Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2013 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa T. J., M. K. (1), K. K. (1), Ł. K. i M. K. (2)

przeciwko (...) S.A. w S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powodów:

a)  T. J. kwotę 60.000 zł (słownie: sześćdziesiąt tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.037 zł (słownie: dwa tysiące trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

b)  M. K. (1) kwotę 50.000 zł (słownie: pięćdziesiąt tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.567 zł (słownie: jeden tysiąc pięćset sześćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

c)  K. K. (1) kwotę 30.000 zł (słownie: trzydzieści tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 517 zł (słownie: pięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

d)  Ł. K. kwotę 10.000 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty;

e)  M. K. (2) kwotę 10.000 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od powoda Ł. K. na rzecz pozwanego (...) S.A. w S. kwotę 432 zł (słownie: czterysta trzydzieści dwa złote) tytułem części kosztów procesu;

4.  zasądza od powoda M. K. (2) na rzecz pozwanego (...) S.A. w S. kwotę 432 zł (słownie: czterysta trzydzieści dwa złote) tytułem części kosztów procesu.

Sygn. akt I C 118/13

UZASADNIENIE

Powodowie T. J., M. K. (1), K. K. (1), Ł. K. i M. K. (2) domagali się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego (...) S.A. w S. odpowiednio kwoty 260.000 zł, 210.000 zł, 210.000 zł, 130.000 zł i 130.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, której doznali w wyniku śmierci osoby najbliższej (żony, córki i siostry) P. J., która zmarła 9 stycznia 2013 r. w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku drogowym z dnia 19 listopada 2012 r., a którego sprawca posiadał ubezpieczenie OC w pozwanej firmie ubezpieczeniowej.

Pozwany (...) E. H. w S. w odpowiedzi na pozew uznał co do zasady swoją odpowiedzialność za skutki zdarzenia z dnia 19 listopada 2012 r. wskazując, iż w toku postępowania likwidacyjnego wypłacili powodom tytułem zadośćuczynienia następujące kwoty: po 40.000 zł na rzecz powodów T. J. (męża), M. K. (1) i K. K. (1) (rodziców) i po 20.000 zł na rzecz Ł. K. i M. K. (2) (braci poszkodowanej). Jednocześnie pozwany zgłosił gotowość – w ramach ugody sądowej – wypłacenia dodatkowych kwot i tak na rzecz powoda T. J. kwoty 30.000 zł, powodów M. K. (1) i K. K. (1) po 20.000 zł na rzecz każdego z nich i powodów M. K. (2) i Ł. K. po 10.000 zł na rzecz każdego z nich.

W przypadku zaśbraku dojścia do porozumienia odnośnie warunków ugody sądowej, pozwany wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, iż kwoty wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego stanowią odpowiednie sumy pieniężne tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, jakiej każdy z powodów doznał na skutek śmierci P. J..

Powodowie nie wyrazili zgody na proponowane przez stronę pozwaną warunki ugody sądowej i podtrzymali w pełnej wysokości żądanie zgłoszone w pozwie (pismo powodów z dnia 3 lipca 2013 r. – k. 165 akt).

Sąd ustalił:

P. J. zmarła w dniu 9 stycznia 2013 r. w następstwie obrażeń, jakich doznała w wypadku komunikacyjnym, który miał miejsce w dniu 19 listopada 2012 r. w pobliżu miejscowości M., gmina B..

dowód: akt zgonu – k. 56, historia choroby P. J. k. 46 – 52 akt.

Samochód sprawcy wypadku był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej (OC) w pozwanej firmie ubezpieczeniowej.

fakt bezsporny

P. J. w chwili śmierci miała 25 lat. Była młodą mężatką – ślub z powodem T. J. wzięła w dniu 22 września 2012 r. P. J. wraz z mężem po ślubie zamieszkała w swoim domu rodzinnym, położonym w B. przy ul. (...), w którym mieszkali i nadal mieszkają jej rodzice – powodowie M. K. (1) i K. K. (1) oraz jej bracia – powodowie Ł. K. i M. K. (2). P. J. wraz z mężem mieli do swojej wyłącznej dyspozycji jeden pokój – T. J. nadal zajmuje ten pokój. Stosunki rodzinne pomiędzy P. J. a jej rodzicami i braćmi były bardzo dobre.

Również relacje pomiędzy T. J. a rodziną jego żony były bardzo dobre i nadal takie są.

P. J. i jej mąż T. J. prowadzili wspólne gospodarstwo domowe z rodziną P. J. – wszyscy członkowie rodziny wspólnie spożywali obiady.

P. J. pracowała w (...) w B.. Była osobą lubianą, wesołą, pełną życia. Zawsze pamiętała o imieninach, urodzinach wszystkich członków rodziny. Często z rodzicami jeździła na zakupy, doradzała w zakupach ubrań.

Jej tragiczna śmierć była wstrząsem, silnym przeżyciem dla wszystkich najbliższych jej członków rodziny tj. męża, rodziców i braci. Wszyscy członkowie rodziny, po jej wypadku byli u niej codziennie w szpitalu, aż do dnia jej śmierci. Jej brat powód Ł. K., po otrzymaniu wiadomości o jej wypadku przyjechał zaraz do Polski, do pracy w Niemczech wyjechał dopiero w marcu 2013 r.

Do chwili obecnej cała rodzina, nie otrząsnęła się po śmierci żony, córki i siostry. Atmosfera w domu po jej śmierci stała się napięta, nerwowa.

Wszyscy odczuwają jej brak, bardzo często chodzą na jej grób. Już nigdy w domu nie będzie tak jak było, kiedy ona żyła.

Powodowie nie korzystali i nie korzystają ze specjalistycznej pomocy psychologa, choć mieli taką propozycję.

W żalu po stracie najbliższej osoby wspierają się nawzajem. Powódka M. K. (1) i powód K. K. (1) jako osoby wierzące i praktykujące szukają wsparcia u księdza w modlitwie. Powódka M. K. (1) nadal bierze leki uspakajające – ogólnie dostępne.

dowód : zeznania powodów: T. J., M. K. (1), K. K. (1), Ł. K. i M. K. (2) – k. 189 – 181 akt, rozprawa z dnia 8.10.2013 r. od 0:20 :31 do 01:26:11.

Powodowie w dniu 30.01.2013 r. wystąpili do pozwanego o wypłatę tytułem zadośćuczynienia za utratę osoby najbliższej oraz naruszenie dobra osobistego w postaci nagłego zerwania szczególnej więzi rodzinnej :

- dla męża T. J. 300.000 zł

- dla matki M. K. (1) 250.000 zł

- dla ojca K. K. (1) 250.000 zł

- dla brata Ł. K. 150.000 zł

- dla brata M. K. (2) 150.000 zł

dowód : pismo powodów z dnia 30.01.2013 r. – k. 69 – 74 akt.

Pismem z dnia 11.03.2013 r. pozwane (...) na podstawie art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych ( … ) poinformowało każdego z powodów iż do tego dnia nie została zakończona likwidacja zgłoszonej szkody na podstawie art. 446 § 4 kc, z uwagi na analizowanie dokumentów oraz protokołu z wywiadu środowiskowego.

dowód : 5 pism pozwanego z dnia 11.03.2013 r. – k. 100 – 105 akt.

Pismami z dnia 11.04.2013 r. pozwane (...) poinformowało każdego z powodów o wypłacie tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią P. J. następujących kwot :

- uprawnionemu T. J. ( mąż poszkodowanej ) – 40.000 zł

- uprawnionej M. K. (1) ( matka poszkodowanej ) – 40.000 zł,

- uprawnionemu K. K. ( ojciec poszkodowanej ) – 40.000 zł,

- uprawnionemu Ł. K. ( brat poszkodowanej ) – 20.000 zł,

- uprawnionemu M. K. (2) – brat poszkodowanej ) – 20.000 zł

dowód : 5 pism pozwanego z dnia 11.04.2013 r. – k. 109 – 112 i k. 107 akt.

Sąd zważył :

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie, jednak tylko w niewielkim zakresie.

Zasada odpowiedzialności pozwanego (...) za skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 19.11.2012 r. w następstwie, którego rozległych obrażeń doznała P. J., co spowodowało jej zgon w dniu 9.01.2013 r. – nie budzi wątpliwości.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była wysokość należnego powodom zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę jakiej doznali oni za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą osoby najbliższej.

Podstawą prawną dochodzonego roszczenia jest art. 446 § 4 kc w myśl, którego Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Uprawnionymi do żądania tej kompensaty są wyłącznie najbliżsi członkowie rodziny zmarłego.

W powyższej sprawie nie może budzić wątpliwości, iż wszystkim powodom, przysługuje to roszczenie albowiem z okoliczności sprawy wynika, iż zmarła była osobą najbliższą dla rodziców, braci a w szczególności męża. Wszyscy oni razem mieszkali w jednym domu i utrzymywali ze sobą bliskie relacje.

Sąd ustalając wysokość zadośćuczynienia dla poszczególnych członków rodziny zmarłej P. J., wziął pod uwagę stopień bliskości ze zmarłą.

Bez wątpienia, w ocenie Sądu, osobą która najbardziej odczuła tą stratę był mąż zmarłej T. J.. Nie bez znaczenia jest okoliczność iż śmierć żony nastąpiła w niespełna cztery miesiące po ślubie i wszystkie plany, nadzieje na przyszłe wspólne życie, zostały w sposób niepowetowany, całkowicie zaprzepaszczone. W takiej sytuacji ból utraty osoby najbliższej jest szczególnie silny.

Drugą osobą w tej rodzinie, która w sposób szczególny odczuła stratę zmarłej była z pewnością jej matka – powódka M. K. (1). Z zeznań członków rodziny w szczególności ojca wynika, iż zmarłej matka i córka były sobie szczególnie bliskie – często ze sobą rozmawiały, wspólnie przygotowywały posiłki, dzieliły się obowiązkami domowymi, razem jeździły na zakupy.

Zrozumiałym jest również , że stratę córki odczuł i przeżył mocno także ojciec zmarłej – powód K. K. (1). Brakuje mu córki, jako osoby spajającej całą rodzinę- to ona zawsze pamiętała o urodzinach, imieninach wszystkich członków rodziny, doradzała mu w zakupach.

Należy podkreślić, że strata dziecka dla rodziców – tak matki jak i ojca, jest szczególnie odczuwalna, z uwagi na poczucie zakłócenia porządku rzeczy, to rodzice bowiem powinni umierać przed swoimi dziećmi. To dzieci powinny wspierać rodziców na starość. Żal rodziców potęguje fakt, że córka zmarła na progu dorosłego życia, w pełni sił witalnych, w krótki czas po ślubie.

Stratę siostry odczuli również jej bracia – powodowie Ł. K. i M. K. (2). Zarówno jeden jak i drugi mieli dobre, bliskie relacje z siostrą. Utrzymywali ze sobą stały kontakt, często ze sobą rozmawiali.

Powód Ł. K. pracując w Niemczech kontaktował się z siostrą na skype i pisali do siebie sms-y. Zrozumiałym jest, że wraz z dorastaniem te kontakty stały się luźniejsze, każde z rodzeństwa miało swoje życie, swoje sprawy – nadal jednak byli sobie bliscy. Obaj bracia odczuwają, że atmosfera w domu rodzinnym, po śmierci siostry jest całkiem inna – napięta, ciężka – i już nigdy nie będzie tak jak za życia siostry.

Należy podkreślić, iż z zeznań stron, potwierdzonych zeznaniami świadka R. M. wynika, że rodzina była zżyta emocjonalnie, funkcjonowała poprawnie. Członkowie rodziny okazywali sobie nawzajem szacunek i miłość. Nagłe zerwanie bardzo bliskich więzi rodzinnych spowodowało u każdego z członków rodziny poczucie osamotnienia, pustki. Powodowie co prawda nie korzystali z profesjonalnej pomocy psychologa ale wspierali się nawzajem w bólu i cierpieniu. Rodzice zmarłej jako osoby mocno wierzące szukali duchowego wsparcia u księdza.

W tym stanie rzeczy, Sąd uwzględniając stopień w jakim każdy z członków rodziny odczuł stratę zmarłej żony, córki i siostry i mając nadto na uwadze, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem (tak ostatnio wyrok SA w Poznaniu z dnia 21.05.2013r., I ACa 348/13 LEX Nr 1342322) wysokość zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny powinna przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, zarazem jednak winna być utrzymana w granicach rozsądnych, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej - w okolicznościach niniejszej - sprawy uznał, iż powodom tytułem uzupełnienia kwot dotychczas wypłaconych przez pozwanego należą się następujące kwoty:

- dla T. J. 60.000 zł (łącznie 100.000 zł)

- dla M. K. (1) 50.000 zł (łącznie 90.000 zł)

- dla K. K. (1) 30.000 zł ( łącznie 70.000 zł)

- dla Ł. K. 10.000 (łącznie 30.000 zł)

- dla M. K. (2) 10.000 zł (łącznie 30.000 zł )

Z pewnością , w ocenie sądu – w okolicznościach niniejszej sprawy – łącznie wypłacone przez pozwanego i przyznane przez Sąd kwoty, stanowią odpowiednie zadośćuczynienie pieniężne w rozumieniu art. 446 § 4 kc.

Dalej idące oczekiwania powodów w zakresie przyznania uzupełniającego zadośćuczynienia dla męża zmarłej w kwocie 200.000 zł, dla matki w kwocie 160.000 zł, dla ojca w kwocie 180.000 zł i dla braci po 120.000 zł są zdecydowanie wygórowane. Usprawiedliwieniem wypłacenia tak wysokich kwot nie mogą być zadośćuczynienia wypłacone w wysokości po 250.000 zł dla wszystkich bliskich ofiar „ katastrofy smoleńskiej”. Pamiętać bowiem należy, że zadośćuczynienia te zostały wypłacone w określonej sytuacji, w sposób dobrowolny przez Skarb Państwa – co nie może stanowić prostego przełożenia na okoliczności niniejszej sprawy. Tym bardziej, iż zarówno sposób ich wypłaty ( po równo ) jak i wysokość w zasadniczy sposób odbiega od dotychczasowej praktyki w tym zakresie.

Ustawowe odsetki od kwot zasądzonych, Sąd zasądził na podstawie art. 481 § 1 i § 2 kc od dnia 11 kwietnia 2013 r. tj. od dnia, w którym pozwane (...) dokonało likwidacji przedmiotowej szkody. W ocenie Sądu z uwagi na duża ilość osób uprawnionych, w świetle art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych ( … ) Dz.U.Nr 124 poz. 1152, istniały podstawy do przedłużenia terminu spełnienia świadczenia przez poszkodowanego, z tym iż poszkodowany winien był spełnić świadczenie w wysokości obejmującej zasądzone kwoty w niniejszym wyroku.

Z uwagi na powyższą argumentację Sąd orzekł jak w sentencji wyroku ( pkt. 1 ), oddalając powództwo ponad zasądzoną kwotę jako bezzasadne ( pkt. 2 ).

O kosztach procesu, Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc tj. dokonał ich stosunkowego rozdzielenia, mając na uwadze art. 105 § 1 kpc. Powodowie byli reprezentowani przez jednego adwokata, w sumie łącznie powodowie ulegli w 83 % a więc wygrali w 17 %.

Dokonując wzajemnej kompensacji kosztów procesu Sąd ustalił, że powodowie winni zwrócić stronie pozwanej w częściach równych po 952,60 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego tj. łącznie kwotę 4.763 zł ( 5.990 zł – 1.227 zł ). Nadto pozwany winien zwrócić każdemu z powodów część opłaty od pozwu proporcjonalnie do uwzględnionego powództwa i tak :

- powód T. J. wygrał proces w 23 % a więc do zwrotu od pozwanego należy mu się 23 % z kwoty 13.000 zł tj. 2.990 zł – 953 zł ( część wynagrodzenia należnego pełnomocnikowi pozwanego ) tj. 2.037 zł,

- powódka M. K. (1) wygrała proces w 24 % a więc do zwrotu od pozwanego należy się jej 24 % z kwoty 10.500 zł tj. 2.520 zł – 953 zł ( część wynagrodzenia należnego pełnomocnikowi pozwanego ) tj. 1.567 zł,

- powód K. K. (1) wygrał proces w 14 % a więć do zwrotu od pozwanego należy mu się 14 % z kwoty 10.500 zł tj. 1.470 zł – 953 zł (część wynagrodzenia należnego pełnomocnikowi pozwanego ) tj. kwota 517 zł.

Natomiast powodowie Ł. K. i M. K. (2) wygrali proces w 8 % a więc do zwrotu od pozwanego należy im się 8 % z kwoty 10.000 zł tj. kwota 520 zł, a więc każdy z nich winien zapłacić na rzecz strony pozwanej kwotę po 432 zł ( 952 zł – 520 zł ) tytułem zwrotu części kosztów procesu.