Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)

Sędzia SO Gabriela Sobczyk

Sędzia SR (del.) Marcin Rak

Protokolant Monika Piasecka

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. H. (poprzednio M. H.)

przeciwko E. H.

o obniżenie alimentów

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 29 sierpnia 2014 r., sygn. akt V RC 612/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Marcin Rak SSO Leszek Dąbek SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III Ca 1675/14

UZASADNIENIE

Powód M. H. (obecnie M. H.) żądał obniżenia ciążącego na nim obowiązku alimentacji pozwanej E. H. z kwot

po 1.000 zł do kwoty po 400 zł miesięcznie.

Uzasadniając żądanie twierdził, że od czasu ustalenia ostatnich alimentów jego sytuacja materialna uległa pogorszeniu, gdyż od 12 2013r. rozpocznie pobieranie świadczenia emerytalnego w wysokości 50 % obecnego wynagrodzenia i nie ma perspektyw na znalezienie nowego zatrudnienia. Nadto płaci alimenty na rzecz drugiej córki oraz obciąża go kredyt hipoteczny i w obecnej sytuacji nie jest

w stanie łożyć na rzecz pozwanej zasądzonych alimentów.

Pozwana E. H. wniosła o oddalenie powództwa, podnosząc, że jej usprawiedliwione potrzeby nie zmniejszyły się od daty ostatniego orzekania o alimentach. Zarzucała, że możliwości zarobkowe powoda nie zmniejszyły się, gdyż przeszedł on na emeryturę na własną prośbę, obecnie mieszka on w Niemczech, dokąd wyjechał celem uruchomienia działalności gospodarczej. Powód zna język niemiecki i ma możliwość podjęcia nowego zatrudnienia.

Sąd Rejonowy w Gliwicach w wyroku z dnia 29 08 2014r. oddalił powództwo oraz orzekł o kosztach procesu.

W ustalonym stanie faktycznym, w motywach orzeczenia jako podstawę prawną rozstrzygnięcia powołał przepis art. 138 k.r.o. w związku z art. 135 § 1 k.r.o. oraz art. 133 k.r.o. Stwierdził, iż od daty ostatniego orzekania o alimentach wyrokiem Sadu Rejonowego w Gliwicach z dnia 15 11 2012r., sygn. akt V RC 533/12 usprawiedliwione potrzeby pozwanej nie zmniejszyły się gdyż kontuje ona naukę w szkole wyższej. Wskazał, że powód posiada wyższe wykształcenie, jest stosun-kowo młody, zdrowy, ukończył dodatkowe kursy – języka niemieckiego

i operatora wózków widłowych, przez co ma szansę na znalezienie dobrze płatnej pracy, niezależnie od tego iż obecnie otrzymuje wysokie świadczenie emerytalne. Następnie ocenił, że decyzje finansowe powoda związane z zaciąganiem zobowiązań kredytowych były nierozważne i pozwana nie powinna ponosić skutków tych decyzji. Stwierdził, że z kwoty 3.200 zł emerytury po odjęciu zobowiązania alimentacyjnego na drugą córkę w kwocie 500 zł powód może wspomóc finansowo pozwaną kwotą 1.000 zł miesięcznie, jak to czynił do tej pory. O kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Orzeczenie zaskarżył powód M. H. (M. H.), który wniósł o jego zmianę przez uwzględnienie powództwa i wzajemne zniesienie kosztów procesu oraz orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego według norm przepisanych a w razie nieuwzględnienia apelacji nieobciążanie powoda kosztami postępowania odwoławczego, bądź uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zarzucił, że istnieje sprzeczność pomiędzy istotnymi ustaleniami Sądu a zebra-nym w sprawie materiałem dowodowym, polegająca na wadliwym przyjęciu, że:

- alimenty w kwocie 1.000 zł miesięcznie uwzględniają usprawiedliwione potrzeby pozwanej E. H., podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że potrzeby pozwanej są znacznie mniejsze,

- wysokość obowiązku alimentacyjnego jest adekwatna do możliwości zarobkowych i sytuacji majątkowej powoda M. H., podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że sytuacja materialna powoda uległa pogorszeniu i aktualnie nie posiada on możliwości zarobkowych ze względu na podstawową znajomość języka niemieckiego oraz zły stan zdrowia, przez co nie jest w stanie łożyć wyższych alimentów aniżeli w kwocie 400 zł miesięcznie,

- wysokość emerytury powoda wynosi 3.200 zł, podczas gdy ze zgroma-dzonego w sprawie materiału dowodowego i ustaleń poczynionych przez Sąd w części wstępnej uzasadnienia wynika, że jego emerytura wynosi 2.993,75 zł netto miesięcznie,

Ponadto zarzucał, że przy ferowaniu orzeczenia naruszono prawo procesowego mająca wpływ na treść zaskarżonego wyroku oraz prawo materialne regulacje:

- art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń faktycznych sprzecznych z zebra-nym w sprawie materiałem dowodowym z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów i bez wszechstronnego rozważenia całości zgromadzonego

w sprawie materiału dowodowego oraz nieprzeprowadzenie wyczerpującego postępowania dowodowego na sporne między stronami okoliczności sprawy,

- art. 232 k.p.c. poprzez nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu z informacji

z Powiatowych Urzędów Pracy położonych w pobliżu O. na okoliczność możliwości zarobkowych pozwanej przy uwzględnieniu, że w roku szkolnym 2014/2015 będzie ona studiowała na III roku i ilość zajęć będzie zdecydowanie mniejsza;

- art. 138 k.r.o. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu,

że w niniejszej sprawie nie zaszły okoliczności uzasadniające obniżenie wysokości obowiązku alimentacyjnego powoda względem pozwanej,

- art. 136 k.r.o. poprzez jego zastosowanie i uznanie, że w przedmiotowej sprawie powód przeszedł na emeryturę i zmniejszył swoje dochody a w konse-kwencji nie należy brać tej zmiany pod uwagę.

W odpowiedzi na apelację pozwana E. H. wniosła o jej oddalenie i zasądzenie na jej rzecz od powoda zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenia powoda przyjmując, że mają ono źródło w regulacjach prawnych przytoczonych w uzasad-nieniu zaskarżonego orzeczenia.

Pomimo tego sprawa została wadliwie rozpoznana, co miało wpływ na jej wynik.

Powództwo zostało bowiem oparte na twierdzeniu, iż od czasu ustalenia ostatnich alimentów zmieniła się sytuacja majątkowa powoda, który skorzystał

z możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę w wyniku czego w sposób radykalny zmniejszyły się jego dochody, co nie przesądza jednak o zasadności powództwa.

Nastąpiło to bowiem przed upływem trzech lat od czasu ustalenia ostatnich alimentów, co jak trafnie przyjął Sąd Rejonowy obligowało go do roz-ważenia zastosowania w sprawie regulacji art. 136 k.r.o.

Przy rozpoznaniu tego zagadnienia umknęło jednak jego uwadze,

że w celu jej prawidłowego zastosowania konieczne jest ustalenie potencjalnych dochodów osiąganych przez powoda, jakie uzyskiwałby on gdyby w dalszym ciągu kontynuował ostatnie zatrudnienie, co obligowało Sąd do przeprowadzenia

na tę okoliczność z urzędu dowodu z informacji w ostatnim zakładzie pracy powoda (sprawa dotyczy alimentów, w której sąd zobowiązany jest podejmować

z urzędu czynności w celu wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności faktycznych sprawy).

Z tego obowiązku Sąd Rejonowy się nie wywiązał, opierając swe orzeczenie na wysokości ostatnich uzyskiwanych przez powoda zarobków.

Niezależnie od tego nie wyjaśniono także w sposób prawidłowy obecnych potencjalnych możliwości zarobkowych powoda oraz zdolności pozwanej do samodzielnego utrzymywania się.

Z zebranego przez Sąd Rejonowy materiału sprawy nie wynika bowiem jakie konkretne oferty pracy zostały powodowi zaoferowane w Niemczech

i za jakie wynagrodzenie, czy ma on potencjalne możliwości powrotu do Polski, czy może on wrócić do pracy w jego ostatnim zakładzie pracy, a jeżeli nie, to czy może on podjęć inną pracę i za jakie wynagrodzenie (powód jest osobą stosunkowo młodą, zdrową i posiada wykształcenie prawnika oraz znaczne doświadczenie zawodowe).

Jakkolwiek z poczynionych ustaleń wynika, że pozwana studiuje

w systemie dziennym, to samo w sobie nie wyklucza to jednak możliwości podjęcia przez nią w czasie studiów pracy zarobkowej, z której byłaby ona co najmniej w części pokryć swe koszty utrzymania.

W celu rozpoznania tego zagadnienia konieczne było zatem ustalenie przez Sąd Rejonowy zakresu jej obowiązków związanych z kontynuowaniem przez nia studiów, a następnie w przypadku ustalenia, iż dysponuje ona czasem wolnym ustalenie czy ma ona możliwość podjęcia nie kolidującej ze studiami pracy zarobkowej i wysokości potencjalnego wynagrodzenia.

Z powyższych obowiązków Sąd pierwszej instancji się nie wywiązał.

Jest to równoznaczne z nierozpoznaniem w tej części istoty sprawy,

co już tylko z tego powodu skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania mu sprawy do ponownego rozpoznania.

Równocześnie w toku postępowania powodowi urodziła się kolejna córka, w następstwie czego nastąpiła istotna zmiana w jego sytuacji rodzinnej, która może mieć wpływ na jego zakres obowiązku alimentowania pozwanej.

Wymaga to poczynienia dodatkowych ustaleń dotyczących pono-szonych przez niego kosztów utrzymania tej córki, co dodatkowo przemawia

za koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Reasumując z podanych przyczyn zaskarżony wyrok jest wadliwy

i dlatego apelację powoda jako uzasadnioną uwzględniono orzekając jak

w sentencji na mocy regulacji art. 386 § 4 k.p.c.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy weźmie pod uwagę zawartą powyżej ocenę prawną oraz zakreśli stronom termin do zgłoszenia wniosków dowodowych na wskazane powyżej okoliczności.

Następnie rozpoznana zgłoszone przez strony wnioski dowodowe

oraz z urzędu dopuści i przeprowadzi dowód z informacji powiatowych urzędów pracy w celu ustalenia faktycznych możliwości zarobkowych powoda oraz z informacji jednostki Policji, w której był on zatrudniony na okoliczność, czy miał on możliwości kontynuowania w niej zatrudnienia, czy ma możliwość powrotu

do pracy i jaki zarobki mógłby on obecnie z tego tytułu osiągać.

W toku postępowania uaktualni również informacje dotyczące sytuacji majątkowej i rodzinnej stron, a w ich ramach ustali szczegółowo aktualne koszty utrzymania pozwanej i ich globalną wielkość oraz okoliczności dotyczące ciążącego na powodzie obowiązku alimentacji narodzonej w ostatnim czasie córki.

SSR (del.) Marcin Rak SSO Leszek Dąbek SSO Gabriela Sobczyk