Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariusz Broda

Sędziowie: SO Małgorzata Klesyk

SO Teresa Strojnowska (spr.)

Protokolant: protokolant sądowy Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2013 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa E. N.

przeciwko S. Z.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Skarżysku - Kamiennej

z dnia 10 czerwca 2013 r., sygn. III RC 23/13

zmienia zaskarżony wyrok w całości i alimenty zasądzone od S. Z.na rzecz E. N.wyrokiem Sądu Rejonowego w Skarżysku – Kamiennej z dnia 25 października 2011 roku sygn. akt III RC 111/11 w kwocie po 450 złotych miesięcznie podwyższa, począwszy od dnia 7 lutego 2013 roku, do kwoty po 550 (pięćset pięćdziesiąt) złotych miesięcznie; oddala powództwo
i apelację w pozostałej części; zasądza od S. Z.na rzecz E. N.kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania za obie instancje.

Sygn. akt II Ca 1185/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2013 roku Sąd Rejonowy w Skarżysku – Kamiennej oddalił powództwo E. N. przeciwko S. Z. (1) o podwyższenie alimentów.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych:

Wyrokiem z dnia 25 października 2011 roku, wydanym w sprawie sygn. akt III RC 111/11, Sąd Rejonowy w Skarżysku – Kamiennej podwyższył od S. Z.na rzecz E. N.alimenty do kwoty po 450,00 złotych miesięcznie, płatne z góry do 20-go każdego miesiąca do rąk matki K. N.z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat poczynając od dnia 1 września 2011 roku.

K. N. z zawodu jest krawcową. Wraz z małoletnią E. N. zamieszkuje razem ze swoimi rodzicami. Od 27 marca 2009 roku jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku w Powiatowym Urzędzie Pracy w S.. Tak przed urodzeniem dziecka jak i potem nie pracowała zawodowo, pozostając na utrzymaniu swoich rodziców, którzy są emerytami. Jej ojciec pobiera emeryturę w wysokości około 2000 złotych miesięcznie, zaś matka w wysokości około 1400,00 złotych. K. N. wraz z rodzicami zajmuje się 92 arowym gospodarstwem rolnym. Na comiesięczne koszty utrzymania domu składają się: opłaty za energię elektryczną w wysokości około 80,00 złotych miesięcznie, za gaz z butli w wysokości 55,00 złotych, koszty opału na zimę w wysokości około 2000,00 złotych oraz podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości w wysokości 156,00 złotych rocznie. Matka K. N. jest po udarze i wymaga opieki. Gospodarstwo prowadzi ojciec z jej pomocą.

E. N.urodziła się w dniu (...). Jest alergiczką, leczoną w poradni alergologicznej. Koszty leczenia, łącznie z odpowiednimi antyalergicznymi środkami czystości i dojazdami do poradni wynoszą miesięcznie około 200,00 do 250,00 złotych. Obecnie E. N.uczęszcza do pierwszej klasy szkoły podstawowej. Na jej utrzymanie K. N.otrzymuje zasiłek rodzinny w wysokości 106,00 złotych miesięcznie oraz zaliczkę alimentacyjną z funduszu alimentacyjnego w wysokości 450,00 złotych miesięcznie oraz dofinansowanie do bezpłatnego dożywiania w kwocie 223,72 złotych za trzy miesiące i zasiłek okresowy w kwocie po 178,00 złotych miesięcznie z powodu bezrobocia. Za książki do szkoły K. N.zapłaciła około 500,00 złotych, za ubezpieczenie w szkole 45,00 złotych, za komitet 25,00 złotych.

S. Z.z zawodu jest murarzem. Ukończył kurs operatora ładowarki, ale nie otrzymał propozycji pracy. Jest zarejestrowany jako bezrobotny bez prawa do zasiłku. Utrzymuje się z prac dorywczych, pomagając koledze w handlu obwoźnym, za co dostaje wyżywienie i środki czystości. Zamieszkuje w wynajętym mieszkaniu, a zamiast opłat czynszowych, pomaga właścicielce przy remontach budynku. Poza małoletnią E. N., ma na utrzymaniu troje dzieci – córki w wieku 24 lata, 23 lata i 22 lata. Miesięcznie uiszcza komornikowi tytułem alimentów kwotę 100,00 złotych. Za niepłacenie alimentów został skazany wyrokiem karnym na karę ograniczenia wolności w wymiarze 10 miesięcy, polegającej na świadczeniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 32 godzin tygodniowo.S. Z.nie interesuje się wychowaniem małoletniej E. N..

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Na uzasadnienie swojego rozstrzygnięcia Sąd podniósł, iż pomiędzy ustaleniem wysokości alimentów należnych powódce od pozwanego w sprawie III RC 111/11 upłynęło 1,5 roku. Sąd ustalił koszty utrzymania małoletniej E. N. na kwotę około 700,00 złotych miesięcznie. Zdaniem Sądu, kwota 450,00 złotych miesięcznie jest adekwatna do obecnych kosztów utrzymania małoletniej E. N., jakie obciążają pozwanego. Pozwany co prawda w żaden sposób nie uczestniczy w wychowaniu małoletniej, ale jej realne koszty utrzymania nie wzrosły w ciągu ostatniego 1,5 roku. Należy pamiętać, że obowiązek alimentacyjny wobec dziecka, powinien proporcjonalnie obciążać każdego z rodziców zobligowanych w ramach swych indywidualnych możliwości realnego ponoszenia stosownych świadczeń. Dlatego też kwota przewyższająca 450,00 złotych z tytułu utrzymania dziecka winna obciążać matkę małoletniej E. N..

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka zaskarżając go w całości i zarzuciła:

1)  naruszenie art. 233 k.p.c. przez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów polegającej na jednostronnym uznaniu za wiarygodne zeznań pozwanego S. Z.odnośnie jego sytuacji materialnej możliwości zarobkowych, mimo, że pozwany jest wykwalifikowanym murarzem i bez problemu może osiągać znaczne zarobki;

2)  naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. przez pominięcie w uzasadnieniu wyroku dowodów przedstawionych przez powódkę na okoliczność rzeczywistych kosztów utrzymania córki E.;

3)  naruszenie art. 135 k.r.o. przez przerzucenie obowiązku utrzymania małoletniej powódki na ich matkę mimo ustalenia, że potrzeby małoletniej powódki wzrosły.

Wskazując na powyższe zarzuty apelująca wniosła o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku i podwyższenie alimentów do kwoty po 650 zł miesięcznie zgodnie z żądaniem pozwu, ewentualnie

2)  uchylenie zaskarżonego wyroku w i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja powódki okazała się o tyle skuteczna, że doprowadziła do częściowej zmiany zaskarżonego wyroku.

Ma rację skarżąca, że sąd dokonał nieprawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, odnośnie do rzeczywistych kosztów utrzymania małoletniej powódki oraz sytuacji materialnej pozwanego, możliwości zarobkowych oraz jego udziału w kosztach utrzymania córki. W szczególności przez przyjęcie, że miesięczny koszt utrzymania małoletniej powódki wynosi 700,00 złotych, uzasadniając to głównie zeznaniami matki K. N., złożonymi na rozprawie w dniu 28 maja 2013r., która wówczas miesięczny koszt utrzymania córki K. określiła na kwotę 450,00 złotych. Tymczasem na rozprawie w dniu 21 lutego 2013r. matka małoletniej powódki wskazała, że koszt wyżywienia córki wynosi kwotę 200,00 złotych – 300,00 złotych, ubrania 200,00 złotych, środki czystości, w tym specyfiki dla alergicznej skóry dziecka z serii emolinm: krem do twarzy, szampon, mydło – w łącznej wysokości około 200,00 złotych miesięcznie, leki alergiczne w kwocie 50,00 złotych – 150,00 złotych miesięcznie, lekcje języka angielskiego 100,00 złotych. Łącznie stanowi to już kwotę 850,00 złotych, bez kosztu zakupu książek do szkoły, kosztów utrzymania mieszkania. Przedstawiony przez matkę powódki spis wydatków przedstawia rzeczywiste koszty utrzymania dziecka bez osobistych starań i pieczy matki. Małoletnia wraz z matką mieszka w domu dziadków. Rodzice K. N. pomagają córce i wnuczce finansowo w ten sposób, że opłacają internet, telefon, abonament telewizyjny. Rachunki za prąd płacą po połowie, jest to kwota w przedziale 187,00 zł – 294,00 zł. K. N. ponosi koszt butli gazowej w kwocie 55,99 zł, ponadto „dokłada” rodzicom na opał kwotę około 300,00 zł miesięcznie.

Tak więc należy stwierdzić, że koszt utrzymania małoletniej powódki od ostatniego orzeczenia ustalającego wysokość alimentów tj. od 25 października 2011r. jednak wzrósł i kształtuje się 0becnie na poziomie 800,00 zł – 900,00 zł miesięcznie.

Koszt wyprawki do I klasy wyniósł 500,00 zł, do zerówki w 2011r. wraz z ubezpieczeniem – 300,00 zł. Nie jest więc trafna ocena sądu I instancji, że są to koszty na podobnym poziomie.

Odmiennie także niż ustalił Sąd pierwszej instancji, Sąd Okręgowy ocenił adekwatne do sytuacji powódki, proporcje w zabezpieczaniu jej potrzeb przez rodziców. Pozwany mieszka u kuzynki w zamian za pomoc. Poza małoletnią córką E. N. nie ma na utrzymaniu innych dzieci. Jego trzy dorosłe córki nie uczą się, nie płaci bieżących alimentów. Spłaca natomiast zaległości. Ma wyuczony zawód murarz, tynkarz, kierowca. Obecnie nie pracuje, wykonuje prace dorywcze,

Sąd uznał, że pozwany z racji braku zaangażowania w sprawy córki, winien w większym zakresie uczestniczyć w kosztach jej utrzymania. S. Z.przyznał, że nie interesuje się małoletnią. Takie działanie powoduje znacznie większe obciążenie matki powódki osobistymi staraniami wobec małoletniej powódki. W konsekwencji zakres finansowego udziału pozwanego w kosztach utrzymania powódki powinien, w ocenie Sądu, ulec zwiększeniu w odniesieniu do ustalonego wyrokiem w sprawie III RC 111/11.

Sąd Odwoławczy w konsekwencji uznał, że alimenty ustalone orzeczeniem Sądu Rejonowego wymagają korekty. W ocenie Sądu Odwoławczego adekwatne do aktualnej sytuacji powódki i pozwanego jest ustalenie obowiązku alimentacyjnego pozwanego na poziomie 550,00 zł. Taka kwota odzwierciedla usprawiedliwione potrzeby małoletniej E. N. , a także proporcje w nakładzie osobistej pracy rodziców na rzecz powódki. Pozostałe wydatki związane z utrzymaniem powódki bowiem obciążać będą jej matkę.

Sąd uznał również, że kwota ustalonych alimentów mieści się w granicach możliwości zarobkowych pozwanego. Wskazać należy, że zgodnie z art. 135 § 1 kro granicę świadczenia alimentacyjnego wyznaczają nie tylko faktycznie osiągane dochody, ale możliwości zarobkowe, przez które należy rozumieć także te dochody, które zobowiązany do alimentacji mógłby osiągać przy dołożeniu należytej staranności i wykorzystaniu posiadanych sił i kwalifikacji, ale ich nie uzyskuje z przyczyn, które nie zasługują na usprawiedliwienie. Pozwany, który z zawodu jest murarzem, kierowcą, ma ukończony kurs operatora ładowarki, powinien w pełnym zakresie wykorzystywać swoje możliwości zarobkowe.

Sąd jednocześnie uznał, że pozwany nie ma tak wysokich możliwości zarobkowych, jak przedstawiała to powódka. Nie bez znaczenia jest również dostrzeżenie standardu życia, z jakiego pozwany korzysta. Na podstawie tych przesłanek nie ma możliwości przyjąć, że pozwany jest w stanie partycypować w kosztach utrzymania córki w większym zakresie niż poprzez przekazywanie kwoty 550,00 zł miesięcznie.

Apelacja powódki skutkowała zatem na podstawie 386 § 1 k.p.c. zmianą zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie obowiązku alimentacyjnego pozwanego na rzecz małoletniej powódki w wysokości 550,00 zł miesięcznie.

W pozostałym natomiast zakresie Sąd na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. oddalił apelację powódki uznając ją w tej części za bezzasadną.

Stosownie do wyniku postępowania została zasądzona od powoda na rzecz pozwanej kwota 270,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania za obie instancje. Podstawę prawną orzeczenia w tym zakresie stanowi art. 98 § 1 i 3 kpc oraz § 13 ust. 1 pkt 1 i § 7 ust. 4 w zw § 6 ust. 2 z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokacie (t.j. Dz.U. z 2013 roku, poz. 461).

SSO Teresa Strojnowska SSO Mariusz Broda SSO Małgorzata Klesyk