Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2015 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko L. S. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 4 sierpnia 2014 r. sygn. akt IX GC 1004/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

„I. utrzymuje w mocy nakaz zapłaty z dnia 12.08.2013r. sygn. akt IX GNc 698/13,

II. zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej koszty procesu w kwocie 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych).”

2.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i zabezpieczającego kwotę 3 551,03 zł (trzy tysiące pięćset pięćdziesiąt jeden złotych i trzy grosze).

Sygn. akt I ACa 96/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 maja 2013 r. strona powodowa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. domagała się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i nakazania w nim pozwanemu L. S. (2) zapłaty na rzecz swoją rzecz kwoty 129.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Na uzasadnienie swojego żądania strona powodowa podała, że pozwany w ramach prowadzonej działalności zamówił u dłużników strony powodowej J. S. (1) i P. M. (1) roboty ogólnobudowlane, co zostało potwierdzone fakturą VAT nr (...) z dnia 25 maja 2009 r. opiewającą na kwotę 139.100 zł. Faktura ta została przyjęta oraz podpisana przez pozwanego. Pozwany dobrowolnie uregulował tylko część należności wynikającej z tej faktury VAT tj. do kwoty 10.100,00 zł. W związku z tym strona powodowa pismem z dnia 23 kwietnia 2013r. wezwała pozwanego do zapłaty reszty należności wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę. Strona powodowa na podstawie art. 875 § 1 k.p.c. w zw. z art. 904.1 k.p.c. przejęła na własność wierzytelności wynikającej z faktury VAT Nr (...) w kwocie 129.000,00 zł przysługującą dłużnikom J. S. (1) i P. M. (1) od pozwanego.

W dniu 12 sierpnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział IX Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym nakazał pozwanemu, aby zapłacił stronie powodowej kwotę 129.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.6013 zł tytułem kosztów procesu w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia nakazu.

Sąd Okręgowy, wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie art. 485 § 1 pkt 2 k.p.c., uznając, że złożenie przez pozwanego podpisu na fakturze VAT nr (...), opiewającej na kwotę 139.000 zł. stanowi uznanie długu.

W zarzutach od wydanego w sprawie nakazu zapłaty pozwany L. S. (1) zaskarżył przedmiotowy nakaz zapłaty w całości, domagając się jego uchylenia i oddalenia powództwa za zasądzeniem kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska podał, że złożenie przez jego podpisu na fakturze VAT nr (...) nie oznaczało jej akceptacji co do wysokości i zasadności wyrażonych w niej należności. Podniósł, że pierwotny wierzyciel spółka cywilna (...), P. M. (1), nie wykonała w całości ciążących na niej zobowiązań z tytułu łączącej ją pozwanym umowy o roboty budowlane z dnia 29 marca 2007 r. Na podstawie tej umowy pierwotny wierzyciel zobowiązany był m in. do wybudowania 16 domów w miejscowości K. pierwotnie w terminie do dnia 25 maja 2008 r., który to termin strony ostatecznie ustaliły na dzień 30 maja 2008 r. Zgodnie z umową wynagrodzenie na rzecz (...) J. S. (1), (...) spółka cywilna miało być płatne na podstawie faktur VAT, które miały być wystawiane na podstawie sprawdzonych i zaakceptowanych przez pozwanego (zamawiającego) obmiarów sporządzonych przez Wykonawcę oraz odbioru danego etapu robot przez kierownika budowy. Faktura VAT nr (...) została wystawiona rok po upływie umownego terminu wykonania robot objętych umową. Tymczasem na ten dzień prawidłowo wykonane i odebrane zostały jedynie roboty o wartości 10.100 zł brutto i taka kwota została wypłacona (...) J. S. (1), (...) spółce cywilnej. Skoro zatem pozostałe roboty nie zostały odebrane i zgłoszone do odbioru, faktura VAT nr (...) w części w jakiej wskazuje na obowiązek zapłaty przez pozwanego kwoty 129.000,00 zł wystawiona została bezpodstawnie i dowolnie, kwota ta jest niewymagalna. Podniósł również, że prace wykonane przez (...) J. S. (1), (...) spółkę cywilną zostały w części wykonane wadliwie. Podniósł również zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia. Zaprzeczył, by doszło do uznania przez niego długu względem pierwotnych wierzycieli oraz strony powodowej. Wskazał, że w okresie odpowiadającym umownemu terminowi wykonania robót wobec pozwanego zaczął występować Inwestor. Pozwany oraz J. S. (1), P. M. (1) zdecydowali, że kwestię końcowego rozliczenia umowy przesuną do czasu wyjaśnienia spornych z Inwestorem, gdyż istniało ryzyko, że inwestor będzie domagał się od pozwanego kar umownych za nieterminowe i nieprawidłowe wykonanie przedmiotu umowy.

Dlatego tez pozwany we wszelkiej korespondencji kierowanej do strony powodowej wskazywał, ze wierzytelność ma charakter sporny i po zakończeniu sporu między pozwanym a inwestorem możliwe będzie ustalenie wysokości wynagrodzenia należnego J. S. (1) i P. M. (1).

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 sierpnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Krakowie w punkcie I uchylił nakaz zapłaty z dnia 12 sierpnia 2013 r. sygn. akt IX GNc 698/13 i oddalił powództwo, w punkcie II zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanego koszty procesu w kwocie 3 617 zł, w punkcie III nakazał ściągnąć od strony powodowej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 4 837 zł tytułem opłaty od zarzutów, od jakiej został zwolniony pozwany.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że wobec wniesienia zarzutów przez pozwanego, utraciła w niniejszej sprawie znaczenie kwestia uznania długu. Natomiast strona powodowa na podstawie art. 6 k.c. była zobowiązana do udowodnienia faktów, z zaistnieniem których ustawa wiąże skutek w postaci powstania dochodzonej wierzytelności pieniężnej. Strona powodowa, żądając zapłaty wynagrodzenia, powinna była zatem udowodnić uzgodnione pomiędzy J. S. (1) i P. M. (1) jako przyjmującymi zamówienie oraz pozwanym świadczenia wzajemne, a następnie wykonanie dzieła zgodnie z umową.

Sąd Okręgowy ustalił, że pozwany, jako generalny wykonawca inwestycji, zawarł w dniu 29 marca 2007 r. z J. S. (1) i P. M. (1) pisemną umowę nazwaną umową o roboty budowlane, na podstawie której wykonawcy zobowiązali się do zrealizowania dwunastu domów w zabudowie bliźniaczej za wynagrodzeniem w kwocie 3.680.500 zł plus VAT. Wobec sprzeczności zeznań świadka J. S. (1) oraz pozwanego w przedmiocie treści umowy (czy dzieło uległo zmianie) oraz jej wykonania (czy obiekty zostały ukończone i oddalane bez wad), Sąd uznał, że bez pomocy biegłego posiadającego wiadomości specjalne w zakresie badania ksiąg finansowe przedsiębiorstwa, niemożliwe jest poczynienie ustaleń dalszych ustaleń faktycznych. Sąd Okręgowy uznał bowiem, że faktura VAT nr (...) jest niewystarczającym środkiem dowodowym środek dowodowym, gdyż nie przystaje ani do pojęcia stosunku cywilnoprawnego, ani do pojęcia wierzytelności (długu). Sad Okręgowy podkreślił, że faktura VAT nie powinna być analizowana w oderwaniu od dokumentacji księgowej, której jest elementem. Wobec tego, że na dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu badania ksiąg finansowych przedsiębiorstwa ani strona powodowa, ani pozwany nie wyrazili zgody, Sąd Okręgowy uchylił nakaz zapłaty i oddalił powództwo, uznając, że strona powodowa nie udowodniła faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sporu. O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie następujących przepisów postępowania:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 244 § 1 k.p.c. oraz w zw. z art. 252 k.p.c. poprzez: a/ nieuwzględnienie w ocenie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie dowodu z dokumentu urzędowego, w postaci postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach M. W., sygn. akt Km 27/10 z dnia 2 kwietnia 2013 r., stwierdzającego przejęcie na własność przez stronę powodową wierzytelności zajętej w toku tego postępowania egzekucyjnego przysługującej J. S. (1) i P. M. (1) wobec pozwanego wynikającej z niezapłaconej faktury VAT nr (...), które to postanowienie potwierdza fakt istnienia wierzytelności i które to postanowienie nie zostało przez pozwanego zaskarżone i stało się prawomocne w dniu 18 kwietnia 2013 r., oraz b/ przyjęcie, że ciężar udowodnienia faktów na okoliczność powstania dochodzonej w procesie wierzytelności obciążał powoda, podczas gdy powód roszczenie swoje wywodził z faktów stwierdzonych dokumentem urzędowym, a zaprzeczając prawdziwości ww. dokumentu, to strona pozwana winna okoliczności przeciwne udowodnić

2.  art. 227 k.p.c. oraz art. 245 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z dokumentu faktury VAT nr (...), podczas gdy ww. faktura stanowi dowód mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jak również poprzez odmowę przyznania mocy dowodowej fakturom jako dokumentom prywatnym analizowanym w oderwaniu od ksiąg finansowych przedsiębiorstwa opiniowanych przez biegłego;

3.  art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z dokumentu w postaci pisma pozwanego z dnia 4 listopada 2010 r. oraz dowodu z kart akt postępowania o sygn. akt IX GC 14/10 prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Krakowie IX wydział Sąd Gospodarczy, mimo że są to dowody mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a to potwierdzają fakt istnienia zobowiązania dochodzonego w niniejszym postępowaniu i stanowisko pozwanego co do warunków, od których uzależniał on wypłatę należności objętej fakturą VAT nr (...);

4.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego oceny dowodów zgłoszonych w sprawie, w tym w szczególności zeznań świadka J. S. (1), co skutkowało przyjęciem, że okoliczność wykonania robot budowlanych objętych fakturą VAT nr (...) przez poprzedników strony powodowej na rzecz pozwanego nie została wykazana i co skutkowało oddaleniem powództwa;

5.  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wskazania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, czy sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka J. S. (1) złożone w sprawie czy też odmówił im wiarygodności i mocy dowodowej, jak również poprzez brak analogicznej oceny złożonych w sprawie zeznań pozwanego i ograniczenie się do stwierdzenia, że na skutek rozbieżności w zeznaniach ww. osób nie jest możliwe ustalenie okoliczności faktycznych sprawy bez oceny biegłego, który to dowód w sprawie nie został jednak zgłoszony, co w konsekwencji spowodowało nierozpoznanie istoty sprawy przez Sąd orzekający: stan faktyczny sprawy nie został przez Sąd I instancji ustalony, a motywy rozstrzygnięcia sprawy nie zostały przedstawione w sposób umożliwiający instancyjną kontrolę zaskarżonego orzeczenia.

Na tych podstawach strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie o utrzymaniu w całości w mocy nakazu zapłaty z dnia 12 sierpnia 2013 roku oraz zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu strona powodowa rozwinęła argumentacje podniesionych zarzutów. W szczególności wytknęła Sądowi I instancji błędne uznanie, że z chwilą wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty, uznanie długu straciło na znaczeniu. Zdaniem skarżącej wniesienie zarzutów nie neguje uprzednio składanych oświadczeń, ani nie uchyla ich skutków. Uznanie długu powinno zostać przez Sąd ocenione jako element zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, czego Sąd I instancji zaniechał. Wskazała, że pozwany w pominiętym p[rzez Sąd I instancji piśmie z dnia 4 listopada 2010 przyznał, że wierzytelność w kwocie 129.000 zł jest wierzytelnością za wykonane przez J. S. (1) i P. M. (1) roboty budowlane, a kwota zostanie im wypłacona w przypadku wygrania sprawy sądowej prowadzonej przez pozwanego przeciwko inwestorowi. Tymczasem z pominiętych przez Sąd I instancji dowodów w postaci kart z akt sprawy IX GC 14/10 Sądu Okręgowego w Krakowie, w rym wyrok tego sądu z dnia 4 czerwca 2012 r. oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 grudnia 2012 r. wynika, że na rzecz pozwanego została zasądzona od inwestora cała dochodzona w tymże postępowaniu kwota, co zgodnie z twierdzeniami pozwanego miało warunkować wypłatę należności dochodzonej w niniejszym postępowaniu. W aktach sprawy IX GC 14/10 znajdują się również protokoły odbioru robot na terenie inwestycji wykonanych przez J. S. (1) i P. M. (1), za które wystawiona została faktura VAT nr (...).

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o oddalenie apelacji strony powodowej, jako bezzasadnej oraz zasądzenie od strony powodowej na swoją rzecz kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych, podnosząc, że zarzuty apelacyjne są pozbawione podstawy faktycznej i prawnej. Podniósł również, że strona powodowa w świetle art. 162 k.p.c. utraciła prawo do podnoszenia zarzutów naruszenia przepisów postępowania - art. 227 k.p.c. oraz art. 245 k.p.c. Stwierdził, że nigdy nie doszło do uznania długu przez pozwanego. Pismo z dnia 4 listopada 2010 r. nie stanowi uznania długu, zwłaszcza, że kwestionuje ono co do zasady i wysokości istnienie wierzytelności dochodzonej pozwem.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Sąd Apelacyjny ustalił następujący faktyczny: pozwany prowadził działalność gospodarczą między innymi pod nazwą F.U. I.. Powód nabył na podstawie art. 875 k.p.c. wierzytelność dłużników J. S. i P. M. wspólników spółki cywilnej (...) w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach w sprawie Km 27/10 w dniu 2 kwietnia 2013 r. / k. 4,5,7/. Powód nabył wierzytelność wynikającą z faktury wystawionej przez dłużników w dniu 25 maja 2009 r. / k. 4/ na kwotę 139 100zł, przy czym nie było w sprawie sporne, że pozwany zapłacił z tej faktury kwotę 10 100zł, a więc należność nie uiszczona wynosi 129 000zł. Z paragrafu (...) umowy pomiędzy pozwanym, a J. S. i P. M. w dniu 29 marca 2007 r. wynika, ze faktury będą wystawiane każdorazowo na podstawie sprawdzonych i zaakceptowanych przez Zamawiającego obmiarów sporządzonych przez Wykonawcę, oraz odbioru tego etapu budowy przez kierownika budowy. / k. 46/. Pozwany był stroną procesów o sygn. IX GC 14/10 i I C 1395/10. W odpowiedzi na zawezwanie do próby ugodowej podał że należności J. S. i P. M. są sporne / k. 26/. Jednak we wcześniejszym piśmie z dnia 4 listopada 2010 r. oświadczył, że w przypadku wygrania procesu z inwestorem należność jaką otrzyma w części w jakiej dotyczy ona prac wykonanych przez (...) s. c. zostanie przekazana tej firmie /k. 29/. Pozwany nie podnosił, by nie zaakceptował wskazanej powyżej faktury.

Sąd Apelacyjny ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów nie podważanych przez strony, co najwyżej kwestionowanych co do interpretacji zawartych w nich treści.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w ustalonym stanie faktycznym apelacja okazała się zasadna, tak jak i powództwo w związku z tym nastąpiła zmiana wyroku i utrzymano w mocy nakaz zapłaty.

Powód dochodził zapłaty – wynagrodzenia - wynikającej z faktury za wykonane roboty budowlane – art. 647 k.c., doręczonej pozwanemu, nie zwróconej ani w inny sposób nie zakwestionowanej w czasie wykonywania zobowiązania przez stronę umowy (...) s.c. Nabycie nastąpiło w postępowaniu egzekucyjnym. Ponadto za istnieniem zobowiązania przemawia częściowa zapłata tej faktury, a więc jej uznanie, jak też treść pisma z 4 listopada 2010 r. Podniesiony zarzut przedawnienia nie został wykazany. Z akt wynika, że faktura została wystawiona 25 maja 2009 r. a zawezwanie do próby ugodowej nastąpiło w dniu 2 stycznia 2012 r., zaś strony łączyła umowa o roboty budowlane. Okoliczność ta przesądza o nie zasadności tego zarzutu wobec przerwania biegu terminu przedawnienia przez zawezwanie do próby ugodowej / k. 26/. W konsekwencji w sprawie powód, jako nabywca wierzytelności, domagał się zasądzenia tejże. Wierzytelność udokumentowana została fakturą wystawioną na podstawie umowy, przyjętą przez pozwanego i w części uregulowaną. W tym stanie rzeczy istniały przesłanki do uwzględnienia żądania.

Z przedstawionych przyczyn na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok, orzekając o kosztach na podstawie art. 391 § 1 w zw. z art. 98 k.p.c.