Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Elżbieta Krupińska

Protokolant Anna Matwiejuk

po rozpoznaniu w dniu 04 czerwca 2013 roku w Białymstoku

sprawy z wniosku A. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wysokość świadczenia

na skutek odwołania A. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 30 sierpnia 2012 roku i z dnia 31 października 2012 roku

Nr (...)-1/15/E

I.  Zmienia zaskarżoną decyzję i orzeka, iż podstawa wymiaru emerytury A. A. powinna być ustalona na podstawie wynagrodzenia z lat 1965-1981, 1985, 1996-1997 przy wskaźniku podstawy wymiaru wynoszącym 120,12%.

II.  Ustala, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

III.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz A. A. kwotę 152,22 zł (sto pięćdziesiąt dwa złote 22/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

IV.  Oddala wniosek o przyznanie kosztów w pozostałej części.

Sygn. akt VU 1931/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 30.08.2012r., wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. Nr 153, poz. 1227 z 2009r. ze zmianami) przyznał A. A. prawo do emerytury od dnia 13.09.2012r.

Przy ustalaniu prawa do świadczenia organ rentowy uwzględnił: okresy składkowe w wymiarze 27 lat, 9 miesięcy i 23 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 3 miesięcy i 12 dni. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 100,91% i został obliczony z uwzględnieniem podstawy wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych, wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest z lat 1967-1974, 1976-1981, 1991-1992 oraz 1996-1998.

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy organ rentowy decyzją z dnia 31.10.2012r. w prawidłowy sposób ustalił zwiększenie za okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników oraz ubezpieczenie emerytalno – rentowe rolników.

Wobec powyższego emerytura odwołującego uległa zwiększeniu z tytułu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników (przez okres 14 lat, 3 miesięcy i 6 dni) o kwotę 114,84 zł. Wysokość emerytury odwołującego została ustalona w kwocie 1.916,80 zł brutto (1.802,37 zł brutto emerytury oraz 114,84 zł zwiększenia).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył A. A.. Wnosił o uwzględnienie w podstawie wymiaru wynagrodzenia z 1975r. w Spółdzielni (...) w J. oraz wynagrodzenia z Fabryki (...) w B. za okres od 11.08.1964r. do 10.02.1967r. (k. 2).

Sąd zażądał akt osobowych wnioskodawcy z B. Zakładów (...) i z (...) Terenowych Zakładów (...) w B. za okres zatrudnienia od 15.01.1968r. do 17.05.1972r. i od 13.02.1967r. do 31.10.1967r. i dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu księgowości w celu ustalenia, czy możliwe jest wyliczenie wynagrodzenia wnioskodawcy w latach 1965-1981, zgodnie ze sprecyzowanym żądaniem odwołującego (k.10-11 akt sądowych).

Sąd ustalił i zważył, co następuje;

Odwołanie było uzasadnione, dlatego zaskarżona decyzja podlegała zmianie.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych cytowanej na wstępie podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Organ rentowy decyzją z 30.08.2012r., wydana na podstawie przepisów ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. nr 153/09, poz. 1227 z późn.zm.) przyznał A. A. prawo do emerytury od dnia 13.09.2012r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 100,91% ustalił na podstawie wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia.

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy organ rentowy decyzja z 30.10.2012r. w prawidłowy sposób ustalił zwiększenie za okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników oraz ubezpieczenie emerytalno – rentowe rolników. Wysokość emerytury odwołującego została ustalona w kwocie 1.916,80 zł brutto, z czego 1.802,37 zł emerytura + 114,84 zł zwiększenie (k.4-5).

Decyzją z 12.03.2013r. organ rentowy, po rozpatrzeniu wniosku odwołującego z 12.03.2013r., zgodnie z zarządzeniem Sądu z dnia 20.12.2012r., przyznał emeryturę w kwocie 1.802,37 zł, a po waloryzacji od 01.03.2013r. w kwocie 1874,46 zł + 95,58 zł zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie rolne za 46 kwartałów + 24,52 zł zwiększenie rolne za okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników po 30.09.2009r., razem świadczenie od 01.03.2013r. = 1.994,56 zł (k. 86 akt ZUS).

Na wstępie rozważań odnośnie zasadności odwołania Sąd zauważa, iż w myśl wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r., II UKN 186/97 (OSNP 1998, Nr 11, poz. 342) w postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty określone w § 20 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1984r. (Dz.U. nr 10, poz. 49 ze zm.) w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tychże świadczeń. Z uwagi na powyższe, należało uznać, iż w niniejszym postępowaniu A. A. mógł powoływać się na wszelkie dowody świadczące o wysokości jego wynagrodzenia w spornym okresie.

Odwołujący powołał się na następujące dowody: wpisy wynagrodzenia w legitymacji ubezpieczeniowej, akta osobowe dołączone do akt niniejszej sprawy, dokumentacja dotycząca zatrudnienia zawarta w aktach emerytalnych.

Na rozprawie w dniu 22 lutego 2013r. wskazał, że nie jest w stanie podać dokładnych danych odnośnie swoich zarobków w spornym okresie, albowiem nie zachowały się w tej mierze żadne dokumenty. Wyjaśnił, iż pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Podniósł, iż w spornych latach nie korzystał z urlopu bezpłatnego.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości, aby w oparciu o całokształt materiału dowodowego wypowiedział się czy możliwe jest ustalenie faktycznego wynagrodzenia wnioskodawcy za sporny okres, wyliczył to wynagrodzenie, a ponadto wybrał najkorzystniejszy wariant do ustalenia podstawy wymiaru emerytury, wyliczył wskaźnik, jak też wskazał lata przyjęte do ustalenia tego wskaźnika.

Biegła sądowa I. S. w opinii z dnia 5 kwietnia 2013r. (k. 46-50) i opinii uzupełniającej (k. 73-77) wskazała, że na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy i twierdzeń wnioskodawcy można wyliczyć wysokość jego wynagrodzenia w dwóch wersjach.

Zdaniem biegłego wynagrodzenie wnioskodawcy za lata 1964-1967, mimo że zostały wpisane w legitymacji ubezpieczeniowej w rubryce przeznaczonej do wpisu zarobków za 1 rok, nie budzą zastrzeżeń. Są bowiem czytelne, uwzględniają zarobki za każdy rok kalendarzowy oddzielnie, zostały potwierdzone podpisem i pieczątką firmową. To samo dotyczy wynagrodzenia wpisanego w legitymacji ubezpieczeniowej za rok 1958-1969.

W ocenie biegłego w legitymacji ubezpieczeniowej, przy wpisie zarobków za 1971r. brak jest podpisu i pieczątki osoby odpowiedzialnej za wpis, ale wizualnie wpis został dokonany tym samym charakterem pisma, czyli ta sama osoba wpisała zarobek za 1972r., który potwierdzono podpisem i stosowna pieczęcią firmową. Dlatego brak jest podstaw, aby kwestionować wiarygodność tego wpisu. Wynagrodzenie za okres XI.1972r. – XII. 1973r. również wpisano w legitymacji ubezpieczeniowej w jednej kwocie, nie wydzielając zarobków osiągniętych w poszczególnych latach kalendarzowych.

Ale biegły po ustaleniu wynagrodzenia zasadniczego za poszczególne lata według angaży ustalił procent premii i odniósł ja do poszczególnych lat kalendarzowych i skonstatował, iż przy wpisie zarobków odwołującego za 1975r. w legitymacji ubezpieczeniowej jest brak podpisu i pieczątki osoby odpowiedzialnej za wpis, ale wizualnie został on dokonany tym samym charakterem pisma, czyli ta sama osoba dokonała wpisu wynagrodzenia za 1976r., który potwierdzono podpisem i stosowną pieczęcią firmową. Brak jest podstaw, aby ten wpis kwestionować.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia w wersji I, to jest przy przyjęciu wynagrodzenia za lata 1971-1973, 1975 według wpisu wynagrodzenia do legitymacji ubezpieczeniowej, ustalony z 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z całego okresu ubezpieczenia wynosi 120,12% - k.58, opinia biegłego.

Według biegłego wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia w wersji II, to jest przy przyjęciu wynagrodzenia za lata 1971-1973, 1975 obliczonego według wynagrodzenia zasadniczego wynikającego z angaży, ustalony z 20 lat kalendarzowych wybranych dowolnie z całego okresu ubezpieczenia, wynosi 117,36%.

W obu przypadkach, to jest wskaźnik wysokości podstawy wymiaru według wersji I i według wersji II został obliczony z lat: 1965-1981, 1985, 1996-1997, czyli z lata wskazanych przez wnioskodawcę – k. 58.

Zastrzeżenia do opinii złożył organ rentowy. Biegły odnosząc się do nich dokonał matematycznych poprawek odnośnie wysokości wynagrodzenia za lata 1972 i 1973 i wyjaśnił, iż poprawki te nie wpływają na wysokość wskaźników obliczonych w obu wersjach (k.73-77, opinia uzupełniająca).

Na rozprawie w dniu 4 czerwca 2013r. wnioskodawca wyjaśnił, iż nie kwestionuje opinii biegłej i wnosi o przyjęcie wariantu I opinii, w którym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury został wyliczony przez biegłą w wysokości 120,12% - k. 94, protokół rozprawy, zaś organ rentowy wnosił o przyjęcie wariantu II przy wskaźniku wysokości podstawy wymiaru wynoszącym 117,36% - k.94.

Sąd Okręgowy w całości podzielił opinię biegłej sądowej. Nie budzi wątpliwości Sądu treść opinii pisemnej. Szczegółowość sporządzonej opinii i skrupulatność dokonanych wyliczeń potwierdzają jedynie duże kwalifikacje biegłej, jak i jej ogromne doświadczenie zawodowe. Podzielić należy przyjęcie przez biegłą wyliczeń w oparciu o przedłożoną przez wnioskodawcę legitymacje ubezpieczeniową i wpisy wynagrodzenia z nich wynikające jako potwierdzone matematycznymi wyliczeniami wysokości wynagrodzenia odwołującego dokonanymi na podstawie załączonych akt osobowych. Opinię biegłej, jako logiczną i spójną, Sąd przyjął za decydującą dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegły podtrzymał swoje stanowisko na rozprawie stwierdzając, iż nie ma żadnych podstaw, aby kwestionować wysokość wynagrodzenia wpisanego w legitymacji ubezpieczeniowej przyjęte do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru w wersji I opinii – e-protokół z 4.06.2013r.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc uwzględnił odwołanie i zmienił zaskarżoną decyzję, orzekając, iż podstawa wymiaru emerytury A. A. powinna być ustalona na podstawie wynagrodzenia z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, to jest: 1984, 1985, 1996-1997, przy wskaźniku wysokości podstawy wymiaru wynoszącym 120,12%.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 kpc przyjmując, iż składają się na nie 15,20 zł – 4 przesyłki polecone po 3,80 zł, 4 przejazdy do sądu (po 34,80 zł każdy w jedna stronę) 139,02 zł. Łącznie koszty te stanowią 154,22 zł. Pozostałe koszty dotyczące porad prawnych Sąd uznał za nieudowodnione.

Poza tym Sąd Okręgowy przyjął, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zgodnie z art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Należy podkreślić, że materiał dowodowy był niewystarczający do rozstrzygnięcia sprawy. Przepisy regulujące postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przed Sądem stwarzają większe możliwości dowodowe (art. 477 ⁸ kpc i nast.) oraz nie zawierają ograniczeń w stosunku do regulacji ogólnej postępowania dowodowego (art. 235-309 kpc).

Sąd po wykorzystaniu możliwości dowodowych dopuścił dowód z opinii biegłego i na tej podstawie ustalił ostatecznie sporne okoliczności uznając, że w tych okolicznościach odwołanie było uzasadnione.