Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący Prezes SO Robert Pelewicz

Protokolant st. sekr. sąd. Renata Rękas

przy udziale prokuratora Janusza Woźnika z Prokuratury Okręgowej w Tarnobrzegu

po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2015 roku

sprawy O. M.

oskarżonego z art. 217a kk w zw. z art.64§1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora Prokuratury Rejonowej w Tarnobrzegu

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu

z dnia 8 stycznia 2015 roku, w sprawie sygn. akt II K 792/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że w pkt I wymierza oskarżonemu O. M. karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności w miejsce kary 18 (osiemnastu) miesięcy ograniczenia wolności.

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

III.  kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II Ka 74/15

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu z dnia 23 marca 2015 r.

Aktem oskarżenia, który wpłynął do Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu w dniu 25 listopada 2014 r. O. M. został oskarżony o to, że:

w dniu 25 kwietnia 2014 r. w T. woj. podkarpackiego poprzez złapanie za rękę i popchnięcie naruszył nietykalność cielesną L. S. w związku z podjętą przez nią interwencją na rzecz ochrony porządku publicznego, przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się przed upływem 5 lat od odbycia w okresie od 30 grudnia 2011 r. do 30 października 2012 r. kary 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem z dnia 23 września 2010 r. Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu II Wydział Karny w sprawie II K 698/10 za umyślne przestępstwo podobne z art. 158§1 kk,

tj. o przestępstwo określone w art. 217a kk w zw. z art. 64§1 kk.

Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu wyrokiem zaocznym z dnia 8 stycznia 2015 r., w sprawie II K 792/14, uznał O. M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, stanowiącego przestępstwo z art. 217a kk w zw. z art. 64§1 kk i za to :

I.  Na podstawie art. 217a kk w zw. z art. 64§1 kk i w zw. Z art. 34§1 i §2 kk oraz art. 35§1 kk skazał O. M. na karę 18 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze po 40 godzin w stosunku miesięcznym.

II.  Na podstawie art. 415§1 kpk uwzględnił w całości powództwo cywilne i zasądził od O. M. na rzecz L. S. kwotę 500 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty.

III.  Zasądził od O. M. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 30 zł tytułem wpisu od zasądzonego powództwa cywilnego, od obowiązku uiszczenia którego wnoszący pozew był zwolniony.

IV.  Zasądził od O. M. na rzecz Skarbu Państwa tytułem kosztów sądowych opłatę w wysokości 300 zł oraz poniesione wydatki w sprawie w kwocie 70 zł.

Powyższy wyrok zaskarżył oskarżyciel publiczny w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego. Prokurator powołując się na przepisy art. 438 pkt 1 i 4 kpk i art. 444 kpk wyrokowi temu zarzucił:

1) rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu, wynikającą z niedostatecznego uwzględnienia wysokiego stopnia społecznej szkodliwości czynu i winy przejawiających się w przemocowym zachowaniu oskarżonego, jego uprzednim zuchwałym usiłowaniem kradzieży i agresywności, a także nienależytego uwzględnienia poprzedniej karalności oskarżonego za przestępstwa podobne i działania w warunkach recydywy, podczas gdy prawidłowa ocena wszystkich tych okoliczności przemawia za orzeczeniem oskarżonemu kary pozbawienia wolności i jedynie taka kara spełni funkcje w zakresie prewencji ogólnej i szczególnej oraz zaspokoi społeczne poczucie sprawiedliwości;

2) obrazę przepisu prawa materialnego art. 38§2 kk poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary ograniczenia wolności w wymiarze 18 miesięcy, podczas gdy zgodnie z powołanym przepisem karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach i latach.

W konkluzji apelacji Prokurator wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie I poprzez wymierzenie oskarżonemu O. M. kary 1 roku pozbawienia wolności i w pozostałej części o utrzymanie wyroku w mocy, przy czym w razie nieuwzględnienia pierwszego zarzutu;

- zmianę wyroku w punkcie I poprzez wymierzenie oskarżonemu kary 1 roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności i w pozostałej części o wtrzymanie wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu stwierdził, co następuje:

Apelacja wywiedziona przez oskarżyciela publicznego jest częściowo zasadna, ale nie w zakresie zarzutu rażącej niewspółmierności kary wymierzonej oskarżonemu O. M., lecz w zakresie czysto formalnym, związanym z zarzutem obrazy przepisu prawa materialnego - art. 38§2 kk poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary ograniczenia wolności w wymiarze 18 miesięcy, podczas gdy zgodnie z powołanym przepisem karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach i latach.

Uwzględnienie tego zarzutu apelacji zgodnie z jej wnioskami musiało doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku w tym zakresie – niemniej jednak należy zauważyć, że z punktu widzenia oskarżonego zmiana ta jest czysto kosmetyczna i w żaden sposób nie wpłynie na sytuację prawną i faktyczną O. M..

Rozpoznając środek zaskarżenia wniesiony przez oskarżyciela publicznego, w pierwszej kolejności Sąd Okręgowy zbadał z urzędu prawidłowość ustaleń Sądu Rejonowego, w zakresie stanu faktycznego oraz winy oskarżonego i w tym zakresie nie dopatrzył się jakichkolwiek uchybień. Poczynione przez Sąd I instancji w oparciu o właściwie zebrany i oceniony materiał dowodowy ustalenia faktyczne uznać należy za trafne. Ustalenia te są w całości zgodne ze zgromadzonymi i ujawnionymi w toku rozprawy dowodami, które tenże Sąd ocenił w sposób pozostający pod ochroną art. 4 kpk, 5 § 2 kpk oraz art. 7 kpk. Stanowisko swoje Sąd Rejonowy należycie uzasadnił, czyniąc to w sposób zgodny z art. 424 kpk. Sąd I instancji nie przekroczył także granic swobodnej oceny dowodów.

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu uznał za trafne ustalenia Sądu Rejonowego w zakresie winy oskarżonego, która w okolicznościach niniejszej sprawy nie może budzić wątpliwości. Słusznie zatem Sąd Rejonowy ustalił, że oskarżony dopuścił się popełnienia przypisanego mu przestępstwa z art. 217a kk w zw. z art. 64§1 kk. Niemniej jednak czyn oskarżonego charakteryzował się niezbyt wysokim stopniem przemocy, której O. M. dopuścił się względem pokrzywdzonej i nie zachodziła konieczność wymierzenia mu bezwzględnej kary pozbawienia wolności – nawet jeśli zachodziły przesłanki z art. 64§1 kk.

Sąd Odwoławczy podziela to stanowisko Sądu I instancji i nie widzi podstaw do dokonania korekty zaskarżonego rozstrzygnięcia w zakresie wymiaru orzeczonej kary, tym samym nie podziela zarzutu rażącej niewspółmierności wymierzonej oskarżonemu kary. Wymierzona oskarżonemu O. M. w niniejszej sprawie kara w wymiarze 18 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze po 40 godzin w stosunku miesięcznym nie nosi cech rażącej niewspółmierności. Należy pamiętać, że zarzut rażącej niewspółmierności kary jest zasadny tylko wówczas, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych za przypisane oskarżonemu przestępstwo, nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celu kary w zakresie świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego (por. m.in. OSNKW 1974, z.11, poz.213; OSNPG 1987, z.10, poz.131; OSNKW 1991, z.7-9, poz.39), a zmiana orzeczenia o karze jest uzasadniona wówczas, jeżeli podniesiony zarzut apelacyjny wskazuje, że różnica pomiędzy karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą jest wręcz „bijąca w oczy”, a tym samym niemożliwa do zaakceptowania (por. m.in. wyroki SA w Łodzi: Prok. i Pr. 2002/1/30 i 2002/11/29; wyroki SA w Krakowie: KZS 2000/10/37 i KZS 2001/1/33; wyrok SA we Wrocławiu: OSA 2003/11/113). Tylko wówczas Sąd Odwoławczy legitymowany jest do ukształtowania wymiaru kary na nowo i według własnej oceny.

W tym kontekście należy zgodzić się z tym, że czyn oskarżonego polegający na złapaniu za rękę i popchnięciu L. S., nie jest czynem, za który należałoby orzekać karę bezwzględną pozbawienia wolności – nawet jeśli zachodziły przesłanki z art. 64§1 kk. Czyn ten charakteryzował się bowiem niezbyt wysokim poziomem przemocy, a orzeczona kara w wymiarze 18 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze po 40 godzin w stosunku miesięcznym nie przekracza stopnia winy oskarżonego O. M., odpowiada stopniowi społecznej szkodliwości czynu, jak również spełnia swoje cele zarówno w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, jak i cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego. Orzekając o karze Sąd Rejonowy rozważył wszystkie okoliczności, które były istotne przy określaniu wymiaru kary dla oskarżonego, nadając tym okolicznościom należyte znaczenie.

Apelacja Prokuratora spowodować musiała jednakże korektę zaskarżonego wyroku zgodnie z postulatami oskarżyciela zawartymi w tejże apelacji, a dotyczącymi obrazy przepisu prawa materialnego art. 38§2 kk, poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary ograniczenia wolności w wymiarze 18 miesięcy, podczas gdy zgodnie z powołanym przepisem karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach i latach.

Poza sporem jest, iż orzeczona wobec oskarżonego O. M. kara ograniczenia wolności została wymierzona z rażącym naruszeniem unormowania zawartego w art. 38 § 2 in fine k.k. Wymiar kary określonego rodzaju, przewidzianej w sankcji zastosowanej normy - jeżeli granice zagrożenia tą karą nie są w sankcji określone - nastąpić może jedynie w granicach ustalonych w przepisach części ogólnej kodeksu karnego. Orzekając wobec O. M. karę ograniczenia wolności przewidzianą za przestępstwo określone w art. 217a kk, popełnione w warunkach recydywy określonej w art. 64§1 k.k. i nadzwyczajnie obostrzonej w warunkach art. 38 § 2 in principio k.k., Sąd mógł wymierzyć tę karę w granicach zakreślonych treścią normatywną powołanego przepisu, a więc w rozmiarze do 2 lat.

Zasadnie zatem zarzucił Prokurator zaskarżonemu wyrokowi, że jedynie uprawnione było orzeczenie kary 1 roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności. Choć jak już wyżej wspomniano zmiana ta nie będzie miała żadnego znaczenia praktycznego dla samego oskarżonego, to jednak ze względów formalnych zmianę tę należało wprowadzić, co znalazło swój wyraz w punkcie I wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu.

W pozostałym zakresie Sąd Odwoławczy utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego, a o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 624 § 1 kpk kierując się względami słuszności, oskarżony bowiem nie przyczynił się do zainicjowania postępowania odwoławczego.