Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2012 r. w Krakowie

sprawy z wniosku Z. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o emeryturę

na skutek apelacji organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach Wydziału VI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 21 maja 2012 r. sygn. akt VI U 268/12

o d d a l a apelację.

Sygnatura akt: III AUa 1045/12

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 9 października 2012 r.

Wyrokiem z dnia 21 maja 2012 r. Sąd Okręgowy w Kielcach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżona decyzję z dnia 6 lutego 2012 r. i przyznał Z. W. prawo do wcześniejszej emerytury od 1 listopada 2011 r.

Rozstrzygnięcie zapadło na tle następujących ustaleń faktycznych.

Z. W. ur. (...) nie pozostaje w stosunku pracy i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 r. okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 26 lat 11 miesięcy i 2 dni, w tym okresem pracy w szczególnych warunkach 11 lat 6 miesięcy i 17 dni. W okresie od 24 września 1974 r. do 31 października 1978 r. ubezpieczony zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...)w O. Œ (...). Pracę wykonywał w kotłowni osiedlowej, w której znajdowało się 6 kotłów wodnych typu WC80 opalanych miałem i 1 kocioł parowy na węgiel. W kotłach wodnych podgrzewana była woda, którą przesyłano do centralnego ogrzewania osiedla (...) w O.

(...), zaś w kotle parowym wytwarzana była para służąca do zasilania kotłów w stołówce.

Do obowiązków ubezpieczonego należała obsługa kotłów parowych i wodnych, a jego praca polegała na ręcznym wsypywaniu miału do kotłów, kontrolowaniu wysokości temperatury, czyszczeniu tzw. podmuchów i odpylni i oczyszczaniu rusztów z osadu po miale. Wymieniał również znajdujące się wewnątrz kotłów murowane kształtki szamotowe. Kotły wodne były uruchomiane w sezonie grzewczym od dnia 15 października do 15 kwietnia każdego roku. Kocioł parowy pracował nieprzerwanie przez cały rok.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd powołał się na art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.). Stosownie do brzmienia tego przepisu ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o których mowa w art. 27.

Emerytura przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem .

Zdaniem Sądu Okręgowego skoro ubezpieczony spełniał powyższe warunki, w szczególności legitymuje się ponad 15 letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych (co było okolicznością sporną) orzekł jak w sentencji.

Od powyższego wyroku apelację wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych w K. zarzucając naruszenie prawa materialnego (art. 184 ust. 1 i 2, art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2004 r., nr 39, poz. 353 ze zm. w zw. z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach.

W konkluzji organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i oddalenie odwołania. W uzasadnieniu apelujący zarzucił, iż Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego i świadków na okoliczność zatrudnienia w okresie od 24 września 1974 r. do 31 października 1978 r., jako palacza, podczas gdy z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych (świadectwa pracy, angażu) wynika, że ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku pomocnika zduna i zduna. Zdaniem apelującego Sądu Okręgowego w sposób dowolny zakwalifikował stanowisko pracy ubezpieczonego jako palacza, przekraczając tym samym granicę swobodnej oceny dowodów. W odpowiedzi na powyższą apelację ubezpieczony wniósł o jej oddalenie podnosząc, iż w charakterze zduna nigdy nie pracował jedynie posiadał angaż. Jego praca to obsługa kotłów parowych i wodnych, którą wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Apelacja jest bezzasadna.

Na wstępie należy zauważyć, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych kognicja Sądu ograniczona jest do zbadania legalności i prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego, czyli kwestii, która była przedmiotem decyzji (art. 477 /9/ §1 kpc oraz art. 118 ust. 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, tekst jednolity Dz. U. z 2004 r., nr 39, poz. 353 ze zm.) Skoro zatem postępowanie w sprawach z tego zakresu poprzedzone jest decyzją organu rentowego to przed Sądem ubezpieczony może domagać się korekty stanowiska zajętego przez ZUS i wskazywać swoją rację odnosząc się do przedmiotu sporu.

Przedmiotem zaskarżonej decyzji było prawo do świadczenia emerytalnego z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Słusznie Sąd I instancji powołał się na treść art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W myśl tego przepisu urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. z dniem 1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn, okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Brak bowiem spełnienia jednego z warunków objętych przepisem, a warunkującym prawo do konkretnego świadczenia niweczy prawo do dochodzenia konkretnego świadczenia.

W niniejszej sprawie istota sporu sprowadzała się do ustalenia czy wnioskodawca legitymuje się 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Przeprowadzone przez Sąd I instancji szczegółowe postępowanie dowodowe oparte na zeznaniach świadka A. J., Z. P., wnioskodawcy i akt osobowych z jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)dało pełną podstawę do stwierdzenia, iż wnioskodawca w spornym okresie zajmował się obsługą kotłów wodnych i parowych wykonując wszystkie prace niezbędne dla ich funkcjonowania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ujęte w wykazie A dział XIV poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Sąd Apelacyjny uznał, iż poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia są prawidłowe i w pełni zasługujące na akceptację. Zgodnie z art. 473 kpc w postępowaniu przed tym sądem nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych. Ten wyjątek od zasady wyrażonej w art. 247 kpc sprawia, że fakt zatrudnienia w szczególnych warunkach może być dowodzony za pomocą każdego dowodu, w tym także zeznań świadków, stron (wyrok SN z 8 kwietnia 1999 r. II UKN 619/98, OSNP 2000/II/439).

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji dokonał szczegółowej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego, wyjaśnił dlaczego dał wiarę zeznaniom świadków z wnioskodawcy, a oceniając moc dowodową zebranych dokumentów zwrócił uwagę na rozbieżność pomiędzy treścią dokumentów znajdujących się w aktach osobowych (św. pracy, angaż) dotyczących nazwy stanowiska pracy zajmowanego przez wnioskodawcę (pomoc zduna, zdun). Sąd ustalił ponad wszelką wątpliwość, że wnioskodawca w spornym okresie zajmował się obsługą kotłów wodnych i parowych (kocioł parowy funkcjonował przez cały rok). Sąd I instancji słusznie powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 r. II UK 337/03, OSNP 2004/22/392, który Sąd Apelacyjny podziela, a z uzasadnienia, z którego wynika, że w sprawie o emeryturę w warunkach szczególnych nie tyle istotna jest nazwa zajmowanego stanowiska lecz praca faktycznie wykonywana. Podnieść też należy na co zwrócił uwagę Sąd I instancji, iż o rodzaju, nazwie wpisywanego stanowiska decydowały niejednokrotnie względy formalne (wakaty). Praktyka w tym względzie nie jest odosobniona, biorąc pod uwagę zasady doświadczenia życiowego, a zatem nie przesądza to jednak faktu o niewykonywaniu pracy przez ubezpieczonego, której rodzaj, charakter szczegółowo opisali świadkowie. Zatem bezzasadny jest zarzut apelującego co do przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów.

W konkluzji powyższych rozważań Sąd Apelacyjny uznał wyrok Sądu Okręgowego za merytorycznie prawidłowy, a w przedmiocie dokonanej przez Sąd oceny zgromadzonego materiału dowodowego nie sposób dopatrzyć się żadnych podstaw do uznania, aby Sąd dokonał ustaleń, które wykraczałyby poza stan faktyczny i dopuścił się naruszenia przepisów prawa procesowego, czy materialnego.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 385 kpc oddalił apelację.

MZ