Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2014r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Małgorzata Mojkowska

Sędziowie: SA – Hanna Wnękowska

SA – Marzanna A. Piekarska-Drążek (spr.)

Protokolant: – st. sekr. sąd. Marzena Brzozowska

przy udziale Prokuratora Elżbiety Kozakiewicz-Jackowskiej

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2014 r.

sprawy R. P. (1)

oskarżonego z art. 310§3 k.k. w zb. z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. w zb. z art. 270§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 12 listopada 2013 r. sygn. akt XVIII K 311/12

1.  uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. B. (2) kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, w tym 23% VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu R. P. (1) w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

R. P. (1) został oskarżony o to, że:

1) w dniu 30 lipca 2008 r. w W. w. w celu użycia za autentyczny dokonał podrobienia weksla na kwotę 293 734 zł wystawionego na zlecenie (...) sp. z o.o. W ten sposób, że złożył na nim własnoręczny podpis za R. S. (1) tj. o czyn z art. 310 § 1 k.k.;

2) w okresie od marca 2008 r. do końca grudnia 2008 r. w W., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził pracowników (...) sp. z o.o. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w znacznej wartości w kwocie 293 734 zł w ten sposób , że pobrał towar w postaci materiałów budowlanych nie mając zamiaru uiścić za niego zapłaty a nadto w celu użycia za autentyczne podpisał się imieniem i nazwiskiem R. S. (1) na fakturach VAT nr (...) z dnia 28 marca 2008, nr (...) z dnia 4 kwietnia 2008, nr (...) z dnia
7 kwietnia 2008, nr (...) z dnia 15 kwietnia 2008, nr (...) z dnia 22 kwietnia 2008, nr (...) z dnia
24 kwietnia 2008, nr (...) z dnia 12 maja 2008, nr (...) z dnia 14 maja 2008

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Sąd Okręgowy w Warszawie, wyrokiem z dnia 12 listopada 2013 r., w spawie sygn. akt XVIII K 311/12, orzekł:

I. R. P. (1) uznał za winnego tego, że w okresie od

lipca do czerwca 2008 r. w W., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził pracowników (...) sp. z o.o. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w znacznej wartości w kwocie 293 734 zł na rzecz firmy (...) w ten sposób, że wprowadził w błąd pracowników (...) sp. z o.o. podając się za R. S. (1) właściciela firmy (...), w celu użycia za autentyczny podrobił weksel In blanco - dokument uprawniający do otrzymania sumy pieniężnej, mający stanowić zabezpieczenie kredytu kupieckiego w (...) Sp. z o.o. w ten sposób, że podpisał się pod nim jako R. S. (1), co stanowi wypadek mniejszej wagi, a nadto na fakturach VAT nr (...) z dnia 28 marca 2008, nr (...) z dnia 4 kwietnia 08, nr (...) z dnia 7 kwietnia 2008 , nr (...) z dnia
15 kwietnia 2008, nr (...) z dnia 22 kwietnia 2008, nr (...) z dnia 24 kwietnia 2008, nr (...) z dnia
12 maja 2008, nr (...) z dnia 14 maja 2008 w celu użycia ich za autentyczne podrobił podpis R. S. (1) tj. czynu z art. 310 § 3 k.k. w zb. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 294 § 1 k.k. wymierzył mu karę 3 lat pozbawienia wolności; na podstawie art. 46 § 1 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz (...) (...) kwotę 293 734,

II. na podstawie art. 44 § 1 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego k- 364 poz. 1; na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. dowody rzeczowe k- 164-165 poz. 1-55 zwrócił (...) sp. z o.o.;

III. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych w całości i obciążył nimi Skarb Państwa; adwokatowi M. B. (2) przyznał wynagrodzenie w kwocie 1620 zł plus VAT.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, który zarzucił:

1) naruszenie prawa materialnego tj. art. 286 § 1 k.k. w zw. z 294 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. poprzez błędne uznanie, że oskarżony podpisując się na fakturach VAT nr (...) z dnia 28 marca 2008., nr (...) z dnia 04 kwietnia 2008 ., nr (...) z dnia 07 kwietnia 2008 r., nr (...) z dnia 15 kwietnia 2008 r.,
nr (...) z dnia 22 kwietnia 2008 r., nr (...) z
24 kwietnia 2008 r., nr (...) z dnia 12 maja 2008 r. nr (...) z dnia 14 maja 2008 r. jako R. S. (1), dopuścił się popełnienia czynu opisanego w tych artykułach.

2) rażącą niewspółmierność kary poprzez nie wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania pomimo uznania za wypadek mniejszej wagi w zakresie czynu objętego art. 310 § 3 k.k.;

Na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. wnosił o:

1) uniewinnienie oskarżonego od części zarzutu dotyczącego, podpisania się przez P. P. na fakturach VAT nr (...) z dnia 28 marca 2008 r., nr (...) z dnia 04 kwietnia 2008 r., nr (...) z dnia 07 kwietnia 2008 r., nr (...) z dnia 15 kwietnia 2008 r., nr (...) z dnia 22 kwietnia
2008 r., nr (...) z 24 kwietnia 2008 r„ nr (...) z dnia 12 maja 2008 r. nr (...) z dnia 14 maja 2008 r. jako R. S. (1), objętych czynem z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k.;

2) zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary za czyn z art 310 § 3 k.k. w warunkach nadzwyczajnego złagodzenia tj. w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 5 lat;

3) ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę, uznana w części za zasadną, spowodowała uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie.

Na wstępie już należy zaznaczyć, że zarzut godzący w przypisanie Robertowi P. P. przestępstwa fałszerstwa z art. 270 § 1 k.k. jest chybiony, natomiast przyjęcie przez Sąd Okręgowy kwalifikacji prawnej czynu w zw. z art. 286 § 1 k.k. wymagało ustalenia zamiaru bezpośredniego – kierunkowego, z jakim działał oskarżony dokonując fałszerstwa dokumentów w celu ewentualnego oszustwa. Sąd w ogóle nie zajął się kwestią identyfikacji takiego zamiaru, sprowadzając ustalenia faktyczne do niewątpliwego sfałszowania weksla i faktur, natomiast w sferze podmiotowej zarzucanego i przypisanego przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., celu i skutku tych czynności ustalił bardzo ogólnie, że „podpisanie weksla przez R. P. (1) czyniło nieważnym zobowiązanie wekslowe. Tym samym (...) sp. z o.o. pozbawiona została zabezpieczenia” (str. 9 uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego).

Brak legalnego zabezpieczenia transakcji utożsamiany jest przez Sąd meriti z błędnym, niekorzystnym rozporządzeniem mieniem przez pokrzywdzonego. Wątpliwy wydaje się jednak wniosek, że weksel podpisany nie tylko przez oskarżonego ale także przez osobę upoważnioną, którą była A. P. (1) czyniło zobowiązanie wekslowe w całości nieważnym, skoro było ono egzekwowane na mocy orzeczenia Sądu gospodarczego. Nie zmienia to faktu, że oskarżony dopuścił się podrobienia weksla podpisując się nazwiskiem (...).

Sąd Okręgowy nie odpowiedział na podstawowe pytanie, w przypadku przestępstwa oszustwa: czy w chwili czynu, a więc w chwili fałszerstwa weksla i faktur, oskarżony kierował się zamiarem pobrania (zakupu) materiałów budowalnych i nie uiszczenia za nie zapłaty? Czy celem działania oskarżonego w czasie, gdy podpisał cudzym nazwiskiem weksel własny in blanco oraz kilka faktur VAT było wywarcie na pokrzywdzonym wrażenia, że ma do czynienia z wypłacalnym przedsiębiorcą, po to, by nie zapłacić za zakupiony lub kupowany w przyszłości towar?

Z tą ostatnią kwestią, a więc czasem przestępstwa Sąd Okręgowy także nie poradził sobie. Pomijając nieudolną formę określania dat widniejących w wyroku tego Sądu, gdzie używa się skrótowych oznaczeń cyfrowych lat, powołując nieczytelność dat i okresów (zwłaszcza pkt I wyroku), trudno na podstawie ustaleń faktycznych dociec kiedy, czy od kiedy oskarżony działał z zamiarem oszustwa.

Sąd Okręgowy przypisał oskarżonemu dokonanie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 310 § 3 k.k., art. 270 § 1 k.k. i art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w okresie od „07 r.”, a więc od 2007 r. do „VI 08 r.”, tj. do czerwca 2008 r. Akt oskarżenia zarzucał R. P. (czyn II) przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. fałszerstwo faktur w okresie od marca 2008 r. do końca grudnia 2008 r., przy czym fałszerstwo weksla określał jako osobny czyn (I), popełniony w dniu 30 lipca 2008 r. Sąd Okręgowy, wybiegając z czasem przypisanego oskarżonemu oszustwa o kilkanaście miesięcy i nie precyzując początku tej działalności, ani co do miesiąca, czy choćby pory roku, albo konkretnego zdarzenia, czyni sprzeczne z tym ustalenia, że latem 2007 r. R. P. (1) „zgłosił się do (...) (...) .... doszło do nawiązania współpracy gospodarczej ... kupował materiały budowlane” (str. 1 uzasadnienia). W tym samym miejscu Sąd Okręgowy ustala, że współpraca gospodarcza oskarżonego i pokrzywdzonego przebiegała normalnie – za materiały płacono gotówką, zaś „po miesiącu spółka (...) umożliwiła R.. (...) korzystanie z kredytu kupieckiego pod warunkiem podpisania weksla”.

Z ustaleń tych nie wynika data podpisania weksla, gdyż data 30 lipca 2008 r., a więc około 1 rok późniejsza jest datą jego wypełnienia. Nie wynika też okoliczność, że w 2007 r. jak przyjęto w wyroku, czy też latem 2007r., jak przyjęto w jego uzasadnieniu oskarżony działał w celu oszustwa, ze z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego, po to by ten rozporządził swoim mieniem. Na str. 7 uzasadnienia wyroku Sąd Okręgowy ustala, że oskarżony działał w ramach oszustwa od 2007 r. i trudno odnieść to do ustaleń, że dopiero latem tego roku oskarżony rozpoczął współpracę z pokrzywdzoną spółką (kupował materiały budowlane) płacąc gotówką za zakupy. Nie ustalając daty podpisania weksla, nie precyzując zamiaru R. P. w tamtym czasie Sąd meriti przyjmuje, że sam fakt fałszerstwa weksla, tj. podpisania go nazwiskiem R. S. (1) wywołuje skutki określone w art. 286 § 1 k.k. Sąd Okręgowy znacząco zmienił zakres czasowy i przedmiotowy przypisanego czynu, w stosunku do zarzucanego. Oskarżyciel wyłączył fakt fałszerstwa weksla (zarzucił osobno popełnienie przestępstwa z art. 310 § 1 k.k.) z okoliczności przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., wiążąc znamiona oszustwa jedynie z fałszerstwem kilku faktur. Nie przesądzając zasadności tak sformułowanych zarzutów, należy zauważyć, że oskarżyciel publiczny wskazał na znamię oszustwa, którym miało być pobranie materiałów budowlanych bez zamiaru uiszczenia zapłaty. W uzasadnieniu a/o stwierdzono, że: „R. P. (1) podając się za R. S. (1) otrzymał od (...) sp. z o.o. towar o łącznej wartości 293.734 zł za który nie zapłacił” (k. 387). Sąd Okręgowy przypisując oskarżonemu dokonanie m. in. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. wyeliminował okoliczność zakupu towarów bez zapłaty, a jako jedyne znamię oszustwa (wprowadzenia w błąd sprzedawcy) wskazał podrobienie weksla uprawniającego do otwarcia kredytu kupieckiego. Zmienił znacząco opis przypisanego przestępstwa, które skonsumowało czyn z art. 310 § 2 k.k., ten zaś w połączeniu z fałszerstwem faktur posłużyć miał jako sposób oszukania pokrzywdzonego.

Konstrukcja taka nie byłaby wykluczona, gdyby precyzyjnie ustalono datę podpisania weksla i w oparciu o dodatkowe okoliczności logicznie powiązano go z zamiarem pobrania towaru bez zapłaty, jak zarzucał to akt oskarżenia.

Tymczasem ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy nie precyzują ani pierwszej, ani drugiej okoliczności, przeciwnie – Sąd stwierdza stanowczo, że „nie wykazano, by to oszustwo miało polegać na istnieniu zamiaru niezapłacenia za towar” (str. 11 uzasadnienia). Zdanie to wywołuje oczywiście pytanie o stronę podmiotową działań oskarżonego, o której Sąd wypowiedział się tylko raz w określeniu „działanie w zamiarze bezpośrednim” (str. 11). Nie wiadomo jednak do którego z przestępstw ujętych w kumulatywnej kwalifikacji prawnej czynu odnosi się to określenie i czy Sąd rozróżnia stronę podmiotową podrobienia środka płatniczego jakim jest weksel oraz faktury VAT od zamiaru oszustwa, z ewentualnym wykorzystaniem fałszerstwa tych dokumentów. Trudno zaakceptować uproszczone wnioskowanie Sądu I instancji, że podrobienie podpisu na ww. dokumentach jest tożsame z popełnieniem przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. Orzeczenia Sądu Najwyższego, na które powołuje się Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku jako potwierdzenie tezy, że pozbawienie zabezpieczenia „w taki sposób” (weksel) uznawane jest za znamię oszustwa z art. 286 § 1 k.k., nie dotyczą takich samych okoliczności zdarzenia. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2006 r. (III KK 19/05) mowa jest o typowej umowie kredytu bankowego, w której oskarżony podawał niezgodne z rzeczywistością cele przeznaczenia kredytu.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2006 r. (I CSK 116/06) mówi o sfałszowaniu podpisu osoby za którą złożono poręczenie wekslowe. Sytuacja taka nie stanowi wady formalnej weksla w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe.

Byt przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. zależy nie tylko od jakiegokolwiek wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego, co niewątpliwie miało miejsce w zakresie podawania się za inną osobę i posłużenia się jej danymi personalnymi, ale od takiego rodzaju i sposobu działania oszusta, który wywołuje u pokrzywdzonego fałszywe zaufanie do sprawcy i które spowoduje skutek w postaci rozporządzenia mieniem. Ustalenia Sądu wskazują na dwa fakty: fałszerstwo dokumentów i powstanie szkody. Brak jest pomiędzy tymi faktami ustaleń w kierunku celowego wyzyskania pierwszej okoliczności do spowodowania skutku, o którym mowa w art. 286 § 1 k.k. Według Sądu Okręgowego fałszywy podpis na wekslu in blanco miał pozbawić pokrzywdzonego zabezpieczenia na udzielony kredyt kupiecki. Całkowity brak rozważań w jakiej sytuacji handlowej stron nastąpiło udzielenie i zabezpieczenie tego kredytu uniemożliwia ustalenie co do zamiaru dokonania oszustwa. Należy przy tym pamiętać, że zamiar ten w postaci bezpośredniej (kierunkowej) winien istnieć w chwili zakupu, bądź udzielania zabezpieczenia na zakup. Na ten właśnie moment należy ustalić i ocenić czy sprawca miał zamiar zapłacić, czy też chciał osiągnąć korzyść majątkową dla siebie lub innego podmiotu z racji przejęcia towarów bez zapłaty. W tym celu niezbędne jest ustalenie kiedy i za jaką kwotę
R. P. rozpoczął bezgotówkowy zakup towarów dla przedsiębiorstwa (...), kiedy podpisywał weksel in blanco wypełniony w dniu
30 lipca 2008 r. i skierowany do egzekucji w dniu 7 sierpnia 2008 r. oraz w jakiej sytuacji to nastąpiło; czy przed zakupem towarów czy w trakcie, czy też po. Czy w chwili podpisania weksla przez oskarżonego firma (...) nie płaciła już za towary, czy też nastąpiło to dopiero latem 2008 r., czego skutkiem było nabycie weksla w drodze indosu i egzekucja z niego. Należy przy tym ustalić rzeczywistą wartość długu, przyczyny jego powstania i powód nieuregulowania. Nie zastąpi tego ogólnikowe stwierdzenie, jakiego użył Sąd Okręgowy o „narastaniu zadłużenia w
2008 r.” (str. 2 uzasadnienia).

Należy wreszcie ustalić znaczenie fałszerstwa faktur w kontekście przypisanego przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. Sąd Okręgowy nie uczynił żadnej refleksji nad tym, że wymienione w pkt I wyroku faktury VAT (8 sztuk) są małym fragmentem w zbiorze dokumentów sprzedaży, które dostarczył pokrzywdzony i odpowiadają niewielkiej części powstałego długu, długu którego nie analizowano pod względem czasu, wielkości i przyczyn. Należy zważyć, iż pokrzywdzona spółka w zawiadomieniu o przestępstwie użyła określenia: „towary o wartości kilkuset tysięcy złotych” (k. 1). W uzasadnieniu pisma pokrzywdzona stwierdza wystawienie weksla na zabezpieczenie już dokonanych transakcji, nie zaś w celu otwarcia kredytu kupieckiego na przyszłość. Jeśli potwierdziłyby się okoliczności wskazane w zawiadomieniu należałoby w istocie rozważyć zamiar wyłudzenia towarów. Okoliczności te są niezbędne i możliwe do ustalenia na podstawie starannego przeprowadzenia istniejących dowodów, w tym, ponownego przesłuchania przedstawicieli spółki (...), a zwłaszcza A. P. (2), analizy okresu współpracy Spółki z firmą (...), a przede wszystkim realizacji lub braku zapłaty za towar oparciu o zgormadzone faktury. Należy także wziąć pod uwagę okoliczności, które podał oskarżony dotyczące ewentualnego niezawinionego pogorszenia się sytuacji ekonomicznej jego przedsiębiorstwa w trakcie współpracy z pokrzywdzonym oraz prób regulowania zobowiązań (zeznanie podatkowe za 2008 r. k. 197 – 199, wyjaśnienia R. P., k. 447 – 448, zeznania R. S. k. 35 – 107). Dotychczasowa analiza dowodów dokonana przez Sąd Okręgowy wskazywała na poprawną współpracę firm do pewnego okresu 2008 r. Niezrozumiałe zatem wydaje się rozszerzenie okresu przestępstwa na 2007 r., z równoczesnym zamknięciem go na czerwcu 2008 r., podczas gdy uaktywnienie (wypełnienie ) weksla nastąpiło dopiero w kresie od 30 lipca do 7 sierpnia 2008 r.

Wyjaśnienia wymaga określenie wysokości szkody, którą określa się na kwotę tożsamą z kwotą wpisaną na wekslu – 294.734,00 złote.
Z dotychczasowych ustaleń Sądu nie wynika czy była to z góry ustalona kwota otwartego kredytu kupieckiego, którą akceptował oskarżony już w chwili podpisania weksla, czy też jest to suma wszystkich niezapłaconych należności, przy czym należy wyjaśnić czy odnosi się ona do materiałów budowalnych, czy też związana jest z umowami nabycia (leasingu) maszyn budowalnych. Należy wreszcie ustalić czy ww. kwota dotyczy rzeczywistej ceny niezapłaconych towarów, czy może jest sumą tegoż i odsetek za zwłokę, co dla określenia szkody (rozporządzenia mieniem) w rozumieniu prawa karnego – art. 294 § 1 k.k., ma istotne znaczenie.

Ustalenie wszystkich powyższych okoliczności pozwoli Sądowi ponownie rozpoznającemu sprawę na ustalenie, czy oskarżony podpisując weksel własny in blanco oraz faktury VAT z odroczonym terminem płatności działał w zamiarze przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. , a więc w celu nabycia towarów bez zapłaty. Czy podpisane dokumenty (podrobione podpisy) stworzono w takim czasie, okolicznościach i celu, by wywołać w pokrzywdzonym wyobrażenie o istnieniu rzeczywistego zabezpieczenia w majątku sprawcy na pokrycie długu. Fakt podrobienia dokumentów oraz powstanie zadłużenia wymaga powiązania niezbędnymi elementami strony podmiotowej przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., przestępstwa umyślnego, określonego przez cel i kierunek działania. Niezbędne jest więc wykazanie, że oskarżony chciał uzyskać korzyść majątkową i w tym celu użył weksla jako fikcyjnego zabezpieczenia oraz przyjmował (podpisywał) faktury za zakupiony towar w celu potwierdzenia gotowości zapłaty, podczas gdy w rzeczywiście nie zamierzał tego uczynić. Dla przyjęcia zamiaru oszustwa konieczne jest ustalenie nie tylko że sprawca miał świadomość przekazania nieprawdziwych informacji ( w tym podrobionych dokumentów) ale także, że działał w celu doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem dla osiągnięcia korzyści majątkowej (zob. Kodeks Karny. Część szczególna. t. 3, pod red. A. Zolla, Zakamycze 1999, str. 165 – 170).

Ponowne rozpoznanie sprawy ma służyć poczynieniu przez
Sąd I insynuacji ustaleń faktycznych, które potwierdzą, bądź wykluczą zamiar dokonania przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. Wyjaśnią kiedy i w jakich okolicznościach oskarżony „nie regulował wymagalnych zobowiązań” (str. 2 uzasadnienia Sądu Okręgowego) i jaki zamiar temu towarzyszył.

Dotychczasowe ustalenia faktyczne, pozbawione analizy strony podmiotowej działania były niepełne i skutecznie wywołały apelację podważającą znamiona działania w celu oszustwa.

Należy przy tym pamiętać w kontekście art. 442 § 1 k.p.k., że skarżący nie zakwestionował sprawstwa R. P. do przestępstwa z art. 310 § 1 k.k. w postaci przyjętej przez Sąd Okręgowy – art. 310 § 3 k.k. i w tym zakresie nie może dojść do pogorszenia sytuacji procesowej oskarżonego.

Sąd Apelacyjny nie uznał zarzutu naruszenia prawa materialnego – art.
270 § 1 k.k. w odniesieniu do faktur podpisanych przez R. P. (1) nazwiskiem R. S. (1). Argument obrońcy o zniesieniu wymogu złożenia podpisu na fakturze nie dotyczy okoliczności rozpoznawanej sprawy. Oskarżony podrobił dokument składając podpis z danymi innej osoby, czym potwierdził zakup towarów oraz istnienie prawa wystawcy faktury (sprzedawcy) do żądania zapłaty. Faktura VAT jest dokumentem w rozumieniu art. 115 § 14 k.k., stwierdza istotne dla wystawcy prawa i obowiązki i rodzi określone skutki. Obecny brak wymogu podpisu (fakultatywność) nie zmienia faktu, że osoba podrabiająca choćby sam podpis na fakturze podrabia dokument.

Z powyższych względów ponowne rozpoznanie sprawy dotyczyć będzie ustalenia, czy dokonane przez oskarżonego fałszerstwo dokumentów - przestępstwa z art. 310 § 3 k.k. i art. 270 § 1 k.k., popełnione zostały w zamiarze oszustwa - przestępstwa z art. 286 § 1 k.k.

Dotychczasowa konstrukcja wyroku Sądu Okręgowego – objęcie wszystkich tych zachowań instytucją art. 12 k.k. i art. 11 § 2 k.k. spowodowało uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.