Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy – V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant: Justyna Alfawicka

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2014 roku w Legnicy

sprawy z wniosku J. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania J. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 5 maja 2014 roku

znak (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od wnioskodawcy na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 2519/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 maja 2014 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy J. P. prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu powyższej decyzji organ emerytalny wskazał, że nie uznał ubezpieczonemu okresów zatrudnienia w (...) Zakładzie(...)w K. od 1 lipca 1972 r. do 31 lipca 1973 r., od 1 marca 1975 r. do 31 sierpnia 1991 r. oraz od 1 stycznia 1992 r. do 28 października 1994 r. jako pracy w szczególnych warunkach, w oparciu o przedłożone świadectwo pracy w szczególnych warunkach z dnia 31 sierpnia 2011 r., gdyż z przedstawionej charakterystyki nie wynika, by na stanowisku „mistrza budowy”, „kierownika robót” i „kierownika budowy” pracował on stale i bezpośrednio w tych samych warunkach, co podlegli mu pracownicy.

Od wskazanej decyzji odwołanie złożył ubezpieczony J. P., domagając się jej zmiany poprzez przyznanie mu spornego świadczenia. W uzasadnieniu odwołania zarzucił, że wszystkie zakwestionowane przez organ rentowy okresy pracy na stanowiskach kierowniczych powinny być zaliczone jako praca w warunkach szczególnych, o których mowa w Wykazie A dziale XIV poz. 24, będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o jego oddalenie, uzasadniając swoje stanowisko tak jak w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo organ emerytalny podniósł, że już decyzją z dnia 12 października 2011 r. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury z tych samych powodów co w zaskarżonym orzeczeniu. Wnioskodawca od ww. decyzji odwołał się do Sądu. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 28 grudnia 2011 r., sygn. akt VU 1486/11, zmienił decyzję ZUS i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 12.09.2012 r., zaś Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 24 maja 2012 r., sygn. akt III 306/12, zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że odwołanie oddalił.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. P. urodził się (...)r.

Ma ogółem ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Organ rentowy uznał mu również 8 miesięcy i 17 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

Ma rozwiązany stosunek pracy.

/b e z s p o r n e/

Wnioskodawca w okresie od 1 lipca 1970 r. do 28 października 1994 r. był zatrudniony w (...) Spółce z o.o. w K. na stanowiskach:

- początkowo do 14 sierpnia 1970 r. na stażu;

- od 15 sierpnia 1971 r. do 30 kwietnia 1972 r. – montera urządzeń wydobywczych (okres pracy w warunkach szczególnych uznany przez organ rentowy);

- od 1 lipca 1972 r. do 31 lipca 1973 r. – mistrza budowy (1 rok, 7 miesięcy);

- od 1 sierpnia 1973 r. do 28 lutego 1975 r. – referenta technicznego ds. bhp;

- od 1 marca 1975 r. do 31 lipca 1980 r. – kierownika robót (6 lat, 6 miesięcy)

- od 1 sierpnia 1980 r. do 31 sierpnia 199 1r. – kierownika budowy (12 lat, 1 miesiąc)

- od 1 stycznia 1992 r. do 28 października 1994 r. – kierownik budowy (2 lata, 9 miesięcy i 28 dni).

W okresie zatrudnienia na stanowisku kierownika budowy J. P. obowiązki nadzoru wykonywał w sposób pośredni, bowiem głównie za pośrednictwem podległych mu kierowników robót, mistrzów lub brygadzistów, sporadycznie tylko co do pracowników pracujących w małych grupach, nie nadzorowanych przez mistrza lub brygadzistę, wykonywał prace nadzorcze i kierownicze bezpośrednio.

D o w o d y: - w aktach osobowych wnioskodawcy: angaże, świadectwa pracy, zakresy obowiązków,

- częściowo świadectwo pracy w szczególnych warunkach,

- zeznania świadków: T. B. k. 71 v, e-protokół 00:16:03 i nast.,

K. K., k. 71v, e-protokół 00:44:27 i nast.

Decyzją z dnia 12 października 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił ustalenia wnioskodawcy J. P. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ nie udowodnił 15 letniego stażu pracy w warunkach szczególnych, w tym organ nie uznał za taką pracę jego zatrudnienia w okresach: od 1 lipca 1972 r. do 31 lipca 1973 r., od 1 marca 1975 r. do 31 sierpnia 1991 r. i od 1 stycznia 1992 r. do 28 października 1994 r.

Wyrokiem z dnia 28 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy w sprawie o sygn. akt V U 1486/11 zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 12.09.2012 r. U podstaw tego wyroku legło ustalenie, że do okresu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć ubezpieczonemu okresy zatrudnienia na stanowiskach mistrza budowy od 1 lipca 1972 r. do 31 lipca 1973 r. i kierownika robót od 1 marca 1975 r. do 31 lipca 1980 r., a zaliczenie tych okresów do okresów pracy w warunkach szczególnych uznanych w decyzji przez organ, jest wystarczające do spełnienia przesłanki wykazania 15 lat pracy w takich warunkach.

Wyrokiem z dnia 24 maja 2012 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w sprawie o sygn, akt III AUa 306/12, na skutek apelacji organu rentowego, zmienił zaskarżony w ten sposób, że odwołanie oddalił. Przyczyną takiego rozstrzygnięcia było stwierdzenie błędów rachunkowych Sądu Okręgowego, co doprowadziło do nieprawidłowego ustalenia spełnienia przesłanki osiągnięcia przez wnioskodawcę co najmniej 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Ponadto Sąd odwoławczy ocenił jako prawidłowe ustalenia Sądu pierwszej instancji, że praca J. P. na stanowisku mistrza robót i kierownika robót w ww. okresach stanowiła prace w warunkach szczególnych, zaś przymiotu takiego nie posiadała praca, jaką wykonywał w pozostałych okresach na stanowisku kierownika budowy.

W dniu 3 kwietnia 2014 r. J. P. złożył wniosek o ustalenie mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, ponownie domagając się zaliczenia jako pracy w warunkach szczególnych, okresów zatrudnienia w (...) Zakładzie (...) w K. od 1 lipca 1972 r. do 31 lipca 1973 r., od 1 marca 1975 r. do 31 sierpnia 1991 r., od 1 stycznia 1992 r. do 28 października 1994 r. W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał na nowe dowody z zeznań świadków i świadectwa pracy z dnia 18 marca 2014 r. na okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach.

Decyzją z dnia 5 maja 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił ustalenia wnioskodawcy prawa do emerytury wobec nieudowodnienia co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, powielając argumentację przedstawioną w decyzji odmownej z dnia 12 października 2011 r.

D o w o d y: - decyzja ZUS z dnia 12 października 2011 r.

- akta Sądu Okręgowego w Legnicy sygn. akt VU 1486/11; w szczególności:

wyrok z dn. 28.12.2011 z uzasadnieniem (k. 16-25),

wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z uzasadnieniem (k. 41-45).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy J. P. jest nieuzasadnione.

Przedmiotem niniejszego postępowania była decyzja ZUS z dnia 5 maja 2014 r., odmawiająca wnioskodawcy prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na pracę w warunkach szczególnych. Wniosek ubezpieczonego, złożony w dniu 3 kwietnia 2014 r., był ponownym wnioskiem o ustalenie prawa do świadczenia, w którym wnioskodawca wskazał na nowe dowody w postaci świadectwa pracy z dnia 18 marca 2014 r., powołanego na te same okoliczności, które były rozważane wcześniej przez organ rentowy w prawomocnej decyzji z 12 października 2011 r., odmawiającej prawa do spornego świadczenia emerytalnego. Decyzja ta była przedmiotem postępowania sądowego, zakończonego prawomocnie dnia 24 maja 2012 r. na skutek wydania przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyroku w sprawie o sygn. akt III AUa 306/12. W wyroku tym zmieniono wyrok Sądu pierwszej instancji - Sądu Okręgowego w Legnicy - w ten sposób, że oddalono odwołanie.

Następnie, w odwołaniu wnioskodawca powołał kolejne nowe dowody w postaci zeznań świadków, zaś w późniejszych pismach procesowych kwestionował prawidłowość ustaleń poczynionych w postępowaniu sądowym, którego przedmiotem była decyzja z dnia 12 października 2011 r.

Należało zatem przyjąć, że w istocie zaskarżona decyzja organu rentowego z dnia 5 maja 2014 r. ponownie odmawiająca prawa do świadczenia emerytalnego, przy tym samym uzasadnieniu, co prawomocna decyzja z 12 października 2011 r. była decyzją wydaną w trybie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w której organ rentowy stwierdził, że przedstawione wraz z wnioskiem dowody nie mają cechy nowości, lub te nowe dowody lub ujawnione okoliczności nie mają wpływu na prawo do dochodzonego świadczenia. Od decyzji tej przysługiwało odwołanie na zasadach ogólnych. Dlatego więc Sąd rozpoznając odwołanie od takiej decyzji, powinien dokonać kontroli prawidłowości zastosowania art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W sytuacji bowiem, gdy prawo do świadczenia było już przedmiotem sądowego postępowania odwoławczego chodzi o podważenie ustaleń prawomocnego wyroku, które co do zasady, może nastąpić wyłącznie przez wznowienie postępowania z przyczyn i na podstawach określonych w art. 399 – 416 k.p.c.

Prawomocny wyrok korzysta z powagi rzeczy osądzonej (art. 366 k.p.c.) co oznacza, że nie jest dopuszczalne ponowne rozpoznanie sprawy między tymi samymi stronami o te same roszczenia, o których w nim rozstrzygnięto (art. 379 pkt 3 k.p.c.). Powaga rzeczy osądzonej stoi na przeszkodzie skutecznemu powoływaniu się na spełnienie wymaganych warunków przed datą wydania wyroku, w związku z czym niedopuszczalne jest wykazywanie, że wszystkie wymagane warunki były spełnione przed zamknięciem rozprawy w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem, którym odmówiono przyznania prawa do ponownie żądanego świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2002 r., II UKN 250/01, z dnia 20 stycznia 2011 r., I UK 239/10, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 18 września 2013 r., III AUa 1747/12); wzruszenie ustaleń stanowiących podstawę tego wyroku i wydanie przez organ rentowy nowej decyzji jest możliwe tylko w okolicznościach przewidzianych w art. 114 ust. 1 ustawy (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 20 września 1978 r., II UZP 7/78, wyrok z dn. 13 lutego 2014 r., II UK 295/13).

Przechodząc zatem do meritum sprawy, należy stwierdzić, że brak prawa wnioskodawcy do świadczenia emerytalnego w obniżonym wieku emerytalnym wobec nie wykazania 15 lat pracy w warunkach szczególnych został prawomocnie stwierdzony ww. wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu. Nowe dowody, które wnioskodawca powołuje w toku niniejszego postępowania, w postaci zeznań świadka T. B. oraz świadectwa pracy z dnia 18 marca 2014 r. nie noszą, zdaniem Sądu Okręgowego, przymiotu nowości w rozumieniu art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej. Z kolei nowo powołany dowód z zeznań świadka K. K., zmierzający w istocie do obalenia ustaleń prawomocnego wyroku, nie wskazuje na żadne nowe okoliczności, uzasadniające możliwość ponownego ustalenia prawa do spornego świadczenia.

Przed uzasadnieniem powyższych stwierdzeń, należy zauważyć, że sporną kwestią było w zasadzie jedynie ustalenie, czy praca wnioskodawcy na stanowisku kierownika budowy w okresach od 1 sierpnia 1980 r. do 31 sierpnia 1991 r. i od 1 stycznia 1992 r. do 28 października 1994 r. powinna być zaliczona do stażu pracy w warunkach szczególnych, w oparciu o nowe, wskazane przez niego dowody. Co do pozostałego spornego okresu zatrudnienia J. P. na stanowisku mistrza budowy i kierownika budowy, Sąd Okręgowy pozostawał związany pozytywnymi dla wnioskodawcy ustaleniami, zawartymi w prawomocnym wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu.

Wobec tego należy przypomnieć, że wymieniony w dziale XIV pod poz. 24 wykazu A, będącego załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie - aby mógł być uznany za pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy emerytalnej - musi spełniać łącznie trzy podstawowe warunki: 1) musi być sprawowany na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A.; 2) dozór ten musi być sprawowany bezpośrednio, tj. osobiście, gdyż tylko takie sprawowanie kontroli jest pracą wykonywaną w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki; 3) musi być wykonywany stale przez osobę nadzorującą, czyli nie może mieć charakteru okazjonalnego (peryferyjnego) i w pełnym wymiarze czasu, jaki obowiązuje osobę nadzorującą na zajmowanym przez nią stanowisku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 184/13).

W związku z tym istotnym było ustalenie, czy nowe dowody powołane przez wnioskodawcę istotnie wykazywały, że praca wnioskodawcy na stanowisku kierownika budowy spełniała powyższe kryteria, co uzasadniałoby ponowne ustalenie prawa do świadczenia emerytalnego.

Zdaniem Sądu nie było podstaw do tego, by ponownie ustalać prawo do emerytury. Po pierwsze należy wskazać, iż świadek T. B. był przesłuchiwany w toku wcześniejszego postępowania sądowego, a jego zeznanie złożone w przedmiotowej sprawie nie wnosi nic nowego w zakresie ustalenia rzeczywistego charakteru pracy wnioskodawcy jako kierownika budowy. Wobec tego dowodu z przesłuchania tego świadka w żadnym razie nie można traktować jako dowód nowy w rozumieniu art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej. Podobnie nowym dowodem w ww. znaczeniu nie można było uznać świadectwa pracy z dnia 18 marca 2014 r., z tego powodu, że wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, nie jest to „nowe” świadectwo pracy, a jedynie duplikat świadectwa z dnia 31 sierpnia 2011 r., którego treść była już przedmiotem badania w postępowaniu sądowym, zainicjowanym odwołaniem od pierwszej decyzji odmownej z dnia 12 października 2011 r.

Jeśli zaś idzie o zeznania świadka K. K., to ich treść potwierdza jedynie ustalenia dokonane w poprzednim postępowaniu sądowym, iż hierarchia stanowisk obowiązująca u pracodawcy J. P. i związane z nią różnice w zakresie obowiązków powodowały, że zajmując stanowisko kierownika budowy wykonywał czynności dozoru nie bezpośrednio, a za pośrednictwem kierownika robót danej grupy pracowników lub mistrza, bądź brygadzisty – zależnie od organizacji pracy na danej budowie i jej rozmiaru. Z zeznań tego świadka wyraźnie wynika, że nadzorując kolejne brygady pracowników, wnioskodawca generalnie kontaktował się z kierownikiem robót nadzorującym daną budowę, lub pracownikiem na innym stanowisku, kierującym bezpośrednio daną brygadą, a nie z szeregowymi pracownikami grupy robót danego rodzaju. Bezpośredni nadzór nad podległymi mu pracownikami, wykonującymi pracę w warunkach szczególnych, wnioskodawca wykonywał jedynie w przypadku braku kierownika robót, mistrza lub brygadzisty. Taka sytuacja występowała jednak rzadko. Tym samym zeznania ww. świadka nie pozwalają na weryfikację ustaleń co tego, że wnioskodawca jako kierownik budowy wykonywał obowiązki nadzorcze wymienione w dziale XIV pod poz. 24 wykazu A, będącego załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1983 r.

Wobec powyższego odwołanie wnioskodawcy podlegało oddaleniu, jako niezasadne, gdyż przy wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy nie zostały wskazane nowe dowody lub ujawnione okoliczności o jakich stanowi art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej, podważające dotychczasowe ustalenia w zakończonym niekorzystnym dla niego postępowaniu sądowym. Zatem Sąd nie mógł o prawie wnioskodawcy do emerytury rozstrzygnąć inaczej, niż w prawomocnym wyroku z Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 maja 2012 r.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy, zgodnie z treścią art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji.