Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2015r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Paweł Rysiński

Sędziowie: SA – Marek Czecharowski spr.

del. SO – Ewa Jethon

Protokolant: – st. sekr. sąd. Anna Grajber

przy udziale Prokuratora Leszka Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2015 r.

sprawy D. B.

o odszkodowanie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie

na skutek apelacji, wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

z dnia 17 grudnia 2014 r. sygn. akt V Ko 140/12

uchyla wyrok w zaskarżonej części i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi Okręgowemu Warszawa – Praga w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt II AKa 74/15

UZASADNIENIE

Rozpoznający po raz wtóry sprawę z wniosku D. B. o odszkodowanie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie wyrokiem z dnia 17 grudnia 2014 r. (sygn. akt V Ko 140/12) zasądził na rzecz wnioskodawcy kwotę 12.516,23 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku. W pozostałym zakresie (wnioskodawca dochodził z tytułu odszkodowania kwoty 91.444 zł) wniosek oddalił, kosztami postępowania w sprawie obciążył Skarb Państwa.

Wcześniejszym wyrokiem tegoż Sądu z dnia 26 października 2011 r. (sygn. akt V Ko 100/09) zasądzono na rzecz wnioskodawcy 35.000 zł tytułem zadośćuczynienia (wnioskodawca żądał 60 tys. zł) oraz 91.444 zł tytułem odszkodowania.

Zaskarżony przez prokuratora wyrok w części odnoszącej się do kwoty odszkodowania został uchylony orzeczeniem Sądu Apelacyjnego i w tej części przekazano sprawę do ponownego rozpoznania.

Orzeczenie z dnia 17 grudnia 2014 r. zaskarżył pełnomocnik wnioskodawcy „w części ponad kwotę 12.516,23 zł” zarzucając wyrokowi:

I.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku tj.:

1) art. 322 k.p.c. w zw. z art. 558 k.p.k. poprzez niewłaściwe ustalenie kwoty odszkodowania i uznanie, że kwota 12 518,23 zł jest odpowiednią sumą odszkodowania za poniesioną przez wnioskodawcę szkodę w wyniku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania podczas gdy suma ta pozostaje w sprzeczności z ustaleniami poczynionymi przez biegłego oraz wyliczenie jej dotyczące zostały oparte na niekompletnym materiale dowodowym,

2) art. 233 k.p.c. w zw. z art. 558 k.p.k. poprzez dokonanie niewłaściwej oceny dowodu w postaci zeznania podatkowego za rok 2006,

3) art. 7 k.p.k. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że kwota 12 518,23 zł odpowiada rzeczywistej szkodzie jaką poniósł wnioskodawca,

4) art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. i art. 366 § 1 k.p.k. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego i oparcie orzeczenia na niepełnym i wybiórczo potraktowanym materiale dowodowym, w tym w szczególności pominięciu rocznego zeznania podatkowego za rok 2007,

5) art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez brak jakiejkolwiek oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów w postaci zeznań świadków oraz wnioskodawcy, co uniemożliwia kontrolę odwoławczą zaskarżonego wyroku,

6) art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez brak jakiejkolwiek oceny znajdujących się w aktach sprawy dokumentów, stanowiących podstawę ustaleń faktycznych zaskarżonego wyroku co uniemożliwia kontrolę odwoławczą zaskarżonego wyroku;

II. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na:

1) ustaleniu kwoty odszkodowania jedynie w oparciu o zeznanie roczne wnioskodawcy za rok 2006, kiedy to we wniosku wskazywane było, że odszkodowanie dochodzone jest za okres od 1 czerwca 2006 r. do dnia 26 lutego 2007 r.,

2) wadliwym przyjęciu, że należne wnioskodawcy odszkodowanie powinno wynosić 12 516,23 zł, mimo że w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego kwota ta jest rażąco niska, a ponadto nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym,

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kwoty 91.444 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku lub uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W uzasadnieniu apelacji skarżący kwestionuje poprawność wyliczenia kwoty odszkodowania dokonanego w oparciu o niekompletny materiał dowodowy. Zwraca uwagę, iż dokonując wyliczenia Sąd posługiwał się jedynie rocznym zeznaniem podatkowym za 2006 r. podczas gdy okres stosowania tymczasowego aresztowania zamyka się datą 26 lutego 2007 r. Nadto, jako niezasadne uznaje przyjęcie przez Sąd założenia, że udział kosztów w każdym kontrakcie jest stały i taki sam. Przede wszystkim zaś podważa argumentację Sądu kwestionując wiedzę składu orzekającego z zakresem ekonomii, księgowości i rachunkowości i zaniechanie zasięgnięcia w tym względzie opinii biegłego, o dopuszczenie dowodu takiego wnosząc w treści apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pełnomocnika wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie, bowiem rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego budzi zasadnicze zastrzeżenie.

Orzeczenie Sądu I instancji zostało uzasadnione w pisemnych motywach sporządzonych na 19 stronach maszynopisu, przy czym sposobowi wyliczenia zasądzonej kwoty z tytułu odszkodowania poświęcono ca. pół strony, bez rzeczywistego umotywowania przyjętego rozwiązania, poza przywołaniem art. 322 k.p.c. jako podstawy szacowania wysokości szkody. Jednocześnie Sąd przytoczył tę część powyższego przepisu, która nakazuje rozważenie „wszystkich okoliczności sprawy”.

Zważywszy, iż rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku wymagać będzie ponownego przeprowadzenia postępowania stwierdzić trzeba, iż zaskarżone (drugie już) orzeczenie wydane zostało po przeprowadzeniu stosunkowo obszernego postępowania dowodowego, które zresztą nie dało – zdaniem Sądu I instancji - podstaw do sformułowania orzeczenia końcowego, w oparciu o jego wyniki. Sąd przedstawił zebrane w sprawie dowody nie dokonując ich faktycznej oceny, a jedynie skonkludował (także w odniesieniu do opinii biegłego, którego w sprawie powołał) niemożność skorzystania z wyników postępowania dowodowego.

Dokonując natomiast szacunku strat w oparciu o porównanie danych zawartych w zeznaniu rocznym złożonym przez wnioskodawcę do Urzędu Skarbowego nie wyjaśnił co uzasadnia zastosowanie takiej metody, dlaczego przyjął okres 2006 roku, pomijając rok 2007, a wreszcie co legło u podstaw odliczenia kwoty odpowiadającej zaliczeniu pewnego okresu tymczasowego aresztowania na poczet grzywny.

Nie wyjaśnił czy dokonane wyliczenie pozostaje w jakiejkolwiek relacji do czasu trwania stosowania środka zapobiegawczego co przemawiałoby za potrzebą rozważenia wyników finansowych w 2007 r. Należy przy tym zwrócić uwagę, że przedmiotem oceny uczynił dwa kontrakty, które początkowo miały być sfinalizowane w całości w 2006 r., a które aneksowane zostały w 2007 r., co rzutowało również na czas ich realizacji w okrojonym zakresie. Nie wypowiedział się na temat wysokości szkody wynikłej z poniesionych kosztów związanych z rozpoczęciem realizacji poszczególnych kontraktów (co akcentuje apelacja), a także w kwestii poczynionych nakładów i kosztów osobowych a szerzej ujmując - kosztów stałych i zmiennych ponoszonych przez firmę wnioskodawcy.

Nie wyjaśnił istoty odliczenia okresu tymczasowego aresztowania zaliczonego na poczet grzywny, ani zasadności odniesienia swoich rozważań do krótszego w związku z tym jako wymagającego rekompensaty okresu stosowania tego środka, licząc go od dnia 20 lipca 2006 r. do 26 lutego
2007 r.

Konkludując, lakoniczne uzasadnienie (bez wyjaśnienia istoty i zasadności) przyjęcia konstrukcji przewidzianej w art. 322 k.p.c. nie pozwala na ocenę poprawności zaskarżonego orzeczenia.

W toku kolejnego postępowania, w sprawie Sąd I instancji powinien skorzystać z dyspozycji art. 442 § 2 k.p.k. i skoncentrować się na dokonaniu oceny ustalonych (i niewątpliwych) wartości, które pozwalają na określenie wysokości szkody poniesionej przez wnioskodawcę w wyniku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania. Winien też rozważyć potrzebę ewentualnego dopuszczenia dowodu z opinii biegłego dla oceny trafności sposobu wyliczenia szkody w oparciu o dane wynikające z tzw. zeznań składanych przez wnioskodawcę do Urzędu Skarbowego.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.