Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Krzysztof Kamiński

Sędziowie: SO Marek Wasiluk

SO Dariusz Gąsowski

Protokolant Katarzyna Grecka

z udziałem prokuratora Wiesławy Sawośko-Grębowskiej, po rozpoznaniu w dniu 08.04.2015 r. sprawy F. J.oskarżonego o czyn z art. 190§1 k.k. na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora oraz obrońcę oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim Zamiejscowy VIII Wydział Karny z siedzibą w Siemiatyczach z dnia 14 listopada 2014 r. (sygn. akt VIII K 278/14):

I. Zaskarżony wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Bielsku Podlaskim do ponownego rozpoznania.

II. Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. R. kwotę 516,60-zł (pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem kosztów obrony z urzędu za postępowanie odwoławcze, w tym 96,60-zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem podatku VAT.

UZASADNIENIE

F. J. został oskarżony o to, że w dniu 27 kwietnia 2014 roku około godziny 12:00 w S. przy ul. (...), groził I. J. pozbawieniem życia przy czym groźby te wzbudziły w zagrożonej uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione tj. o czyn z art. 190§1 k.k.

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim Zamiejscowy VIII Wydział Karny z siedzibą w Siemiatyczach wyrokiem z dnia 14 listopada 2014 roku, w sprawie sygn. akt VIII K 278/14 oskarżonego F. J.uznał za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu i za to na podstawie art. 190§1 k.k. skazał go na karę 1 (jeden) rok pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 69§1 i 2 k.k., art. 70§1 pkt 1 k.k. wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby wynoszący 4 (cztery) lata.

Na podstawie art. 73§1 k.k. w okresie próby oddał oskarżonego pod dozór kuratora.

Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. R. kwotę 531,36 (pięćset trzydzieści jeden złoty trzydzieści sześć groszy) w tym podatek VAT w kwocie 99,36 (dziewięćdziesiąt dziewięć złotych trzydzieści sześć groszy) tytułem obrony oskarżonego sprawowanej z urzędu

Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem opłaty i obciążył go pozostałymi kosztami procesu.

Powyższy wyrok zaskarżyli prokurator i obrońca oskarżonego.

Obrońca oskarżonego F. J., na mocy art. 444 k.p.k. i art. 425§1-3 k.p.k. skarżąc wyrok w całości, na podstawie art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

I. Obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 366§1 k.p.k. poprzez jednostronną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i bezkrytyczne oparcie się na relacji pokrzywdzonej I. J. i świadków K. J., K. A. i Z. A. pomimo tego, że wszyscy oni są skonfliktowani z oskarżonym i należało ich relacje ocenić w sposób wyjątkowo ostrożny, a o ich wiarygodności w tych okolicznościach nie może świadczyć jedynie składanie konsekwentnie obciążających oskarżonego zeznań: również poprzez niewyjaśnienie sprzeczności pomiędzy treścią notatki urzędowej (k 5 - zgodnie z którą w dniu 7 maja 2014 r. K. J. miał oświadczyć, że "Tego dnia akurat nie słyszałem żeby ojciec krzyczał do mamy, że ją zabije czy zniszczy, za późno przyszedłem do domu") a zeznaniami wspomnianego K. J. w których wskazywał on, że słyszał jakoby w dniu 27 kwietnia 2014 r. jego ojciec miał grozić pokrzywdzonej pozbawieniem życia,

II. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku mający wpływ na jego treść, a mianowicie:

l) błędne przyjęcie, że F. J. w dniu 27 kwietnia 2014 roku dopuścił się popełnienia czynu zabronionego w postaci gróźb karalnych wobec I. J., podczas gdy zdarzenie takie w świetle wyjaśnień oskarżonego, pierwszych chronologicznie zeznań pokrzywdzonej oraz treści notatki urzędowej (k.6) nie miało miejsca, zaś w sferze faktów pozostawał jedynie panujący pomiędzy stronami konflikt wynikły na tle rozkładu rodziny oraz podziału majątku pokrzywdzonej i oskarżonego, przy czym obie jego strony dopuszczały się względem siebie agresji słownej i fizycznej,

2) błędne przyjęcie, że rzekome groźby F. J. wywołały u pokrzywdzonej obawę, że zostaną spełnione, podczas gdy I. J. składając zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa w ogóle nie wspomniała o jakichkolwiek kierowanych do niej w dniu 27 kwietnia 2014 r. groźbach, wskazując jedynie, że mąż się awanturował oraz użył wobec niej przemocy fizycznej.

Wskazując na powyższe na podstawie art. 427§1 k.p.k. i art. 437§2 k.p.k. wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, ewentualnie

2) uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bielsku Podlaskim Zamiejscowemu VIII Wydziałowi Karnemu z siedzibą w Siemiatyczach.

Z kolei prokurator, na zasadzie art. 425§1 i 2 k.p.k. i art. 444 k.p.k. skarżąc powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego F. J., na zasadzie art. 427§1 i 2 k.p.k., art. 437§1 i 2 k.p.k., art. 438 pkt 4 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

l) niesłuszne niezastosowanie zobowiązania do powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub zobowiązania się do poddania leczeniu odwykowemu z uzależnienia od alkoholu wobec F. J., podczas gdy z opinii biegłych psychiatrów wynikało, iż stwierdzono u F. J. uzależnienie od alkoholu i zasadne byłoby orzeczenie wobec oskarżonego w/w środka.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze poprzez zobowiązanie F. J. do powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub zobowiązanie go do poddania się leczeniu odwykowemu z uzależnienia od alkoholu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odnosząc się na wstępie do apelacji obrońcy oskarżonego stwierdzić należy, że jest ona zasadna w takim zakresie, w jakim postuluje uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Z ugruntowanego orzecznictwa ( vide m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 9 listopada 1990 r. OSNKW 1991/7-9/41) wynika, iż przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. (tylko) wówczas, gdy spełnione są kumulatywnie, następujące przesłanki:

- jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2§2 k.p.k.);

- stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.)

- jest wyczerpująco i logicznie z jednoczesnym uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424§1 pkt 1 k.p.k.)

Lektura materiału aktowego, m.in. z perspektywy zarzutów zawartych w apelacji obrońcy oskarżonego, dowodzi, iż Sąd I instancji nie sprostał powyższym wymogom. W szczególności nie przeprowadził wszystkich dowodów niezbędnych do jednoznacznego wyjaśnienia sprawy. W konsekwencji tego nie wziął pod uwagę okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Dla wydania rozstrzygnięcia kasatoryjnego wystarczające jest odniesienie się do tych zarzutów, które uznane za zasadne, musiały skutkować uchyleniem wyroku.

Faktem jest, co podnosi apelująca, że pokrzywdzona I. J. składając zawiadomienie o przestępstwie (k. 2 – 3) ograniczyła się do stwierdzenia, że oskarżony „ krzyczał, że mnie zniszczy” (na marginesie, zeznania te podtrzymała podczas kolejnego przesłuchania, k. 11v). natomiast w trakcie rozprawy zeznała, iż oskarżony „ groził, że mnie zniszczy, zabije” (k. 86).

Powyższa okoliczność ma istotne znaczenie dla sprawy, zważywszy że zarzucony (przypisany) oskarżonemu czyn obejmuje zarzut groźby pozbawienia życia, podczas gdy znaczenie słowa „zniszczy” może oznaczać coś innego.

Nadto ma rację apelująca podnosząc, iż z notatki urzędowej sporządzonej przez funkcjonariuszkę policji W. Z.wynika (k. 6), że K. J.opisując zdarzenie z dnia 27 kwietnia 2014 r. oświadczył m.in.: „ tego dnia akurat nie słyszałem żeby ojciec krzyczał do mamy, że ją zabije czy niszczy, za późno przyszedłem do domu”. Tymczasem składając zeznania podał m.in., iż słyszał, jak ojciec krzyczał do matki: „ (...) ” (k. 86v – 87).

Sąd I instancji, pomimo m.in. odczytania poprzednich zeznań pokrzywdzonej podczas rozprawy (ujawnienia w/w notatki urzędowej i zaliczenia jej w poczet materiału dowodowego) nie podjął żadnych czynności zmierzających do wyjaśnienia w/w rozbieżności, naruszając dyspozycję art. 391§1 k.p.k. oraz art. 366§1 k.p.k. Nie odniósł się do nich w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, czym z kolei naruszył dyspozycje art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. Przyjął natomiast, że zeznania I. J. oraz K. J. są spójne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą logiczną całość.

Sąd Okręgowy zdaje sobie sprawę z tego, że świadkami zdarzenia byli nadto K. A. oraz Z. A.. Przy czym z racji koligacji rodzinnych w/w świadków z pokrzywdzoną sprawa winna być rozpoznana – jak słusznie podnosi apelująca – z daleko idącą ostrożnością.

Wobec podniesionych wyżej okoliczności i rodzaju uchybień, jakie zaistniały przy rozpoznawaniu sprawy przez Sąd I instancji, a które skutkować musiały uchyleniem zaskarżonego wyroku do ponownego rozpoznania, przedwczesne byłoby odnoszenie się do pozostałych zarzutów zawartych w apelacji obrońcy oskarżonego oraz zarzutów podniesionych w apelacji prokuratora (nadto wniosku prokuratora o odroczenie rozprawy apelacyjnej).

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy winien m.in. powtórzyć w niezbędnym zakresie postępowanie dowodowe, uwzględniając argumenty, które legły u podstaw rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego. W szczególności winien ponownie przesłuchać pokrzywdzoną I. J. oraz K. J. celem wyjaśnienia omówionych wyżej rozbieżności oraz – w razie potrzeby – funkcjonariuszkę policji W. Z..

W odniesieniu do dowodów, które nie miały wpływu na uchylenie wyroku (m.in. zeznania świadków K. A.oraz Z. A., którzy mieszkają na stałe w (...)), Sąd I instancji może wykorzystać możliwości, jakie przewiduje art. 442§2 k.p.k.

W przypadku potrzeby sporządzania pisemnego uzasadnienia wyroku, winno ono spełniać wymogi określone we wskazanym na wstępie niniejszych wywodów wyroku Sądu Najwyższego.

O kosztach obrony z urzędu za postępowanie odwoławcze orzeczono na mocy §14 ust. 2 pkt 4 w zw. z §2 ust. 3 rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).