Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2014 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie w I Wydziale Cywilnym

w składzie:

Przewodniczący: SSR Radosław Tukaj

Protokolant: Kinga Romanowska

po rozpoznaniu w dniu 07 stycznia 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa H. M. (1)

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki H. M. (1) na rzecz pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 2.417,00 zł /dwóch tysięcy czterystu siedemnastu złotych/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: I C 2671/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 listopada 2012 r. powódka H. M. (1) wniosła przeciwko pozwanemu (...) S.A. w W. o zasądzenie na swoją rzecz kwoty 20.000,00 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wymagalności roszczenia do dnia zapłaty. Powódka wniosła ponadto o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm prawem przepisanych /k. 1-2/.

Pismem z dnia 27 grudnia 2012 r. powódka zmodyfikowała swoje żądanie, domagając się zasądzenia na jej rzecz kwoty 20.000,00 zł wyłącznie tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia odebrania przez pozwanego wezwania do dnia zapłaty tytułem utraconych zarobków /k. 13/. Zmienione powództwo poparła na rozprawie sądowej w dniu 17 września 2013 r. /k. 67/.

W odpowiedzi na pozew z dnia 26 czerwca 2013 r. pozwany (...) S.A wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 19 lipca 2010 roku, około godz. 17:00, w N., małoletnia K. C., kierując motorowerem marki „K.” o numerze rejestracyjnym (...), nieumyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, wskutek czego potrąciła poruszającą się po chodniku pieszą H. M. (1). Wyrokiem z dnia 22 marca 2011 r. S. C., będąca właścicielką powyższego motoroweru, została uznana za winną popełnienia wykroczenia z art. 96 § 1 pkt. 2 k.w. polegającego na dopuszczeniu do prowadzenia powyższego pojazdu na drodze publicznej przez małoletnią K. C., która nie posiadała wymaganych przepisami uprawnień (bezsporne, potwierdzone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim).

Właściciel wskazanego pojazdu mechanicznego posiadał umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego zawartą z (...) S.A. w W. (okoliczność bezsporna).

W dniu 10 sierpnia 2010 r. H. M. (1) z uwagi na bóle i zawroty głowy zgłosiła się do lekarza medycyny rodzinnej w Przychodni (...) w M.. Podczas badania lekarz rozpoznał u niej zawroty i bóle głowy w okolicach potylicy oraz kości karku ujawniające się podczas ruchów głową i w pozycji pionowej, a także potłuczenia ogólne. Rozpoznano u niej ponadto dyskopatię wielopoziomową kręgosłupa. Zastosowane leczenie zachowawcze zakończono w dniu 19.01.2011 r . (karta historii choroby).

H. M. (1) od dnia 14.03.2011 r. do dnia 06.04.2011 r. przebywała na rehabilitacji leczniczej w ośrodku zdrowia w C. w związku z rozpoznaniem u niej bólów i zawrotów głowy po przebytym urazie głowy w lipcu 2010r., a także wielopoziomową dyskopatią kręgosłupa szyjnego wskutek złamania odcinka Th-4 w 1998 r. W ośrodku rehabilitacyjnym ustalono, że powódka cierpi na zespół bólowy w przebiegu dyskopatii i zmian zwyrodnieniowych kręgu lędźwiowego z promieniowaniem do braku prawego (informacja o przebytej rehabilitacji). Przed wypadkiem H. M. (1) cierpiała na dyskopatię szyjną, co stwierdzono jako 1,5 % uszczerbku na jej zdrowiu (opinia lekarska).

W wyniku potrącenia przez skuter H. M. (1) doznała pourazowego bólu głowy, skręcenia kręgosłupa szyjnego i urazu prawego barku. Stwierdzono u niej zespół pourazowy niewielkiego stopnia, bez objawów ubytkowych na odcinku kręgosłupa szyjnego. Na doznany przez H. M. (1) wskutek potrącenia przez skuter uraz kręgosłupa szyjnego nałożyły się istniejące już u niej wcześniej zaawansowane stany chorobowe tego organu, tj. wielopoziomowa dyskopatia szyjna oraz zmiany zwyrodnieniowe. Powyższe schorzenia nie stanowiły następstwa zaistniałego w dniu 19 lipca 2010 r. zdarzenia (prywatna opinia lekarska).

Orzeczeniem z dnia 19 maja 2011 roku H. M. (1) została uznana za częściowo niezdolną do pracy od dnia 22.07.2010 r. do dnia 30 listopada 2011 r. (orzeczenie, akta szkody). Niezdolność H. M. (2) do pracy spowodowana była stanem jej zdrowia, który związany był ze wcześniejszymi zmianami chorobowymi oraz poprzednimi urazami (prywatna opinia lekarska).

W dniu 10 kwietnia 2011r. z H. M. (1) rozwiązano umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu jej niezdolności do pracy.

W dniu 05 marca 2012 r. H. M. (1) zgłosiła szkodę w (...) S.A. w W. (bezsporne, akta szkody). Na skutek powyższego ubezpieczyciel uznał swoją odpowiedzialność i ostateczną decyzją z dnia 03 września 2012 r. wypłacił poszkodowanej kwotę 4.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 1627,24 zł odszkodowania z tytułu utraconych zarobków i korzyści (bezsporne).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt niniejszej sprawy dokumenty znajdujące się w aktach szkody, których autentyczność, w świetle rozważenia zebranego materiału dowodowego, nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania.

Sąd nie uwzględnił wniosków pochodzących z prywatnych opinii lekarskich dołączonych do pozwu przez powódkę. Należało zważyć, że pozwany w odpowiedzi na pozew zakwestionował swoją odpowiedzialność zarówno co do zasady, jak i co do wysokości, przy czym nie sposób stawiać mu zarzutu, że w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił część dochodzonej kwoty powódce. Pozwany, w ramach przysługującego mu prawa do obrony w procesie cywilnym, na zasadzie kontradyktoryjności, może bowiem podnosić wszelkie zarzuty przeciwko twierdzeniom pozwu, niezależnie od przebiegu i wyników postępowania likwidacyjnego – przeciwne rozumowanie mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której osoba pozwana nie może w procesie cywilnym podjąć skutecznych środków na swoją obronę i dotknięcia postępowania nieważnością.

Sąd pominął na rozprawie dowód z przesłuchania stron, wobec nieusprawiedliwionego niestawiennictwa powódki na termin rozprawy, a także z uwagi na zbędność przeprowadzania tego dowodu, wobec niezgłoszenia wniosków dowodowych w celu wykazania zasadności jej żądania.

Sąd zważył co następuje.

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Zgodnie z przepisem art. 822 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz zostaje zawarta umowa ubezpieczenia.

Problematyka umów odpowiedzialności cywilnej uregulowana jest nadto w przepisach szczególnych, tj. ustawie z dnia 22 maja2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.). Stosownie do przepisu art. 34 ust. 1 tejże ustawy z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem tym objęta jest odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu
(art. 35 powołanej ustawy).

Na wstępie rozważań stwierdzić należało, że w niniejszej sprawie pozwany nie kwestionował faktu zaistnienia wypadku komunikacyjnego z dnia 19 lipca 2010 r. Podnosił jedynie, że wypłacona dotychczas kwota zadośćuczynienia w wysokości 4.500,00 zł oraz kwota 1627,24 zł tytułem odszkodowania z tytułu utraconych korzyści, wyczerpywała roszczenie powódki. Zakwestionował zatem również co do zasady roszczenie powódki ponad wypłacone już kwoty. Dodatkowo podniósł, że niezdolność powódki do pracy spowodowana była stanem jej zdrowia, który związany był przede wszystkim z wcześniejszymi zmianami chorobowymi kręgosłupa (dyskopatią) oraz przebytymi urazami. Z tego względu pozwany zakwestionował zarówno zasadę, jak i wysokość dochodzonego przez powódkę powództwa o wypłatę odszkodowania z tytułu utraconych przez nią zarobków.

Zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c. na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia zarówno zasady, jak i wysokości dochodzonego przezeń roszczenia. Zważyć należało, że proces cywilny jest procesem kontradyktoryjnym, a zatem strony zobowiązane są do przedstawiania okoliczności związanych z toczącym się postępowaniem oraz dowodów na ich poparcie (art. 232 k.p.c.). Strony muszą przy tym mieć świadomość, że w razie niesprostania ciężarowi dowodowemu obciążają ich wszelkie negatywne konsekwencje związane w szczególności z oddaleniem powództwa i obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania stronie przeciwnej. Stosownie bowiem do treści przepisu art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu wywodzi skutki prawne. Reguła ta została również powtórzona w Kodeksie postępowania cywilnego w przepisie art. 232 k.p.c., który stanowi, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Należało zatem przyjąć, że strona ma obowiązek wyraźnego powołania konkretnego środka dowodowego.

Powiązanie tej regulacji z art. 6 k.c. prowadziło do wniosku, że ciężar udowodnienia twierdzenia o istnieniu określonego faktu spoczywa na tej stronie, która podnosi takie twierdzenia, a nie na tej, która im zaprzecza. Tak ukształtowana instytucja ciężaru dowodu spełnia dwie funkcje: dynamizuje postępowanie dowodowe oparte na zasadzie kontradyktoryjności oraz określa wynik merytoryczny sprawy, w sytuacji, w której strona nie udowodni faktów istotnych dla jej rozstrzygnięcia. Wiąże się ona również z obowiązkiem twierdzenia i obowiązkiem dowodzenia tych wszystkich okoliczności, które mogą być przedmiotem dowodu, stosownie do przepisu art. 227 k.p.c.. Zatem, gdy twierdzenia istotne dla rozstrzygnięcia sprawy nie zostaną udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Polska procedura cywilna, opierająca się o zasadę kontradyktoryjności i równości stron, właśnie stronom pozostawia inicjatywę dowodową i na nie nakłada obowiązek prezentowania sądowi orzekającemu wniosków dowodowych; dopuszczenie dowodu z urzędu nie wskazanego przez stronę jest prawem, nie zaś obowiązkiem sądu, co sprawia, że w razie, gdy sąd z prawa tego nie skorzysta, strona nie może w tych okolicznościach konstruować uzasadnionego zarzutu błędnego rozstrzygnięcia sprawy. Jeśli zaś strona nie przedstawia dowodów, to uznać należy, że dany fakt nie został wykazany (udowodniony) (por. w tym zakresie orzeczenia Sądu Najwyższego: wyrok z dnia 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997, nr 3, poz. 29, wyrok z dnia 25 marca 1998 r., II CKN 656/97, OSNC 1998, nr 12, poz. 208, wyrok z dnia 05 listopada 1997 r., III CKN 244/97, OSNC 1998, nr 3, poz. 52, postanowienie z dnia 7 grudnia 2000 r., II CKN 1322/00, wyrok z dnia 14 grudnia 2000 r., I CKN 661/00, wyrok z dnia 11 lipca 2001 r., V CKN 406/00, Prok. i Pr. 2002, nr 4, s. 45).

W toku procesu powódka dochodziła ostatecznie kwoty 20.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku z wypadkiem, do którego doszło w dniu 19 lipca 2010 r. Podniosła, że wskutek tego wypadku doznała urazu głowy i kręgosłupa, co w konsekwencji doprowadziło do utraty przez nią pracy i zarobków. Podstawę niniejszego żądania stanowił zatem przepis art. 441 § 1 k.c. Zgodnie bowiem z dyspozycją art. 441 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry odpowiednią sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Zgodnie z § 2 powyższego przepisu, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Na rozprawie w dniu 17 września 2013 r. Sąd zobowiązał powódkę do złożenia w 30-dniowym terminie pisma procesowego precyzującego podstawę faktyczną dochodzonego roszczenia (odszkodowanie) oraz na złożenie ewentualnych wniosków dowodowych na poparcie swoich żądań w tym zakresie, a także wysokości poniesionej szkody (warto nadmienić, że stosowne pouczenie dotyczące powinności strony w zakresie inicjatywy dowodowej w procesie zostało doręczone powódce wraz z zawiadomieniem o pierwszym terminie rozprawy – k. 43-44).
W piśmie procesowym z dnia 8 października 2013 r. powódka rozszerzyła powództwo do kwoty 20.1655 złotych, wskazując, że według jej wyliczeń
(podkr. – SR) kwota odszkodowania obejmuje utracony przez nią zarobek.

W tym stanie rzeczy zważyć należało, że powódka w toku postępowania nie wykazała w żaden sposób, iżby potrącenie skuterem, któremu uległa, wywarło bezpośredni skutek na jej aktualny stan zdrowia i posiadane schorzenia. Powódka nie wykazała również, że zwolnienie jej z pracy było następstwem opisanego wypadku. Nie został zatem wykazany adekwatny związek przyczynowy między zdarzeniem wywołującym szkodę, a wystąpieniem konkretnych skutków w sferze zdrowotnej powódki. W szczególności, powódka nie przedstawiła żadnych dowodów, z których wynikałoby, że występujące u niej schorzenie odcinka szyjnego kręgosłupa pozostaje w związku przyczynowym ze zdarzeniem stanowiącym podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego. Z dokumentacji znajdującej się w aktach szkodowych, w szczególności z opinii lekarskich (które, wobec zakwestionowania ich waloru dowodowego przez pozwanego, miały wyłącznie w sprawie charakter dokumentu prywatnego) oraz historii choroby powódki, wynikało bowiem jednoznacznie, że w dacie wypadku powódka posiadała już samoistne i zaawansowane zmiany chorobowe w postaci wielopoziomowej dyskopatii oraz zmian zwyrodnieniowych na odcinku szyjnym kręgosłupa. Bezspornie, rzeczą strony powodowej było przedstawienie dowodów na okoliczność głoszonych twierdzeń. Celem wykazania ewentualnego związku przyczynowego między wypadkiem a omawianym schorzeniem kręgosłupa, a także stanem niezdolności do pracy i związaną z tym utratą zarobków, powódka winna była wnieść o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza stosownej specjalności, który mógłby naświetlić i wyjaśnić te okoliczności z punktu widzenia posiadanych przez niego wiadomości specjalnych, przy uwzględnieniu zebranego materiału dowodowego i osobistego zetknięcia się z powódką. Wobec braku takiego wniosku Sąd nie mógł samodzielnie określić i ustalić, jaki wpływ na de facto posiadane już od lat przez powódkę schorzenia kręgosłupa miało potrącenie jej przez pojazd mechaniczny – dla ustalenia przyczyn powstania i rozmiaru istniejących zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, niezbędnym było bowiem sięgnięcie do wiadomości specjalnych biegłego.

Sąd nie miał nadto możliwości ustalenia, czy zwolnienie z pracy powódki i związana z tym utrata przez nią zarobków były bezpośrednim następstwem opisanego wypadku. Wniosek o powołanie biegłego określonej specjalności bezwzględnie zatem powinien znaleźć się już w pozwie, natomiast wobec jego braku Sąd nie mógł samodzielnie dokonywać ustaleń w tym zakresie, nawet wówczas, gdyby podzielał twierdzenia powódki przytoczone w pozwie.

Odnosząc się zaś do wskazanej przez powódkę wysokości szkody, stwierdzić należało, że również w tym zakresie powódka nie przedstawiła żadnych dowodów świadczących o utracie przez nią zarobków w kwocie 20.000 złotych w następstwie wypadku. Poczynione przez powódkę samodzielne wyliczenia w tej mierze z całą pewnością nie mogły stanowić dowodu uprawdopodabniającego wysokość dochodzonego roszczenia. Podkreślenia wymaga, że odmiennie niż przy zasądzaniu zadośćuczynienia za krzywdę, zasądzenie konkretnej sumy tytułem odszkodowania, wymaga bezwzględnego wykazania wysokości dochodzonych kwot; brak zatem podstaw do jakiejkolwiek uznaniowości ze strony Sądu. W tym stanie rzeczy, powództwo o zapłatę odszkodowania jako nieudowodnione podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Stroną przegrywającą w niniejszym procesie była pozwana H. M. (1). Sąd zasądził na rzecz pozwanego zwrot kosztów zastępstwa procesowego (2.400,00 zł), których wysokość ustalił w oparciu
o § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U Nr 163, poz. 1349 ze zm.) oraz kwotę 17,00 złotych tytułem opłaty od udzielenia pełnomocnictwa procesowego.

Z przytoczonych wyżej względów Sąd orzekł jak w sentencji.

Zarządzenie:

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć powódce.