Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anna Walus-Rząsa

Protokolant: st. sekretarz sądowy Magdalena Kamuda

po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2015 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: A. K. (1) i A. K. (2) zamieszkałych w R.

przeciwko: (...) Spółka Akcyjna w W.

o zapłatę: 184.406,71 zł

I. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. solidarnie na rzecz powodów A. K. (1) i A. K. (2) kwotę 184.406,71 zł ( sto osiemdziesiąt cztery tysiące czterysta sześć złotych 71/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 2 sierpnia 2013r. do dnia zapłaty,

II. zasądza od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwotę 13.152,58 zł ( trzynaście tysięcy sto pięćdziesiąt dwa złote 58/100) tytułem kosztów procesu w tym kwotę 3.600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI GC 172/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 30 kwietnia 2015r.

Powodowie A. K. (1) i A. K. (2) zamieszkali w R. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) S.A.
w W. solidarnie na ich rzecz kwoty 184.406,71 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

W uzasadnieniu powodowie podali, że są współwłaścicielami lokali użytkowych nr (...), znajdujących się w budynku nr (...) przy ul. (...) w R. na działce nr (...). W lokalach tych powodowie prowadzą działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży mebli jako wspólnicy spółki cywilnej pod firmą Zakład Produkcyjno Usługowo Handlowy (...).
W dniu 29.06.2013r., wskutek cofnięcia ścieków instalacji kanalizacyjnej w w/w wskazanym budynku zostało zalane mienie należące do powodów. Przyczyną tzw. „cofki” było zatkanie głównego ciągu sieci kanalizacyjnej. Woda z nieczystościami zalała pomieszczenia do wysokości 30 cm uszkadzając należące do powodów meble w tym meblościanki, meble tapicerowane, meble kuchenne itp. Zniszczeniu uległy również ściany i posadzki lokalu. Strona pozwana nie zakwestionowała otrzymanego spisu uszkodzonych mebli. Ze spisu wynika, że szkoda powodów w tym zakresie wynosi 167.540,95 zł. Powodowie ponieśli również szkodę w postaci uszkodzenia samych lokali, które po zalaniu nieczystościami należało wyremontować. Wysokość szkody w tym zakresie wynosi 16.865,76 zł, która została określona w kosztorysie sporządzonym przez ubezpieczyciela. Powód wskazał, że podmiotem odpowiedzialnym za działanie sieci kanalizacyjnej i usuwanie awarii na odcinkach głównego ciągu sieci jest Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o. o. w R. – posiadające ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym (...) S.A. Powód wskazał, że w omawianych okolicznościach nie zaszła żadna z podstaw wyłączenia odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego ubezpieczyciela, które są wyszczególnione w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia mających zastosowanie w przedmiotowej sprawie. Przedmiotem sporu pomiędzy stronami jest rozstrzygnięcie, czy na powodach ciążył obowiązek zamontowania urządzenia przeciwzalewowego i ewentualne skutki jego braku. Strona pozwana za podstawę wydanej decyzji odmownej wskazała przepisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W paragrafie 124 wskazano, że w przypadku gdy krótkotrwale nie jest możliwy grawitacyjny spływ ścieków instalacja kanalizacyjna grawitacyjna może być wykonana pod warunkiem zainstalowania zabezpieczenia przed przepływem zwrotnym ścieków. Przy czym w przedmiotowym budynku instalacja kanalizacyjna nie była wyposażona w urządzenia przeciwzalewowe. Zdaniem powoda powyższe przepisy nie mają zastosowania w niniejszej sprawie, albowiem budynek został wybudowany przed wejściem w życie rozporządzenia ( został wybudowany pod koniec lat 70 – tych ubiegłego wieku ) i w tym czasie została wykonana instalacja kanalizacyjna. Dalej powód naprowadzał, że zachodzi normlany związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy powstałą szkodą, a niewykonaniem czy też nienależytym wykonaniem zobowiązania przez podmiot odpowiedzialny za utrzymanie
i konserwację sieci kanalizacyjno-ściekowej w R., w tym przypadku MPWiK Sp. z o. o. w R., co doprowadziło do cofnięcia ścieków i w efekcie powstania szkody powodów. Powód podkreślił, że do cofnięcia ścieków, które zalały i zniszczyły należące do strony powodowej mienie doszło w wyniku niedrożności głównego ciągu sieci kanalizacyjnej za co powodowie nie ponoszą odpowiedzialności.

Na dochodzoną pozwem kwotę składają się: kwota 167.540,95 zł stanowiąca wartość szkody w związku z zalaniem lokali oraz kwota 16.865,76 zł stanowiąca koszt remontu lokali.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powyższego pozwany przyznał, że łączy go z MPWiK Sp. z o.o. w R. umowa ubezpieczenia, jej przedmiot i zakres. Wskazał jednak, iż odpowiedzialność pozwanego w ramach tej umowy istniałaby wówczas gdyby stronie pozwanej można było przypisać winę za powstanie szkody. Według pozwanego obowiązki w zakresie utrzymania instalacji wewnętrznych obciążają odbiorcę wody i ścieków, nie zaś MPWiK. Pozwany, powołując się na treść § 9 pkt. 9 Regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków na terenie Gminy M. R. wskazał, że to odbiorca ma obowiązek zabezpieczyć przyłącza kanalizacyjne przed zalaniem ściekami poprzez montaż i utrzymanie na własny koszt urządzeń przeciwzalewowych. Dalej pozwany podniósł, że korzystający z ochrony ubezpieczeniowej MPWiK w R. nie jest stroną umowy o dostawę wody i odbiór ścieków ze stroną powodową. Odprowadzanie ścieków z nieruchomości powodów odbywa się w oparciu o umowę zawartą w dniu 1 lipca 1995r. pomiędzy (...) Sp. z o.o. MPWiK w R., a Spółdzielnią (...) w R.. Odbiorcą wody jest więc Spółdzielnia (...), na którym to podmiocie spoczywają określone obowiązki wynikające z przepisów powszechnie obowiązujących oraz przepisów prawa miejscowego, a przede wszystkim w/w Regulaminu.

W piśmie procesowym z dnia 14 lipca 2014r. ( k. 96-97 ) powód podniósł, że do zdarzenia wyrządzającego szkodę doszło na skutek awarii wewnętrznej sieci kanalizacyjnej takiego odcinka sieci ( głównego ciągu sieci kanalizacyjnej), za którego sprawne działanie odpowiada MPWiK Sp. z o. o. w R.. Powód dodał, że Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków na terenie Miasta R. ma na celu dostosowanie umów zawieranych w przyszłości pomiędzy MPWiK w R., a odbiorcami i nie ma zastosowania do umów zawartych przed jego uchwaleniem. Zdaniem powoda nie ma znaczenia, że powodowie nie byli stroną umowy z dnia 1 lipca 1995r.

Ostatecznie do protokołu rozprawy z dnia 30 kwietnia 2015r. powód wniósł jak dotychczas.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony są przedsiębiorcami. Powódka prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Zakład Produkcyjno-Usługowo-Handlowy (...) K. A. (1) w R., powód pod firmą Zakład Produkcyjno-Usługowo-Handlowy (...) K. A. (2) w R., pozwany pod nazwą (...) S. A. w W. ( dowody: zaświadczenia powodów z CEIDG k. 59,60; odpis pozwanego z KRS k. 83-85 ).

W dniu 14 lutego 2008r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...)
w R. przeniosła na powodów własność lokali użytkowych nr (...), położonych w R. w budynku nr (...) przy ul. (...) na działce nr (...) ( dowód: odpis z aktu notarialnego Rep. A Nr (...) k. 11-18 ). Powodowie są właścicielami w/w lokali, które to wchodzą w skład kompleksu handlowo-usługowego własności Spółdzielni (...) w R.
( dowód: notatka służbowa z dnia 7.08.2013r. znajdująca się w aktach szkody nr (...) ).

W dniu 29 czerwca 2013r. w wyniku zatkania głównego ciągu kanalizacyjnego doszło do cofnięcia nieczystości i zalania w/w lokali powodów. Woda
z nieczystościami zalała pomieszczenia do wysokości ok. 30cm. Zalane zostały meble, meblościanki, meble tapicerowane, meble kuchenne ( dowód: protokół z wywiadu przeprowadzonego z poszkodowanym z dnia 10.07.2013r. k. 21; okoliczność bezsporna; zeznania świadka P. K. k. 124 ).

W dniu 1 lipca 2013r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) zgłosiła do pozwanego szkodę zalania w/w lokali. Jako sprawcę szkody wskazano MPWiK R. ( dowód: protokół zgłoszenia szkody k. 19-20 ). MPWiK Sp. z o. o.
w R. zawarła z pozwanym umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej dla klienta korporacyjnego ustalonymi uchwałą Nr (...) z dnia 7 maja 2009r. ze zm ( okoliczność przyznana przez pozwanego w odpowiedzi na pozew k. 79-80; potwierdzenie pokrycia ubezpieczeniowego k. 86 , OWU k. 36-47 ).

Zgodnie z treścią § 6 OWU przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna ubezpieczonego za szkody wyrządzone osobie trzeciej w związku z prowadzeniem przez ubezpieczonego działalności określonej w umowie ubezpieczenia lub posiadanym mieniem, które jest wykorzystywane w takiej działalności, będące następstwem czynu niedozwolonego w granicach odpowiedzialności ustawowej ( OC deliktowa ) lub niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania ( OC kontraktowa ) - dowód: OWU ( k. 37 ).

Wartość uszkodzonych mebli stanowiła 167.540,95 zł ( dowód: zestawienie k. 26-29; wartość nie kwestionowana przez pozwanego ). Powodowie ponieśli także koszty wyremontowania zalanych lokali. Koszt ten został oszacowany przez pozwanego na kwotę 16.865,76 zł ( dowód: kosztorys k. 22-25 ).

Pismem z dnia 8 sierpnia 2013r. pozwany odmówił powodom wypłaty odszkodowania. Wskazał, że z dokumentacji szkodowej wynika, że instalacja kanalizacyjna budynku nie była wyposażona w urządzenia przeciwzalewowe, dlatego też MPWiK Sp. z o. o. w R. nie można postawić zarzutu zawinionego działania lub zaniechania mającego wpływ na powstanie szkody i skutkującego obowiązkiem odszkodowawczym ( dowód: pismo pozwanego z dnia 8.08.2013r. k. 31 ).

Pismem z dnia 21 stycznia 2014r. pozwany poinformował powodów, że za instalację wodno-kanalizacyjną w spornym budynku odpowiada Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w R., która to nie posiada ubezpieczenia OC u pozwanego ( dowód: pismo z dnia 21.01.2014r. k. 32 ).

W piśmie procesowym z dnia 10 października 2014r. powodowie przedłożyli dokumentację zdjęciową na okoliczność ustalenia, że przyłącz kanalizacyjny do lokali powodów został zabezpieczony urządzeniami przeciwzalewowymi. Powodowie wyjaśnili, że z dotychczasowego stanowiska stron, wynika, że jedyną sporną okolicznością pomiędzy nimi jest fakt braku zabezpieczenia lokali powodów urządzeniami przeciwzalewowymi. Powodowie podali, że w wyniku wykonania remontu w ich lokalu na przełomie września i października 2014r., przy wymianie płytek w pomieszczeniu sanitarnym, natrafiono na dwie zasuwy przeciwzalewowe o działaniu automatycznym, zaś przy dalszym badaniu podłogi lokalu natrafiono na kolejne dwie zasuwy, co potwierdza dokumentacja fotograficzna. Wobec więc zabezpieczenia lokali powodów czterema urządzeniami przeciwzalewowymi argumentacja strony pozwanej co do tego, że powództwo winno być oddalone z powodu braku tych urządzeń jest bezzasadna ( dowód: pismo powoda z 20.10.2014r. wraz z dokumentacją zdjęciową k. 102-104).

W odpowiedzi na pismo Sądu w przedmiocie czasu zamontowania w lokalach powodów urządzeń przeciwzalewowych Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w R. podała, że pawilon wraz z przyłączami został oddany do użytku w 1981 r. Jednocześnie Spółdzielnia wyjaśniła, że jest współwłaścicielem pawilonu i jego zarządcą w trybie art. 27 ustawy o Spółdzielniach Mieszkaniowych z dnia 15.1.2200r. ( dowód: pismo Sądu oraz Spółdzielni k. 110-112).

Świadek P. K. , który pracuje w sklepie ojca od 2000r. zeznał, że na skutek awarii sieci kanalizacyjnej w dniu 29 czerwca 2013r. nastąpiło cofnięcie ścieków do pomieszczenia sklepu. W dniu otwarcia sklepu w poniedziałek po weekendzie na podłodze pomieszczeń było około 30 cm wody. Była to brudna woda z fekaliami z kanalizacji. W tym okresie nie występowały żadne deszcze . Świadek w związku z awarią kanalizacji był w Spółdzielni i tam otrzymał informację, że awaria była na połowie osiedla. Świadek zeznał, że szkoda spowodowana zalaniem została zgłoszona przez powodów do MPWiK i oni podali powodom numer polisy, na podstawie której szkoda została zgłoszona do (...). Likwidator pozwanego przybył na miejsce szkody w przeciągu 3,4 dni i sporządził protokół szkody , robił zdjęcia oraz wspólnie z powodami sporządził spis uszkodzonych mebli ( dowód: zeznania świadka P. K. k. 124).

Sąd dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłego celem ustalenia wysokości szkody w postaci wartości uszkodzonych mebli w lokalu należącym do powodów, na skutek zaistnienia szkody w dniu 29 czerwca 2013r. , powstałej wskutek cofnięcia ścieków z instalacji kanalizacyjnej ( k.133).

W piśmie z dnia 26.03.2015r. biegły poinformował Sąd, że strony nie wnoszą żadnych zastrzeżeń co do wartości szkody w zakresie uszkodzonych mebli przyjmując wycenę znajdującą się w aktach k.26-29 (k.138).

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z powołanych wyżej dokumentów, akta szkody oraz zeznania świadka P. K.. Sąd dowodom z dokumentów przyznał walor wiarygodności albowiem nie budziły one wątpliwości co do ich prawdziwości, nie były też kwestionowane przez żadną ze stron. Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka P. K. gdyż treść jego zeznań jest spójna, logiczna i koresponduje z dowodami z dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powodowie w niniejszej sprawie dochodzą od pozwanego jako ubezpieczyciela na podstawie umowy ubezpieczenia OC jaka wiąże Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w R. z pozwanym (...) Zakładem (...). Stosownie do § 6 OWU dla klienta korporacyjnego przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna ubezpieczonego za szkody wyrządzone osobie trzeciej w związku z prowadzeniem przez ubezpieczonego dzielności określonej w umowie ubezpieczenia lub posiadanym mieniem, które jest wykorzystywane w takiej działalności, będące następstwem: 1) czynu niedozwolonego w granicach odpowiedzialności ustawowej (OC deliktowa) lub 2) niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania ( OC kontraktowa).

Bezspornym jest fakt, że powodowie są właścicielami lokalu, w którym zaistniała szkoda, a Spółdzielnia (...) jest właścicielem kompleksu handlowego w skład, którego wchodzą te lokale. Wynika to wprost z aktu notarialnego, pisma Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 5 listopada 2014r. a także ustaleń ubezpieczyciela tj. notatki służbowej z dnia 7.08.2013r. zalegającej w aktach szkody.

Umowa o dostawę wody pitnej i odprowadzanie ścieków nr (...) z 1.07.1995r. została zawarta pomiędzy (...) Sp. z o.o. Miejskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji w R. ( obecnie MPWiK) a Spółdzielnią Mieszkaniową (...) w R.

( dowód : umowa z 1.07.1995 r. w aktach szkody) i obejmuje (...) Handlowy H-2 położony przy ul. (...), w którym znajdują się lokale użytkowe powodów.

W piśmie z dnia 31.07.2013r. MPWiK przyznał, że w dniu 29.06.2013r. nastąpiło zgłoszenie niedrożności kanalizacji, co spowodowało zalanie budynku przy ul. (...) w R. należącym do poszkodowanego Zakładu Produkcyjno Usługowego (...) , przy czym była to niedrożność ciągu głównego kanalizacji ( dowód: pismo MPWiK z 31.07.2013r. w aktach szkody).

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z dnia 7 czerwca 2001r. ( DZ.U. Nr 72, poz. 747), wynika, że przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne ma obowiązek zapewnić zdolność posiadanych urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych do realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem oraz dostaw wody i odprowadzania ścieków w sposób ciągły i niezawodny, a także zapewnić należytą jakość dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że zdarzenie objęte sporem obejmuje umowa ubezpieczenia OC zawarta pomiędzy MPWiK a pozwanym ubezpieczycielem, i tym samym ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność za szkodę. Bezspornym jest fakt, iż Spółdzielnię Mieszkaniową (...) łączy umowa z MPWiK o dostawę wody pitnej i odprowadzanie ścieków odnośnie (...) handlowego H-2 znajdującego się przy ul. (...) od 1995r. Spółdzielnia przeniosła własność lokali znajdujących się w tym kompleksie handlowym na powodów. MPWiK na podstawie wskazanej wyżej umowy dostarczał wodę do tego lokalu. W chwili więc zaistnienia szkody bezspornym był fakt, że sprawcę szkody łączyła umowa z pozwanym ubezpieczycielem.

W niniejszej sprawie pozwany nie kwestionował wysokości szkody dlatego też Sąd uznał, iż strona powodowa wykazała wysokość swojego roszczenia.

Stosownie do art. 822 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest zatem odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim.

Jest to więc ubezpieczenie jego odpowiedzialności za wyrządzenie szkody opartej na zasadzie winy lub na zasadzie ryzyka. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej sięga przy tym tak daleko, jak odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego. Ochrona ubezpieczeniowa odnosi się tu do globalnej sytuacji majątkowej ubezpieczającego, która mogłaby doznać uszczerbku z powodu konieczności zaspokojenia roszczeń odszkodowawczych poszkodowanego.

Stosownie do art. 822 § 4 kc uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

W niniejszej sprawie ubezpieczyciel odmawiając wypłaty odszkodowania jak również w odpowiedzi na pozew zarzucił, że nie ponosi odpowiedzialności za zaistniałe zdarzenie, a to z uwagi na fakt, iż nie ponosi winy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Zarzucił, że obowiązek w zakresie utrzymania instalacji wewnętrznych obciążają odbiorcę wody i ścieków a nie przedsiębiorstwo MPWiK. Powołując się na § 9 pkt 9 Regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków na terenie Gminy M. R., przyjętym uchwałą nr L/941/2013 Rady Miasta R. z dnia 26.03.2013r. wskazał, że odbiorca ma obowiązek zabezpieczyć przyłącza kanalizacyjne przed zalaniem ściekami poprzez montaż i utrzymanie na własny koszt urządzeń przeciwzalewowych. Zgodnie z Regulaminem przez urządzenie przeciwzalewowe należy rozumieć armaturę kanalizacyjną mającą za zadanie zabezpieczenie przed zalaniem przepływem zwrotnym pomieszczeń .

Mając na uwadze powyższe zarzuty, w świetle dokonanych ustaleń, należy uznać je za bezzasadne. W toku dokonywanego przez powodów remontu okazało się, że w pomieszczeniach należących do powodów znajdują się urządzenia przeciwzalewowe wskazane w powołanym wyżej Regulaminie i których bark zarzucał pozwany. Urządzenia te zostały zamontowane jeszcze przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) a pawilon wraz z przyłączami został oddany do użytku w 1981 r.

W niniejszej sprawie ubezpieczony u pozwanego MPWiK przyznał, że zdarzenie, w wyniku którego powstała szkoda w lokalach powodów powstało w wyniku niedrożności ciągu głównego kanalizacji a jego pracownicy udrożnili niezwłocznie ten ciąg ( dowód: pismo MPWiK z 31.07.2013r. w aktach szkody).

Z powołanej wyżej ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków wynika, że utrzymanie drożności ciągu głównego kanalizacji należało do obowiązków MPWiK dlatego też powstała z tego powodu szkoda w imieniu powodów objęta jest przedmiotem ubezpieczenia na podstawie umowy wiążącej MPWiK z pozwaną.

W tym stanie rzeczy mając na uwadze wskazaną wyżej umowę jak również art. 805 § 1 kc w związku z art. 822 kc należało przyjąć, że za zaistniałą szkodę spowodowaną niedrożnością głównego ciągu kanalizacyjnego odpowiedzialność ponosi pozwany. Dlatego też na podstawie powołanych wyżej przepisów oraz umowy dochodzą pozwem kwotę zasądzono od pozwanego na rzecz powodów ( pkt I wyroku).

Odsetki za opóźnienie w zapłacie zasądzono na podstawie art. 481 § 1 kc zgodnie z żądaniem powoda.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 w związku z art. 108 § 1 kpc. Na koszty powoda składa się opłata od pozwu w kwocie 9.221,00 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3.600,00 zł , opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz koszty opinii biegłego w kwocie 314,58 zł .