Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2014 r.

Sąd Rejonowy w Nysie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2014 r. na rozprawie w N.

sprawy z powództwa (...) S.A.

przeciwko M. M.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej M. M. na rzecz strony powodowej (...) S.A. w W. kwotę 3.183,86 zł (trzy tysiące sto osiemdziesiąt trzy złote i osiemdziesiąt sześć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 3 października 2014 r. do dnia zapłaty,

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

III.  zasądza od pozwanej M. M. na rzecz strony powodowej (...) S.A. w W. kwotę 537,75 zł (pięćset trzydzieści siedem złotych i siedemdziesiąt pięć groszy) tytułem części poniesionych kosztów postępowania,

IV.  wyrokowi nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) S.A. w W. w pozwie wniesionym października 2014 r. wniosła o zasądzenie od pozwanej M. M. kwoty 4.244,98 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a nadto o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że zawarła z pozwaną w dniu 23 stycznia 2012 r. umowę pożyczki nr (...), w dniu 28 maja 2012 r. umowę pożyczki nr (...), a w dniu 16 lipca 2012 r. umowę pożyczki nr (...).

W skład świadczenia, do zwrotu którego pozwana się zobowiązała z tytułu umowy pożyczki nr (...) wchodziły: kwota 1.800 zł tytułem pożyczki netto, odsetki umowne w kwocie 245,71 zł, opłata przygotowawcza (w tym dodatkowa opłata przygotowawcza) w kwocie 250,56 zł, koszt ubezpieczenia spłaty pożyczki w kwocie 288 zł oraz opłata za obsługę pożyczki w domu klienta w kwocie 781,82 zł. Pozwana z tytułu tej pożyczki nie dokonała żadnej spłaty i do uregulowania pozostaje kwota łączna w wysokości 1.723,05 zł w skład której wchodzi kapitał (kwota brutto pożyczki) pozostały do spłaty w wysokości 1.322,85 zł oraz kwota należnej opłaty za obsługę pożyczki w domu w wysokości 400,20 zł.

W skład świadczenia, do zwrotu którego pozwana się zobowiązała z tytułu umowy pożyczki nr (...) wchodziły: kwota 800 zł tytułem pożyczki netto, odsetki umowne w kwocie 118,91 zł, opłata przygotowawcza (w tym dodatkowa opłata przygotowawcza) w kwocie 111,36 zł, koszt ubezpieczenia spłaty pożyczki w kwocie 128 zł oraz opłata za obsługę pożyczki w domu klienta w kwocie 411,20 zł. Wobec zmniejszenia rocznej stopy oprocentowania kwota należna do spłaty z tytułu odsetek została pomniejszona o 0,39 zł. Pozwana z tytułu tej pożyczki nie dokonała żadnej spłaty i do uregulowania pozostaje kwota łączna w wysokości 1.385,45 zł w skład której wchodzi kapitał (kwota brutto pożyczki) pozostały do spłaty w wysokości 942,61 zł, kwota należnych odsetek umownych w wysokości 79,84 zł oraz kwota należnej opłaty za obsługę pożyczki w domu w wysokości 363 zł.

W skład świadczenia, do zwrotu którego pozwana się zobowiązała z tytułu umowy pożyczki nr (...) wchodziły: kwota 600 zł tytułem pożyczki netto, odsetki umowne w kwocie 88,56 zł, opłata przygotowawcza (w tym dodatkowa opłata przygotowawcza) w kwocie 83,52 zł, koszt ubezpieczenia spłaty pożyczki w kwocie 96 zł oraz opłata za obsługę pożyczki w domu klienta w kwocie 308,40 zł. Wobec zmniejszenia rocznej stopy oprocentowania kwota należna do spłaty z tytułu odsetek została pomniejszona o 0,92 zł. Pozwana z tytułu tej pożyczki nie dokonała żadnej spłaty i do uregulowania pozostaje kwota łączna w wysokości 1.136,48 zł w skład której wchodzi kapitał (kwota brutto pożyczki) pozostały do spłaty w wysokości 761,21 zł, kwota należnych odsetek umownych w wysokości 77,35 zł oraz kwota należnej opłaty za obsługę pożyczki w domu w wysokości 297,92 zł

Łączne zobowiązanie do spłaty z tytułu zawartych przez pozwaną umów pożyczek na dzień wniesienia pozwu wynosiło 4.244,98 zł. Pismem z dnia 4 lipca 2014 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty należności żądanej pozwem.

Jednocześnie strona powodowa wskazała, iż wraz z umowami pożyczki pozwana wyraziła chęć skorzystania z dodatkowej usługi w postaci obsługi pożyczki w domu. Wysokość opłaty za tę usługę została ustalona z uwzględnieniem kosztów ponoszonych przez stronę powodową (wynagrodzenie pracowników, koszty dojazdów, marża, itp.)

Pozwana mimo prawidłowego wezwania na rozprawę w dniu 19 grudnia 2014 r. nie wdała się w spór i nie stawiła się na tę rozprawę

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 23 stycznia 2012 r. pozwana M. M. zawarła z (...) S.A. w W. umowę pożyczki nr (...), zgodnie z którą otrzymała do wypłaty kwotę 1.800 zł. Ponadto zobowiązała się zwrócić stronie powodowej kwotę 187,92 zł tytułem opłaty przygotowawczej, kwotę 62,64 zł tytułem dodatkowej opłaty przygotowawczej, odsetki w wysokości 19 % w stosunku rocznym, czyli kwotę 245,71 zł, koszt ubezpieczenia w kwocie 288 zł. Jednocześnie zadeklarowała chęć skorzystania z usługi obsługi pożyczki w domu i zgodziła się uiścić z tego tytułu kwotę 781,82 zł. Zgodnie z umową pożyczkodawca był zobowiązany wobec pożyczkobiorcy do odbioru spłaty rat pożyczki w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy.

Pozwana z tytułu tej pożyczki nie dokonała żadnej spłaty i strona powodowa ustaliła, że do uregulowania przez pozwaną pozostaje kwota łączna w wysokości 1.723,05 zł w skład której wchodzi kapitał (kwota brutto pożyczki) pozostały do spłaty w wysokości 1.322,85 zł oraz kwota należnej opłaty za obsługę pożyczki w domu w wysokości 400,20 zł.

Dowód: umowa pożyczki k. 4-6, fakt nie zaprzeczony przez pozwaną, informacja o przekazaniu sprawy do Centrum Windykacji k. 13, informacja o stanie zadłużenia k. 15.

Dnia 28 maja 2012 r. pozwana M. M. zawarła z (...) S.A. w W. umowę pożyczki nr (...), zgodnie z którą otrzymała do wypłaty kwotę 800 zł. Ponadto zobowiązała się zwrócić stronie powodowej kwotę 83,52 zł tytułem opłaty przygotowawczej, kwotę 27,84 zł tytułem dodatkowej opłaty przygotowawczej, odsetki w wysokości 19 % w stosunku rocznym, czyli kwotę 119,30 zł, koszt ubezpieczenia w kwocie 128 zł. Jednocześnie zadeklarowała chęć skorzystania z usługi obsługi pożyczki w domu i zgodziła się uiścić z tego tytułu kwotę 411,20 zł. Zgodnie z umową pożyczkodawca był zobowiązany wobec pożyczkobiorcy do odbioru spłaty rat pożyczki w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy.

Pozwana z tytułu tej pożyczki nie dokonała żadnej spłaty i strona powodowa ustaliła, że do uregulowania przez pozwaną pozostaje kwota łączna w wysokości 1.385,45 zł w skład której wchodzi kapitał (kwota brutto pożyczki) pozostały do spłaty w wysokości 942,61 zł, kwota należnych odsetek umownych w wysokości 79,84 zł oraz kwota należnej opłaty za obsługę pożyczki w domu w wysokości 363 zł.

Dowód: umowa pożyczki k. 7-9, fakt nie zaprzeczony przez pozwaną, informacja o przekazaniu sprawy do Centrum Windykacji k. 13, informacja o stanie zadłużenia k. 15.

Dnia 16 lipca 2012 r. pozwana M. M. zawarła z (...) S.A. w W. umowę pożyczki nr (...), zgodnie z którą otrzymała do wypłaty kwotę 600 zł. Ponadto zobowiązała się zwrócić stronie powodowej kwotę 62,64 zł tytułem opłaty przygotowawczej, kwotę 20,88 zł tytułem dodatkowej opłaty przygotowawczej, odsetki w wysokości 19 % w stosunku rocznym, czyli kwotę 89,48 zł, koszt ubezpieczenia w kwocie 96 zł. Jednocześnie zadeklarowała chęć skorzystania z usługi obsługi pożyczki w domu i zgodziła się uiścić z tego tytułu kwotę 308,40 zł. Zgodnie z umową pożyczkodawca był zobowiązany wobec pożyczkobiorcy do odbioru spłaty rat pożyczki w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy.

Pozwana z tytułu tej pożyczki nie dokonała żadnej spłaty i strona powodowa ustaliła, że do uregulowania przez pozwaną pozostaje kwota łączna w wysokości 1.136,48 zł w skład której wchodzi kapitał (kwota brutto pożyczki) pozostały do spłaty w wysokości 761,21 zł, kwota należnych odsetek umownych w wysokości 77,35 zł oraz kwota należnej opłaty za obsługę pożyczki w domu w wysokości 297,92 zł

.

Dowód: umowa pożyczki k. 10-12, fakt nie zaprzeczony przez pozwaną, informacja o przekazaniu sprawy do Centrum Windykacji k. 13, informacja o stanie zadłużenia k. 15.

Pismem z dnia 17 grudnia 2013 r. strona powodowa poinformowała pozwaną o skierowaniu należności z tytułu wyżej opisanych pożyczek do Centrum Windykacji, z uwagi na zaległości w spłatach rat pożyczek.

Dowód: informacja o przekazaniu sprawy do Centrum Windykacji k. 13.

Pismem z dnia 4 lipca 2014 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty należności z tytułu udzielonych pożyczek nr (...), nr (...), nr (...) w kwocie 4.244,98 zł w terminie do 18 lipca 2014 r. pod rygorem wszczęcia postępowania sądowego.

Dowód: pismo z dnia 04.07.2014 r. k. 14.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie w części.

Niniejsza sprawa została rozpoznana w postępowaniu uproszczonym.

Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd oparł się na dowodach z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową, a które nie były kwestionowane przez stronę pozwaną.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowi przepis art. 720 k.c., który stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W przedmiotowej sprawie strony zawarły umowy pożyczki z dnia 23 stycznia 2012 r., 28 maja 2012 r., 16 lipca 2012 r. w których doprecyzowały wysokość pożyczek i sposób spłaty. Pozwana nie spłaciła w pożyczek w wyznaczonym terminie, więc stronie powodowej należy się ich zwrot.

Natomiast Sąd uznał, iż nie należy się stronie powodowej całość kwot z tytułu opłat za skorzystanie z usługi obsługi pożyczki w domu. Koszt obsługi pożyczki w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy jest kosztem związanym z wykonaniem umowy, a nie z jej zawarciem. Jest świadczeniem dodatkowym polegającym na tym, że pracownik pożyczkodawcy przychodzi w określonych datach do pożyczkobiorcy i odbiera od niego raty.

Zdaniem Sądu strona powodowa nie może żądać całości opłaty za obsługę pożyczki w domu, w przypadku, gdy pożyczka nie jest spłacana. Strona powodowa w pozwie wskazała, iż wysokość opłaty za obsługę pożyczki w miejscu zamieszkania pożyczkodawcy wynika z uwzględnienia kosztów ponoszonych przez stronę powodową na realizację tej obsługi. Tak więc, gdy pracownik strony powodowej nie stawia się u pozwanego, bowiem ten zaniechał spłaty, strona powodowa nie ponosi żadnych kosztów.

Żądanie opłaty za obsługę pożyczki w domu, w sytuacji, gdy taka obsługa nie ma miejsca, jest zdaniem Sądu sprzeczne z postanowieniami przepisów art. 385 ¹ k.c. Przepis § 1 wyżej wskazanego artykułu stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Norma prawna zawarta w przepisie kolejnego paragrafu stanowi, że jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Z kolei przepis art. 385 ¹ § 3 k.c. stanowi, że nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Natomiast przepis kolejnego paragrafu stanowi, że ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Zgodnie z przepisem art. 385 ² k.c. oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny. Zdaniem Sądu skonstruowanie zapisu umowy w ten sposób, iż w przypadku niespłacania pożyczki przez pożyczkobiorcę i braku kosztów związanych z koniecznością obsługi pożyczki w domu, pożyczkodawca w dalszym ciągu jest uprawniony do żądania całości opłaty za obsługę pożyczki w domu, jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i nakłada obowiązek zapłaty przez konsumenta za świadczenie, którego nie otrzymał.

Ponadto, jeżeli opłata za obsługę pożyczki w domu miałaby być zupełnie oderwana od kosztów ponoszonych przez pożyczkodawcę, należałoby mieć na względzie, iż taki zapis zmierza do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych. Zgodnie z przepisem art. 359 § 2 ¹ k.c., maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne). Tym samym przedmiotowa opłata w oderwaniu od kosztów samej usługi, stawałaby się ukrytymi, wyższymi niż maksymalne, odsetkami od sumy pożyczonego kapitału. Postanowienie takie, jako zmierzające do obejścia prawa byłoby nieważne na mocy przepisu art. 58 § 1 k.c.

Tym samym stronie powodowej należało się wynagrodzenie jedynie za faktyczne wizyty w miejscu zamieszkania pozwanej.

Strona powodowa reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie wskazała jakichkolwiek dowodów na okoliczność liczby wizyt w domu pozwanej zgodnej z harmonogramem spłat.

Ustalając stan faktyczny, Sąd miał na względzie regulację przepisu art. 6 k.c., zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (ciężar dowodu), a nadto przepisu art. 3 k.p.c., wedle którego strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody.

Rzeczą Sądu nie jest zatem zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Wobec powyższego, Sąd przyjął jedyny pewny miernik liczby wizyt pracowników strony powodowej u pozwanej, mianowicie procentowy stosunek kwoty uiszczonego świadczenia do całości należnej kwoty. W niniejszej sprawie pozwana nie zapłaciła żadnej kwoty z tytułu umów pożyczek z dnia 23 stycznia 2012 r., 28 maja 2012 r., 16 lipca 2012 r.

Strona powodowa pomniejszyła już saldo zadłużenia pozwanej o część opłaty za obsługę pożyczki w domu. Tym samym od dochodzonego świadczenia, czyli kwoty 4.244,98 zł należało odjąć pozostałą jeszcze kwotę za obsługę pożyczki w domu w łącznej wysokości1.061,12 zł (400,20 zł+363+297,92 zł), a która była nienależna. W rezultacie pozostała do zapłaty kwota 3.183,86 zł i taką kwotę Sąd zasądził na rzecz strony powodowej.

Orzeczenie o odsetkach uzasadnia przepis art. 481 § 1 k.c. Stanowi on bowiem, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wysokość odsetek reguluje przepis art. 481 § 2 k.c., który stanowi, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. W przedmiotowej sprawie strona powodowa domagała się odsetek od dnia wytoczenia powództwa i od tej daty Sąd zasądził odsetki ustawowe.

W pozostałej części Sąd powództwo oddalił.

Ponieważ pozwana nie złożyła odpowiedzi na pozew, ani nie stawiła się na rozprawie, Sąd zgodnie z przepisem art. 339 § 1 k.p.c. wydał wyrok zaoczny.

Orzeczenie o rygorze natychmiastowej wykonalności uzasadnia z kolei przepis art. 333 § 1 punkt 3 k.p.c., który nakazuje, w przypadku wydania wyroku zaocznego, nadać rygor natychmiastowej wykonalności.

Rozstrzygnięcie o kosztach uzasadnia art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Sąd dokonał stosunkowego rozdzielenia kosztów w częściach odpowiadających częściom, w jakich każda ze stron utrzymała się ze swoim roszczeniem w niniejszym postępowaniu. Na rzecz strony powodowej zasądzone zostało roszczenie w wysokości 75 % tego, czego się domagała. Poniesione przez stronę powodową koszty to: koszt opłaty sądowej w kwocie 100 zł, koszty wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 600 zł oraz koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Łącznie koszty poniesione przez stronę powodową wyniosły 717 zł. 75 % z tej kwoty to 537,75 zł. Pozwana nie poniosła żadnych kosztów. Od pozwanej na rzecz strony powodowej zasądzono więc kwotę 537,75 zł tytułem części kosztów postępowania.