Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 15 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Elżbieta Majewska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Alina Darul

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2015 r. w Koninie

sprawy A. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o dalszą rentę

na skutek odwołania A. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 24.01.2014r. znak: (...)

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. Z. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 01.10.2013r. na okres 3 lat.

2.  Nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

3.  Żądanie wypłaty odsetek zawarte w piśmie z dnia 13.11.2014r. przekazuje do organu rentowego celem rozpoznania.

Sygn. akt III U 223 / 14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 stycznia 2014 r. znak (...)- (...)- (...)-1 Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił A. Z. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 01.10.2013 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 14.01.2014 r., którym ubezpieczona nie została uznana za niezdolną do pracy.

Z decyzją tą nie zgodziła się A. Z. wnosząc odwołanie. Odwołująca domagała się zmiany decyzji i uznania jej za osobę niezdolną do pracy oraz przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych celem ustalenia spornej okoliczności.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołania powołując się na orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS.

Sąd ustalił i zważył co następuje :

A. Z. , ur. (...)., posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe , z zawodu jest ogrodnikiem. Pracowała jako telefonistka, agent w Spółdzielni (...) oraz prowadziła własną działalność gospodarczą. Od dnia 10.10.2000 r. odwołująca pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy. Świadczenie to przyznawane było ubezpieczonej okresowo, na kolejne okresy wskazane w decyzjach ZUS, ostatnio decyzją z dnia 14.10.2009 r. przyznano jej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres do dnia 30.09.2013 r.

W dniu 16.09.2013 r. wpłynął do ZUS wniosek A. Z. o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, w którym ubezpieczona oświadczyła, że nie pracuje. Do wniosku dołączyła zaświadczenia lekarskie i dokumentację medyczną.

Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 22.10.2013 r. stwierdził, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy. Powyższe orzeczenie zostało wydane w oparciu o dokumentację z przebiegu leczenia specjalistycznego oraz w oparciu o opinię konsultanta ZUS, lekarza psychiatry z dnia 17.10.2013 r.

Z tym orzeczeniem nie zgodziła się A. Z. i wniosła od niego sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 14.01.2014 r. podzieliła ocenę lekarza orzecznika i stwierdziła, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

Powyższe orzeczenie stanowiło podstawę wydania zaskarżonej decyzji.

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że ubezpieczona pobierała okresową rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 30.09.2014 r. Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest to czy wnioskodawczyni jest nadal niezdolna do pracy czy też odzyskała zdolność do zatrudnienia zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji.

W celu wyjaśnienia kwestii spornej Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych neurologa , psychiatry i specjalisty medycyny pracy oraz psychologa.

Na podstawie wydanej opinii Sąd ustalił, że u wnioskodawczyni występują następujące schorzenia :

- przebyty drobny udar niedokrwienny mózgu z przemijającym niedowładem

prawostronnym w 2005 r. , aktualnie bez klinicznych następstw

neurologicznych ,

- organiczne zaburzenia nastroju z obniżeniem funkcji poznawczych.

Odwołująca przed 9 laty przebyła drobny udar niedokrwienny mózgu z przemijającym niedowładem prawostronnym , odchylenia neurologiczne ustąpiły , a sprawność fizyczna jest zachowana. Aktualnie brak jest podstaw do orzekania niezdolności do pracy z przyczyn neurologicznych , a ubezpieczona z tego powodu była niezdolna do pracy jedynie w okresowo od wystąpienia udaru do 31 października 2006 r. W późniejszym okresie niezdolność do pracy była orzekana z przyczyn psychiatrycznych.

Jeśli chodzi o zaburzenia stanu psychicznego to obecnie poziom funkcjonowania poznawczego , emocjonalnego i intelektualnego wnioskodawczyni jest nadal zaburzony. Wyniki badań psychologicznych z 2004, 2009 i 2014 roku potwierdzają istnienie progresji zaburzeń poznawczych. Przeprowadzone badanie psychologiczne wskazuje na podstawową sprawność intelektualną odwołującej w normie, na poziomie wieku i posiadanego wykształcenia oraz na wtórne obniżenie funkcji poznawczych, w szczególności koncentracji uwagi, pamięci , myślenia , na tle wielokrotnie diagnozowanego organicznego uszkodzenia (...). Całość funkcjonowania wskazuje na niską zdolność radzenia sobie z napięciem, niski poziom adaptacyjnych form zachowania. Z tego powodu odwołująca jest nadal częściowo niezdolna do pracy na okres 3 lat od czasu ustania wcześniejszych świadczeń.

Jak wskazali biegli psychiatra i psycholog w postępowaniu przed organem rentowym odwołująca nie przedstawiła aktualnych badań psychologicznych i podstawą orzekania przez lekarza orzecznika ZUS i komisję lekarską ZUS była jedynie dokumentacja lekarska. Badanie psychologiczne daje obiektywny obraz zaburzeń i ma istotne znaczenie przy ocenie zdolności do pracy . Z uwagi na brak aktualnego badania psychologicznego komisja lekarska ZUS mogła nie mieć dostatecznych podstaw by uznać odwołującą za osobę niezdolną do pracy. Ubezpieczona dołączyła aktualne badanie psychologiczne z dnia 14.04.2014 r. już po wniesieniu odwołania, a ponadto takie badanie zostało przeprowadzone przez biegłego psychologa w trakcie postępowania przed sądem. Dopiero po uwzględnieniu wyników tego badania można w sposób obiektywny stwierdzić, że doszło u odwołującej do progresji zaburzeń funkcji poznawczych i tym samym do zaburzenia funkcjonowania psychicznego na poziomie powodującym częściową niezdolność do pracy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach ZUS oraz opinii biegłych lekarzy sądowych.

Treść dokumentów zgromadzonych w aktach ZUS nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Również opinia biegłych lekarzy sądowych zasługiwała na uwzględnienie bowiem jest jasna, spójna, logiczna i wyczerpująca. Biegli swoje stanowisko w sposób fachowy i zrozumiały uzasadnili, a wnioski opinii są jednoznaczne i stanowcze. Wynika z nich jasno, że z powodu zaburzeń stanu psychicznego w sferze poznawczej, emocjonalnej i intelektualnej odwołująca utraciła w znacznym stopniu zdolność do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji na okres dalszych 3 lat. Przeprowadzone badanie psychologiczne potwierdziło w sposób obiektywny wtórne obniżenie funkcji poznawczych na tle organicznego uszkodzenia (...), a u odwołującej nie doszło do istotnej poprawy stanu zdrowia i odzyskania zdolności do pracy. Ocena i analiza dokonana przez biegłych w opinii jest dogłębna i oparta na dokumentacji lekarskiej, badaniach psychologicznych oraz wiedzy i doświadczeniu w zakresie specjalności biegłych. Tym samym więc Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania powyższej opinii i dokonując ustaleń w przedmiotowej sprawie w całości się na niej oparł.

Pozwany organ rentowy podnosił, iż występuje zasadnicza rozbieżność pomiędzy oceną biegłego psychiatry, a oceną stanu psychicznego odwołującej dokonaną przez konsultanta psychiatrę ZUS i wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego specjalisty medycyny pracy. Sąd uwzględnił ten wniosek , biegły specjalista medycyny pracy w całości podzielił stanowisko biegłych psychiatry i psychologa i potwierdził, że odwołująca jest częściowo niezdolna do pracy na okres 3 lat, a po zapoznaniu się z opinią biegłego specjalisty medycyny pracy pozwany nie zgłaszał pod jej adresem żadnych zastrzeżeń.

Również odwołująca nie kwestionowała opinii biegłych.

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013.1440. j.t.) niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji – art. 12 ust. 2 i 3 ustawy.

W myśl art. 57 ust. 1 powołanej ustawy renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)jest niezdolny do pracy;

2)ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Natomiast zgodnie z przepisem art. 107 ustawy prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz ich wysokość ulega zmianie , jeżeli w wyniku badania lekarskiego przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości, że A. Z. była już wcześniej uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy i spełniała wszystkie niezbędne przesłanki do pobierania tego świadczenia, a okres ich pobierania upłynął z dniem 30.09.2014 r. Ponieważ ubezpieczona wniosła o przyznanie jej prawa do renty na dalszy okres to okolicznością sporną w niniejszym postępowaniu było to czy nadal jest osobą niezdolną do pracy czy też odzyskała zdolność do zatrudnienia.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło Sądowi ustalić, że ubezpieczona z powodu zaburzeń stanu psychicznego jest nadal niezdolna do pracy bowiem w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (częściowa niezdolność do pracy). Niezdolność do pracy jest okresowa bowiem istnieją pozytywne rokowania co do tego, że stan ten może ulec poprawie po okresie 3 lat od wstrzymania prawa do świadczenia przez organ rentowy, jednak jak podkreślili biegli rokowanie to jest niepewne.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd , na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1 a ustawy z dnia 17.12.1998 r. w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W okolicznościach niniejszej sprawy Sąd przyjął, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustaleni ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Jak wyjaśnili biegli psychiatra i psycholog w postępowaniu przed organem rentowym odwołująca nie przedłożyła aktualnego badania psychologicznego , które to badanie daje obiektywny obraz zaburzeń. Brak tego badania mógł powodować, że komisja lekarska ZUS nie miała wystarczających podstaw by uznać odwołującą za osobę niezdolną do pracy. Aktualne badanie psychologiczne odwołująca dołączyła już po wniesieniu odwołania tak więc nie sposób przyjąć by organ rentowy ponosił odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji przyznającej odwołującej prawo do renty.

W związku z powyższym Sąd , na podstawie art. 118 ust. 1 a ustawy orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

Odwołująca w piśmie z dnia 13.11.2014 r. wniosła o przyznanie odsetek ustawowych w związku z niewpłaceniem jej należnej renty. Jest to nowe żądanie , dotychczas nierozpoznane przez organ rentowy, które nie było przedmiotem decyzji. Zgodnie z treścią art. 477 ¹⁰ § 2 kpc jeżeli ubezpieczony zgłosi nowe żądanie , dotychczas nierozpoznane przez organ rentowy , sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu. Z powołanego przepisu wynika reguła, zgodnie z którą niedopuszczalne jest dochodzenie przed sądem żądania, które nie było rozpoznane przez organ rentowy. W związku z tym żądanie, które nie było przedmiotem decyzji organu rentowego, a zostało zgłoszone w odwołaniu lub w toku postępowania przed sądem, zostanie przekazane przez sąd do rozpoznania organowi rentowemu (zob. wyrok SN z dnia 25 maja 1999 r., II UKN 622/98, OSNP 2000, nr 15, poz. 591).

Biorąc powyższe pod uwagę , Sąd , na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 kpc , orzekła jak w punkcie 3 wyroku.

SSO E. Majewska