tj. stronę pozwaną , która była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika , z ewidentnym naruszeniem interesu drugiej strony – konsumenta .

Prawidłowym działaniem Sądu winno być pominięcie przedstawionego po upływie wyznaczonego terminu dokumentu , a nie podejmowanie czynności
z urzędu.

Powód odwołując się do poglądów orzecznictwa wskazał , iż Sąd może podejmować inicjatywę dowodową w oparciu o przepis art. 232 z d.2 k.p.c.
w wyjątkowych wypadkach . Działania Sądu z urzędu w żadnym razie nie mogą służyć usuwaniu skutków uchybień procesowych stron , a w szczególności Sąd nie może zastępować własnym działaniem bezczynności strony .

W konkluzji apelujący stwierdził , iż gdyby Sąd I instancji prawidłowo zastosował powołane przepisy , to w sprawie zapadłoby orzeczenie uwzględniające w całości żądanie pozwu .

Powód podniósł , iż w sytuacji załączenia do pozwu innych niż wskazane
w polisie OWU oraz niedołączenia przez stronę pozwaną do sprzeciwu właściwych OWU , Sąd powinien uznać , iż strony nie były związane OWU złożonymi przy pozwie i poprzestać na samej polisie , ustalając jednocześnie odszkodowanie
w oparciu o zasady wyrażone w kodeksie cywilnym .

Podejmując działania w kierunku ustalenia OWU Sąd I instancji postąpił wbrew zasadzie bezstronności . Oto bowiem doszło do ustalenia odszkodowania
w oparciu o OWU , których treść była – w stosunku do regulacji kodeksowych – niekorzystna dla powoda .

W odpowiedzi na apelację powoda strona pozwana wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego .

Na uzasadnienie tego stanowiska strona pozwana podniosła , iż powód nie jest konsekwentny w swoich twierdzeniach . W piśmie procesowym z dnia 25 listopada 2011 roku sam bowiem przyznał , że strony umowy ubezpieczenia były związane postanowieniami OWU oraz aneksem . Później zaś podawał , iż postanowienia OWU jednak go nie wiążą .

Strona pozwana podała , iż stosownie do treści art. 6 k.c. na powodzie spoczywał obowiązek wykazania zasadności odszkodowania w kwocie dochodzonej pozwem . To również powód obowiązany był przedłożyć właściwe OWU .

Sąd I instancji żądając właściwych OWU od strony pozwanej nie naruszył więc wskazanych w apelacji przepisów , lecz jedynie wyręczył powoda w zakresie dowodzenia , pomimo że był on reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika .

Dodatkowo strona pozwana podała , że :

- powód był związany treścią aneksu nr (...) do OWU nie na podstawie ustalenia Sądu , ale z mocy przepisu art. 384 k.c. ,

- powód utracił prawo kwestionowania dopuszczenia przez Sąd I instancji dowodu
z aneksu nr (...) , a to w oparciu o przepis art. 162 k.p.c. ,

- zachowała wyznaczony przez Sąd termin do przedłożenia aneksu nr (...) ,

- nawet przeprowadzenie przez Sąd dowodu z urzędu dla ustalenia rzeczywistej treści łączącego strony stosunku prawnego nie stanowi naruszenia prawa .

W dniu 20 czerwca 20013 roku powód złożył pismo procesowe , w którym odniósł się do stanowiska strony pozwanej zawartego w odpowiedzi na apelację .

Sąd Okręgowy rozważył , co następuje :

Apelacja powoda jako bezzasadna podlegała oddaleniu .

Powód zarzucając w apelacji naruszenie przepisów prawa procesowego , tj. art. 217 § 1 k.p.c. i art. 232 k.p.c. wskazywał jednocześnie na wadliwe w jego ocenie posłużenie się przez Sąd postanowieniami ogólnych warunków ubezpieczenia zmienionych aneksem nr (...) i ustalenie na ich podstawie należnego mu odszkodowania .

Wobec tak postawionego zarzutu w pierwszej kolejności należało odpowiedzieć na pytanie , czy strony były związane ogólnymi warunkami ubezpieczenia , w tym postanowieniami aneksu nr (...) , w którym określone zostały zasady ustalania rozmiaru szkody w wariancie kosztorysowym .

Formalne przesłanki związania wzorcem umowy ( postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia pojazdów auto casco zalicza się do kategorii tzw. kwalifikowanych wzorców nienormatywnych ; zob. wyrok Sądu Naj. z dnia 19 lutego 2004 roku , IVCK 69/03 , Lex nr 175953 ) zostały określone w przepisie art. 384 k.c. , który w § 1 jako przesłankę podstawową związania wzorcem statuuje wymóg doręczenia tegoż wzorca przed zawarciem umowy . Jeżeli ten wymóg jest spełniony, to postanowienia wzorca ( ogólnych warunków ubezpieczenia ujętych w polisie ) określają treść wiążącego strony stosunku zobowiązaniowego . Z kolei brak doręczenia wzorca powoduje , że strony będą związane jedynie samą umową ,
a w sprawach w niej nieuregulowanych znajdą zastosowanie przepisy prawa , zasady współżycia społecznego i ustalone zwyczaje ( zob. M. Bednarek : System prawa prywatnego , Prawo zobowiązań – część ogólna , tom 5 , Wyd. C.H. Beck INP PAN Warszawa 2006 , str. 595 ) .

W polisie ubezpieczeniowej zawarte jest oświadczenie powoda jako ubezpieczającego , że przed zawarciem umowy otrzymał tekst ogólnych warunków ubezpieczenia wraz z klauzulami dodatkowymi , na podstawie których umowę zawarto oraz , że zapoznał się z nimi i zaakceptował ich treść . W polisie podano również jakie konkretnie ogólne warunki ubezpieczenia stanowiły podstawę zawartej umowy ubezpieczenia poprzez odwołanie się do symbolu (...) i aneksu nr (...) .

Powód w kwestii związania ogólnymi warunkami ubezpieczenia prezentował zmienne stanowisko przed Sądem I instancji . W uzasadnieniu pozwu powód wprost odwołał się do ogólnych warunków ubezpieczenia , korygując stosownie do postanowień w nich zawartych wyliczenia rzeczoznawcy zawarte w dołączonej do pozwu kalkulacji naprawy , poprzez obniżenie kosztów robocizny do kwoty 1.146 zł z zastosowaniem stawki roboczogodziny na poziomie 60 zł . Ponadto powód żądał odszkodowania odpowiadającego kosztom naprawy obliczonym w wartości netto .

W piśmie procesowym z dnia 25 listopada 2011 roku powód również potwierdził , że strony były związane postanowieniami ogólnych warunków ubezpieczenia o symbolu (...) wraz z aneksem nr (...) i tylko z tego powodu , że strona pozwana nie załączyła do sprzeciwu od nakazu zapłaty wymienionych warunków wnioskował
o ustalenie odszkodowania w oparciu o regulacje kodeksu cywilnego .

Na dalszym etapie postępowania skarżący wskazywał na brak związania stron postanowieniami ogólnych warunków ubezpieczenia i to nie tylko z tego powodu , że strona pozwana właściwym dokumentem nie wykazała ich treści , ale i z uwagi na niedopełnienie przez stronę pozwaną przy zawieraniu umowy ubezpieczenia obowiązków wynikających z przepisu art. 384 § 1 k.c. ( pisma powoda z dnia 30 marca 2012 roku i z dnia 16 kwietnia 2012 roku ) . Powód negował nawet , by to jego podpis miał znajdować się na polisie . Jak już wcześniej sygnalizowano , naruszenie obowiązków z art. 384 k.c. prowadzi do braku związania stron ( ubezpieczającego ) postanowieniami ogólnych warunków ubezpieczenia .

Istotnie samo pokwitowanie doręczenia wzorca nie sanuje braku doręczenia , jeżeli do takiego doręczenia w rzeczywistości nie doszło . Podobnie złożenie podpisu pod tzw. klauzulą fikcji , czyli klauzulą , w której strona potwierdza , że zapoznała się z treścią wzorca i wyraża zgodę na włączenie go do treści umowy nie przesądza jeszcze o spełnieniu wymogów z art. 384 k.c. , które decydują o związaniu wzorcem. . To jednak strona , która powołuje się na naruszenie przepisu art. 384 k.c. - wbrew treści polisy , na której własnoręcznym podpisem potwierdziła fakt doręczenia jej ogólnych warunków ubezpieczenia przed zawarciem umowy - obowiązana jest udowodnić, że w rzeczywistości nie miała możliwości łatwego zapoznania się z treścią wzorca , gdyż wzorzec nie został jej skutecznie doręczony .

Powód w tym zakresie – poza twierdzeniami – nie podjął żadnej inicjatywy dowodowej . Tak więc należało przyjąć – tak jak uczynił to Sąd I instancji - że strony umowy ubezpieczenia były związane postanowieniami ogólnych warunków ubezpieczenia o symbolu (...) i aneksem nr (...) . W apelacji powód już nie powołuje się na brak związania ogólnymi warunkami ubezpieczenia z uwagi na naruszenie wymogów z art. 384 k.c. , zaś podstaw do ustalenia odszkodowania na zasadach ogólnych z kodeksu cywilnego upatruje w tym , że w wyznaczonym przez Sąd I instancji terminie strona pozwana nie przedłożyła właściwych , wiążących strony ogólnych warunków ubezpieczenia w postaci aneksu nr (...) .

Uznając , że strony były związane ogólnymi warunkami ubezpieczenia wskazanymi w polisie , powyższego stanowiska skarżącego – w okolicznościach rozpoznawanej sprawy – w żadnym razie nie można podzielić . Przede wszystkim nie można podzielić zapatrywania wyrażonego w apelacji , że wskutek naruszenia przepisów art. 217 § 1 k.p.c. i art. 232 zd.2 k.p.c. doszło do wydania wadliwego orzeczenia .

Należy zgodzić się z Sądem I instancji , że to przede wszystkim na powodzie ciążył obowiązek dołączenia do pozwu właściwych ogólnych warunków ubezpieczenia , skoro z ich uwzględnieniem doszło do wyliczenia dochodzonego od strony pozwanej odszkodowania . W sytuacji załączenia do pozwu ogólnych warunków ubezpieczenia , odmiennych od tych wskazanych w polisie , Sąd dla ustalenia treści łączącego strony stosunku zobowiązaniowego mógł zwrócić się do strony pozwanej o przedłożenie ogólnych warunków ubezpieczenia , na podstawie których została zawarta umowa ubezpieczenia . W opisanych okolicznościach Sąd I instancji mógł również w tym zakresie podejmować działania z urzędu bez narażenia się na zarzut braku bezstronności i naruszenia zasady równowagi procesowej stron .

Trzeba w tym miejscu podnieść , że w orzecznictwie wskazuje się , iż sam fakt przeprowadzenia dowodu z urzędu w oparciu o dyskrecjonalne uprawnienie Sądu przewidziane w art. 232 k.p.c. nie może być uznany co do zasady za działanie naruszające bezstronność Sądu i zasadę równości stron . Nie można więc zarzucać Sądowi naruszenia przepisów postępowania jedynie z powodu dopuszczenia dowodu z urzędu , tj. wytknąć mu , że skorzystał z przysługującego mu uprawnienia ( zob. wyrok Sądu Naj. z dnia 22 marca 2012 roku , IV CSK 330/11 , Lex nr 1169839). Może oczywiście zdarzyć się , że w okolicznościach konkretnej sprawy przeprowadzenie dowodu z urzędu będzie skutkować naruszeniem zasady równowagi procesowej stron . Tak się jednak nie stało w niniejszej sprawie na skutek dopuszczenia przez Sąd I instancji dowodu z aneksu nr (...) do ogólnych warunków ubezpieczenia .

Uprzednio wskazywano już , że powód dochodzone pozwem odszkodowanie wyliczał z uwzględnieniem istotnych zasad ogólnych warunków ubezpieczenia obowiązujących dla wariantu kosztorysowego rozliczenia szkody . Między innymi stosował przy ustalaniu kosztów robocizny stawkę roboczogodziny na poziomie 60 zł oraz dochodził odszkodowania odpowiadającego kosztom naprawy o wartości netto.

To, że ostateczna kwota odszkodowania ustalona przez Sąd I instancji była niższa wynikało z przeprowadzonego dowodu z opinii biegłego sądowego , który w kosztach naprawy ujął jedynie elementy wymienione w protokole szkody z dnia 2 marca 2011 roku . Z kolei rzeczoznawca sporządzający na zlecenie powoda kalkulację szkody załączoną do pozwu zakwalifikował do wymiany – poza częściami wymienionymi
w protokole – elementy o istotnej wartości , a to : osłonę górną akumulatora , aparat sterujący ustawienie siedzeń , wykładzinę dachu oraz felgę przednią prawą . Do tych jednakże ustaleń apelacja powoda nie odnosi się .

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji i przyjmuje je za własne jak również akceptuje przytoczone w rozważaniach argumenty prawne .

Apelacja powoda pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała więc oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Odwoławczy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. , które to koszty obejmowały wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika ustalone w oparciu o § 6 pkt 4 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.