Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt I C 1176/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wałbrzych, dnia 15 kwietnia 2014 r.

Sąd Rejonowy w Wałbrzychu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Hanna Płonka

Protokolant:Kamila Bajerska

po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2014 r. w Wałbrzychu

sprawy z powództwa M. S. (1)

przeciwko A. F.

- o zapłatę 6.896, 55 zł

oddala powództwo.

UZASADNIENIE

Powód – M. S. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanej A. F. kwoty 6 896,55 zł na podstawie art. 405 K.c. W uzasadnienie powód wskazał, iż jest to kwota której żąda tytułem zwrotu kosztów zapłaconych pozwanej od dnia 6 lipca 2011 r. do dnia 11 lutego 2013 r. w łącznej kwocie 6 524,55 zł oraz zwrotu kosztów procesów sądowych wytoczonych przez pozwaną w kwocie 372 zł. Pozwana oświadczył, iż biologicznym ojcem dziecka – M. S. (2) jest M. S. (1), co było fałszywym oświadczeniem. Podczas rozprawy o bezskuteczności uznania ojcostwa pozwana oświadczyła, iż ojcem dziewczynki jest inny mężczyzna. W dniu 20 kwietnia 2011 r. pozwana pozwała powoda o alimenty na małoletnią, a już na rozprawie w dniu 6 czerwca 2011 r. oświadczyła iż powód nie jest ojcem dziecka. Sąd jednak zasądził od powoda alimenty na rzecz małoletniej w wysokości 200 zł miesięcznie poczynając od dnia 1 kwietnia 2011 r. Nadto zasądzono od powoda kwotę 120 zł tytułu opłaty sądowej oraz 6 zł za tytuł wykonawczy. W momencie uprawomocnienia się wyroku A. F. bez porozumienia z powodem postanowiła wyegzekwować dług za pomocą komornika. Po około 5 miesiącach powód otrzymał pozew o podwyższenie alimentów, który jednak sąd odrzucił ze względu na przedwczesność. W dniu 17 lutego 2012 r. A. F. złożyła kolejny pozew o podwyższenie alimentów i sąd zasądził na rzecz małoletniej kwotę po 300 zł miesięcznie oraz koszty sądowe w kwocie 60 zł i 6 zł za tytuł wykonawczy – pozwana wnosiła wówczas o zasądzenie alimentów w kwocie 700 zł. W dniu 6 czerwca 2012 r. Prokuratura Rejonowa w W. wniosła powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. W wyniku postępowania sąd ustalił bezskuteczność uznania ojcostwa małoletniej M. S. (2) w dnu 25 października 2012 r. Z orzeczenia tego wynika iż powód nie jest biologicznym ojcem małoletniej, a tym samym nie jest i nie był zobowiązany z ustawy do łożenia na utrzymanie córki A. F.. A. F. przed wniesieniem pierwszego pozwu miała pełną świadomość swojego czynu, mimo iż wiedziała że powód nie jest ojcem jej córki. Powód na podstawie art.. 405 K.c. wnosi o zwrot zapłaconych alimentów począwszy od dnia 12 czerwca 2013 r. oraz o zwrot dodatkowych kosztów poniesionych podczas odbytych rozpraw dotyczących alimentów w kwocie 252 zł. Obecnie pozwana prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z konkubentem oraz pracuje oddając dziecko do żłobka.

W dniu 25 września 2013 r. Sąd wydał wyrok zaoczny, wobec nieusprawiedliwionego niestawiennictwa pozwanej, zasądzając całość dochodzonego roszczenia.

W ustawowym terminie pozwana wniosła sprzeciw od wyroku zaocznego wnosząc o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu wskazała, iż powód płacił alimenty na rzecz dziecka, które uznał, choć od początku wiedział że nie jest jego ojcem. Pieniądze, które otrzymywała pozwana były przeznaczone na bieżące potrzeby związane z utrzymaniem dziecka – obecnie 4 lata. Pozwana otrzymując świadczenia nie musiała się liczyć z obowiązkiem zwrotu tych świadczeń, a obecnie nie ma żadnych środków na ich zwrot. Żądanie zwrócenia alimentów w tej sytuacji jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

M. S. (1) pozostawał w związku konkubenckim z A. F.. W dniu (...) urodziła się M. S. (2), którą M. S. (1), po zapewnieniach A. F., iż to on jest ojcem uznał przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Strony rozstały się, a A. F. wniosła o zasądzenie od M. S. (3) alimentów na rzecz małoletniej M. S. (2). Podczas procesu o alimenty A. F. przyznała, iż małoletnia nie jest biologiczną córką M. S. (1).

Dowód:

- wyrok z dnia 6 czerwca 2011 r. w sprawie o sygn. IV RC 425/11 – k.9;

- zeznania powoda – k. 64

- zeznania pozwanej – k. 65

Następnie wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2012 r. Sąd Rejonowy w W. podwyższył alimenty zasądzone od M. S. (1) na rzecz małoletniej M. S. (2) do kwoty 300 zł miesięcznie oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

Dowód:

- wyrok z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie o sygn. IV RC 171/12 – k. 10

W dniu 6 czerwca 2012 r. Prokuratura Rejonowa w W. wniosła powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania małoletniej M. S. (2) przez M. S. (1) dokonanego przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w W. w dniu 31 lipca 2009 r. Wyrokiem z dnia 29 października 2012 r. Sąd uwzględnił powództwo. Następnie wyrokiem z dnia 4 marca 2013 r. Sąd ustalił, że obowiązek alimentacyjny powoda wobec M. P. S. ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego wW.z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie IV RC 171/12, ustał z dniem 20 listopada 2012 r.

Dowód:

- akta Sądu Rejonowego w Wałbrzychu o sygn. IV RC 515/12

- wyrok z dnia 4 marca 2013 r. w sprawie o sygn. akt IV RC 1226/12 – k. 7

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy uznać, iż pozwana A. F. nie ma legitymacji biernej do występowania w sprawie gdyż dokonane przez powoda świadczenia stanowiły przysporzenie na rzecz małoletniej M. S. (2), obecnie F.. Tak więc ze względu na brak legitymacji do występowania w sprawie powództwo musiało zostać oddalone.

Na marginesie należy jednak zauważyć, iż nawet w przypadku gdyby powód dokonał prawidłowego określenia strony pozwanej, powództwo również nie zasługiwałoby na uwzględnienie. Powód bowiem przed unieważnieniem uznania świadczył alimenty na rzecz małoletniej będąc do tego zobowiązany i czynił to w celu umorzenia własnych zobowiązań. Bezpodstawne jest więc jego twierdzenie, że świadczył na rzecz małoletniej bez tytułu prawnego. W ocenie sądu uznanie, że wyrok unieważniający uznanie działa ex tunc w zakresie zrealizowanych już uprawnień i obowiązków rodzicielskich byłoby szkodliwe i sprzeczne z założeniami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz prowadziłoby do skutków życiowych trudnych do przyjęcia. Wyrok stwierdzający unieważnienie ojcostwa wywołuje skutki prawne z mocą wsteczną, jednak nie odnosi się to do wszystkich konsekwencji. Osoba, w stosunku do której unieważniono uznanie ojcostwa dziecka, nie może żądać zwrotu wypłaconych świadczeń alimentacyjnych.i Uchwałę o podobnej treści podjął także Sąd Najwyższy w 1982 r. (III CZP 22/82), wskazując, iż prawomocne zaprzeczenie ojcostwa nie ma wpływu na ocenę prawidłowości wyroku zasądzającego od partnera matki alimentów na rzecz dziecka w okresie, w którym obowiązywało domniemanie ojcostwa względem tego dziecka. Dlatego też z powodu późniejszego zaprzeczenia ojcostwa wyrok ten nie może być wzruszony w drodze skargi o wznowienie postępowania. Świadczenia alimentacyjne, spełnione względem dziecka przez męża (partnera) jego matki w okresie istnienia domniemania ojcostwa, były świadczeniami prawnie uzasadnionymi niezależnie od tego, czy ich spełnienie nastąpiło w wykonaniu wyroku zasądzającego alimenty albo umowy czy też dobrowolnie. Spełnionych świadczeń nie można - jak już wyżej wspomniano - uznać za nienależne, skoro mąż matki był w tym okresie zobowiązany względem dziecka, któremu świadczył alimenty. Gdyby przyjąć, że - wbrew powyższym wywodom - mężowi matki przysługuje roszczenie o zwrot świadczeń, spełnionych przed prawomocnym zaprzeczeniem jego ojcostwa, należałoby w konsekwencji uznać, że mąż matki miałby roszczenie o wynagrodzenie za osobisty wkład pracy w utrzymanie i wychowanie dziecka w okresie obowiązywania domniemania ojcostwa oraz za prowadzenie jego spraw, taką jednak wykładnię trudno by uznać za zgodną z zasadami współżycia społecznego oraz rolą i funkcją prawa. Przyjęcie tej reguły oznacza, że - gdy chodzi o świadczenia alimentacyjne męża matki względem dziecka - nie ulegają zwrotowi świadczenia już spełnione do chwili prawomocnego obalenia domniemania ojcostwa. Od tej natomiast chwili ustaje obowiązek dalszych świadczeń alimentacyjnych, choćby były już prawomocnie zasądzone, lecz jeszcze nie wyegzekwowane, przy czym chodzi tu głównie o świadczenia zasądzone, lecz jeszcze nie wyegzekwowane przed obaleniem domniemania ojcostwa.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.

i Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2012 III CZP 91/11

I C 1176/13

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE