Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny
w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie: SO Elżbieta Zalewska – Statuch

SO Iwona Podwójniak

Protokolant: staż. Kinga Majczak

po rozpoznaniu w dniu 04 września 2013 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko H. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 12 marca 2013 roku, sygn. akt I C 186/09

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej H. S. na rzecz powoda M. M.kwotę 1200,00 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji.

Sygn. akt I Ca 311/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem, wydanym w sprawie z powództwa M. M.prowadzącego działalność gospodarczą pod nawą M. M. M.przeciwko H. S. o zapłatę, Sąd Rejonowy w Łasku utrzymał w mocy wydany przez Sąd Rejonowy w Łasku nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 31 sierpnia 2009 r., w sprawie I Nc 178/09.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach
i wnioskach, których istotne elementy przedstawiały się następująco:

M. Kompost M. i P. M. M. zawarł z H. S., w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, umowy sprzedaży podłoża do uprawy pieczarek oraz dokarmiaczaC., które zostały udokumentowane fakturą VAT wystawioną przez powoda w dniu 13 sierpnia 2008 r. na łączną kwotę 41.972,19 zł, z terminem płatności należności określonym na dzień 20 sierpnia 2013 r. oraz fakturą VAT wystawioną w dniu 3 września 2008 r. na kwotę 23.309,09 zł, której termin płatności ustalono na dzień 10 września 2008 r.

W dniu 3 lipca 2009 r. pozwana otrzymała wezwanie do zapłaty, w którym M. K. M. i. P. M. M. M.domagał się uiszczenia na swoją rzecz sumy 44.309,09 zł, wynikającej z w/w faktur.

Nakazem zapłaty z 31 sierpnia 2009 r. zasądzono od pozwanej na rzecz powoda koszty postępowania w łącznej wysokości 2.971 zł.

W dniu 29 lipca 2009 r. A. S., nabywca przedsiębiorstwa (...), wytoczył przed Sądem Rejonowym w Legnicy powództwo o zasądzenie od M. Kompost M. i P. M. M. kwoty 52.803,88 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. Uzasadniając swe żądanie powód argumentował, że nabył od pozwanego, w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, wadliwe podłoże do uprawy pieczarek – przez co powodowi została wyrządzona szkoda szacowana na kwotę 97.146 zł. Z kwoty odszkodowania potrącono wierzytelność pozwanego z tytułu dostaw o łącznej wysokości 44.342,12 zł, wynikającą m.in. z faktury VAT (...) wystawionej na kwotę 21.000 zł i faktury VAT (...) – na kwotę 23.309,09 zł.

Sąd Rejonowy w Legnicy oddalił powództwo wyrkiem z 12 października 2010 r. W związku jednak z uchyleniem wspomnianego orzeczenia przez sąd wyższej instancji, sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania i zarejestrowana pod sygn. akt V GC 201/11. Wyrokiem z 19 grudnia 2011 r. Sąd Rejonowy w Legnicy oddalił powództwo A. S. przeciwko M. M.. Apelacja powoda od powyższego orzeczenia została natomiast oddalona na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy z 27 kwietnia 2012 r. U podstaw rozstrzygnięcia w przedmiocie oddalenia powództwa leżało niewykazanie przez powoda istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy powstałą po jego stronie szkodą a zachowaniem pozwanego oraz niewykazanie wysokości szkody.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy podał, że ograniczenie w zakresie skorzystania ze zgłoszonego przez pozwaną zarzutu potrącenia, wynikającego z art. 493 § 3 k.p.c., wiąże się z możliwością oparcia go wyłącznie o wierzytelności udowodnione dokumentami przewidzianymi w art. 485 k.p.c. Dokonując oceny zasadności podniesionego przez pozwaną zarzutu potrącenia, Sąd pierwszej instancji podkreślił istotę prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Legnicy wydanego w sprawie V GC 201/11, wskazując jednocześnie, iż przesłankę w tej mierze stanowiło ustalenie, czy pozwany wyrządził powodowi szkodę z powodu niewłaściwego wykonania zobowiązania. W ocenie Sądu, z uwagi na prawomocne oddalenie powództwa, zarzut potrącenia zgłoszony przez H. S. nie mógł być skuteczny, gdyż przedstawiła do potrącenia wierzytelność nieistniejącą. Zważywszy natomiast na treść art. 365 § 1, orzeczenie prawomocne skuteczne jest nie tylko wobec sądu, które je wydał oraz stron, ale również względem innych sądów, organów państwowych, organów administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych – także innych osób. Sąd Rejonowy przywołał w tym względzie funkcjonujący w judykaturze pogląd, w świetle którego, pomimo że „stan związania” dotyczy co do zasady rozstrzygnięcia zawartego w sentencji orzeczenia to w niektórych przypadkach (np. w razie oddalenia powództwa) - ze względu na ogólność rozstrzygnięcia - doniosłość przy ustaleniu zakresu mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia, czyli granic prawomocności materialnej orzeczenia, mogą mieć także zawarte w uzasadnieniu orzeczenia motywy rozstrzygnięcia.

Jak wskazał Sąd Rejonowy , przyczynę oddalenia powództwa A. S. przeciwko M. M.stanowiło niewykazanie przez powoda faktu powstania szkody i związku przyczynowego między jej powstaniem a zachowaniem pozwanego. Przesądzenie w wyroku kwestii o charakterze prejudycjalnym oznacza brak możliwości ponownego jej badania w procesie późniejszym, a w konsekwencji ograniczenie dowodzenia faktów objętych prejudycjalnym orzeczeniem. Sądy rozpoznające spór muszą przyjmować, że dana kwestia kształtuje się tak, jak to przyjęto we wcześniejszym, prawomocnym orzeczeniu. W kolejnym zatem postępowaniu ta sama kwestia nie może być już badana. Fakt istnienia prawomocnego wyroku i jego treści nie może zostać zakwestionowany.

Przekładając powyższe uwagi na realia rozpatrywanej sprawy Sąd Rejonowy stwierdził, iż pozwana nie może ponownie wykazywać, że poniosła szkodę, za którą ponosi odpowiedzialność powód, powołując się na okoliczności faktyczne stanowiące podstawę prawomocnego orzeczenia Sądu Rejonowego w Legnicy.

Z tych względów, na podstawie art. 496 k.p.c., Sąd Rejonowy orzekł o utrzymaniu w mocy nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym.

Powyższy wyrok pozwana zaskarżyła w całości apelacją, zarzucając mu:

- naruszenie art. 76 i nast. k.p.c. poprzez uniemożliwienie interwenientowi ubocznemu przystąpienia do sprawy po stronie pozwanej;

- naruszenie art. 230 i 232 k.p.c. poprzez nie ustosunkowanie się Sądu do złożonych przez pozwaną wniosków dowodowych;

- naruszenie art. 365 § 1 k.p.c., art. 485 w zw. z art. 493 k.p.c. poprzez pominięcie faktu, iż orzeczenie prawomocne wiąże tylko strony i sądy, jednakże w zakresie danej sprawy. Zważywszy na tę okoliczność oraz fakt, że pozwana nie była stroną postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w Legnicy, w sprawie niniejszej została pobawiona wpływu na jej wynik.

- naruszenie art. 493 w zw. z art. 485 k.p.c. poprzez pominięcie, że zarówno powód jak i pozwana nie złożyli w sprawie dokumentów oraz innych dowodów uprawniających do objęcia postępowania trybem nakazowym.

Przy takich zarzutach skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości, względnie o uchylenie wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji
w całości oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 76 i następnych k.p.c. polegajmy na uniemożliwieniu przystąpienia do sprawy interwenientowi ubocznemu, mimo uiszczenia opłaty interwencji.

Przede wszystkim opłata została uiszczona po upływie zakreślonego terminu zarówno do jej uiszczenia, jak i nie mógł odnieść skutku wniosek interwenienta o zwolnienie go z tego obowiązku z powodu braku złożenia oświadczenia o stanie majątkowym. Interwenient wbrew zarzutom skarżącej był zawiadomiony prawidłowo o skutkach zaniechania powyższych obowiązków ( d. wezwania k 135 i 139).

Ponadto, wbrew poglądowi apelującej, Sąd Rejonowy nie miał obowiązku, po wydaniu zarządzenia o zwrocie wniosku o zwolnienie od opłaty sądowej, ponownego wzywania interwenienta do jej uiszczenia. Dodatkowo należy podnieść, że zgodnie z treścią art. 76 k.p.c. interwenient ma prawo przystąpić do sprawy w każdym stanie sprawy aż do zamknięcia rozprawy w drugiej instancji. Zwrot wniosku przez Sąd Rejonowy nie pozbawiał więc możliwości A. S. do przystąpienia do sprawy w charakterze interwenienta na etapie postępowania międzyinstancyjnego , czy apelacyjnego.

Nie jest także trafny zarzut naruszenia art. 365 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy w całości podziela pogląd Sądu pierwszej instancji, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z prawomocnością rozszerzoną. W rozpoznawanej sprawie niespornym jest, że podstawa faktyczna roszczenia jest tożsama ze sprawą, która toczyła się przed Sądem Rejonowym w Legnicy sygn. akt V GC 201/11. Zarówno bowiem w przedmiotowej sprawie jak i toczącej sie przed sądem w Legnicy przesłanką zasadności zgłoszonych roszczeń było ustalenie czy dostarczone przez powoda podłoże do uprawy pieczarek było prawidłowe, jak to wywodzi powód, czy wadliwe jak chce tego apelująca. Sporne jest natomiast zagadnienie, czy wyrok wydany w sprawie przed Sądem Rejonowy w Legnicy , w której powodem był A. S. – następca prawny H. S. - może mieć charakter prejudycjalny w sprawie, w której pozwaną była tylko H. S.. Co do zasady należy zgodzić się z apelującą, że prawomocność materialna odnosi się do stron procesu, ale w wypadkach przewidzianych w ustawie dotyczy także innych osób i wtedy mamy do czynienia z rozszerzoną prawomocnością materialną. W uchwale z dnia 19 grudnia 2003 r. (III CZP 95/03 publ. OSNC 2005/2/250) Sąd Najwyższy wskazał, że wypadki rozszerzonej prawomocności i powagi rzeczy osądzonej można podzielić na dwie grupy: pierwsza , których wyrok ma skutek wobec wszystkich i przeciw wszystkim ( art. 435 § 1 k.p.c. i art. 458 § 1 k.p.c.), druga w której wyrok skutkuje wobec osób trzecich z względu na szczególny stosunek wobec tych osób do jednej ze stron procesu i tylko wobec niej ( np. wypadki następstwa prawnego, w tym regulacja art. 192 pkt. 3 k.p.c.). Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że w związku z tym, iż powodem w sprawie V GC 201/11 był następca prawny H. S.–A. S.( nastęspwto jest wykazane umową o przejęciu przedsiębiorstwa), jej zarzut, że nie brała ona udziału w postępowaniu i w związku z tym rozstrzygniecie i ustalenia zawarte w prawie gospodarczej jej nie dotyczą i nie mają charakteru wiążącego, nie zasługują na aprobatę. Podzielenie poglądu skarżącej oznaczałoby możliwość ponownego rozpoznawania sprawy, która została już prawomocnie osądzona. Ponadto skarżąca nie wskazała żadnych innych wniosków dowodowych, które nie były już przedmiotem rozpoznawania przed Sądem Rejonowym w Legnicy, trudno więc uznać, że została pozbawiona obrony poprzez uniemożliwienie jej podnoszenia własnych zarzutów.

Związanie natomiast treścią prawomocnego orzeczenia oznacza nakaz przyjmowania przez podmioty wymienione w art. 365 § 1 k.p.c., że objętej orzeczeniem sytuacji faktycznej stan prawny przedstawia się tak jak to wynika z sentencji wiążącego orzeczenia, w szczególności nie jest dopuszczalne prowadzenie ponownego sporu co do okoliczności faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia zakończonego sporu sądowego. Inaczej rzecz ujmując nie jest dopuszczalne czynienie odmiennych ustaleń istotnych dla danego stosunku prawnego zdarzeń faktycznych w innym procesie, chociażby przedmiot tych spraw się różnił ( por. wyrok SN z 7 kwietnia PK 225/10 LEX 896456 oraz wyrok SA w Łodzi z dnia 23 stycznia 2013 r. I ACa 1068/12 LEX 1280435). Oznacza to, że oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych przez apelującą w postępowaniu przed Sądem Rejonowym było prawidłowe, a tym samym zarzut naruszenia art. 230 i 232 k.p.c. nie jest uzasadniony.

Wreszcie nie jest trafny zarzut naruszenia art.493 w zw. z art. 485 k.p.c.

Załączone do akt sprawy dokumenty w postaci faktur zakupu towaru( k 6 i 7 ) zaaprobowane przez przedstawiciela pozwanej, dyrektora zakładu (...), stanowią w myśl art. 485 § 1 pkt. 2 k.p.c. dokumenty w oparciu o które Sąd był uprawniony do wydania nakazu zapłaty. Natomiast tego wymogu nie spełnia nota księgowa przedstawiona przez skarżącą, ponieważ nie została zaakceptowania przez powoda, o czym świadczy korespondencja załączona przez samą pozwaną ( d. pisma zawarte w kopercie k 24).

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy oddalił apelację jako nieuzasadnianą na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o treść art. 98 w zw. z art. 108 i art. 391 § 1 k.p.c.