Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jacek Chmura

Protokolant: protokolant sądowy Anna Więcław

po rozpoznaniu w dniu 02 kwietnia 2014 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa: R. R.;

przeciwko: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.;

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda R. R.:

1.  Kwotę 95.000 zł (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 26 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia;

2.  Kwotę 2.135 zł (dwa tysiące sto trzydzieści pięć złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów opieki;

3.  Kwotę 122,77 zł (sto dwadzieścia dwa złote 77/100) tytułem zwrotu kosztów zakupu leków;

4.  Kwotę 250,96 zł (dwieście pięćdziesiąt złotych 96/100) miesięcznie, tytułem renty wyrównawczej, płatne z góry, do dnia 10-tego każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 01 grudnia 2012 r.;

II.  W pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  Koszty postępowania stosunkowo rozdziela i z tego tytułu:

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda R. R. kwotę 3.617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

2.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Kaliszu kwotę 1.486,66 zł (jeden tysiąc czterysta osiemdziesiąt sześć złotych 66/100), tytułem nieuiszczonych wydatków oraz kwotę 5.019 zł (pięć tysięcy dziewiętnaście złotych) tytułem nieuiszczonej opłaty od zasądzonego roszczenia;

3.  w pozostałym zakresie nie obciąża powoda kosztami postępowania.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 03 sierpnia 2012 r. powód R. R. wniósł przeciwko pozwanemu (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 95.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26.04.2012 r., tytułem zadośćuczynienia, kwoty 4.844 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem zwrotu kosztów opieki oraz o zasądzenie na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania.

Pismem z dnia 14 listopada 2012 r. powód rozszerzył powództwo, wnosząc, oprócz dotychczasowych żądań o zasądzenie od pozwanego: kwoty 122,77 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu leków oraz kwotę 250,86 zł miesięcznie, płatne do dnia 05 każdego miesiąca poczynając od dnia doręczenia pisma pozwanemu, z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, tytułem renty wyrównawczej (k.55-56).

W uzasadnieniu powód twierdził, iż w dniu 17.12.2010 r. miał miejsce wypadek drogowy, spowodowany przez A. B.. Sprawca wypadku był ubezpieczony w pozwanym zakładzie ubezpieczeniowym. Na skutek wypadku powód doznał obrażeń w postaci wstrząśnienia mózgu, niedowładu połowicznego prawostronnego, niedowładu spastycznego prawej kończyny dolnej, padaczki pourazowej. Powód do 10.02.2011 r. przebywał w szpitalu, a następnie kontynuował leczenie i rehabilitację. W 2011 r. był kilkukrotnie w szpitalach z powodu objawów padaczki pourazowej. Powód po wypadku nie był w stanie funkcjonować samodzielnie, wymagał pomocy innych osób. Obrażenia spowodowały u niego niezdolność do pracy i całkowicie zmieniły jego życie. Zakres doznanych obrażeń i ich leczenia uzasadnia żądanie zadośćuczynienia w kwocie 95.000 zł ponad wypłaconą przez pozwanego kwotę. Powód wymagał opieki przez okres 6 miesięcy przez 4 godziny dziennie, zaś przez dalsze 6 miesięcy przez okres 2 godzin dziennie. Obecnie powód otrzymuje rentę w kwocie 820 zł netto. Przed wypadkiem powód otrzymywał najniższe wynagrodzenie, które aktualnie wynosi 1040,09 zł miesięcznie. Różnica wynosi 250,86 zł i stanowi kwotę żądania renty.

Pozwany zakład ubezpieczeń wypłacił powodowi w toku postępowania likwidacyjnego kwotę 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

W odpowiedzi na pozew z dnia 06.09.2012 r. pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwany twierdził, iż ustalona i wypłacona powodowi R. R. kwota zadośćuczynienia jest odpowiednia i uwzględnia doznany przez powoda uszczerbek na zdrowiu, charakter i rozmiar obrażeń, a także ich następstwa w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. Nie ma związku przyczynowego pomiędzy stwierdzonym niedowładem połowicznym, a przebytym wypadkiem.(k.25-28).

Sąd ustalił następujące okoliczności faktyczne:

W dniu 17 grudnia 2010 r. powód R. R. jechał samochodem P. (...) drogą z J. w kierunku N.. Na skrzyżowaniu z drogą S. A. B., kierująca samochodem A. (...) nie zachowała należytej ostrożności i nie ustąpiła pierwszeństwa przejazdu powodowi R. R., w wyniku czego doprowadziła do bocznego zderzenia z pojazdem powoda. Samochód A. B. uderzył samochód prowadzony przez powoda w bok od strony kierowcy.

(wyrok k.98 akt szkodowych, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:18:20 k.100).

Na skutek uderzenia w kierowany przez powoda samochód, powód uderzył głową i lewym bokiem w szybę i karoserię tracąc przytomność. Został przewieziony na Oddział Ratowniczy Szpitala w J., gdzie pojawił się niedowład połowiczny prawostronny. Po konsultacji neurologicznej powód został przekazany na Oddział Chirurgiczny z rozpoznaniem wstrząśnienia mózgu, niedowładu połowicznego prawostronnego oraz niedowładu spastycznego prawej kończyny dolnej. W Szpitalu w J. powód R. R. przebywał w okresie od 17 grudnia 2010 r. do 04 stycznia 2011 r.

(historia choroby k. 167-170, 171-172 akt szkodowych, zeznania świadka D. J. nagranie 00:03:43, 00:05:10-00:06:55, k.100, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:18:20- 00:19:50 k.100).

W dniu 04 stycznia 2011 r. powód R. R.został przewieziony do szpitala w O. na Oddział Neurologii z rozpoznaniem niedowładu połowicznego prawostronnego spastycznego - stan po urazie głowy i wstrząśnieniu mózgu w wypadku komunikacyjnym z dnia 17.12.2010 r. Na tym oddziale powód przebywał do dnia 14 stycznia 2011 r. Stwierdzono nieznaczną poprawę stanu neurologicznego. Podjęte zostały próby pionizacji i chodzenia z chodzikiem. W dniu 14.01.2011 r. przekazany na Oddział Rehabilitacyjny w K..

(karta informacyjna k.13 akt szkodowych, zeznania świadka D. J. nagranie 00:06:04, k.100, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:18:20-00:19:14 k.100 ).

Na Oddziale Rehabilitacji w K.powód R. R. przebywał w okresie od 14.01.2011 r. do 10.02.2011 r. U powoda stwierdzono stan po przebytym urazie czaszkowo-mózgowym, bez ewidentnych zmian pourazowych. Program rehabilitacji zrealizowano bez powikłań, powód w stanie ogólnym dobrym został wypisany do domu. W końcowej ocenie procesu rehabilitacji wskazano, iż powód chodzi z pomocą kul i asekuracji z powodu nagłych upadków, samodzielny w czynnościach życia codziennego. Zalecono dalsze leczenie w Poradni Neurologicznej, Rehabilitacyjnej i Okulistycznej.

(karta informacyjna k.46-52 akt szkodowych).

Wyrokiem z dnia 30 maja 2011 r. w sprawie II W 234/11 Sąd Rejonowy w Jarocinie uznał A. B. obwinioną o to, że w dniu 17.12.2010 r. na skrzyżowaniu dróg J. – N. i S. – R. nie zachowała należytej ostrożności w ten sposób, że kierując samochodem marki A. (...) nr rej. (...) nie ustąpiła pierwszeństwa przejazdu kierującemu pojazdem marki P. (...) nr rej. (...), w wyniku czego doprowadziła do bocznego zderzenia z tym pojazdem, czym spowodowała zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu lądowym - winną popełnienia wykroczenia z art. 86 § 1 k.w. i wymierzył jej karę grzywny.

(wyrok k.98 akt szkodowych).

Powód R. R. na skutek uderzenia w karoserię samochodu stracił przytomność i odzyskał ją na drugi dzień w szpitalu. Był cały obolały, zwłaszcza lewa strona ciała, którą uderzył w samochód. Leżał w łóżku, miał założony cewnik, nie mógł sam chodzić do łazienki, ani poruszać się samodzielnie. Trwało to kilka dni.

(zeznania powoda R. R. k. 47v-49, zeznania świadka D. J. nagranie 00:05:10-00:05:37, 00:09:20-00:10:22, k.100).

Po kilku dniach powód był badany przez neurologa, nie był w stanie samodzielnie stać. Nie mógł poruszać zbitymi częściami ciała, nie był w stanie prawidłowo poruszać prawą stroną ciała. Po zakończeniu rehabilitacji w Szpitalu w K. w dniu 10 lutego 2011 r. powód R. R. nadal nie był w stanie zrobić czegokolwiek samodzielnie. Poruszał się na wózku i o kulach. Wymagał pomocy innej osoby w przemieszczaniu się i dojechaniu do lekarzy. Nie był w stanie funkcjonować poza mieszkaniem. W trakcie nauki chodzenia powód się przewracał, miał kłopoty z utrzymaniem równowagi. Opiekę nad nim sprawowała siostra D. J..

(zeznania świadka D. J. nagranie 00:07:50-00:08:36, 00:10:10-00:11:00, 00:16:20 k.100, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:19:14-00:20:32).

W czerwcu i sierpniu 2011 r. powód R. R. miał ataki epilepsji. Odczuwał silny ból głowy i tracił przytomność. W wyniku tego w dniach 13-15 czerwca 2011 r. powód przebywał w Szpitalu w J. i w dniach od 15 do 21 czerwca w Szpitali w K., z rozpoznaniem zaburzeń świadomości z mimowolnymi ruchami.

(karty informacyjne k.184a akt szkodowych, opinia biegłej A. K. k. 102-104, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:24:27 k.100).

Na skutek wypadku wystąpił u powoda trwały uszczerbek na zdrowiu w postaci niewielkiego stopnia spastycznego niedowładu połowicznego prawostronnego z niedoczulicą prawej połowy ciała oraz w postaci padaczki pourazowej (bez napadów od sierpnia 2011 r.). Wystąpiły też u powoda utrwalone objawy nerwicowe po przebytym wstrząśnieniu mózgu. Łączna wysokość uszczerbku na zdrowiu z tego tytułu wynosi u powoda 25%.

Skutki wypadku mają wpływ na dalsze funkcjonowanie powoda. Zaburzenia neurologiczne w postaci dyskretnego niedowładu połowicznego prawostronnego powodują deficyt sprawności, co między innymi uniemożliwia mu aktualnie kontynuowanie zatrudnienia w charakterze kierowcy i ogranicza możliwość przekwalifikowania. Z prawdopodobieństwem bliskim pewności należy przyjąć, że objawy te są utrwalone, a rokowania co do poprawy stanu zdrowia niepewne.

(opinia biegłej neurolog A. K. k. 102-104, 158, opinia biegłego neurologa A. R. k. 184-185).

Badania diagnostyczne wykonane w trakcie leczenia po wypadku nie wykazują uszkodzeń struktury anatomicznej badanych narządów (głowy i kręgosłupa szyjnego). Uraz w postaci wstrząśnienia mózgu powoduje głównie zaburzenia czynności mózgu, czego wyrazem jest utrata przytomności, a skutkiem zespoły powstrząśnieniowe o różnym przebiegu. U powoda skutkiem tych zaburzeń były napady drgawek w przebiegu pourazowym oraz obecnie bóle głowy i stwierdzone zaburzenia neurologiczne.

(opinia biegłej neurolog A. K. k. 102-104, 158).

Aktualnie powód R. R. nie wymaga pomocy i opieki innych osób. W okresie po wypadku taka opieka była konieczna. W okresie pobytu w szpitalu opiekę taką wykonywał personel szpitala oraz osoby bliskie, których udział w opiece wynosił od 1 do 3 godzin dziennie. Po wypisaniu ze szpitala rehabilitacyjnego w lutym 2011 r. stwierdzono u powoda deficyt w zakresie higieny osobistej oraz ubierania się. Pomoc w tym zakresie była potrzebna powodowi przez okres do roku po urazie i w ilości 1-2 godziny dziennie.

(opinia biegłej neurolog A. K. k. 102-104, 158, zeznania świadka D. J. nagranie 00:10:10-00:12:09:43, 00:16:20, k.100, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:20:32, k.100).

Po kolejnych turnusach rehabilitacyjnych, w połowie 2011 r. stan zdrowia powoda R. R. uległ poprawie. Powód mógł samodzielnie poruszać się o kulach. Nadal odczuwał deficyt sprawności prawej strony ciała. Powodowało to np. konieczność nauczenia się posługiwania lewą ręką zamiast prawej.

(zeznania świadka D. J. nagranie 00:11:00, k.100, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:20:32 k.100).

Już w trakcie pobytu w szpitalach po wypadku, powód R. R. odczuwał dolegliwości psychiczne, związane z przebytym wypadkiem, samym pobytem w szpitalu, brakiem samodzielności związanej z doznanymi obrażeniami. Obawiał się o swój stan zdrowia także na przyszłość. Spowodowało to silne napięcie nerwowe, bezsenność. Powód musiał skorzystać z porady psychologa. Po ataku epilepsji w czerwcu 2011 r. stan psychiczny powoda jeszcze się pogorszył, został on skierowany do psychiatry. W poradni zdrowia psychicznego powód był zarejestrowany od sierpnia do listopada 2011 r.

(historia choroby k.143-145, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:30:08 k.100).

Lekarz psychiatra rozpoznał u powoda R. R. zaburzenia adaptacyjne, aktualnie nie wymagające leczenia psychiatrycznego. Powód wymaga terapii psychologicznej. Stopień uszczerbku na zdrowiu psychicznym związany bezpośrednio z wypadkiem jest niewielki, nie osiąga miary inwalidztwa i należy przyjąć jego wysokość na 5%. Objawy zaburzeń mają związek z aktualną sytuacją życiową powoda adaptacją do zmienionych warunków życiowych (odczuwalny brak perspektyw zatrudnienia, załamanie dotychczasowej linii życiowej). Brak wsparcia ze strony otoczenia i zmiany sytuacji rzutuje na przyszłość powoda, możliwe jest rozwinięcie przewlekłego zespołu depresyjnego. Na skutek występujących objawów ze strony stanu psychicznego nie wymagał opieki innej osoby. Aktualnie u powoda przeważa negatywna ocena siebie i swojej przyszłości w kontekście możliwości uzyskania zatrudnienia. Zaburzenia wywołane wypadkiem mają wpływ na życie osobiste i zawodowe powoda. Powód przed wypadkiem był osobą sprawną fizycznie, pracował zawodowo. W czasie konsultacji psychiatrycznej po wypadku jego stan psychiczny oceniono na dobry. W wyniku dołączenia do objawów napadów padaczkowych nastąpiło załamanie możliwości adaptacyjnych powoda, stał się nerwowy, zaczął postrzegać swoją przyszłość i swoje możliwości w sposób pesymistyczny, występowały zaburzenia snu, co stało się bezpośrednią przyczyną konsultacji psychiatrycznej i stosowania leków uspokajających. W aktualnym stanie psychicznym wymaga wsparcia ze strony psychologa i podjęcia intensywnej terapii.

(opinia biegłej psychiatry M. Ż. k. 126-129, 157).

Oprócz wyżej wskazanych schorzeń, w wyniku wypadku z dnia 17.12.2010 r. nastąpił u powoda R. R. długotrwały uszczerbek na zdrowiu w postaci zwężenia ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Schorzenie to spowodowane było koniecznością założenia cewnika moczowego po wypadku, jak również przebytą infekcją układu moczowego. Infekcja ta została rozpoznana w czasie pobytu powoda na oddziale neurologicznym szpitala w K. w czerwcu 2011 r. Schorzenie to spowodowało powstanie u powoda uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15 %. Schorzenie ma charakter przewlekły, jego skutki mogą być odczuwane przez wiele lat i szansa na całkowity powrót do zdrowia jest niepewna. Już obecnie wskazana jest kolejna kalibracja cewki moczowej (rozszerzenie ujścia), nie jest wykluczone, że w przyszłości powód będzie musiał przejść zabieg operacyjnego przecięcia zwężenia.

(historia choroby k. 67, opinia biegłego urologa R. C. k. 202-203).

W chwili wypadku powód pracował jako kierowca. Był zatrudniony na umowę o pracę z wynagrodzeniem brutto 1.397 zł i netto 1.059 zł. Powód jest kawalerem, nie ma nikogo na utrzymaniu.

(umowy o pracę k. 62-65, zaświadczenie o dochodach k. 66, zeznania świadka D. J. nagranie 00:13:05-00:16:04 k. 100, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:22:50 k.100, 00:07:44-00:08:03 k. 242).

Po wypadku powód przez okres jednego roku pobierał świadczenie rehabilitacyjne, a następnie został uznany za częściowo niezdolnego do pracy. Aktualnie ma stwierdzoną częściową niezdolność do pracy do dnia 31.07.2015 r. Jednocześnie orzeczeniem z dnia 11.10.2013 r. ustalono u powoda umiarkowany stopień niepełnosprawności.

(orzeczenia lekarza orzecznika k. 14 i 231, orzeczenie o niepełnosprawności k. 232, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:23:28 k.100 i nagranie 00:04:56 k. 242).

W związku z ustaloną niezdolnością do pracy powód ma przyznaną rentę inwalidzką aktualnie w kwocie 815 zł netto miesięcznie. Nie ma innego majątku ani źródeł dochodu.

(decyzja rentowa k. 58-59, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:23:28 k.100 i nagranie 00:04:56 k. 242).

Do chwili obecnej powód R. R. pozostaje pod kontrolą lekarza urologa i neurologa. Nadal korzysta z zabiegów rehabilitacyjnych.

(skierowania k. 70, 86, 88, historia choroby poradni neurologicznej k. 15-16, 68-69, 87, 105, 124, 234, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:21:00 k.100, nagranie 00:13:49-00:14:22 k. 242).

Przed wypadkiem powód R. R. był osobą w pełni sprawną. Na skutek doznanych obrażeń ciała jego sytuacja życiowa zmieniła się w sposób istotny. Stwierdzony niedowład prawostronny i epilepsja uniemożliwiają mu podjęcie zatrudnienia, i to zarówno jako kierowca, jak i też w innych zawodach, które powód wcześniej wykonywał. Nadal odczuwa bóle głowy, ma problemy z niedowładem, nie jest w stanie podnosić ciężarów i chwytać przedmiotów prawą ręką. Ma także osłabioną prawą nogę. Powoduje to problemy w codziennym funkcjonowaniu. Powód nie ma możliwości samodzielnego poruszania się poza domem, musi korzystać z pomocy innych osób przy wyjeżdżaniu na zakupy, do lekarza. Wcześniej z takim poruszaniem nie miał żadnych problemów. Teraz potrzebuje pomocy, żeby wyjść na spacer.

(zeznania świadka D. J. nagranie 00:13:05-00:16:04 k. 100, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:20:32-00:20:50 k.100, 00:06:21, 00:08:36-00:09:57, 00:11:04 k. 242).

Powód nie jest w stanie aktualnie spędzać wolnego czasu tak, jak przed wypadkiem, w szczególności samodzielnie wyjeżdżać np. na wypoczynek, samodzielnie korzystać z pływalni, nie może jeździć rowerem, nurkować. Nadal ma problemy z utrzymaniem równowagi. Odczuwa ograniczoną sprawność prawej ręki, która samoczynnie drży i jest to odruch, którego powód nie może opanować.

(zeznania świadka D. J. nagranie 00:13:05-00:16:04 k. 100, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:24:27, 00:31:06-00:32:41 k.100 i nagranie 00:06:21, 00:09:57, 00:11:04-00:13:24, 00:14:55 k. 242).

Powód mieszka ze swoimi rodzicami, którzy mają 70 i 67 lat. Może pracować tylko w zakładzie pracy chronionej, ale nie ma dla niego ofert pracy. Z jego miejsca zamieszkania do najbliższej większej miejscowości – J. jest 15 km. Powód nie jest w stanie aktualnie samodzielnie prowadzić samochodu. Ma lęki przed jazdą samochodem. Cały czas odczuwa stany napięcia i niepokój. Cierpi na bezsenność. Bierze leki uspokajające. Otrzymywana renta nie wystarcza na zaspokojenie bieżących potrzeb powoda. Jego sytuacja finansowa powoduje dodatkowy stres. Powód stał się osobą drażliwą, jest znerwicowany.

(zeznania świadka D. J. nagranie 00:13:05-00:16:04 k. 100, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:24:27, 00:31:06, 00:32:41 k.100 i nagranie 00:05:28, 00:07:44, 00:09:57-00:10:51, 00:15:16 k. 242).

W związku z doznanymi obrażeniami i zmianą sytuacji życiowej powód R. R. odczuwa duży dyskomfort psychiczny związany zarówno z ograniczeniem jego możliwości życiowych, jak i z utratą możliwości zarobkowych, pozwalających na jego utrzymanie. Dodatkowy dyskomfort psychiczny był związany z pobytem w szpitalu i rehabilitacją oraz związaną z tym koniecznością pomocy innych osób przy wszystkich czynnościach życia codziennego, a w dalszym etapie leczenia oraz w chwili obecnej z koniecznością uzyskiwania pomocy przy poruszaniu się na zewnątrz domu, przemieszczaniu się do innych miejscowości. Taka pomoc jest konieczna również z tego powodu, że powód mieszka w małej miejscowości i zrobienie większych zakupów, wizyta lekarska są związane z koniecznością przejazdu do innej miejscowości, czego powód nie może aktualnie wykonać samodzielnie. Istotny dyskomfort psychiczny powód odczuwa również w związku z napadami epilepsji i brakiem kontroli nad swoim ciałem związany z niedowładem.

(zeznania świadka D. J. nagranie 00:13:05-00:16:04 k. 100, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:22:30, 00:25:42-00:26:35, 00:30:08-00:31:06, 00:32:41 k.100 i nagranie 00:14:55, 00:16:05 k. 242).

Powód ma stale zapisywane leki. W dniu 24.11.2011 r. powód zakupił leki na kwotę 30,05 zł, a w dniu 02.10.2012 r. na kwotę 92,72 zł.

(faktura k. 60, 61, zeznania powoda R. R. k. 47v-49, nagranie 00:28:56 k.100).

Pismem z dnia 01.02.2011 r. powód R. R. działający przez pełnomocnika, zgłosił u pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. szkodę związaną z wypadkiem z dnia 17.12.2011 r., wnosząc o wypłacenie na rzecz powoda: kwoty 300.000 zł tytułem zadośćuczynienia, kwoty 123,13 zł kosztów związanych z leczeniem oraz kwotę 2.816 zł tytułem kosztów opieki. Pismo to w dniu 01.02.2011 r. zostało złożone w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

(zgłoszenie szkody k.1-18 akt szkodowych).

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wszczął postępowanie likwidacyjne uznając swoją odpowiedzialność z tytułu umowy ubezpieczenia OC.

(okoliczność niesporna).

W dniu 24.05.2011 r. pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. przyznał powodowi R. R. zadośćuczynienie w kwocie 5.000 zł i kwota ta została powodowi wypłacona.

(pismo pozwanego k.95-96, operat końcowy szkody k.97 w aktach szkodowych).

W dniu 01.07.2011 r. pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. przyznał powodowi R. R. odszkodowanie w łącznej kwocie 713,17 zł, na którą składały się między innymi: zwrot kosztów opieki w kwocie 420 zł.

(pismo pozwanego k.182-183 w aktach szkodowych).

W dniu 25 kwietnia 2012 r. pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. odmówił powodowi R. R. wypłaty dalszego odszkodowania.

(pismo pozwanego k. 258 akt szkodowych).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zgromadzonych, nie budzących wątpliwości dokumentów, zeznań świadka D. J. oraz zeznań powoda R. R., które to zeznania Sąd uznał za wiarygodne. Sąd ustalenia faktyczne poczynił również w oparciu o przeprowadzone opinie biegłych lekarzy, co do których strony nie podniosły zarzutów, a które to opinie Sąd uznał za pełne i należycie uzasadnione.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności faktyczne, Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie nie było kwestia sporną, iż powód R. R. brał udział w wypadku drogowym, jako kierujący samochodem P. (...), doznając przy tym uszkodzenia ciała. Pojazd sprawcy wypadku, A. B. był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej (OC) w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. W odniesieniu do pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. nie było kwestią sporną, iż zakład ten był ubezpieczycielem przedmiotowego pojazdu w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC, odpowiedzialność pozwanego za szkody związane z wypadkiem, w którym uczestniczył powód jest odpowiedzialnością gwarancyjną z tytułu umowy ubezpieczenia, na podstawie art. 822 k.c.

Odpowiedzialność odszkodowawcza pozwanego w ramach umowy ubezpieczenia nie była co do zasady przez pozwanego kwestionowana. Po zgłoszeniu szkody przez powoda pozwany przystąpił do likwidacji szkody i wypłacił ustalone przez siebie odszkodowanie.

W niniejszej sprawie powód R. R. dochodził od pozwanego dalszych kwot odszkodowania, a kwestią sporną była jego wysokość oraz okoliczność czy wszystkie obrażenia powoda, w tym stwierdzony połowiczny niedowład, pozostaje w związku przyczynowym z wypadkiem z dnia 17.12.2010 r. W pozwie oraz piśmie rozszerzającym powództwo powód R. R. wniósł o zasądzenie zadośćuczynienia, renty, kosztów opieki oraz kosztów zakupu leków.

Zgodnie z art. 444. § 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Zgodnie z art. 445. § 1 k.c., w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W tym zakresie Sąd zważył, iż w przypadku zadośćuczynienia w razie uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia na doznaną krzywdę składają się cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, polegające na ujemnych uczuciach przeżywanych bądź w związku z cierpieniami fizycznymi, bądź w związku z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zwłaszcza trwałymi, nieodwracalnymi. Przyznane zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie tych cierpień.

Przyznane zadośćuczynienie obejmuje i uwzględnia wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane przez poszkodowanego, jak i te, które będzie on z pewnością odczuwać w przyszłości, a które w chwili wyrokowania dadzą się z dużym stopniem prawdopodobieństwa przewidzieć. Zadośćuczynienie ma więc charakter całościowy, ma stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego na skutek konkretnego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia i dlatego podlega na jednorazowym przyznaniu określonej kwoty pieniężnej.

Zadośćuczynienie z art. 445 k.c. ma przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwaną wartość.

Określenie wysokości zadośćuczynienia powinno być dokonane z uwzględnieniem wszystkich zachodzących okoliczności. Obok okoliczności rzutujących na rozmiar doznanej krzywdy ( jak np. nasilenie cierpień, długotrwałość choroby i leczenia, rozmiar kalectwa, stopień utraty zdolności do pracy i poczucia nieprzydatności społecznej, stan ogólnej niezdolności fizycznej lub umysłowej itp.) na wysokość zadośćuczynienia mogą mieć wpływ również stosunki majątkowe stron, nasilenie winy sprawcy odpowiedzialnego na zasadzie winy oraz przyczynienie poszkodowanego do powstania szkody. Zarówno okoliczności wpływające na wysokość zadośćuczynienia jak i kryteria ich oceny muszą być uwzględnione indywidualnie w związku z konkretną osobą poszkodowanego i osobą odpowiedzialną za szkodę. (patrz: „Kodeks cywilny. Komentarz” pod red. Prof. Zbigniewa Resicha, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1972 r. tom 2, str. 1105-1007, także: Paweł Bucoń „Odpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego”, Wydawnictwo Oficyna, Warszawa 2008 r. str. 198-199, Gerard Bieniek „Odpowiedzialność cywilna za wypadki drogowe” Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis Warszawa 2006 r. str.110-115).

Jak wynika z ustaleń faktycznych, w niniejszej sprawie powód R. R., w wyniku wypadku drogowego doznał poważnych obrażeń ciała, które spowodowały łącznie 45% uszczerbku na zdrowiu. Po wypadku powód przebywał dwa miesiące w szpitalu, a następnie konieczne było poddanie się przez niego długiej rehabilitacji. Powód szczególnie odczuwał krzywdę związaną z utratą zdrowia, pobytem w szpitalu i koniecznością zdania się na pomoc innych osób przy zwykłych czynnościach życiowych. Konieczność korzystania z pomocy nie ustała wraz z zakończeniem pobytu w szpitalu. Następstwa wypadku, w postaci trwałych urazów i pogorszenia stanu zdrowia powód będzie odczuwał przez całe życie. Dodatkowym stresem, powodującym szczególne poczucie krzywdy i obawy o swoje funkcjonowanie w przyszłości, były napady epilepsji. Powyższe stwierdzone u powoda schorzenia, będące następstwami wypadku, spowodowały całkowitą zmianę w życiu powoda. W pierwszej kolejności utracił on możliwość zatrudnienia w dotychczas wykonywanym zawodzie kierowcy. Stał się osobą częściowo niezdolną do pracy, z tym, że stwierdzone napady epilepsji faktycznie uniemożliwiają mu zatrudnienie. Należy podkreślić, iż powód R. R. zamieszkuje w małej miejscowości, oddalonej od miasta J. o około 15 km. Powód nie jest w stanie samodzielnie przejechać tej odległości. Miejsce zamieszkania oraz aktualny stan zdrowia uniemożliwiają powodowi podjęcie dodatkowego zatrudnienia. Brak możliwości samodzielnej egzystencji oraz możliwości samodzielnego uzyskania środków na zaspokojenie własnych potrzeb, dodatkowo powiększają poczucie krzywdy u powoda, który w wieku 40 lat utracił możliwość samodzielnego funkcjonowania. Dodatkowo należy podkreślić, że powód R. R. w aktualnym stanie zdrowia nie jest w stanie również wypoczywać i spędzać wolnego czasu jak przed wypadkiem.

Wszystkie powyższe okoliczności oraz stwierdzony trwały uszczerbek na zdrowiu uzasadniają zdaniem Sądu, ustalenie zadośćuczynienia za doznaną przez powoda krzywdę w wysokości 100.000 zł. Po pomniejszeniu tej kwoty o już wypłaconą kwotę 5.000 zł, Sąd zasądził od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda R. R. zadośćuczynienie w kwocie 95.000 zł. jak w pkt. I.1 wyroku.

W niniejszej sprawie, powód R. R. żądał również zasądzenia na jego rzecz renty. Jak wynika z treści cytowanego wyżej art. 444 § 2 k.c., do zasądzenia renty konieczne jest wykazanie dwóch przesłanek: utraty zdolności do pracy zarobkowej lub zwiększenia potrzeb.

W odniesieniu do pierwszej przesłanki Sąd zważył, iż dla powstania prawa do renty następstwa uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia muszą mieć charakter trwały. Pojęcie pracy zarobkowej w rozumieniu art. 444 k.c. obejmuje wszelkie rodzaje pracy zmierzającej do uzyskania zarobku – bez względu na postać stosunku prawnego, w ramach którego praca jest realizowana. Obejmuje ona nie tylko pracę opartą na stosunku umownym, ale również pracę samodzielną, np. twórczość artystyczną, pracę we własnym przedsiębiorstwie. Renta ma wynagrodzić szkodę przyszłą, polegającą na utracie lub zmniejszeniu dochodów albo zwiększeniu wydatków.

W odniesieniu do drugiej przesłanki, Sąd zważył, iż zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi również szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie, np. konieczność stałego leczenia, zabiegów, kuracji, opieki osoby trzeciej, korzystanie z droższych środków komunikacji, specjalnego odżywiania itp. Do przyznania renty nie jest konieczne wykazanie, że poszkodowany potrzeby te faktycznie zaspokaja i wydatki ponosi. Wystarczy samo istnienie tych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego. (patrz: „Kodeks cywilny. Komentarz” pod red. Prof. Zbigniewa Resicha, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1972 r. tom 2, str.1097-1101).

W niniejszej sprawie powód R. R. wykazał okoliczności faktyczne uzasadniające przyznanie mu żądanych kwot renty na podstawie utraty zdolności do pracy.

Nie ulega wątpliwości, iż na skutek wypadku powód utracił zdolność do podjęcia dotychczasowej pracy i taki stan będzie trwał co najmniej do lipca 2015 r. Ustalony stan zdrowia powoda nie rokuje, iż po lipcu 2015 r. będzie mógł on podjąć pracę zarobkową, na pewno zaś nie będzie mógł pracować jako kierowca. Na skutek wypadku powód utracił zatem możliwość uzyskania zarobków około 1050 zł netto miesięcznie. Aktualnie powód otrzymuje rentę w kwocie 815 zł netto.

W tej sytuacji żądanie renty w wysokości 250,86 zł miesięcznie za okres od grudnia 2012 r. było uzasadnione, a żądane kwoty nie były wygórowane wobec wcześniejszych możliwości zarobkowych powoda.

Wobec powyższego Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę renty jak w pkt. I.4 wyroku.

Obowiązek kompensaty kosztów z art. 444 k.c., obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki, bez względu na to, czy podjęte działania przyniosły poprawę zdrowia (por. wyrok SN z 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, Mon. Praw. 2008, nr 3, s. 116). W szczególności będą to koszty leczenia, a więc wydatki związane z postawieniem diagnozy, terapią i rehabilitacją poszkodowanego. Ich zakres nie może ograniczać się do wydatków kompensowanych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, lecz powinien obejmować koszty działań, podjętych z uzasadnionym - zważywszy na aktualny stan wiedzy medycznej - przekonaniem o spodziewanej poprawie stanu zdrowia poszkodowanego (por. wyrok SN z 12 grudnia 2002 r., II CKN 1018/00, LEX nr 75352).

W grupie wydatków celowych i koniecznych, pozostających w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia tradycyjnie wymienia się koszty leczenia (pobytu w szpitalu, pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych specjalistycznych aparatów i urządzeń (np. protez, kul, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego). Do grupy tej zalicza się również wydatki związane z transportem chorego na zabiegi i do szpitala, koszty związane z odwiedzinami chorego w szpitalu czy wynikające z konieczności specjalnej opieki i pielęgnacji nad chorym, koszty zabiegów rehabilitacyjnych, wreszcie koszty przygotowania do innego zawodu. ( Agnieszka Rzetecka-Gil, Komentarz do art. 444 Kodeksu cywilnego w LEX).

Jak wynika z powyższej interpretacji art. 444 k.c. do kosztów, których rekompensaty może domagać się poszkodowany należą zarówno koszty zakupu leków, jak i koszty opieki.

Jeżeli chodzi o kwotę 122,77 zł kosztów zakupu leków, to powód wykazał ten wydatek załączonymi fakturami. Wydatku tego nie zakwestionował pozwany, który nie odniósł się w żaden sposób do rozszerzonego powództwa. Sąd uznał powyższe wydatki za uzasadnione i taką kwotę zasądził na rzecz powoda w pkt. I.3 wyroku.

Jeżeli chodzi o wydatki na opiekę, nie ulega wątpliwości, iż z okoliczności faktycznych wynika konieczność sprawowania opieki nad powodem R. R., potwierdzona w opinii biegłej A. K.. Biorąc po uwagę nie zakwestionowaną w tej części treść opinii biegłej, powód wymagał opieki w wymiarze 1-2 godzin dziennie przez okres jednego roku, za wyjątkiem okresów pobytu w szpitalu i na rehabilitacji. Nie odliczając okresów dalszych pobytów powoda na rehabilitacji, Sąd uznał, iż średni okres opieki wynosił 1 godzinę dziennie przez cały rok. Sąd uznał, iż kwota 7 zł za godzinę opieki nie jest kwotą wygórowaną, wobec czego należne odszkodowanie z tego tytułu wynosiło 7 zł x 1 godz. x 365 dni = 2.555 zł. Uwzględniając kwotę 420 zł wypłaconą już przez pozwanego z tego tytułu, należna powodowi kwota kosztów opieki wynosiła 2.135 zł i taką też kwotę Sąd zasądził na rzecz powoda w pkt. I .2 wyroku, w pozostałym zakresie oddalając powództwo.

Termin naliczania odsetek od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia Sąd ustalił na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2013.392 j.t.), oraz na podstawie art. 481 k.c., uwzględniając wniosek powoda w zakresie terminu naliczania odsetek od kwoty zadośćuczynienia od dnia następnego, po dniu ostatecznej odmowy przez pozwanego wypłaty dalszego odszkodowania. W zakresie zasądzonych kosztów opieki, Sąd uwzględnił żądanie powoda ustalenia terminu naliczenia odsetek od tej kwoty od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, to jest od dnia 21.08.2012 r.

W piśmie rozszerzającym powództwo, pełnomocnik powoda nie żądał zasądzenie odsetek od kwoty 122,77 zł kosztów zakupu leków, zatem takich odsetek Sąd nie zasądził.

Termin naliczania odsetek od kwot zasądzonej renty Sąd określił od dnia 10 tego każdego miesiąca, a samą rentę Sąd ustalił od dnia 01.12.0212 r., przyjmując, że pismo nadane w dniu 09.11.2012 r. (k.57) doręczone zostało pełnomocnikowi pozwanego po 7 dniach, to jest dnia 16.11.2012 r.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. stosunkowo je rozdzielając i w związku z tym zasądził od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda kwotę 3.617 zł kosztów zastępstwa procesowego oraz nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Kaliszu kwotę 1.486,66 zł wydatków na opinię biegłych oraz kwotę 5.019 zł nieuiszczonej opłaty. Powód w niniejszej sprawie był zwolniony od kosztów sądowych w całości, na opłatę od zasądzonego roszczenia składają się: kwota 97.257,77 zł oraz kwota 250,96 zł renty x 12 = 3.012 zł. Opłaty od tych kwot to 97.258 + 3012 = 100.270 zł x 5% = 5.019 zł.

Biorąc pod uwagę charakter dochodzonego roszczenia oraz niewielki zakres oddalonego powództwa, Sąd nie obciążał powoda kosztami postępowania w pozostałym zakresie.

O wysokości kosztów zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie § 6 pkt.6) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).