Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 czerwca 2015r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach Wydział V Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SA Jadwiga Galas

Sędziowie: SA Aleksandra Janas (spr.)

SO (del.) Dariusz Chrapoński

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2015r. w Katowicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w K.

o udzielenie zabezpieczenia

na skutek zażalenia uprawnionego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 23 lutego 2015r., sygn. akt XIII GCo 21/15

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt V ACz 654/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił wniosek uprawnionego o udzielenie zabezpieczenia roszczenia służącego mu wobec (...) Spółki Akcyjnej w K. w wysokości 1.253.409,36zł przez zajęcie wymienionych we wniosku wierzytelności oraz węgla będącego własnością obowiązanej i jego sprzedaż na drodze licytacji publicznej. Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca nie spełnił przesłanek wynikających z art.730 ¹ k.p.c. ponieważ nie uprawdopodobnił ani swego roszczenia, ani interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia.

W zażaleniu na powyższe postanowienie uprawniony zarzucił naruszenie:

- art.227 i 217 § 1 w związku z art.730 i art.730 ¹ k.p.c. poprzez ich niewłaściwa wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie polegające na całkowitym pominięciu zaoferowanych dowodów oraz twierdzeń uprawnionego, mających istotne znaczenie dla niniejszej sprawy,

- art.233 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwą wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie polegające na tym, że Sąd I instancji przekroczył granice swobodnej oceny dowodów i z zebranego materiału dowodowego wyciągnął wnioski sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, w tym uznał, że wysokie zadłużenie obowiązanej, szeroko omawiane w mediach i stanowiące uznania przez Ministerstwo Gospodarki, że obowiązana „jest o krok od upadłości” nie świadczy o tym, że uprawniony może mieć interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia. Skarżąc zarzucił nadto: naruszenie art.730 ¹ k.p.c. poprzez jego nieprawidłową wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu przez Sąd I instancji, że nie uprawdopodobnił interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia, podczas gdy interes ten został wykazany w sposób jednoznaczny oraz naruszenie art. art.730 k.p.c. w związku z art.730 ¹ k.p.c. poprzez jego nieprawidłową wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu przez Sąd, że nie uprawdopodobnił roszczenia choć do wniosku dołączono faktury oraz dokumenty WZ, a nadto pismo obowiązanej, a którego wynikało, że saldo zadłużenia obowiązanej jest pomiędzy stronami bezsporne. W ocenie skarżącego wadliwie też przyjął Sąd Okręgowy, że nie uprawdopodobniono interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia choć interes ten został wykazany komunikatem Ministerstwa Gospodarki. W oparciu o powyższe zarzuty domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez udzielenie zabezpieczenia zgodnie z wnioskiem.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie nie może odnieść skutku, choć nie wszystkie podniesione w nim zarzuty są niezasadne.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zagadnienia uprawdopodobnienia roszczenia trzeba podzielić stanowisko skarżącego, iż roszczenie, którego zabezpieczenia się domaga, zostało uprawdopodobnione w wystarczającym stopniu. Do wniosku nie tylko dołączono faktury oraz dokumenty WZ, ale również pismo obowiązanej z 27 stycznia 2015r., z którego wynika, iż nie kwestionuje ona, że jest dłużnikiem uprawnionego (choć istotnie kwota zobowiązania nie została wskazana) i że spłaca należności z pewnym opóźnieniem. Dokumenty te są wystarczające dla uznania, że roszczenie uprawdopodobniono, a tym samym odmienne stanowisko Sądu Okręgowego w tej materii okazało się niezasadne.

Sąd Okręgowy wyeksponował też okoliczność, że jedynie dwie z dwunastu przedstawionych przez uprawnionego faktur opiewają na wymagalne wierzytelności, co czyniło wniosek o zabezpieczenie przedwczesnym. Poglądu tego Sąd Apelacyjny nie podziela ponieważ nie budzi wątpliwości, że zabezpieczeniu mogą podlegać także roszczenia niewymagalne. Wniosek przeciwny nie wynika z żadnego z przepisów regulujących postępowanie zabezpieczające, w tym zwłaszcza z art.730 § 1 k.p.c., który przewiduje że zabezpieczenia można żądać w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny, nie odwołując się do wymagalności roszczenia. Także art.730 ¹ § 1 k.p.c. odnosi się jedynie do uprawdopodobnienia istnienia roszczenia, nie wspominając o jego wymagalności. Brak wymagalności roszczenia nie może być przeszkodą ubiegania się o zabezpieczenie skoro uprawniony w celu dochodzenia takiego roszczenia może wystąpić nawet na drogę sądową. Istotne jest jedynie by wymagalność nastąpiła najpóźniej z chwilą zamknięcia rozprawy. Art.316 § 1 zdanie drugie k.p.c. stanowi wprost, że zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy. W przeciwnym razie powództwo zostanie oddalone, a udzielone zabezpieczenie upada (tak A.Jakubecki w komentarzu do art.730 k.p.c., Wyd. Lex). Mimo dopuszczalności udzielenia zabezpieczenia roszczenia jeszcze niewymagalnego, uwzględnienie wniosku możliwe jest tylko w razie wystąpienia szczególnych okoliczności, gdyż tak znacząca ingerencja w prawa dłużnika do dysponowania swoim majątkiem i to przed datą, w jakiej powinien spełnić zobowiązanie może być dla niego źródłem niepowetowanej szkody, może też naruszać zasadę proporcjonalności wyrażoną w art.730 ¹ § 3 k.p.c.

Odrębnym zagadnieniem pozostaje natomiast interes prawny uprawnione w uzyskaniu zabezpieczenia. Sąd Okręgowy słusznie stwierdził, że skarżący interesu tego nie uprawdopodobnił. Zgodnie z art.730 ¹ § 2 k.p.c. interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. W realiach niniejszej sprawy oznaczałoby to niemożność lub poważne trudności w zaspokojeniu się uprawnionego z majątku obowiązanej na skutek czy to redukcji wierzytelności czy też w wyniku niepowodzenia czynności zmierzających do restrukturyzacji spółki. Wniosek o zabezpieczenie i swój interes prawny w jego uzyskaniu uprawniony uzasadnił jedynie notoryjnością wiedzy o trudnościach finansowych (...), wynikającej z doniesień medialnych. W toku postępowania uprawniony złożył też kierowane do niego pismo obowiązanej, w którym mowa o czynnościach restrukturyzacyjnych podjętych w ramach planu naprawy, co ma pozwolić na terminowe uregulowanie zobowiązań wobec uprawnionego.

Zgodzić się trzeba z Sądem Okręgowym, że uprawniony nie uprawdopodobnił swego interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia. Z uwagi na stopień ich ogólności oraz elementy publicystyczne, doniesienia medialne, choć niewątpliwie świadczą o kłopotach finansowych obowiązanej, same w sobie nie mogą stanowić podstawy do przyjęcia, że spłata zobowiązania wobec uprawnionego jest zagrożona lub by rozważano redukcję wierzytelności wobec Kompanii. Uprawniony nie przedstawił też żadnych informacji pochodzących od samej obowiązanej czy to od uprawnionych organów państwowych, które uzasadniałyby taki wniosek. Z treści zamieszczonego na stronie internetowej Ministerstwa Gospodarki Planu Naprawczego dla (...) S.A. (którego wydruk złożył uprawniony) wynika natomiast, że znaczne koszty realizacji tego Planu będą finansowane głównie z dotacji budżetowych, środków własnych Spółki (...) oraz ze środków pozyskanych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, planuje się także pozyskanie nowych inwestorów. O potrzebie zabezpieczenia nie świadczy też informacja zawarta w omawianym Planie o tym, iż obowiązana jest w trudnej sytuacji finansowej i znajduje się „o krok od upadłości” skoro jednocześnie mowa w nim o planowanych działaniach restrukturyzacyjnych, podejmowanych w celu poprawy wyniku ekonomicznego obowiązanej i uniknięcia ewentualnej upadłości właśnie.

Oceniając istnienie interesu prawnego uprawnionego nie sposób pominąć jeszcze jednej okoliczności, na którą zwrócił uwagę Sąd Okręgowy. W powołanym wyżej piśmie zobowiązanej z 27 stycznia 2015r. mowa o tym, że na 26 stycznia 2015r. obowiązana zalega z płatnością jednej faktury na kwotę 21.516,39zł, której płatność przewidziano na drugą połowę lutego 2015r. Ponieważ kwota ta nie jest objęta wnioskiem (najwcześniejsza data wymagalności przypada na 14 lutego 2015r.), należy przyjąć, że została uregulowana. Przeczy to twierdzeniom uprawnionej o potrzebie uzyskania zabezpieczenia – skoro bowiem obowiązana reguluje – choć z opóźnieniem – swe wymagalne zobowiązania, nie ma podstaw by stwierdzić, że interes wierzyciela jest zagrożony.

Podsumowując – skarżąca nie uprawdopodobniła, że sytuacja finansowa zobowiązanej jest na tyle trudna, że może uniemożliwić lub poważnie utrudnić zaspokojenie przysługujących mu roszczeń, tym bardziej, że wobec obowiązanej podjęto program naprawczy. Przeciwko udzieleniu zabezpieczenia przemawia także również i to, że obowiązana reguluje swoje wymagalne zobowiązania wobec uprawnionej.

Z podanych wyżej przyczyn Sąd Apelacyjny, nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonego postanowienia mimo częściowo odmiennego stanowiska, oddalił zażalenie w oparciu o art.385 k.p.c. w związku z art.397 § 2 k.p.c. i art.13 § 2 k.p.c.