Pełny tekst orzeczenia

485/5/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 16 października 2014 r.
Sygn. akt Ts 61/14

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Liszcz – przewodnicząca
Andrzej Rzepliński – sprawozdawca
Mirosław Granat,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej A. T.-S.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 7 marca 2014 r. (data nadania) A. T.-S. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 357 § 2, art. 394 § 1 oraz art. 399 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 11 lipca 2014 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania wniesionej skardze dalszego biegu, stwierdziwszy, że nie spełnia ona przesłanki określonej w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Jak ustalił Trybunał, żaden z zaskarżonych przepisów nie był podstawą ostatecznego orzeczenia o konstytucyjnych prawach skarżącej. Ponadto zarzut dotyczący art. 399 § 1 k.p.c. Trybunał ocenił jako zbyt ogólny, a argumentację w tym zakresie – jako wewnętrznie sprzeczną. Skarga nie spełniała zatem warunków określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, a także była oczywiście bezzasadna.
Na powyższe postanowienie skarżąca złożyła zażalenie, w którym podnosi, że „z art. 79 ust. 1 Konstytucji nie wynika, aby warunkiem dopuszczalności skargi konstytucyjnej było uzyskanie ostatecznego rozstrzygnięcia opartego na tym przepisie ustawy, który jest przedmiotem skargi”, ponieważ „przywołana norma mówi o ustawie, a nie o przepisie ustawy”. W zażaleniu skarżąca powtarza nadto sformułowany już w skardze zarzut, jakoby art. 399 § 1 k.p.c. naruszał jej konstytucyjne prawa w zakresie, w jakim eliminuje dopuszczalność wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem „w przypadkach, gdy wyrok został wydany z naruszeniem Konstytucji”. Skarżąca podkreśla przy tym, że sąd drugiej instancji wydał w jej sprawie prawomocne orzeczenie, nie zapoznawszy się z aktami sprawy oraz pominąwszy przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150; dalej: ustawa o ochronie praw lokatorów). Uchybienia te skutkowały – w przekonaniu skarżącej – „naruszeniem norm konstytucyjnych”, uzasadniającym wznowienie postępowania. Skarżąca uważa również, że „wydając postanowienie z 17 grudnia 2013 r. (sygn. akt V Ca 3601/13) o odrzuceniu zażalenia na postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania Sąd Okręgowy w Warszawie zastosował art. 357 § 2 zdanie drugie k.p.c., bo przecież nie sporządził uzasadnienia tego postanowienia. Skoro zaś przepis ten został zastosowany przez ten sąd, to może być przedmiotem badania w postępowaniu ze skargi konstytucyjnej”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał bada przede wszystkim, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.

2. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekły ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. W świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji Trybunał bada więc zgodność z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego tylko w takim zakresie, w jakim były one podstawą ostatecznego orzeczenia o konstytucyjnych prawach skarżącego. Wyrazem tego jest też art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, zgodnie z którym skarga powinna zawierać dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekły ostatecznie o wolnościach lub prawach albo o obowiązkach określonych w Konstytucji i wobec którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją. Przedmiotem kontroli nie mogą być zatem (co do zasady) wszystkie przepisy (normy prawne) zawarte w ustawie (innym akcie normatywnym), lecz tylko te, na których oparto ostateczne rozstrzygnięcie.
Trybunał powtórnie zwraca więc uwagę na to, że skarga przysługuje tylko wtedy, gdy zaskarżony przepis (zrekonstruowana na jego podstawie norma prawna) był podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia o konstytucyjnych prawach skarżącego. Co do zasady źródłem naruszenia konstytucyjnych praw podmiotowych jednostki nie może być bowiem cała ustawa, ponieważ nie wszystkie wynikające z niej normy będą podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia o tych prawach.

3. Trybunał ponownie stwierdza, że ani art. 357 § 2, ani art. 394 § 1, ani nawet art. 399 § 1 k.p.c. nie były podstawą orzeczeń wydanych w sprawie skarżącej.
Co prawda, postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie – Wydział V Cywilny Odwoławczy (dalej: Sąd Okręgowy w Warszawie) z 25 listopada 2013 r. (w zażaleniu skarżąca podała błędną datę – 17 grudnia 2013 r.) o odrzuceniu zażalenia na postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania zostało wydane na posiedzeniu niejawnym i nie sporządzono jego uzasadnienia, ale sąd ten orzekał nie o niesporządzaniu uzasadnienia, lecz o odrzuceniu zażalenia (niedopuszczalności środka zaskarżenia). Skarżąca nie uzyskała więc w tym zakresie ostatecznego orzeczenia o przysługujących jej konstytucyjnych prawach, w szczególności o prawie do sądu (zob. orzeczenia Trybunału przywołane w postanowieniu o odmowie nadania skardze dalszego biegu).
Podobnie postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z 10 lutego 2014 r. (sygn. akt V Ca 3601/13) o odrzuceniu zażalenia skarżącej na postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania nie zostało wydane na podstawie art. 394 § 1 k.p.c. Wydał je – co zauważa sama skarżąca –sąd drugiej instancji (przepis ten dotyczy zaś wyłącznie orzeczeń sądu pierwszej instancji). Tym samym skarżąca powinna formułować swój zarzut co do tych przepisów, które regulują kwestię zaskarżalności za pomocą zażalenia postanowień wydanych przez sądy drugiej instancji. Trybunał zwrócił już na to uwagę w postanowieniu o odmowie nadania skardze dalszego biegu.
Z kolei postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z 25 listopada 2013 r. (sygn. akt V Ca 3601/13) o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania nie zostało oparte na art. 399 § 1 k.p.c., a w szczególności na podstawie normy wywiedzionej przez skarżącą z tego przepisu. Przepis ten – wbrew odmiennemu stanowisku skarżącej – nie „eliminuje [bowiem] dopuszczalności wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem w przypadkach, gdy wyrok został wydany z naruszeniem Konstytucji”, co Trybunał również już wyjaśnił w postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze.
Wobec powyższego Trybunał ponownie uznaje, że skarga nie spełniała przesłanki określonej w art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, co uzasadniało odmowę nadania jej dalszego biegu.

4. Trybunał przypomina też, że do jego kompetencji nie należy kontrola zgodności z Konstytucją aktów stosowania prawa. Nie można więc uwzględnić tych uwag skarżącej, które dotyczą błędnego – w jej przekonaniu – zastosowania przepisów k.p.c. lub pominięcia przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów.

W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.