Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 czerwca 2015 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia Wydział VIII Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Bartłomiej Koelner

Protokolant: Paulina Okrutnik

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2015 r. we Wrocławiu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. we W.

przeciwko P. P.

o zapłatę

I.  uchyla nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia z dnia 15 grudnia 2014 r. sygn. akt VIII Nc 791/14 w części dotyczącej kwoty 8.272,44 zł (osiem tysięcy dwieście siedemdziesiąt dwa złote czterdzieści cztery grosze) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od tej kwoty od dnia 21 lutego 2014 r. do dnia zapłaty i w tym zakresie oddala powództwo oraz w zakresie kwoty 472,32 zł z odsetkami i w tym zakresie umarza postępowanie, a ponadto uchyla nakaz w części orzekającej o kosztach postępowania i zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 515,20 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  utrzymuje w mocy nakaz zapłaty w pozostałej części.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 listopada 2014 r. strona powodowa (...) Sp. z o.o. we W., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego P. P. kwoty 12.844,76 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 lutego 2014 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu podała, iż jest w posiadaniu weksla własnego z dnia 11 grudnia 2013 r. wystawionego przez pozwanego, opiewającego na kwotę 15.000 zł, którego termin płatności przypadał na dzień 20 lutego 2014 r. Wskazała, iż weksel stanowi zabezpieczenie roszczeń z umowy pożyczki z dnia 11 grudnia 2013 r., z której warunków pozwany się nie wywiązał.

W dniu 15 grudnia 2014 r. w niniejszej sprawie wydany został nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, od którego pozwany skutecznie wniósł zarzuty w części ponad kwotę 4.100 zł.

W zarzutach przyznał, iż w dniu 11.12.2013 r. zawarła ze stroną powodowa umowę pożyczki kwoty 5.000 zł, jednakże podniósł, iż żądanie strony powodowej jest wygórowane i nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistych kosztach zaciągniętej pożyczki. Wskazał, iż spłacił 6 z 24 rat i próbował się ze stroną powodową porozumieć co do spłaty pozostałej kwoty, jednakże bezskutecznie.

W piśmie procesowym z dnia 30 kwietnia 2015 r. strona powodowa cofnęła pozew w części dotyczącej kwoty 472,32 zł i wniosła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 12.372,44 zł wraz z odsetkami umownymi maksymalnymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wskazała, iż na żądaną kwotę składają się następujące należności:

-

kwota 9.719,59 zł tytułem niespłaconych rat pożyczki;

-

kwota 242,85 zł tytułem skapitalizowanych odsetek karnych;

-

kwota 2.400 zł tytułem kosztów monitów.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 11 grudnia 2013 r. strona powodowa zawarła z pozwanym umowę pożyczki, na podstawie której przekazała pozwanemu do dyspozycji kwotę 5.000 zł, którą pozwany zobowiązał się spłacić w 24 ratach po 540 zł każda. W umowie wskazano, iż oprocentowanie pożyczki wynosi 15 % w skali roku, prowizja od udzielonej pożyczki wynosi 4.968,91 zł, a całkowity koszt kredytu, obejmujący odsetki, opłaty i prowizje wynosi 7.959,58 zł. W umowie zastrzeżono, iż od niespłaconej w terminie raty – zadłużenia przeterminowanego – naliczane są odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, a w przypadku opóźnień w spłacie wysyłane są wezwania do zapłaty, za pośrednictwem poczty tradycyjnej lub elektronicznej, za co pożyczkobiorca obciążany zostaje kwotą wskazaną w tabeli opłat i prowizji.

W umowie zastrzeżono, iż koszty monitów wynoszą: 5 zł za monit SMS i e-mail dwa dni po terminie płatności, 40 zł za monit SMS, e-mail i listem poleconym 5 dni po terminie płatności, 50 zł za monit e-mail, SMS i listem poleconym oraz telefon konsultanta 10 dni po terminie płatności, 100 zł za monit e-mail, SMS i listem poleconym oraz telefon konsultanta 15 dni po terminie płatności, 500 zł za monit e-mail, SMS i listem poleconym oraz telefon konsultanta i wizyta terenowa pracownika 22 dni po terminie płatności.

Dowód:

-

Umowa pożyczki k. 45-46;

-

Tabela opłat dodatkowych z tytułu monitów k. 46-47.

W dniu 13 grudnia 2013 r. strona powodowa przelała na rzecz pozwanego kwotę 5.000 zł.

Dowód:

-

Historia rachunku bankowego k. 20-21.

Pozwany dokonał następujących wpłat na rzecz strony powodowej:

-

w dniu 14 lutego 2014 r. wpłacił kwotę 700 zł;

-

w dniu 8 marca 2014 r. wpłacił kwotę 690 zł;

-

w dniu 9 kwietnia 2014 r. wpłacił kwotę 540 zł;

-

w dniu 8 maja 2014 r. wpłacił kwotę 540 zł;

-

w dniu 8 czerwca 2014 r. wpłacił kwotę 540 zł;

-

w dniu 7 lipca 2014 r. wpłacił kwotę 540 zł.

Dowód:

-

Historia rachunku k. 20-21.

Pismem z dnia 24 lipca 2014 r. strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 1.087,16 zł.

Pismem z dnia 18 sierpnia 2014 r. strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 10.922,99 zł, w tym kwoty 9.719,59 zł tytułem niespłaconych rat, kwoty 1.195 zł tytułem monitów i kwoty 8,40 zł tytułem odsetek karnych.

Strona powodowa wysłała do pozwanego 10 monitów do zapłaty.

Dowód:

-

Pismo z dnia 24 lipca 2014 r. k. 22;

-

Pismo z dnia 18 sierpnia 2014 r. k. 23;

-

Wezwania do zapłaty wraz z potwierdzeniami nadania k. 52-61.

Sąd zważył co następuje

Powództwo w części zaskarżonej zarzutami od nakazu zapłaty okazało się bezzasadne, w związku z czym zgodnie z art. 496 k.p.c. Sąd uchylił nakaz zapłaty w tej części i oddalił powództwo.

Podstawę prawną żądania strony powodowej stanowi art. 720 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Sąd zważył, iż na podstawie zawartej umowy pożyczki pozwany dostał do dyspozycji kwotę 5.000 zł, a zobowiązany był do zwrotu kwoty 12.959,58 zł, w tym prowizji od udzielonej pożyczki w kwocie 4.968,91 zł. Ponadto zgodnie z zawartą umową strona powodowa naliczyła także opłaty windykacyjne w kwocie 2.410 zł. Sąd miał przy tym na uwadze, iż z okoliczności niniejszej sprawy wynika, że umowa pożyczki zawarta pomiędzy stronami oparta była o istniejący u wierzyciela pierwotnego wzorzec umowy. Zatem o ile pozwany miał możliwość zadecydowania o wysokości kwoty udzielanej jemu pożyczki, to jednak nie miał żadnego wpływu na określenie wysokości prowizji i opłat windykacyjnych naliczanych w przypadku nie wywiązania się ze zobowiązania w terminie. Postanowienie to nie było z nim negocjowane, a pozwany zawarł tę umowę jako konsument.

W ocenie Sądu, powyższe ustalenia powodują, iż koniecznym w niniejszej sprawie stało się rozważenie, czy w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c. omawiane postanowienia umowne, jako że nie zostały uzgodnione indywidualnie z pozwanym – konsumentem, są dla niego wiążące. Zgodnie z tym przepisem postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Z art. 385 ¹ § 3 k.c. wynika, iż nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Zdaniem Sądu z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie.

W ocenie Sądu, zapis umowy, pozwalający stronie powodowej na naliczanie opłat windykacyjnych we wskazanej w umowie wysokości za wezwanie do zapłaty oraz prowizji w wysokości odpowiadającej niemalże 100 % udzielonej pożyczki godzi w dobre obyczaje oraz narusza w sposób rażący interes konsumenta. Opłaty te i prowizję należy uznać za rażąco wygórowane i nie mieszczące się w granicach swobody kontraktowania, określonej w art. 353 ¹ k.c., zważywszy że dłużnik zmuszony był przystać na tak ustalone warunki ze względu na swoją słabszą pozycję negocjacyjną.

Wskazać należy, iż wysokość opłat windykacyjnych oraz prowizji naliczonych przez pożyczkodawcę w żaden sposób nie odpowiada kwotom jakie wierzyciel zmuszony jest ponieść dokonując danych czynności. Wysokość opłat jednoznacznie świadczy o tym, iż zastrzeżone zostały w celu maksymalizacji zysków wierzyciela, co mija się, zdaniem Sądu, z pełnioną przez takie opłaty funkcją i nie powinno korzystać z ochrony prawnej. Zdaniem Sądu opłaty takie powinny rekompensować wierzycielowi poniesione w związku z uruchomieniem pożyczki i koniecznością prowadzenia windykacji koszty, nie zaś stanowić źródło dochodu. Prowadziłoby to bowiem do podwójnego sankcjonowania nienależytego wykonywania zobowiązania przez dłużnika, a działanie takie zwłaszcza w sytuacji, gdy odsetki zastrzeżone zostały w maksymalnej wysokości, co ma miejsce w niniejszej sprawie, prowadzić może do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że opłaty windykacyjne oraz prowizja zastrzeżone w umowie przysporzyłyby nadmiernych i nieusprawiedliwionych zysków wierzycielowi i jednocześnie stanowiłyby nieuzasadnione pokrzywdzenie dłużnika i prowadziły do jego znacznego zubożenia. Jednocześnie, jako że postanowienie umowne dotyczące tych opłat i prowizji nie zostało indywidualnie uzgodnione z pozwanym, z mocy art. 385 ¹ §1 k.c. nie wiąże ono stron. Nie prowadzi to jednocześnie do nieważności postanowień umowy w pozostałym zakresie, zgodnie bowiem z art. 385 ¹ §2 k.c. strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Z powyższych względów Sąd oddalił powództwo strony powodowej w zakresie niezaskarżonym zarzutami, uznając, iż należna stronie powodowej prowizja powinna sięgać maksymalnie 10 % udzielonej kwoty pożyczki, natomiast koszty windykacyjne powinny odpowiadać rzeczywiście poniesionym w tym celu kosztom. Skoro zatem strona powodowa wykazała, iż wysłała do pozwanego 10 wezwań do zapłaty należna jej z tego tytułu kwota nie powinna przekraczać 50 zł, natomiast prowizja od udzielonej pożyczki wynosić powinna maksymalnie 500 zł. Mając przy tym na uwadze, iż pozwany uiścił na rzecz strony powodowej kwotę 3.550 zł uznać należy, iż kwota 4.100 zł niezakwestionowana przez pozwanego w zarzutach w całości czyni zadość żądaniu strony powodowej.

Z powyższych względów Sąd orzekł jak w punkcie I i II sentencji wyroku, utrzymując nakaz zapłaty w części dotyczącej kwoty 4.100 zł w mocy oraz uchylając go w pozostałej części. Mając przy tym na uwadze, iż strona powodowa cofnęła pozew w części dotyczącej kwoty 472,32 zł, Sąd nie znajdując podstaw do uznania, iż cofnięcie to jest niedopuszczalne, niezgodne z zasadami współżycia społecznego lub zmierza do obejścia prawa, na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył w tym zakresie postępowanie, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

Orzeczenie o kosztach jak w punkcie III sentencji wyroku znajduje podstawę w art. 100 zd. 1. k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Zatem skoro strona powodowa wygrała proces w 32 %, a poniosła koszty w łącznej wysokości 2.578 zł, na które to koszty składa się uiszczona opłata od pozwu w kwocie 161 zł oraz koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 2.417 zł, natomiast pozwany poniósł koszty w postaci opłaty od zarzutów w kwocie 482 zł Sąd zasądził na rzecz strony powodowej kwotę 515,20 zł.