Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 czerwca 2013 r. w O.

sprawy z odwołania K. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania K. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

z dnia 28.05.2012r. znak (...)

orzeka:

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przelicza wysokość emerytury należnej K. D.w ten sposób, że od dnia 01.05.2012r. określa jej wysokość na kwotę 1189,37 (jeden tysiąc sto osiemdziesiąt dziewięć złotych trzydzieści siedem groszy) zł brutto.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22.11.2005r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P., wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Ostrołęce z 11.10.2005r. przyznał K. D. prawo do emerytury od 10.03.2005r.

W dniu 17.05.2012r. K. D. złożył w ZUS wniosek o wyliczenie podstawy wymiaru emerytury za okres od 20.03.1971r. do 31.03.1981r. na podstawie świadectwa pracy z 31.03.1981r. z (...) w O. oraz kserokopii dołączonej dokumentacji tj. angaży, umów, zamiast przyjętych dotychczas wynagrodzeń minimalnych.

Decyzją z dnia 28.05.2012r. ZUS odmówił K. D. przeliczenia wysokości emerytury podnosząc, że brak było podstaw do uwzględnienia angaży znajdujących się w aktach, ponieważ określone w nich stawki wynagrodzeń wyrażone są godzinowo, brak jest natomiast informacji, ile godzin miesięcznie ubezpieczony pracował w poszczególnych okresach. W uzasadnieniu decyzji wskazano dodatkowo, że nie przyjęto do przeliczenia podstawy wymiaru wynagrodzenia ze świadectwa pracy z 31.03.1981r., ponieważ na świadectwie pracy jest podane wynagrodzenie, jakie K. D. uzyskiwał w ostatnich miesiącach pracy.

K. D. wniósł o odwołanie od powyższej decyzji podnosząc, że jest ona dla niego krzywdząca. Wskazał, że w Spółdzielni (...) w O. był zatrudniony od 20.03.1971r. do 31.03.1981r. Podniósł, że zakład pracy już nie istnieje i w związku z tym nie jest w stanie odnaleźć żadnych dokumentów. Wskazując na powyższe wniósł o wyliczenie mu wynagrodzenia z umów i angaży, które znajdują się w jego aktach osobowych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości wskazując, że brak było podstaw do uwzględnienia angaży znajdujących się w aktach, ponieważ określone w nich stawki wynagrodzeń wyrażone są godzinowo, brak jest natomiast informacji ile godzin miesięcznie ubezpieczony pracował w poszczególnych okresach. W odpowiedzi na odwołanie wskazano też, że nie przyjęto do przeliczenia podstawy wymiaru wynagrodzenia ze świadectwa pracy z 31.03.1981r., ponieważ na świadectwie pracy jest podane wynagrodzenie, jakie K. D. uzyskiwał w ostatnich miesiącach pracy.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce ustalił i zważył co następuje:

Odwołanie K. D. jest zasadne i zostało uwzględnione.

W przedmiotowej sprawie, spór pomiędzy stronami sprowadzał się do rozstrzygnięcia czy istniały podstawy do przeliczenia odwołującemu wysokości należnej mu emerytury.

Zgodnie z art. 109 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na wniosek emeryta lub rencisty wysokość emerytury ulega ponownemu ustaleniu na zasadach określonych w art. 110 – 113. Zgodnie z art. 111 ust. 1 cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego: z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia, z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przez rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty, - a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Zgodnie z art. 15 ustawy emerytalnej podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę. Podstawa wymiaru może również zostać ustalona z 20 lat z całego okresu zatrudnienia.

W celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19 ustawy powołanej na wstępie.

Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa wyżej przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

Uznając, iż kwestia prawidłowego przeliczenia wysokości należnej odwołującemu emerytury, w tym wyliczenia najkorzystniejszego jej wariantu, wymaga wiadomości specjalnych, Sąd postanowieniem z dnia 10.01.2013r. dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości celem opracowania najkorzystniejszego wariantu wysokości emerytury należnej K. D. z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskiwanego przez odwołującego w okresie zatrudnienia z (...) w O. od 20.03.1971r. do 31.03.1981r.

Dokonując szczegółowych ustaleń w zakresie wysokości świadczenia biegła w wydanej opinii, w pierwszej kolejności ustaliła kwoty wysokości wynagrodzeń otrzymywanych przez odwołującego za okres zatrudnienia od 20.03.1971r. do 31.03.1981r. W tym zakresie biegł ustaliła, że do akt ZUS załączono świadectwo pracy, zgodnie z którym odwołujący się był zatrudniony od dnia 20 marca 1971r. do 31 marca 1981r. w Spółdzielni (...) w O.. Ostatnio otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 19 zł/godz. lub stawka akordowa, 5% dodatku za staż pracy, miał prawo do premii regulaminowej. Biegła wskazała, że do akt sprawy załączono akta osobowe odwołującego się. Z podania załączonego do akt osobowych wynika, że odwołujący się wnosił o podwyższenie otrzymywanego od dwóch lat tj. od dnia 20 marca 1971r. wynagrodzenia zasadniczego wy wysokości 5,70 zł/godzinę. Z dniem 01 maja 1973r. przyznano odwołującemu się stawkę 6,20 złotych/godz. Biegła w oparciu o akta dokonała analizy kolejnych zmian stawek, które następnie wyszczególniła w opinii (vide k. 41 a.s.). Biegła wskazała, że w aktach znajdują się umowy zlecające wykonywanie czynności przy czym wynagrodzenie uzależnione jest od rodzaju wykonywanych czynności, rodzaju pojazdu. Podstawą naliczenia dodatków było potwierdzenie przez użytkowników lub konwojenta - sprzedawcę w kartach drogowych lub dokumentach najmu wykonania czynności z określeniem ich rodzaju.

Biegła podkreśliła, że czas pracy wszystkich pracowników zatrudnionych na mocy umowy wynosił bez wliczenia przerw odpoczynkowych najwyżej 8 godzin na dobę, w sobotę 6 godzin na dobę i nie mógł przekraczać 46 godzin na tydzień. Biorąc pod uwagę normatywny czas pracy oraz stawki wynagrodzenia wskazane w angażach biegła dokonała ustalenia wynagrodzeń odwołującego się za lata 1971-1981. Wyliczenia szczegółowe zawarła w załączniku Nr 1 do opinii. W wyliczeniach biegła nie uwzględniła ewentualnej premii oraz dodatków uzależnionych od ilości przewożonego ładunku, odległości, rodzaju prac, których nie można ustalić z uwagi na brak informacji w tym zakresie.

Dokonując ustalenia wysokości emerytury biegła podniosła, że emerytura wynosi 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, oraz po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych i po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych. Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w pkt 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy. Zgodnie z ustaleniami ZUS okresy składkowe wynoszą 287 miesięcy, uzupełniające 12 miesięcy.

Z ustaleń przeprowadzonych w dziale II wynika więc, iż emerytura brutto odwołującego się z uwzględnieniem wynagrodzeń uzyskanych w okresie zatrudnienia od 20 marca 1971 roku do 31 marca 1981 roku wynosi na dzień przyznania prawa do świadczenia 896,96 złotych, na dzień złożenia wniosku o przeliczenie tj. 17 maja 2012 roku 1.189,37 złotych, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 77,50%, podstawa wymiaru na dzień ustalenia prawa do świadczenia wynosi 1.474,85 złotych, a po waloryzacji od dnia 01 marca 2012 roku 1.955,68 złotych.

Wyliczenia dokonane przez biegłą w zakresie określenia wysokości wynagrodzeń uzyskiwanych przez odwołującego w spornym okresie, jak też w zakresie wyliczeń wszystkich alternatywnych wersji obliczenia należnej mu emerytury, w tym najkorzystniejszego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia, nie budziły żadnych wątpliwości Sądu, co do ich rzetelności, fachowości i merytorycznej poprawności. Biegła w rzeczowy, obszerny i bardzo dokładny sposób dokonała wyliczeń w zakresie wysokość uzyskiwanych przez K. D. wynagrodzeń w spornym okresie, czemu dała wyraz z pisemnej opinii. Biegła ustaleń dokonała również w oparciu o dokumentację osobowo – płacową, jaką udało się pozyskać w toku procesu, a która to nie budziła wątpliwości Sądu co do jej autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Podkreślić należy, że opinii biegłej, od strony formalnej i rachunkowej poprawności, nie kwestionował organ rentowy. ZUS w piśmie procesowym z 28.03.2013r., argumentował jedynie zasadność uwzględnienia w podstawie wymiaru wynagrodzeń minimalnych podnosząc, że opinia biegłego sądowego sporządzona została na podstawie założenia, że pracownik przepracował 8 godzin dziennie a w soboty 6 godzin i wyliczono kwoty wynagrodzeń miesięcznie a następnie rocznie, tymczasem w przedmiotowej sprawie brak jest danych dotyczących ilości godzin, jaką faktycznie odwołujący przepracował. Sąd stanowiska organu rentowego w tym zakresie nie podzielił, przychylając się w pełni do założeń i wyliczeń, jakich dokonała w tym zakresie w opinii biegła z zakresu rachunkowości. W ocenie Sądu w pełni zasadnie biegła przyjęła, że czas pracy wszystkich pracowników wynosił 8 godzin na dobę, w sobotę 6 godzin i nie mógł przekraczać 46 godzin na tydzień. K. D., jak wynika z dokumentów z akt osobowych i zeznań odwołującego w charakterze strony, był w spornym okresie, zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. K. D. przesłuchany w charakterze strony utrzymywał nawet, że w całym spornym okresie notorycznie pracował dłużej niż osiem godzin dziennie. Z reguły było to 14 – 16 godzin dziennie. W soboty pracował 7 godzin od 3 do 10 rano, pracował też co drugą niedzielę w takich godzinach jak w sobotę. Sąd zeznania odwołującego w tym zakresie uznał za w pełni wiarygodne. Przemawiają za tym w szczególności ogólnie znane realia, w jakich pracowali w latach 70 – tych i 80 – tych zawodowi kierowcy, którzy rzeczywiście notorycznie pracowali w godzinach nadliczbowych, co również Sądowi jest wiadome z licznych podobnych spraw, jakie toczyły się bądź dalej toczą w tut. Sądzie.

W takim stanie rzeczy wyliczenia dokonane przez biegłą w oparciu o normatywny czas pracy oraz stawki wynagrodzenia wskazane w angażach uznać należy za w pełni uzasadnione. Nadmienić w tym miejscu należy, że wyliczona w oparciu o te założenia wysokość wynagrodzeń odwołującego, zważywszy na treść przytoczonych wyżej zeznań odwołującego, jest z pewnością niższa niż wysokość wynagrodzeń, które K. D. rzeczywiście w spornym okresie uzyskiwał. Z uwagi jednak na brak pełnej dokumentacji płacowej, aktualnie niemożliwe było ustalenie ile godzin miesięcznie ubezpieczony faktycznie przepracował i jaka była w związku z tym wysokość wypłaconego mu wynagrodzenia. Niezależnie od powyższego w pełni zasadne było, w przekonaniu Sądu, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy przyjęcie, że w całym spornym okresie K. D. był zatrudniony w dni robocze nie krócej 8 godzin dziennie a w soboty nie krócej 6 godzin dziennie.

Kierując się powyższymi ustaleniami, Sąd Okręgowy, działając na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c . zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przeliczył wysokość emerytury należnej K. D. w ten sposób, że od dnia 01.05.2012r. (tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym odwołujący złożył wniosek o przeliczenie świadczenia) określił jej wysokość na kwotę 1189, 37 złotych brutto.