Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Wiesława Szulczewska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alicja Urbańska

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2013 r. w Gdańsku

sprawy R. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

na skutek odwołania R. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 20 listopada 2012 r. nr 100 (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ogranicza żądanie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wynikającego z decyzji ZUS z dnia 13 lutego 2004r do kwoty 2.406,48zł ( słownie dwa tysiące czterysta sześć złotych 48 groszy) to jest odstępuje od żądania odsetek.

II.  Odstępuje od obciążenia ubezpieczonego kosztami zastępstwa procesowego.

SSO Wiesława Szulczewska

Sygn. akt VII U 38/13

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 20 listopada 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że nie odstępuje w stosunku do R. C. od żądania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wynikającego z decyzji ZUS z dnia 13.02.2004r., nr I – 10 ZZ - 604 - 162/2004 tj. kwoty w wysokości 4.964,81 zł.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca wniósł o zmianę decyzji poprzez uznanie, iż nie jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, wskazując, że takiego świadczenia nie pobrał , a pobrała go A. W.. Jednocześnie podał, iż ma trudną sytuację materialną, wychowuje dwójkę dzieci, z których jedno jest dzieckiem niepełnosprawnym. Wyjaśnił, że ma trudności ze znalezieniem stałej pracy - na umowę o pracę i pracuje na umowy zlecenie i umowy o dzieło, natomiast żona otrzymuje zasiłek z tytułu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem w kwocie 520,00 zł. Wskazał, że stałe miesięczne wydatki jego rodziny obejmują koszty z tytułu czynszu za mieszkanie komunalne w kwocie 861 zł, opłaty za prąd, gaz, ogrzewanie oraz koszty wyżywienia i utrzymania rodziny.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ ubezpieczeniowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację podaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2013r. wnioskodawca słuchany informacyjnie podał, iż prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest sprzedaż internetowa. Jego rodzina składa się z czterech osób w tym żony i dwójki dzieci ( 17 lat i 4 lata), z których jedno jest dzieckiem niepełnosprawnym z uwagi na schorzenia narządu wzroku. Żona nie pracuje , pobiera świadczenie z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w kwocie 920 zł. i z powodu choroby dziecka pracy podjąć nie może .

(protokół k. 22-23 akt)

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Decyzją dnia 13 lutego 2004r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. zobowiązał R. C. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wypłaconegoA. W.– (pracownikowi wnioskodawcy) z tytułu zasiłku chorobowego za okres od 12.08.2003r. do 27.08.2003r. w kwocie 346, 88 zł wraz odsetkami w kwocie 15,46 zł, łączna kwota tego zobowiązania została określona na 362,34 zł oraz nienależnie pobranego świadczenia z tytułu zasiłku macierzyńskiego za okres od 28.08.2003r.do 30.11.2003r. w kwocie 2059, 60 zł wraz należnymi odsetkami w kwocie 60,01 zł, łączna kwota tego zobowiązania została określona na 2.119,61 zł.

Ponieważ A. W.nie zwróciła pobranych świadczeń dnia 6 maja 2005 r. ZUS skierował sprawę do ściągnięcia należności trybie egzekucyjnym w kwocie 2406, 48 zł / należność główna z odsetkami do dnia skierowania do egzekucji /

Dowód : decyzja z dnia 13.02.2004r. akta organu rentowego.

Wnioskodawca R. C. wystąpił z wnioskiem o umorzenie należności. W uzasadnieniu wskazał, że dochodzone świadczenie zostało wypłaconeA. W., którą zatrudniał w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wskazał, iż ma trudną sytuację materialną i rodzinną, wychowuje dwójkę dzieci, z których jedno jest dzieckiem niepełnosprawnym. Ponadto wyjaśnił, iż ma trudności ze znalezieniem stałej pracy - na umowę o pracę i pracuje na umowy zlecenie i umowy o dzieło ( osiąga dochód od 1800- 2400 zł lub nic), natomiast żona otrzymuje zasiłek z tytułu sprawowania osobistej opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem w kwocie 520,00 zł, a stałe miesięczne wydatki jego rodziny obejmują koszty z tytułu czynszu za mieszkanie komunalne w kwocie 860 zł, opłat za prąd, gaz, ogrzewanie oraz koszty wyżywienia i utrzymania rodziny.

( vide : wniosek z dnia 22.10.2012r. akta organu rentowego)

Decyzjami z dnia 20 listopada 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że nie odstępuje od żądania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wynikającego z decyzji ZUS z dnia 13.02.2004r. nr I – 10 ZZ - 604 - 162/2004 tj. kwoty w wysokości 4.964,81 zł. ( vide : decyzja dnia 20.11.2012r. akta organu rentowego)Okoliczności sprawy Sąd ustalił w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach, w tym w aktach rentowych, których strony nie kwestionowały, zatem również Sąd uznał je za wiarygodne.

Odwołanie R. C. jest częściowo zasadne, co skutkuje częściową zamianą decyzji.

Stosownie do treści art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( DZ.U. z 1998r. Nr 205, poz. 1585 z póz.zm.) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego , art. 86 ust.6 określa , że jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość , a tak było w niniejszym przypadku / dowód: akta VIII U 1638/03 / , obowiązek zwrotu świadczeń wraz z odsetkami , o których mowa w ust. 1 , obciąża płatnika składek lub inny podmiot .

Zgodnie zaś z art. 84 ust.8 ustawy zakład może odstąpić od żądania zwrotu należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części, odroczyć termin ich płatności albo rozłożyć je na raty, jeżeli:

1) zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności lub

2) kwota nienależnie pobranych świadczeń nie przewyższa kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 9 października 2012 r. III AUa 217/12 wskazał, iż mając na względzie, że przepis art. 84 ust. 8 u.s.u.s. posługuje się pojęciem okoliczności "szczególnie uzasadnionych" należy uznać, że przypadki jego zastosowania winny mieć charakter wyjątkowy, a sam przepis art. 84 ust. 8 nie powinien być interpretowany rozszerzająco. W ramach katalogu przykładowych okoliczności uzasadniających stosowanie ulg wskazuje się: brak majątku, z którego możliwe byłoby dochodzenie od osoby zobowiązanej zwrotu świadczeń ustalenie, że w przypadku zwrotu świadczeń osoba zobowiązana lub osoby pozostające na jej utrzymaniu zostałyby pozbawione niezbędnych środków utrzymania; ciężką chorobę powodującą niezdolność do pracy lub niepełnosprawność osoby zobowiązanej, członka jej rodziny lub innej osoby pozostającej na jej utrzymaniu; wiek osoby zobowiązanej; zdarzenia losowe (kradzież, wypadek, pożar, powódź, inne klęski żywiołowe) powodujące szczególne trudności w sytuacji materialnej osoby zobowiązanej (LEX nr 1236500).

Sąd Okręgowy oceniając sytuację rodziną i materialną powoda uznał, iż w przedmiotowej sprawie zachodzą szczególne okoliczności dające podstawę do odstąpienia od żądania zwrotu należności odsetkowej przypadającej po dniu skierowania sprawy do egzekucji . Wynik przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego daje podstawy do uznania, iż powód R. C. znajduje się obecnie w trudnej sytuacji finansowej. Jego rodzina składa się z czterech osób w tym dwójki małoletnich dzieci (17 lat i 4 lata), z których młodsze jest dzieckiem niepełnosprawnym, z uwagi na schorzenia narządu wzroku. Stan zdrowia niepełnosprawnego dziecka stał się przyczyną rezygnacji z pracy żony i spowodował konieczność pobierania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu sprawowania opieki nad tym dzieckiem w łącznej kwocie 920 zł. Na dochód rodziny (z wyłączeniem świadczenia pobieranego z tytułu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem) składa się obecnie jedynie dochód uzyskiwany przez R. C., z tytułu prowadzonej od początku 2013 roku działalności gospodarczej, której przedmiotem jest sprzedaż internetowa. Natomiast dotychczasowy dochód wnioskodawcy ( umowy o dzieło i umowy zlecenie) kształtował się od 1800 zł do 2400 zł a bywały też miesiące, w których powód nie osiągał dochodu, natomiast miesięczne wydatki jego rodziny obejmują koszty z tytułu czynszu za mieszkanie komunalne w kwocie 861 zł, opłaty za prąd, gaz, ogrzewanie oraz koszty wyżywienia i utrzymania rodziny. R. C. musi sam zarobić na utrzymanie 4- osobowej rodziny i brak podstaw do przyjęcia aby ta sytuacja w najbliższych kilku latach uległa zmianie , tym samym jego sytuacja materialna jest istotnie gorsza od sytuacji innych rodzin .

W ocenie Sądu sytuacja wnioskodawcy i jego rodziny daje podstawy do uznania, iż w sprawie zaistniały szczególne okoliczności uzasadniające częściowe odstąpienie od obciążania powoda zwrotem nienależnie pobranego świadczenia w zakresie odsetek od tego świadczenia, uzasadnione sytuacją materialną rodziny oraz sytuacja zdrowotną małoletniego niepełnosprawnego dziecka.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 20.11. 2012r., poprzez uznanie, iż wnioskodawca R. C. jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w kwocie 2406, 48 zł odstępując od żądania zwrotu odsetek.

W pkt II sentencji wyroku Sąd odstąpił od obciążania ubezpieczonego kosztami zastępstwa procesowego stosując zasadę słuszności wynikającą z art. 102 kpc.

SSO Wiesława Szulczewska