Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale H. T., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2014 r.

sprawy

P. N.

oskarżonego z art. 158 §3 kk w zw. z art. 158 §1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 4 listopada 2013 r., sygn. akt IV K 128/13

na podstawie art. 437 §1 i 2 kpk, art. 438 pkt 2 kpk

1)  uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania;

2)  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata J. D. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt II AKa 3/14

UZASADNIENIE

P. N. został oskarżony o to, że w dniu 27 czerwca 2012 roku w P., działając wspólnie i w porozumieniu z K. B. - w stosunku, do którego wyłączono materiał do odrębnego postępowania, dokonał pobicia B. S. narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156§1 kk lub w art. 157§1 kk w ten sposób, że uderzali go otwartą i zaciśniętą pięścią po twarzy i brzuchu oraz Uderzyli go w twarz łokciem, w wyniku czego B. S. przewrócił się do tyłu i uderzył głową o płyty chodnikowe, w następstwie czego doznał obrażeń ciała w postaci sińców i otarć naskórka na głowie i lewej kończynie górnej, rany wargi górnej, podbiegnięć krwawych w tkance podskórnej głowy, grzbietu i lewej kończyny górnej, złamań kości pokrywy i podstawy czaszki oraz obrażeń wewnątrzczaszkowych w postaci wylewów krwi do jamy czaszki, rozerwania opon mózgowych i lewego płata skroniowego a także krwiaka śródmózgowego i ognisk stłuczeń mózgu, które to obrażenia wewnątrzczaszkowe stanowiły chorobę realnie zagrażającą życiu w rozumieniu art. 156 kk, w następstwie czego B. S. zmarł, to jest o przestępstwo z art. 158§3 kk w zw. z art. 158§1 kk

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2013 roku Sąd Okręgowy w Łodzi uznał oskarżonego P. N. za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu, z tym, iż przyjął, że oskarżony dopuścił się go działając wspólnie i w porozumieniu z ustaloną osobą, co do której materiał dowodowy wyłączono do odrębnego postępowania, którym to czynem wyczerpał dyspozycję art. 158§3 kk i na podstawie art. 158§3 kk wymierzył mu karę 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności. Orzeczenie zawiera również rozstrzygnięcie o zaliczeniu okresu tymczasowego aresztowania na poczet kary pozbawienia wolności oraz o kosztach postępowania.

Powyższy wyrok zaskarżył prokurator zarzucając obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 64 § 1 kk poprzez jego niezastosowanie, przy prawidłowo ustalonym przez sąd stanie faktycznym i w konsekwencji niezastosowaniu przez sąd w odniesieniu do czynu zarzuconemu oskarżonemu kwalifikacji prawnej z art. 158 § 3 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i nie przyjęciu, iż oskarżony P. N. dopuścił się zarzucanego mu przestępstwa w warunkach powrotu do przestępstwa określonego w art. 64 § 1 kk w sytuacji gdy z materiałów sprawy wynika, iż oskarżony zarzuconego mu przestępstwa dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności - odbytej w okresie od 22 października 2010 roku do 31 maja 2012 roku - orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w P. II Wydział Karny w sprawie o sygn. akt (...) z dnia 27 sierpnia 2010 roku, który uprawomocnił się w dniu 3 września 2010 roku, za umyślne przestępstwo podobne (art. 280 § 1 kk)

Skarżący wniósł o zmianę wyroku w punkcie 1 jego sentencji poprzez przyjęcie, iż oskarżony P. N. dopuścił się przestępstwa z art. 158 § 3 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i wymierzenie mu za powyższe przestępstwo kary 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Na rozprawie odwoławczej prokurator poparł złożoną apelację. Zarówno prokurator, jak i obrońca oskarżonego wnieśli uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sadowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Z uwagi na treść zarzutu podniesionego w apelacji prokuratora, wniesionej na niekorzyść oskarżonego P. N., koniecznym było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sadowi I instancji.

Sąd Okręgowy dokonując ustaleń w zakresie przebiegu zdarzenia polegającego na pobiciu w dniu 27 czerwca 2012 r. w P. pokrzywdzonego B. S. przez P. N., działającego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, które skutkowało śmiercią pokrzywdzonego, co do zasady przeprowadził wszystkie dowody niezbędne dla wyjaśnienia istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności, kompletny zaś materiał dowodowy poddał rzetelnej analizie i ocenie, zgodnie ze wskazaniami wiedzy, doświadczenia życiowego, uwzględniając reguły logicznego rozumowania i nie przekraczając granic swobody przyznanej prawem. Sąd meriti przekonująco także uzasadnił dlaczego dał wiarę jednym dowodom i z jakiego powodu odmówił tego przymiotu innym dowodom.

Skarżący trafnie wskazał jednak, że sąd pominął okoliczność, iż przypisanego czynu, wyczerpującego dyspozycję art. 158 § 3 kk oskarżony P. N. dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa określonego w art. 64 § 1 kk, w ciągu 5 lat po odbyciu kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w P. z dnia 27 sierpnia 2010 roku w sprawie o sygn. (...) P. N. skazany został bowiem m.in. za czyn z art. 280 § 1 kk na karę łączną 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, który to wyrok uprawomocnił się w dniu 3 września 2010 roku. Skazany odbył orzeczoną tym wyrokiem karę pozbawienia wolności w rozmiarze przekraczającym 6 miesięcy - w okresie od 22 października 2010 roku do 31 maja 2012 roku.

W dniu 27 sierpnia 2012 roku P. N. działał zatem w warunkach recydywy, czym wypełnił dyspozycję art. 158 § 3 kk w zw. z art. 64 § 1 kk.

Wobec uwzględnienia w niniejszej sprawie apelacji prokuratora na niekorzyść oskarżonego zaistniała konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, z uwagi na obowiązujące w postępowaniu odwoławczym reguły ne peius określone w art. 454 i 455 kpk.. W przypadku bowiem wniesienia zasadnej apelacji na niekorzyść oskarżonego sąd odwoławczy nie może zmienić za­skarżonego wyroku na niekorzyść oskarżonego.

Reguły ne peius zapew­niają oskarżonemu dwuinstancyjność postępowania („dwuinstan­cyjność skazania"), gdyż sąd odwoławczy nie może pogorszyć sytuacji prawnej oskarżonego w instancji odwoławczej, pomimo wniesienia za­sadnej apelacji na jego niekorzyść, jeżeli prowadziłoby to pogorszenia sytuacji prawnej skazanego. Reguły ne peius stanowią więc swego rodzaju przywilej dla oskarżonego (favour defensionis) albowiem wyłączają możliwość reformatoryjnego orzekania na niekorzyść oskarżonego w instancji odwoławczej.

Reguły ne peius działają tylko w postępowaniu odwoławczym i tyl­ko w wypadku zaskarżenia wyroku na niekorzyść oskarżonego. W związku z tym przy formułowaniu wniosków odwoławczych powinny zostać również należycie uwzględnione przez skarżącego. Skoro bowiem ograniczają sąd odwoławczy w zakresie orzekania, to w wypadku ich wystąpienia, we wniosku odwoławczym nie można wnosić o wydanie orzeczenia re­formatoryjnego (zmieniającego). Wtedy jedynym wnioskiem odwoław­czym powinien być wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i prze­kazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (D.Świecki, Postępowanie odwoławcze w sprawach karnych, Komentarz, Lexis Nexis Warszawa 2013).

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy winien mieć na względzie przedstawione powyżej uwagi, bacząc na konieczność dokonania subsumpcji pod prawidłowy przepis prawa materialnego.

O wynagrodzeniu na rzecz obrońcy P. N. za udzieloną oskarżonemu nieopłaconą pomoc prawną z urzędu w toku postępowania przed sądem odwoławczym, orzeczono w oparciu o obowiązujące przepisy, z uwzględnieniem stawek wynikających z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (…) (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).