Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2014 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku E. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji wnioskodawcy E. C.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 19 listopada 2013 r. sygn. akt IV U 1690/12

oddala apelację

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 lutego 2012 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił E. C. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na orzeczenie Komisji Lekarskiej, która stwierdziła, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy i w związku z tym brak jest podstaw do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wnioskodawczyni na dzień zgłoszenia wniosku o rentę w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku udowodniła 7 lat, 11 miesięcy i 4 dni okresów składkowych, posiada ogólny staż w ilości 24 lat, 7 miesięcy i 4 dni.

Z powyższą decyzją nie zgodziła się E. C., która podniosła, że od lat choruje na cukrzycę, ma zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, przebyła operację tarczycy, po której odnawiają się guzki i jest zmuszona zażywać leki do końca życia. Ostatnio odczuwa dolegliwości w stawie barkowo-obojczykowym.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumenty wskazane w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 19 listopada 2013 r. sygn. akt IV U 1690/12 Sąd Okręgowy w Zielonej Gorze oddalił odwołanie.

Podstawą rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego były następujące ustalenia i rozważania:

E. C. urodzona (...) w dniu 19 grudnia 2012r. zgłosiła wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Na dzień zgłoszenia wniosku pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Z wykształcenia jest sprzedawcą-magazynierem. Pracowała w zawodzie. W ostatnich latach pracowała jako sprzedawca, sprzątaczka, pomoc biurowa. Bezspornie wnioskodawczyni legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o świadczenie rentowe.

Zaskarżoną decyzją z dnia 28 lutego 2012 roku organ rentowy odmówił E. C. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ponieważ Lekarz Orzecznik a następnie Komisja Lekarska stwierdzili, ze wnioskodawczyni jest zdolna do pracy.

W celu wyjaśnienia kwestii spornej jaką było ustalenie czy wnioskodawczyni jest co najmniej częściowo niezdolna do pracy ( więc utraciła w znacznym stopniu zdolność do pracy zgodnej z kwalifikacjami) Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: neurologa (M. C.), ortopedy (R. U.), diabetologa (I. T.).

Sąd I instancji na podstawie opinii biegłych ustalił, że u odwołującej występują:

- cukrzyca typu 2 bez przewlekłych powikłań,

-wole nawrotowe tarczycy, niedoczynność tarczycy trakcie leczenia substytucyjnego,

-nadciśnienie tętnicze,

-przewlekły zespół bólowy kręgosłupa głównie odcinka szyjnego oraz L-S na podłożu zmian przeciążeniowych i zwyrodnieniowych,

-przewlekłe objawy zapalenia obręczy barkowej prawej i biodrowej prawej.

Biegli ortopeda, neurolog i diabetolog rozpoznając wyżej wymienione schorzenia stwierdzili, że odwołująca jest zdolna do pracy, ponieważ cukrzyca typu 2 jest leczona lekami doustnymi i nie spowodowała przewlekłych powikłań, jest w przebiegu stabilnym bez incydentów ciężkiej hipoglikemii. Wnioskodawczyni pozostaje pod opieką ortopedy i neurologa, nie wymagała konsultacji neurochirurgicznych. W ocenie biegłych w przypadku nasilenia i zaostrzenia dolegliwości wskazane będzie leczenie w ramach zasiłku chorobowego.

Wnioskodawczyni E. C. zgłosiła zastrzeżenia do opinii podnosząc, że nie zgadza się z opinią biegłych, którzy bagatelizują objawy chorobowe. Zarzuciła, że odczuwane dolegliwości utrudniają jej wykonywanie nie tylko codziennych czynności ale przede wszystkim przeszkadzają w wykonywaniu pracy.

Biegli ustosunkowując się do zarzutów wnioskodawczyni wskazali w opinii uzupełniającej, że w ich ocenie wnioskodawczyni nie jest osobą w pełni zdrową, jednak zaawansowanie stwierdzonych schorzeń nie jest na tyle znaczne aby ograniczało zdolność do pracy w stopniu znacznym, a tym samym brak podstaw do uznania co najmniej częściowej niezdolności do pracy.

Wnioskodawczyni po zapoznaniu się z opinią uzupełniającą podtrzymała dotychczasowe zarzuty do opinii i złożyła wniosek o powołanie biegłego z zakresu medycyny pracy i wniosła o konsultację neurochirurgiczną. Wskazała, że stan zdrowia utrudnia jej wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej jaką jest praca sprzątaczki.

Sąd Okręgowy oddalił wniosek złożone przez E. C. o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy i konsultacji neurochirurgicznej uznając , że wniosek ten sprowadza się jedynie do nieuzasadnionej merytorycznie polemiki z prawidłowymi ustaleniami biegłych, które zostały poparte rzeczową argumentacją. Sąd wskazał, że w sprawach o ustalenie niezdolności do pracy zadaniem biegłych nie jest diagnozowanie ubezpieczonych (konsultacje, dodatkowe badania specjalistyczne) lecz ustalenie czy wnioskodawczyni jest czy też nie jest niezdolna do pracy zgodnej z kwalifikacjami. Sąd wskazał, że opracowana przez biegłych opinia jest wiarygodna, została sporządzona wnikliwie, rzetelnie, wyczerpująco szczegółowo wyjaśniła istotę stanu zdrowia badanej z uwzględnieniem wyników badania odwołującej i wyników badań diagnostycznych przedstawionych przez odwołującą. Opinię sporządzili biegli z właściwych dyscyplin medycyny z zakresu zgłoszonych przez wnioskodawczynię schorzeń. Opinia biegłych nie zawiera wewnętrznych sprzeczności, i uwzględnia wszystkie istotne dla oceny zdolności do pracy okoliczności, odnosi się do dokumentacji medycznej badanej i wywiadu udzielonego przez wnioskodawczynię. Sporządzona opinia uwzględnia takie okoliczności jak sprawność psychofizyczna organizmu, wiek, płeć, kwalifikacje zawodowe, dotychczas wykonywany zawód. W ocenie biegłych nasilenie stwierdzonych u badanej schorzeń nie powoduje niezdolności do pracy nawet w stopniu częściowym. Odnosząc się do zarzutu odwołującej, że praca sprzątaczki jest ciężką pracą fizyczną, Sąd wskazał, że w okresie od 1 maja 2008r. do 31 stycznia 2011r. pracowała jako pracownik dozoru. Jako sprzątaczka pracowała w okresie od 29 sierpnia 2007r. do 21 grudnia 2007r. i obecnie brak dowodu potwierdzającego wykonywanie pracy sprzątaczki..

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § l kpc odmówił E. C. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Apelację od powyższego wyroku złożyła E. C. , która wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu apelacji wskazała, że w toku postępowania przed Sądem I instancji odmówiono jej przeprowadzenia szczegółowych badań, bez których trudno udowodnić schorzenia, na które cierpi i które utrudniają jej świadczenie pracy. Lekarze nie dysponowali wszystkimi możliwymi opiniami specjalistów i nie wydali trafnej diagnozy. Wskazała również, że inna komisja zaliczyła ją do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na stałe. Praca sprzątaczki jest pracą ciężką, od 9 maja 2012r. wykonuje pracę sprzątaczki w zakładzie pracy (...) otrzymuje składki na ubezpieczenie społeczne wpłacane przez pracodawcę, co jednocześnie dowodzi w sposób wystarczający świadczenie pracy w charakterze sprzątaczki

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja odwołującej E. C. okazała się niezasadna.

Na wstępie rozważań stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy prawidłowo i wyczerpująco ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, jak również wszechstronnie rozważył zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy, a jego wnikliwa i bezstronna analiza zgodna jest z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Z uwagi na to Sąd Apelacyjny przyjął na podstawie art. 382 k.p.c. ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego za własne, podzielając przytoczoną, dla uzasadnienia rozstrzygnięcia podstawę prawną i dotyczące jej wywody.

W tym miejscu przypomnieć należy przepisy ustanawiające przesłanki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W myśl art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 1227 z późn. zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy,

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3.  niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia lub w okresie nieskładkowym zaliczanym do okresu ubezpieczenia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Na podstawie art. 57 ust 2 powyższej ustawy przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Zgodnie z art. 58 ust 1 pkt 5 ustawy warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej (art. 58 ust 2).

Przepisu art. 58 ust 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 58 ust. 4).

Apelująca nie kwestionowała ustalonych okresów składkowych i nieskładkowych. Apelująca wskazała, że w jej odczuciu jest niezdolna do pracy i została zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, pracuje jako sprzątaczka w zakładzie pracy chronionej. Opinia została wydana na podstawie niepełnego materiału dowodowego, bowiem odmówiono jej przed sądem niezbędnych konsultacji. Apelująca nie wskazała jednak żadnych nowych okoliczności, ani nowych dowodów, świadczących o tym, że jest ona niezdolna do pracy. Nie wskazała również jakie błędy w procesie opiniowania popełnili biegli sądowi.

Stan zdrowia odwołującej i wynikająca z tego stanu zdrowia niezdolność do pracy, warunkująca przyznanie prawa do renty są okolicznościami, dla ustalenia których niezbędne są wiadomości specjalne w rozumieniu art. 278§1 kpc. Okoliczności te nie mogą być ustalane przez Sąd samodzielnie lub wyłącznie na podstawie innych dowodów zgłaszanych przez strony postępowania, takich jak np. dokumenty, zeznania świadków, wyjaśnienia stron itp. Wydaną w sprawie opinię o stanie zdrowia odwołującej, sporządzoną przez biegłych lekarzy neurologa, ortopedę, diabetologa należało uznać za miarodajny i w pełni wiarygodny dowód. Opinia biegłych wydana została po zapoznaniu się przez biegłych z całą dostępną dokumentacją medyczną oraz po zbadaniu odwołującej. Apelująca nie przedłożyła obecnie żadnej nowej dokumentacji medycznej dotyczącej okresu poprzedzającego wydanie zaskarżonej decyzji. Do zadań biegłych, jak słusznie wskazał w uzasadnieniu Sąd I instancji, nie należy poddawanie osoby opiniowanej wszelkim badaniom diagnostycznym. Biegli oceniają stan zdolności do pracy osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe w oparciu o wyniki bezpośredniego, przeprowadzonego przez biegłych badania oraz na podstawie dokumentacji medycznej zawartej w aktach organu rentowego i przedłożonej przez osobę poddaną badaniu. Jeśli lekarze leczący odwołującą nie kierowali jej na dodatkowe konsultacje do innych specjalistów i nie kierowali na dodatkowe badania diagnostyczne, to należało uznać, że takie badania i konsultacje nie były konieczne dla prawidłowego ustalenia procesu leczenia. Fakt, że odwołująca E. C. została zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz po wydaniu zaskarżonej decyzji ZUS podjęła pracę sprzątaczki w zakładzie pracy chronionej nie podważa wiarygodności opinii biegłych. Zadaniem biegłych była bowiem ocena zdolności do pracy opiniowanej wg stanu na dzień wydania zaskarżonej decyzji. Zatrudnienie w charakterze sprzątaczki nastąpiło już po wydaniu zaskarżonej decyzji. Mimo to oceniając zdolność do pracy odwołującej biegli brali pod uwagę dotychczasową przeszłość zawodową odwołującej, która w 2007r. również pracowała jako sprzątaczka.

Podkreślić trzeba , że w związku ze zgłaszanymi przez odwołującą zarzutami do opinii Sąd I instancji zobowiązał biegłych do uzupełnienia opinii. Stanowisko apelującej, że występowanie schorzeń utrudniających jej świadczenie pracy jest równoznaczne ze stwierdzeniem niezdolności do pracy jest całkowicie błędne. Takie stanowisko nie znajduje oparcia w przepisach art. 12 i 13 ustawy emerytalnej na które powoływał się Sąd I instancji.

Sąd drugiej instancji, aby poczynić ustalenia istotnie odbiegające od ustaleń dokonanych w postępowaniu w pierwszej instancji na podstawie opinii biegłego lekarza sądowego, powinien zatem zasięgnąć dodatkowej opinii tego samego lub innych biegłych. Podkreślić przy tym należy, że o ewentualnym dopuszczeniu dowodu z opinii innego biegłego tej samej specjalności medycznej nie może decydować wyłącznie niezadowolenie strony, lecz konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowej opinii lub co najmniej miarodajność tę poddające w wątpliwość (por. wyrok SN 30.11.1999r., II UKN 220/99, OSNP 2001r., Nr 6, poz. 204, SA 25.06.2002r., III AUa 811/02, OSA 2003r., Nr 9, poz. 35, SN 04.08.1999r., I PKN 20/99, OSNP 2000r., Nr 22, poz. 807 ).

Apelująca tymczasem nie podniosła żadnych merytorycznych zarzutów do wydanego w sprawie wyroku, mogących podważyć wiarygodność opinii biegłych sądowych, co do ustalenia, że nie jest ona niezdolna do pracy.

Kontrola opinii biegłego powinna polegać na sprawdzeniu prawidłowości – z punktu widzenia wymagań logiki i zasad doświadczenia życiowego, rozumowania przeprowadzonego w jej uzasadnieniu, które doprowadziło do wydania przez biegłego takiej, a nie innej opinii (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15.06.1970r, I CR 224/70, OSNCP, Biul. Sądu Najwyższego z 1971r, nr 11, poz. 203). Sąd może ocenić opinie jedynie pod względem fachowości, logiczności i rzetelności. Nie może jednak nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego, czy zamiast nich wprowadzać własne stwierdzenia (por. orz. Sądu Najwyższego z dnia 19.12.1990r, I PR 148/90, OSP 1991 11-12, poz. 300 )

Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się jakichkolwiek nieprawidłowości przy wydawaniu przedmiotowych opinii biegłych i formułowaniu końcowych wniosków, dlatego też nie dostrzegł potrzeby powoływania kolejnych biegłych w postępowaniu przed Sądem II instancji. Tym bardziej, że odwołująca we wniesionej apelacji nie podniosła żadnych konkretnych zarzutów merytorycznych dotyczących treści ww. opinii, które wskazywałyby na uchybienia biegłych poczynione przy wydawaniu opinii oraz brak fachowości i bezstronności.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że biegli, którzy wydawali opinie w sprawie nie negowali samego faktu, że u apelującej występują określone schorzenia i nie jest ona osobą w pełni zdrową, jednak stopień zaawansowania schorzeń występujących u E. C. nie jest tak znaczny aby można było uznać ją za osobę niezdolną do pracy w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając na względzie powyższe rozważania i nie znajdując podstaw do uwzględnienia zarzutów apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 385 k.p.c., oddalił ją jako bezzasadną.

SSO del. Izabela Halik SSA Jolanta Cierpiał SSA Wiesława Stachowiak