Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Grzegorz Kiepura

Sędziowie SSO Marcin Mierz

SSR del. Małgorzata Peteja-Żak (spr.)

Protokolant Aleksandra Studniarz

przy udziale Elżbiety Ziębińskiej

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2015 r.

sprawy W. L. córki B. i L.,

ur. (...) w T.

oskarżonej z art. 286§1 kk, art. 278§5 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 30 października 2014 r. sygnatura akt III K 1623/13

na mocy art. 437 kpk, art. 438 kpk, art. 440 kpk, art. 624 § 1 kpk

1. uchyla rozstrzygnięcia z punktów 2, 3 i 5 zaskarżonego wyroku i sprawę oskarżonej W. L. o czyn z art. 278 § 5 kk zarzucony jej w punkcie III aktu oskarżenia przekazuje Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania;

2. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- ustala, iż rozstrzygnięcie z punktu 4 odnosi się do kary pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie 1 zaskarżonego wyroku,

- w punkcie 6, na podstawie art. 624 § 1 kpk zwalnia oskarżoną od zapłaty kosztów sądowych, wydatkami obciążając Skarb Państwa,

- na mocy art. 63 § 1 kk na poczet kary grzywny orzeczonej w punkcie 1 zaskarżonego wyroku zalicza oskarżonej okres jej rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 10 grudnia 2013 r. do dnia 23 grudnia 2013 r., uznając grzywnę za wykonaną w zakresie 28 (dwudziestu ośmiu) stawek dziennych;

3. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

4. zwalnia oskarżoną od zapłaty kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 100/15

UZASADNIENIE WYROKU

z dnia 15 maja 2015r.

Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 30 października 2014r., w sprawie o sygn. III K 1623/13, uznał oskarżoną W. L. za winną popełnienia dwóch czynów, polegających na tym, że w dniach 12 i 18 kwietnia 2008r. w G., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1.548,86 złotych poprzez zawarcie za pośrednictwem firmy (...) P. S. umowy kredytowej nr (...) i (...) na zakup kuchenki gazowej, wprowadzając pokrzywdzonego w błąd co do możliwości oraz zamiaru spłaty kredytu, tj. występków, z których każdy wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 kk, przy przyjęciu, że oskarżona działała w warunkach ciągu przestępstw i za to na mocy art. 286 § 1 kk w z w. z art. 91 § 1 kk wymierzył oskarżonej karę 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz na mocy art. 33 § 2 kk w zw. z art. 91 § 1 kk wymierzył jej grzywnę w rozmiarze 30 stawek dziennych, ustalając wysokość stawki na kwotę 10 złotych.

Nadto uznał oskarżoną za winną tego, że w dniu 25 listopada 2009r. w G. w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) poprzez nielegalne podłączenie się przewodami odpływowymi z mieszkania do wewnętrznej linii zasilania dokonała kradzieży energii elektrycznej w ilości 11,14 A, co spowodowało straty w kwocie 27,62 złotych na szkodę (...) S.A., tj. czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 278 § 1 i 5 kk i za to na mocy art. 278 § 1 kk wymierzył oskarżonej karę 3 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd na mocy art. 91 § 2 kk połączył orzeczone wobec oskarżonej kary pozbawienia wolności, orzekając wobec niej karę łączną 7 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na mocy art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił na okres próby 2 lat.

Nadto zobowiązał oskarżoną na mocy art. 72 § 2 kk do naprawienia w całości wyrządzonej szkody poprzez zapłatę na rzecz (...) S.A. z/s w K. kwoty 27,62 złotych w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku oraz zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa stosowne koszty sądowe.

Wyrok ten zaskarżył w części dot. orzeczenia o karze, na niekorzyść oskarżonej Prokurator, który zarzucił wyrokowi obrazę przepisów prawa materialnego, mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 46 § 1 kk, poprzez jego niezastosowanie przy orzeczeniu środka karnego obowiązku naprawienia szkody, wbrew złożonemu wnioskowi pokrzywdzonego (...) S.A. z/s w K..

Stawiając powyższy zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zobowiązanie na podstawie art. 46 § 1 kk oskarżonej do naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego (...) S.A. z/s w K. poprzez zapłatę kwoty 27,62 złotych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja Prokuratura okazała się zasadna na tyle, że w wyniku jej wywiedzenia, niezależnie od zakresu zaskarżenia i podniesionych zarzutów, zaskarżony wyrok nie mógł się ostać w odniesieniu do rozstrzygnięcia przypisującego winę i sprawstwo oskarżonej czynu z art. 278 § 5 kk w zw. z art. 278 § 1 kk. Koniecznym stało się zatem uchylenie rozstrzygnięć z punktów 2, 3 i 5 zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy oskarżonej o czyn zarzucany jej w punkcie III aktu oskarżenia do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Ponieważ w sprawie nie były kwestionowane ustalenia faktyczne dotyczące popełnienia przez oskarżoną dwóch występków kwalifikowanych z art. 286 § 1 kk, trzeba jedynie podkreślić, że Sąd Rejonowy dokładnie i rzetelnie przeprowadził w tym zakresie postępowanie dowodowe, w trakcie którego przedsięwziął niezbędne i odpowiednie czynności celem wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności w sprawie. Sąd odwoławczy w toku kontroli instancyjnej w pełni zaakceptował przeprowadzoną przez ten Sąd ocenę dowodów, poczynione w jej efekcie ustalenia faktyczne oraz rozstrzygnięcie o karze orzeczonej w warunkach z art. 91 § 1 kk, która przystaje do stopnia społecznej szkodliwości czynów i stopnia winy, uwzględniając cele kary. Nie dostrzegając zatem żadnych uchybień, także tych podlegających uwzględnieniu niezależnie od kierunku i granic zaskarżenia, Sąd II instancji w tym zakresie utrzymał zaskarżony wyrok w mocy, ustalając równocześnie, że rozstrzygnięcie z punktu 4, dot. warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, odnosi się do kary orzeczonej w punkcie 1 orzeczenia, konieczne stało się także zaliczenie oskarżonej na poczet orzeczonej w punkcie 1 wyroku kary grzywny okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 10 grudnia 2013r. do dnia 23 grudnia 2013r. i uznanie grzywny za wykonaną w zakresie 28 stawek dziennych.

Powyższych uwag niestety nie można odnieść do ustaleń faktycznych i dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny dowodów odnoszących się do przypisania oskarżonej czynu polegającego na nielegalnym poborze energii elektrycznej. Sąd Rejonowy rozpoznając przedmiotową sprawę i ferując rozstrzygnięcie nie wyjaśnił wszystkich istotnych okoliczności sprawy we wskazanym zakresie, a także nie wziął pod rozwagę oraz nie poddał należytej analizie i ocenie całokształtu zebranego materiału dowodowego, pomijając w tej mierze również istotne jego części. W konsekwencji ustalenia faktyczne i ocena prawna zaprezentowane w pisemnych motywach wyroku nie były pełne ani wyczerpujące, a to z kolei powodowało, iż wydany wyrok w części, w której przypisano winę i sprawstwo oskarżonej czynu polegającego na kradzieży energii elektrycznej należało uznać za wadliwy i co najmniej przedwczesny. Oczywistym jest, że Sąd rozstrzyga sprawę przyjmując za podstawę swej decyzji całokształt okoliczności, które zostały ujawnione w toku rozprawy głównej (art. 410 kpk). Oznacza to, że Sąd orzekający rozstrzygając w sprawie musi rozważyć wszystkie okoliczności, jakie zostały ujawnione zgodnie z prawem procesowym w toku rozprawy, dalej ocenić je zgodnie z wymogami określonymi w art. 7 kpk, a następnie dokonać ustaleń dotyczących okoliczności istotnych w sprawie, wynikających z dowodów uznanych przez Sąd za wiarygodne. Szczególna rola w tym zakresie przypada przewodniczącemu składu orzekającego, który zgodnie z art. 366 kpk obowiązany jest baczyć, aby zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy. Przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostawać więc będzie pod ochroną art. 7 kpk jedynie wówczas, jeśli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających na korzyść, jak i na niekorzyść osoby oskarżonej i jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Rozumowanie Sądu oraz dokonana przezeń ocena dowodów musi jasno wynikać z treści pisemnych motywów rozstrzygnięcia, w których Sąd ten winien wyjaśnić, którym dowodom dał wiarę i dlaczego, a także które okoliczności sprawy można na ich podstawie uznać za udowodnione.

Konsekwencją naruszenia przepisów postępowania był błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę wyroku. Zarzut taki jest zasadny w sytuacji, gdy Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na faktach, które nie znajdują potwierdzenia w wynikach przeprowadzonego postępowania dowodowego albo też, gdy z faktów tych wyciągnął wnioski niezgodne ze wskazaniami wiedzy, doświadczenia życiowego lub zasadami prawidłowego rozumowania. Jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 marca 1975r. (II KR 355/74, OSNPG 1975/9/84), zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku, jest słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez Sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania.

Należy zatem podnieść, iż w niniejszej sprawie oskarżonej W. L. zarzucono popełnienie w dniu 25 listopada 2009r. przestępstwa kradzieży energii elektrycznej poprzez nielegalne podłączenie się przewodami odpływowymi z mieszkania do wewnętrznej linii zasilania. Poza sporem pozostaje okoliczność ustalona przez Sąd orzekający, iż lokal mieszalny nr (...) położony w G. przy ul. (...) był oddany na podstawie umowy najmu zawartej z (...) (...) Sp. z o. o. (działającym w imieniu Gminy G.) do użytkowania oskarżonej. Z dokumentu znajdującego się w aktach sprawy wynika także niezbicie fakt przeprowadzonej w dniu 25 listopada 2009r. kontroli przez pracowników pokrzywdzonej spółki i funkcjonariusza Policji instalacji elektrycznej poprowadzonej do tego mieszkania, w wyniku której ujawniono wykonanie podłączenia poza układem pomiarowym i pobór energii elektrycznej z pominięciem układu pomiarowego. Kontrola powyższa miała miejsce jednak pod nieobecność odbiorcy, a więc osoby zajmującej lokal.

Sąd I instancji, czyniąc powyższe ustalenia faktyczne w zasadzie jedynie w tym zakresie na wyjaśnieniach oskarżonej oraz wskazanych wyżej dokumentach, nie daje wiary oskarżonej w tej części, w której wskazuje ona na zamieszkiwanie w tym lokalu w zarzucanym jej czasie konkubiny syna, uznając taką relację za sprzeczną ze zgromadzonym materiałem dowodowym i podkreślając, iż to oskarżona była głównym najemcą mieszkania. Nie sposób jednak z pisemnych motywów wyroku dowiedzieć się z jakim to materiałem dowodowym są sprzeczne wyjaśnienia oskarżonej, skoro Sąd meriti nie podjął trudu weryfikacji twierdzeń oskarżonej o swojej dłuższej nieobecności w miejscu zamieszkania, trudno zaś jedynie z faktu posiadania statusu głównego najemcy lokalu wywodzić automatycznie sprawstwo oskarżonej. Jest prawdą, iż oskarżona nie jest konsekwentna w określaniu okresu przebywania w celach zarobkowych poza granicami Polski, z jej pierwszej bowiem relacji wynika, iż do pracy w Grecji miała wyjechać na początku 2010 roku, podczas gdy na rozprawie określała ten czas na trwający od 5 lutego 2009r. do 17 listopada 2013r., Sąd jednak powyższych rozbieżności nie wyjaśnił, nie dając wiary jej wyjaśnieniom w obliczu zasad prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego. Tymczasem analiza akt sprawy dowodzi, iż oskarżona, w związku z podejrzeniem popełnienia dwóch przestępstw oszustwa, była poszukiwana nieskutecznie przez organa ścigania od stycznia 2009r., włącznie z zastosowaniem wobec niej w kwietniu 2009r. przez Sąd Rejonowy w Gliwicach środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania w oparciu o przepisy art. 249 § 1 kpk i art. 258 § 1 pkt 1 kpk i poszukiwaniem listem gończym. Nadto, czego nie zauważa w ogóle Sąd orzekający, z treści decyzji (...) z dnia 31 sierpnia 2010r. o odmowie wymeldowania W. L. z pobytu stałego (k. 156-157), wydanej w związku z wnioskiem Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Gliwicach, wynika, iż (...)miał wiedzę na temat nie tylko wyjazdu oskarżonej – najemcy lokalu za granicę, ale i zamieszkania w nim przez P. W., ta informacja zaś znajdowała potwierdzenie także w relacji córki oskarżonej K. S. oraz sąsiada spod nr (...)- W. S..

Mając na uwadze powyższe, nie są zrozumiałe dla Sądu odwoławczego powody dla których Sąd orzekający swe rozstrzygnięcie oparł w tym zakresie jedynie na niekonsekwentnych wyjaśnieniach oskarżonej, która wszak na rozprawie zaprzeczała nielegalnemu korzystaniu przez siebie z energii elektrycznej w mieszkaniu, nie weryfikując tej okoliczności w żaden sposób i odmawiając a priori wiary jej relacji.

Wątpliwości Sądu odwoławczego budzi zatem zaprezentowana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego materiału dowodowego we wskazanym wyżej zakresie. Dążąc do wyjaśnienia zatem wątpliwości związanej z okresem pobytu oskarżonej poza krajem oraz tym, czy i kto w czasie kontroli w listopadzie 2009r. zajmował lokal nr (...) położony w G. przy ul. (...), należy w pierwszej kolejności zapoznać się z aktami Urzędu Miasta w G. w sprawie o sygn. SO-51151/196/10/VII, a następnie wyczerpać wszelkie możliwości dowodowe, w szczególności poprzez drobiazgowe, ponowne przesłuchanie oskarżonej na powyższe okoliczności, z koniecznością ustalenia niewątpliwego okresu jej pobytu poza miejscem zamieszkania i udostępnienia wynajmowanego przez nią lokalu innej osobie (osobom), przesłuchanie co najmniej dzieci oskarżonej – córki K. S. i P. L. oraz sąsiada W. S. celem ustalenia kto i w jakim okresie faktycznie zamieszkiwał ten lokal, opłacał czynsz i media, wydaje się także wskazane ustalenie okresu pozbawienia wolności P. L. w roku 2009r. Dopiero tak zgromadzony materiał dowodowy Sąd orzekający podda wszechstronnej i wnikliwej analizie oraz swobodnej ocenie zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, co pozwoli na jednoznaczne ustalenie, czy w listopadzie 2009r. oskarżona przebywała w swoim (...) mieszkaniu, będąc sprawcą kradzieży energii elektrycznej, czy też lokal ten udostępniła innej osobie (osobom) w czasie gdy była przeprowadzona kontrola przez pracowników ówczesnej spółki (...) S.A.

Z uwagi na powyższe Sąd odwoławczy, nie przesądzając w niczym przyszłego rozstrzygnięcia sprawy, zaskarżony wyrok w omówionym wyżej zakresie uchylił i sprawę o zarzucany oskarżonej w punkcie III aktu oskarżenia czyn przekazał do ponownego rozpoznania, wskazując na potrzebę poszerzenia materiału dowodowego we wskazanym wyżej kierunku.

Równocześnie Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 6, zwalniając oskarżoną po myśli art. 624 § 1 kpk od zapłaty kosztów sądowych, obciążając wydatkami Skarb Państwa, a także, zważywszy na sytuację majątkową oskarżonej, jej niedużą emeryturę, zwolnił ją od zapłaty kosztów sądowych postępowania niniejszego.