Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Ewa Rudkowska – Ząbczyk

Protokolant: Marcin Guzik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 stycznia 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) S.A. w S.

przeciwko J. P. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej J. P. (1) na rzecz strony powodowej (...) S.A. w S. kwotę 111 503,62 zł (sto jedenaście tysięcy pięćset trzy złote 62/100) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 10 listopada 2010 roku do dnia zapłaty;

II.  nie obciąża pozwanej J. P. (1) obowiązkiem zwrotu kosztów postępowanie stronie powodowej (...) S.A. w S.;

III.  przyznaje radcy prawnemu M. M. ze środków Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy we Wrocławiu) kwotę 4 428,00 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu, w tym kwotę 828,00 zł podatku od towarów i usług.

Sygnatura akt I C 805/13

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) S.A. w S. w pozwie wniesionym przeciwko pozwanej J. P. (1) domagała się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i zobowiązania pozwanej do zapłaty kwoty 111 503,62 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 listopada 2010 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powyższego żądania podniosła, że na podstawie umowy kredytu nr (...) z dnia 26 kwietnia 2006 r. (...) Bank (po połączeniu Bank (...) S.A.) udzielił pozwanej kredytu w kwocie 249 000,00 zł indeksowanego kursem CHF na warunkach szczegółowo określonych umową. Ewentualna szkoda powstała w związku z niespłaceniem przez pozwaną należności wynikających z umowy kredytu objęta została umową ubezpieczenia nr (...) z dnia 8 sierpnia 2007 r. W związku z naruszeniem przez pozwaną warunków umowy kredytu i powstaniu zaległości w spłacie wymagalnych rat kredytu, Bank dwukrotnie na piśmie wezwał pozwaną do zapłaty zaległości. Następnie, w związku z brakiem spłaty należności, Bank na piśmie wypowiedział pozwanej umowę kredytu. W związku z zaistnieniem wypadku ubezpieczeniowego w okresie obowiązywania ubezpieczenia Bank wystąpił do strony powodowej o wypłatę odszkodowania. W dniu 9 listopada 2010 r. strona powodowa dokonała wypłaty odszkodowania w kwocie 111 503,62 zł. Kwota odszkodowania została wyliczona zgodnie z § 9 ust. 1 umowy ubezpieczenia, tj. według kursów waluty obowiązujących w Banku w dniu poprzedzającym dzień wypłaty odszkodowania. Strona powodowa podniosła, że zgodnie z § 12 umowy ubezpieczenia z dniem wypłaty przez stronę powodową odszkodowania, roszczenie Banku przysługujące wobec kredytobiorcy z tytułu umowy kredytu przechodzi o mocy prawa na stronę powodową do wysokości wypłaconego odszkodowania.

W dniu 15 marca 2013 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazał pozwanej, aby zapłaciła stronie powodowej kwotę 111 503,62 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 10 listopada 2010 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami sądowymi w wysokości 1 394,00 zł w terminie dwutygodniowym od doręczenia niniejszego nakazu albo wniosła w tymże terminie do Sądu sprzeciw.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwana wskazała, że nie podpisywała umowy ubezpieczenia kredytów hipotecznych z niskim udziałem własnym kredytobiorcy nr (...). Umowa ta nie może więc stanowić podstawy jej odpowiedzialności. Zarzuciła, że strona powodowa kierowała wezwania do zapłaty na adres, pod którym pozwana nie zamieszkuje.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 kwietnia 2006 r. pomiędzy (...) Bank S.A. (poprzednikiem Banku (...) S.A.) a pozwaną J. P. (1) została zawarta umowa kredytu nr (...). Na mocy tej umowy Bank udzielił pozwanej kredytu w kwocie 249 000,00 zł indeksowanego kursem CHF na warunkach szczegółowo określonych umową. Środki pochodzące z kredytu zostały pozwanej wypłacone.

(dowód: umowa kredytu z dnia 26 kwietnia 2006 r., k. 16-27; wniosek o udzielenie kredytu hipotecznego, k. 28-31; wniosek o wypłatę z dnia 18 kwietnia 2006 r., k. 43; wniosek o wypłatę z dnia 12 marca 2007 r., k. 44; wniosek o wypłatę z dnia 17 maja 2007 r., k. 45; aneks do umowy kredytu z dnia 16 września 2008 r., k. 48; aneks do umowy kredytu z dnia 23 maja 2007 r. k. 67; przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 4 listopada 2013 r., 6 min. 53 sek. – 15 min. 29 sek.)

Pozwana przystąpiła do ubezpieczenia od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy.

(dowód: deklaracja, k. 216; ogólne warunki ubezpieczenia kredytobiorców od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy, k. 217 -220)

W dniu 8 sierpnia 2007 r. pomiędzy stroną powodową a (...) Bank S.A. (poprzednikiem Banku (...) S.A.) została zawarta umowa ubezpieczenia kredytów hipotecznych z niskim udziałem własnym kredytobiorcy nr (...). Odpowiedzialnością strony powodowej zostały objęte szkody polegające na niespłaceniu przez kredytobiorcę należności Banku z tytułu objętego ochroną ubezpieczeniową kredytu naliczone zgodnie z warunkami umowy kredytu i regulacjami krajowymi. Szkoda miała także obejmować poniesione przez Bank koszty egzekucyjne niezaspokojone przez kredytobiorcę (§ 2 ust. 3 Umowy).

(dowód: umowa ubezpieczenia kredytów hipotecznych z niskim udziałem własnym kredytobiorcy k. 118-127)

Bank zobowiązał się do wypowiedzenia umowy kredytu z powodu niespłacenia w całości lub w części trzech kolejnych rat kredytu lub wystąpienia innego rodzaju zadłużenia przeterminowanego przez okres przynajmniej trzech kolejnych miesięcy kalendarzowych, licząc od daty wymagalności najwcześniejszego zadłużenia przeterminowanego, jeżeli opisane wyżej zaległości w spłacie kredytu występują również po upływie wypowiedzenia umowy kredytu, niezwłocznie, ale nie później niż 60 dni (§ 8 ust. 1 Umowy). Bank zobowiązał się także wysłać do kredytobiorcy listem poleconym ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu, informując o tym ubezpieczyciela (§ 8 ust. 2 Umowy).

(dowód: umowa ubezpieczenia kredytów hipotecznych z niskim udziałem własnym kredytobiorcy, k. 118-127)

Strony Umowy ubezpieczenia postanowiły, że z dniem wypłaty przez ubezpieczyciela odszkodowania, roszczenie Banku przysługujące mu wobec kredytobiorcy z tytułu umowy kredytu, będzie przechodzić z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości wypłaconego odszkodowania (§ 12 ust. 1 Umowy).

(dowód: umowa ubezpieczenia kredytów hipotecznych z niskim udziałem własnym kredytobiorcy, k. 118-127)

Umowa ubezpieczenia kredytów hipotecznych z niskim udziałem własnym kredytobiorcy nr (...) została podpisana przez T. W. i A. A. działających w imieniu (...) Banku SA oraz przez J. P. (2) i A. R. działających w imieniu strony powodowej. Pełnomocnictwo do zawarcia w imieniu (...) Banku SA umowy ubezpieczenia zostało udzielone T. W. i A. A. przez ówczesnego prezesa zarządu Banku M. K., uprawnionego do samodzielnej reprezentacji spółki.

(dowód: umowa ubezpieczenia kredytów hipotecznych z niskim udziałem własnym kredytobiorcy, k. 118-127; pełnomocnictwo z dnia 15 lutego 2007 r., k. 237; odpis pełny z rejestru przedsiębiorców KRS nr (...), k. 238-243)

W roku 2007 pozwana poinformowała Bank o zmianie adresu i wskazała nowy adres dla doręczeń we W. przy ul. (...). Od tej daty korespondencja z Banku kierowana była na wskazany wyżej adres.

(dowód: przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 4 listopada 2013 r., 6 min. 53 sek. – 15 min. 29 sek.)

Od 2007 r. pozwana stale zamieszkiwała we W. przy ul. (...), nie opuszczała miejsca zamieszkania na dłużej niż kilka dni.

(dowód: przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 4 listopada 2013 r., 6 min. 53 sek. – 15 min. 29 sek.)

Pozwana nie regulowała terminowo i w pełnej wysokości należnych rat kredytu. W maju 2010 r. istniało po jej stronie zadłużenie wynikające z nieterminowego i niższego niż ustalone dokonywania przez nią spłat rat kredytu. Problemy pozwanej ze spłatą rat kredytu utrzymywały się przez kilka miesięcy, przy czym dokonywane przez nią w tym okresie wpłaty stanowiły około trzeciej części należnych rat.

(dowód: przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 4 listopada 2013 r., 6 min. 53 sek. – 15 min. 29 sek.)

Pismem z dnia 8 marca 2010 r. oraz pismem z dnia 8 kwietnia 2010 r. Bank (...) S.A. (następca prawny (...) Banku S.A.) wezwał pozwaną do natychmiastowego uregulowania zaległości w spłacie kredytu.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 8 marca 2010 r., k. 128, wezwanie do zapłaty z dnia 8 kwietnia 2010 r., k. 129)

W związku z naruszeniem przez pozwaną warunków umowy kredytu przez niedotrzymywanie terminów zapłaty, Bank (...) S.A. pismem z dnia 4 maja 2010 r. wypowiedział pozwanej warunki spłaty kredytu i wezwał ją do zapłaty w terminie 30 dni od dnia otrzymania niniejszego wypowiedzenia następujących kwot: 105 145,45 CHF tytułem kapitału, 1 129,88 zł zaległych odsetek, 15,15 CHF odsetek za opóźnienie, 66,00 CHF opłat i prowizji, oraz 141,54 CHF niezapłaconego ubezpieczenia. Łączna należność pozwanej względem Banku na dzień 4 maja 2010 r. wynosiła 106 498,02 CHF.

(dowód: wypowiedzenie warunków spłaty kredytu z dnia 4 maja 2010 r., k. 130; zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 193-196)

Pismem z dnia 8 listopada 2010 r. Bank (...) S.A. zwrócił się do strony powodowej z wnioskiem o wypłatę odszkodowania w kwocie 111 503,62 zł .

(dowód: pismo z dnia 8 listopada 2010 r., k. 131; wyliczenie kwoty odszkodowania, k. 132)

W dniu 9 listopada 2010 r. strona powodowa wypłaciła Bankowi (...) S.A. odszkodowanie w kwocie 111 503,62 zł .

(dowód: polecenie przelewu, k. 133)

Pismem z dnia 27 kwietnia 2011 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 111 503,62 zł. Wezwanie pozostawało bezskuteczne.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 27 kwietnia 2011 r., k. 135)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, że świadczenie pozwanej, którego spełnienia strona powodowa domaga się w niniejszej sprawie, stanowi zapłatę kwoty odpowiadającej odszkodowaniu zapłaconemu Bankowi (...) SA przez stronę powodową. Zgodnie z art. 828 § 1 k.c. jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania.

Jak wynikało z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, strona powodowa na podstawie zawartej z (...) Bankiem SA umowy ubezpieczenia odpowiadała względem Banku z tytułu niespłaconych przez kredytobiorców należności kredytowych. Jednocześnie ziściło się określone w umowie ubezpieczenia zdarzenie w postaci niedokonywania przez pozwaną na rzecz Banku regularnych spłat należności z tytułu kredytu hipotecznego nr (...), co skutkowało wypowiedzeniem przez Bank tejże umowy. Bezsporny pozostawał przy tym w sprawie fakt wypłaty Bankowi przez stronę powodową kwoty 111 503,62 zł tytułem odszkodowania. Skoro tak, to zgodnie z przepisem art. 828 § 1 k.c. oraz § 12 ust. 1 Umowy ubezpieczenia strona powodowa z dniem 9 listopada 2010 r. nabyła roszczenie Banku przeciwko pozwanej z tytułu umowy kredytu w kwocie wypłaconego odszkodowania, tj. 111 503,62 zł.

Dokonując ustaleń faktycznych w sprawie oraz ich oceny Sąd nie uwzględnił zarzutu pozwanej, jakoby doręczenia korespondencji przez Bank oraz przez stronę powodową nie były skuteczne. Z materiału zgromadzonego w sprawie, a przede wszystkim dokumentów w postaci wypowiedzenia umowy kredytu (k. 130), wezwań do zapłaty (k. 128 i 129), jak również dowodów doręczenia (nadania), wynikało, że doręczenia tych pism pozwanej były dokonywane na wskazany przez nią adres we W. przy ul. (...), a zatem były skuteczne. W szczególności za skuteczne należało uznać doręczenie pozwanej pisma z dnia 4 maja 2010 r. zawierającego oświadczenie Banku o wypowiedzeniu umowy kredytu, mimo że ze zwrotnego potwierdzenia odbioru nie wynikało, aby przesyłka ta była osobiście podjęta przez pozwaną (k. 193-196). Doręczenie pozwanej rozważanego pisma można było jednak uznać za złożone w taki sposób, że pozwana mogła zapoznać się z treścią zawartego w nim oświadczenia woli (art. 61 § 1 k.c.). Dojście oświadczenia woli do adresata w taki sposób, by mógł on zapoznać się z jego treścią polega na stworzeniu przez składającego takiej sytuacji, w której adresat oświadczenia może zapoznać się z nim w zwykłym toku czynności. Nie ma przy tym znaczenia rzeczywiste zapoznanie się z treścią oświadczenia. Wypowiadając umowę kredytu Bank przesłał pozwanej na wskazany przez nią adres we W. przy ul. (...) pismo zawierające stosowne oświadczenie. W ocenie Sądu takie działanie Banku odpowiada wymogowi przedstawienia pozwanej treści oświadczenia w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Pozwana sama bowiem przyznała, że adres ten od 2007 r. był adresem jej zamieszkania i poza zwykłymi kilkudniowymi, maksymalnie trzytygodniowymi, wyjazdami pozwana nie opuszczała miejsca swojego zamieszkania. Pozwana przyznała także, że w maju 2010 r. była obecna pod adresem we W. przy ul. (...).

Pozwana podczas przesłuchania przyznała także, że w dacie dokonywania przez Bank wypowiedzenia kredytu, istniało po jej stronie zadłużenie wynikające z nieterminowego i niższego niż ustalone dokonywania przez nią spłat rat kredytu. Pozwana przyznawała, że problemy ze spłatą rat kredytu utrzymywały się przez kilka miesięcy, przy czym dokonywane przez nią w tym okresie wpłaty stanowiły około trzeciej części należnych rat.

Mając powyższe na uwadze należało uznać, że Bank miał podstawy do wypowiedzenia pozwanej umowy kredytu (§ 18 umowy kredytu), a jednocześnie wystąpił wypadek ubezpieczeniowy, o którym mowa w § 1 pkt 9 Umowy ubezpieczenia kredytów hipotecznych z niskim udziałem własnym kredytobiorcy.

Niezasadny pozostawał również zarzut, jakoby umowa ubezpieczenia kredytów hipotecznych z niskim udziałem własnym kredytobiorcy nr (...) nie została zawarta przez osoby upoważnione do działania w imieniu Banku, a w konsekwencji również zarzut braku legitymacji procesowej czynnej. Jak wynikało z przedłożonego pełnomocnictwa z dnia 15 lutego 2007 r. oraz odpisu zupełnego rejestru przedsiębiorców KRS nr (...), osoby zawierające przedmiotową Umowę w imieniu (...) Banku SA były należycie umocowane albowiem pełnomocnictwo do zawarcia w imieniu (...) Banku SA umowy ubezpieczenia zostało udzielone T. W. i A. A. przez ówczesnego prezesa zarządu Banku M. K., uprawnionego do samodzielnej reprezentacji spółki.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 111 503,62 zł. Odsetki ustawowe od zasądzonej kwoty należało liczyć, zgodnie z żądaniem pozwu, od dnia 10 listopada 2010 r., tj. od dnia następującego po dniu nabycia przez stronę powodową wierzytelności Banku przeciwko pozwanej. Skoro nabycie to następowało z mocy samego prawa, to należało uznać, że z tym dniem (tj. 9 listopada 2010 r.) pozwana stawała się dłużnikiem strony powodowej i z tym dniem wymagalne stawało się nabyte przeciwko niej roszczenie. Tym samym pozwana pozostawała w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia już w dniu 10 listopada 2010 r. (art. 481 k.c.).

Orzeczenie o kosztach zawarte w pkt II wyroku zostało oparte na przepisie art. 102 k.p.c. Sąd, mając na uwadze przede wszystkim sytuację majątkową i życiową powódki uznał, że zachodziły okoliczności szczególnie uzasadniające nieobciążanie pozwanej kosztami procesu poniesionymi przez stronę powodową.

Na podstawie art. 22 ³ ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 10 , poz. 65 z późn. zm.) oraz § 2 ust. 3 w zw. z § 6 pkt 6 w zw. z § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez Radce prawnego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490) Sąd przyznał radcy prawnemu M. M. od Skarbu Państwa kwotę 4 428,00 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu, w tym kwotę 828,00 zł podatku od towarów i usług.