Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Alicja Zych

Protokolant: Ilona Pasternak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 marca 2014 roku

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba w G.

przeciwko B. P.

o zapłatę

I.  zasądza od B. P. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba w G. kwotę 100.000 (sto tysięcy) złotych, zastrzegając pozwanej prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności,

II.  zasądza od pozwanej B. P. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba w G. kwotę 8.617 (osiem tysięcy sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1012/13

UZASADNIENIE

Pozwem w postępowaniu upominawczym z dnia 28 lipca 2013 roku, powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wniósł o wydanie nakazu zapłaty i orzeczenie nim, że pozwana B. P. ma zapłacić na rzecz powoda w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu:

a)  kwotę 100.000,00 zł z ograniczeniem dochodzenia roszczeń strony powodowej do nieruchomości położonej we wsi K. K., gmina P., w powiecie (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Lublinie X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...);

b)  koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej, według norm prawem przepisanych.

W przypadku przekazania sprawy do postępowania zwykłego lub w przypadku wniesienia przez pozwaną sprzeciwu w terminie, powód wniósł o orzeczeniem wyrokiem zgodnie z żądaniem pozwu oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej, według norm prawem przepisanych (petitum pozwu w postępowaniu upominawczym, k. 2-3).

W uzasadnieniu pozwu, powodowa Spółka podniosła, że pozwana jest jej dłużnikiem rzeczowym z tytułu obciążenia nieruchomości wskazanej powyżej, hipoteką kaucyjną do sumy 100.000,00 zł, zgodnie z treścią aktu notarialnego z dnia 12 kwietnia 2007 roku, sporządzonego przez notariusza A. K., Rep. A Nr (...). Celem ustanowienia hipoteki kaucyjnej było zabezpieczenie wierzytelności (...) Sp. z o.o., (której powódka jest – w jej ocenie – następcą prawnym), wobec (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., mogących powstać w przyszłości w wykonaniu postanowień Umowy o Współpracy Handlowej w Zakresie Dystrybucji Nr (...) z dnia 5 lutego 2007 roku, z których w rezultacie Spółka ta nie wywiązała się. Dlatego też, powodowa Spółka wytoczyła przeciwko (...) powództwo o zapłatę, które Sąd Okręgowy w Gdańsku IX Wydział Gospodarczy uwzględnił w całości. Niemniej jednak, postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie tegoż tytułu wykonawczego okazało się bezskuteczne.

Dlatego też, zdaniem powoda - przedmiotowe powództwo jest zasadne (uzasadnienie pozwu, k. 3-4).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 27 sierpnia 2013 roku, zapadłym w sprawie o sygn. akt I Nc 257/13, Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny orzekł, że pozwana B. P. w ciągu dwóch tygodni od daty doręczenia niniejszego nakazu zapłaty powinna zapłacić powodowi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 100.000 zł, zastrzegając pozwanej prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności oraz kwotę 8.467 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania albo wnieść w tymże terminie do tut. Sądu sprzeciw (nakaz zapłaty, k. 54).

W dniu 17 września 2013 roku, pozwana B. P. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, zaskarżając go w całości. W sprzeciwie, pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda na jej rzecz kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu, pozwana zakwestionowała, iż jest dłużnikiem rzeczowym powoda z tytułu obciążenia nieruchomości położonej we wsi K. K., gmina P.. Powód jest bowiem następcą prawnym (...) Sp. z o.o. Zaś jej nieruchomość obciążona jest hipoteką kaucyjną, stanowiącą zabezpieczenie wierzytelności innego podmiotu, tj. Spółki (...) Sp. z o.o.

Pozwana odniosła się również do wniosku pełnomocnika powoda o zasądzenie wynagrodzenia w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej, wskazując, iż jest on niezasadny z uwagi na niewykazanie zwiększonego nakładu pracy pełnomocnika, jak również w uwagi na nieskomplikowany charakter sprawy (sprzeciw, k. 59-60).

W toku postępowania strony podtrzymywały reprezentowane stanowisko w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 lutego 2007 roku, pomiędzy (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., a (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. zawarta została Umowa o Współpracy w Zakresie Dystrybucji Nr (...), mocą której określono zasady współdziałania w celu stałego zwiększenia sprzedaży produktów (...).

Na podstawie powołanej powyżej umowy, (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. jako PARTNEROWI przyznano niewyłączne prawo dystrybucji produktów (...), we własnym imieniu i na własny rachunek, na zasadach określonych w umowie oraz w załącznikach, przy czym celem należytego wykonania tej umowy, (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. zobowiązana została do ustanowienia na rzecz tejże (...) hipoteki kaucyjnej do sumy najwyższej 100.000,00 zł, za zgodą (...) na nieruchomości położonej we wsi K. K., gminy P., w powiecie (...) – stanowiącej działkę gruntu na terenach rekreacyjno – wypoczynkowych, zawierającej obszaru 1,0000 ha, oznaczonej Nr (...), objętej księgą wieczystą KW Nr (...).

Nieruchomość ta stanowiła własność B. P..

W związku z powyższym, w dniu 12 kwietnia 2007 roku, przed Notariuszem A. K., Rep. A Nr (...), w celu zabezpieczenia wierzytelności (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wobec (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. mogących powstać w przyszłości w wykonaniu postanowień zawartych we wskazanej umowie, B. P. oświadczyła, że ustanawia na opisanej powyżej nieruchomości na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. hipotekę kaucyjną do sumy najwyższej 100.000,00 zł (dowód: wypis aktu notarialnego, k. 5-8; odpis księgi wieczystej, k. 10-18; okoliczność bezsporna).

Po ustanowieniu hipoteki kaucyjnej, Spółka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. nie wywiązała się z zobowiązań wynikających z treści umowy o Współpracy w Zakresie Dystrybucji Nr (...) z dnia 5 lutego 2007 roku (okoliczność bezsporna).

Dlatego też, prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 4 października 2010 roku, zapadłym w sprawie o sygn. akt IX GNc 297/10, Sąd Okręgowy w Gdańsku IX Wydział Gospodarczy nakazał pozwanemu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. zapłacić na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., (będącą następcą prawnym (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.), kwotę 122.774,02 zł, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot:

- od kwoty 1.499,59 zł od dnia 23 czerwca 2008 roku;

- od kwoty 1.447,53 zł od dnia 25 czerwca 2008 roku;

- od kwoty 5.687,64 zł od dnia 20 czerwca 2008 roku;

- od kwoty 3.453,52 zł od dnia 20 czerwca 2008 roku;

- od kwoty 2.100,84 zł od dnia 20 czerwca 2008 roku;

- od kwoty 5.955,13 zł od dnia 21 czerwca 2008 roku;

- od kwoty 6.550,18 zł od dnia 6 lipca 2008 roku;

- od kwoty 2.895,06 zł od dnia 6 lipca 2008 roku;

- od kwoty 2.113,65 zł od dnia 21 czerwca 2008 roku;

- od kwoty 1.357,86 zł od dnia 8 lipca 2008 roku;

- od kwoty 2.228,94 zł od dnia 9 lipca 2008 roku;

- od kwoty 2.690,10 zł od dnia 9 lipca 2008 roku;

- od kwoty 4.233,71 zł od dnia 28 czerwca 2008 roku;

- od kwoty 7.929,39 zł od dnia 13 lipca 2008 roku;

- od kwoty 5.649,21 zł od dnia 13 lipca 2008 roku;

- od kwoty 3.183,29 zł od dnia 13 lipca 2008 roku;

- od kwoty 2.895,06 zł od dnia 13 lipca 2008 roku;

- od kwoty 1.076,04 zł od dnia 29 czerwca 2008 roku;

- od kwoty 9.142,07 zł od dnia 15 lipca 2008 roku;

- od kwoty 1.345,05 zł od dnia 26 lipca 2008 roku;

- od kwoty 2.207,59 zł od dnia 27 lipca 2008 roku;

- od kwoty 7.750,05 zł od dnia 29 lipca 2008 roku;

- od kwoty 4.293,49 zł od dnia 5 sierpnia 2008 roku;

- od kwoty 4.313,92 zł od dnia 5 sierpnia 2008 roku;

- od kwoty 4.342,59 zł od dnia 7 sierpnia 2008 roku;

- od kwoty 4.035,15 zł od dnia 6 sierpnia 2008 roku;

- od kwoty 4.342,59 zł od dnia 6 sierpnia 2008 roku;

- od kwoty 5.700,45 zł od dnia 10 sierpnia 2008 roku;

- od kwoty 4.342,59 zł od dnia 16 sierpnia 2008 roku;

- od kwoty 4.227,30 zł od dnia 3 sierpnia 2008 roku;

- od kwoty 3.784,44 zł od dnia 19 sierpnia 2008 roku,

w każdym przypadku do dnia zapłaty oraz kwotę 6.139 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, a także kwotę 3.634 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia niniejszego nakazu zapłaty albo wnieść w tymże terminie do Sądu sprzeciw (dowód: nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, k. 19-21; okoliczność bezsporna).

Następnie, Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. złożyła wniosek o wszczęcie przeciwko (...) Spółce z o.o. z siedzibą w J. egzekucji. Niemniej jednak, postanowieniem z dnia 20 sierpnia 2012 roku, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Lesznie M. C. umorzył postępowanie egzekucyjne wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji (dowód: postanowienie, k. 22; okoliczność bezsporna).

W związku z powyższym, (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. dwukrotnie wezwała B. P. do zapłaty kwoty 100.000 zł w terminie 10 dni od dnia doręczenia wezwania (dowód: wezwania do zapłaty, k. 23-24, 26-27; okoliczność bezsporna).

B. P. nie wywiązała się jednak z ciążącego na niej zobowiązania (okoliczność bezsporna).

W dniu 2 grudnia 2013 roku, (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. wniosła do Sądu Rejonowego Lublin – Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku wniosek o sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej we wpisie hipoteki umownej kaucyjnej dokonanej na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. z dnia 11 czerwca 2007 roku, dotyczącego przedmiotowej nieruchomości poprzez prawidłowe wskazanie nazwy firmy wierzyciela hipotecznego w Rubryce 4.4, podrubryka 4.4.1 pole 8 jako (...) Sp. z o.o. w miejsce nieprawidłowego (...) Sp. z o.o. (dowód: wniosek o sprostowanie, k. 76-77; okoliczność bezsporna).

Postanowieniem z dnia 27 stycznia 2014 roku, Sąd Rejonowy Lublin – Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku sprostował usterkę wpisu w dziale IV księgi wieczystej Kw Nr (...) w treści hipoteki nr 1, w ten sposób, że w Rubryce 4.4 – Treść wpisu, w polu 8 Oznaczenie wierzytelności i stosunku prawnego, w podpolu 2.B: wierzytelność, w miejsce słowa (...) i wpisać słowo (...) (dowód: postanowienie, k. 89-90; okoliczność bezsporna).

Ustalając stan faktyczny, Sąd oparł się na wskazanych powyżej dowodach z dokumentów.

Żadna ze stron postępowania nie zgłaszała bowiem zastrzeżeń co do prawdziwości tychże dokumentów. Sąd z urzędu również nie dostrzegł jakichkolwiek podstaw do zakwestionowania ich mocy dowodowej. Stąd też, ta kategoria dowodów została obdarzona przez Sąd w całości walorem wiarygodności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Żądanie powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. jest zasadne, dlatego też w całości zasługuje na uwzględnienie.

Powód wywodził swoje uprawnienie do zapłaty żądanej kwoty
z ustanowionej na nieruchomości położonej we wsi K. K., gminy P., w powiecie (...) – stanowiącej działkę gruntu na terenach rekreacyjno – wypoczynkowych, zawierającej obszaru 1,0000 ha, oznaczonej Nr (...), objętej księgą wieczystą KW Nr (...), stanowiącej własność pozwanej B. P. hipoteki kaucyjnej.

Na rozprawie w dniu 6 grudnia 2013 roku, pełnomocnik pozwanej, uzasadniając zajęte w sprawie stanowisko, oświadczył, że jedyną podstawą oddalenia powództwa jest okoliczność wskazana w uzasadnieniu sprzeciwu (protokół rozprawy, k. 85v). W uzasadnieniu sprzeciwu natomiast, pozwana podniosła de facto brak legitymacji procesowej czynnej po stronie powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G., bowiem jest on następcą prawnym (...) Sp. z o.o. Natomiast nieruchomość, stanowiąca własność pozwanej jest obciążona hipoteką, stanowiącą zabezpieczenie wierzytelności innego podmiotu, tj. Spółki o nazwie (...) Sp. z o.o. (uzasadnienie sprzeciwu, k. 60).

Co do zasady, aby ochrona prawna mogła być przez sąd udzielona, obie strony procesu muszą pozostawać do przedmiotu sporu w określonym przez prawo materialne stosunku, tak więc w każdej sprawie cywilnej, zanim sąd meriti w ogóle przystąpi do oceny zgłoszonego roszczenia procesowego , musi z urzędu uprzednio zbadać kwestię posiadania przez obie strony legitymacji procesowej. Nie budzi wątpliwości, że tylko ze stosunku prawnego określonego przez prawo materialne płynie uprawnienie określonego podmiotu do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi. To szczególne uprawnienie konkretnego podmiotu, oceniane z punktu widzenia prawa materialnego, określane jest właśnie legitymacją procesową. Jeżeli zatem zostanie wykazane, że strony są związane prawnomaterialnie z przedmiotem procesu, którym jest roszczenie procesowe to wówczas zostanie wykazana legitymacja procesowa strony powodowej (czynna) i strony pozwanej (bierna).

Tak więc, z żądaniem ochrony prawnej może wystąpić jedynie osoba do tego uprawniona. Tym uprawnieniem jest więc – w odniesieniu do przedmiotowej sprawy- legitymacja procesowa czynna, przy czym w przeciwieństwie do zdolności sądowej, nie stanowi jakieś ogólnej kwalifikacji podmiotu, która jest cechą trwałą i musi podlegać jednolitej ocenie w każdym procesie. A zatem, legitymacja procesowa czynna jest to szczególne uprawnienie do prowadzenia konkretnego procesu. Może ona wypływać z posiadania prawa podmiotowego, bądź z przepisu ustawy.

Mając na uwadze powyższe oraz w oparciu o dowody zgromadzone w sprawie, zdaniem Sądu, zarzut pozwanej B. P. o braku legitymacji procesowej czynnej po stronie powodowej był całkowicie niezasadny. Powód przedłożył bowiem do akt postanowienie z dnia 27 stycznia 2014 roku, którym Sąd Rejonowy Lublin – Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku sprostował usterkę wpisu w dziale IV księgi wieczystej Kw Nr (...) w treści hipoteki nr 1 w ten sposób, że w Rubryce 4.4 – Treść wpisu, w polu 8. Oznaczenie wierzytelności i stosunku prawnego, w podpolu 2.B: wierzytelność, w miejsce słowa (...) i wpisać słowo (...) (postanowienie, k. 89-90). Na skutek powyższego, powodowa Spółka przedłożyła do akt, odpis księgi wieczystej, z którego, po dokonaniu sprostowania usterki wpisu jednoznacznie wynika, że hipoteka kaucyjna do sumy najwyższej 100.000 zł ustanowiona została jako zabezpieczenie wierzytelności (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (odpis księgi wieczystej, k. 90).

Zgodnie zaś z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. 2013.707 – tekst jednolity z późn. zm.), domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane z rzeczywistym stanem prawnym.

Przepis ten wyraża zasadę jawności materialnej, która polega na tym, że księga wieczysta ujawnia stan prawny nieruchomości, dla której jest prowadzona. Konsekwencjami tej zasady jest domniemanie wiarygodności ksiąg wieczystych, polegające na tym, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.

W związku z powyższym, Sąd doszedł do przekonania, że powództwo jest zasadne, bowiem pozwana w żaden sposób nie obaliła domniemania wskazanego powyżej, które jest wzruszalne. Ponadto, dochodząc do takiego stanowiska, Sąd miał na względzie również okoliczność, że na rozprawie w dniu 21 marca 2014 roku, B. P., mimo, iż nadal nie uznawała powództwa, domagając się jego oddalenia, to jednak jednocześnie oświadczyła, że nie kwestionuje okoliczności, że w księdze wieczystej „omyłka została sprostowana” (protokół rozprawy, k. 102v).

Skoro zatem, okoliczność braku legitymacji procesowej czynnej, była jedyną okolicznością sporną pomiędzy stronami postępowania, (co więcej, podkreślić należy, że pozwana nie kwestionowała, że powodowa Spółka jest następcą prawnym (...) Sp. z o.o.), z uwagi na poczynione powyżej rozważania prawne, Sąd zasądził od B. P. na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 100.000,00 zł, zastrzegając pozwanej prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności.

Zgodnie bowiem z treścią art. 319 k.p.c., jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo, zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności.

W tym miejscu należy również przytoczyć treść art. 65 ustawy z dniach 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2013, poz. 707 ze zm.), zgodnie z którym, w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego, wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

A zatem, w świetle art. 65 ust. 1 u.k.w.h., w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności, można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego, wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości, tzw. hipoteką, a zaspokojenie roszczenia wierzyciela hipotecznego następuje w oparciu o treść art. 75 u.k.w.h. tj. wedle przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym.

Podstawowym uprawnieniem wierzyciela z tytułu ustanowienia hipoteki jest zatem prawo dochodzenia zaspokojenia z obciążonej nieruchomości, bez względu na to, czyją stała się własnością i bez względu na to czy pomiędzy wierzycielem hipotecznym, a dłużnikiem rzeczowym (właścicielem obciążonej nieruchomości) istnieje stosunek obligacyjny. Dłużnik rzeczowy może, ale nie musi być dłużnikiem osobistym z tytułu zabezpieczonej wierzytelności. Sens hipoteki wyraża się właśnie w tym, że jeżeli dłużnik osobisty nie spełnia należnego świadczenia pieniężnego, wierzyciel może wszcząć egzekucję przeciwko dłużnikowi rzeczowemu.

Inaczej rzecz ujmując, wskazane powyżej przepisy oznaczają, że przez ustanowienie hipoteki powstaje odpowiedzialność rzeczowa, która polega na tym, że wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swojej wierzytelności z przedmiotu zabezpieczenia w wysokości jego wartości, do tej wysokości, bowiem ogranicza się odpowiedzialność dłużnika hipotecznego. Nabywca nieruchomości, przejmujący w umowie ze zbywcą dług hipoteczny, odpowiada za ten dług rzeczowo.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. stanowiącego o zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu.

Dlatego też pozwana B. P., będąca stroną przegraną w niniejszej sprawie, zobowiązana była uiścić na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. kwotę 8 617 zł stanowiącą: opłatę od pozwu w wysokości 5 000 zł oraz koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 3 617 zł, na podstawie § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).

Z tych też względów oraz w oparciu o wskazane powyżej przepisy, Sąd Okręgowy orzekł, jak w wyroku.