Pełny tekst orzeczenia

178/3/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 21 września 2012 r.

Sygn. akt Tw 20/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Andrzej Rzepliński,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej:

1) art. 1, art. 10-16, art. 21, art. 22, art. 23 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) z art. 2 Konstytucji;

3) art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, ze zm.) w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) z art. 2 Konstytucji;

4) art. 3 ust. 2 pkt 2 i 3, art. 3a, art. 6c, art. 6d, art. 6e i art. 6f ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, ze zm.) w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) z art. 20 i art. 22 Konstytucji;

5) art. 6c ust. 2 i art. 6i pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, ze zm.) w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) z art. 32 ust. 1 Konstytucji;

6) art. 6h, art. 6i, art. 6j, art. 6k i art. 6l ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, ze zm.) w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) z art. 168 i art. 217 Konstytucji;

7) art. 9x, art. 9y i art. 9z ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, ze zm.) w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) z art. 42 i art. 45 Konstytucji,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.



UZASADNIENIE



W dniu 20 kwietnia 2012 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: PRP) o zbadanie zgodności, po pierwsze, art. 1, art. 10-16, art. 21, art. 22, art. 23 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897; dalej: ustawa zmieniająca) z art. 2 Konstytucji; po drugie, art. 14 ust. 1 ustawy zmieniającej z art. 2 Konstytucji; po trzecie, art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, ze zm.; dalej: ustawa o utrzymaniu czystości) w brzmieniu nadanym przez ustawę zmieniającą z art. 2 Konstytucji; po czwarte, art. 3 ust. 2 pkt 2 i 3, art. 3a, art. 6c, art. 6d, art. 6e i art. 6f ustawy o utrzymaniu czystości w brzmieniu nadanym przez ustawę zmieniającą z art. 20 i art. 22 Konstytucji; po piąte, art. 6c ust. 2 i art. 6i pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości w brzmieniu nadanym przez ustawę zmieniającą z art. 32 ust. 1 Konstytucji; po szóste, art. 6h, art. 6i, art. 6j, art. 6k i art. 6l ustawy o utrzymaniu czystości w brzmieniu nadanym przez ustawę zmieniającą z art. 168 i art. 217 Konstytucji; po siódme art. 9x, art. 9y i art. 9z ustawy o utrzymaniu czystości w brzmieniu nadanym przez ustawę zmieniającą z art. 42 i art. 45 Konstytucji.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skuteczne wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym na podstawie wniosku możliwe jest jedynie wówczas, gdy złożony wniosek pochodzi od uprawnionego podmiotu. W rozpatrywanej sprawie uznanie podmiotu za uprawniony do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm uzależnione jest od spełnienia przesłanki podmiotowej – wniosek pochodzi od podmiotu wskazanego w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji oraz przedmiotowej – kwestionowany przez wnioskodawcę akt normatywny dotyczy spraw objętych jego zakresem działania (tzw. ograniczona rzeczowo zdolność wnioskowa – art. 191 ust. 2 Konstytucji).



2. Trybunał Konstytucyjny zbadał, czy PRP, kwestionując zgodność zaskarżonych przepisów, spełniają kryterium wyznaczone przez art. 191 ust. 2 Konstytucji, tzn. występują o kontrolę aktów normatywnych, które dotyczą spraw objętych ich zakresem działania.



3. Na wstępie należy podkreślić, że zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego pojęcie „spraw objętych zakresem działania”, użyte w art. 191 ust. 2 Konstytucji, powinno być wykładane w sposób ścisły, a interpretacja rozszerzająca jest niedopuszczalna. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że prawo organizacji pracodawców do składania wniosków do Trybunału Konstytucyjnego służy reprezentowaniu ich członków w perspektywie obowiązków i uprawnień pracodawcy w ich relacji z pracownikami. Uprawnienie to stanowi niejako odbicie uprawnień związków zawodowych, a wspólne wymienienie związków zawodowych (perspektywa pracownika) i organizacji pracodawców (perspektywa pracodawcy) w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji potwierdza jednoznacznie, że wolą ustrojodawcy było ograniczenie zdolności wnioskowej tych podmiotów do spraw z zakresu stosunku pracy (zob. postanowienia TK z 10 października 2003 r., Tw 11/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 203 oraz 3 lutego 2010 r., Tw 25/09, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 4, a także postanowienie pełnego składu TK z 28 stycznia 2004 r., Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2 – podjęte po wydaniu wyroku TK z 28 stycznia 2003 r., K 2/02, OTK ZU nr 1/A/2003, poz. 4, który został powołany we wniosku).

Wymaga nadto przypomnienia, że wystąpienie z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego nie stanowi szczególnego środka ochrony interesów gospodarczych organizacji pracodawców, choć interesy te są w naturalny sposób związane z funkcjonowaniem przedsiębiorców zrzeszonych w takiej organizacji (por. powołane postanowienie TK z 3 lutego 2010 r., Tw 25/09 i wymienione tam orzeczenia).



4. Przedmiotem rozpatrywanego wniosku są przepisy ustawy o utrzymaniu czystości (w brzmieniu nadanym przez ustawę zmieniającą), które nakładają na gminy obowiązek: po pierwsze, zapewniania budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, stacji zlewnych, instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części, szaletów publicznych, oraz objęcia systemem gospodarowania odpadami komunalnymi wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy (art. 3 ust. 2 pkt 2 i 3); po drugie, wyłonienia w drodze przetargu podmiotu lub wyboru (wedle stosownych zasad) partnera prywatnego lub koncesjonariusza odpowiedzialnych za realizację zadań gminy (art. 3a), po trzecie, zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (art. 6c). Zaskarżony art. 6d ustawy o utrzymaniu czystości dotyczy przeprowadzania przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości albo na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów, natomiast art. 6f tej ustawy – zawierania przez niego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta) umów z przedsiębiorcą na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Natomiast art. 6e ustawy o utrzymaniu czystości przewiduje możliwość odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości na zlecenie gminy przez wybrane w drodze przetargu spółki z udziałem gminy.

PRP twierdzą, że „zaskarżone (…) przepisy w istotny sposób dotykają sfery działalności gospodarczej”, naruszając art. 20 i art. 22 Konstytucji, i „będą miały negatywne konsekwencje ekonomiczne i społeczne”. Wnioskodawca koncentruje się na dowodzeniu, że „na mocy nowych przepisów gmina uprawniona jest do regulowania każdego elementu procesu gospodarowania odpadami począwszy od ustalania podmiotów zobowiązanych do uiszczania tzw. »opłaty śmieciowej«, ustalania wysokości tejże opłaty, wskazywania podmiotu zobowiązanego do odbioru odpadów, aż po egzekwowanie nałożonych obowiązków. Wszystkie powyższe uprawnienia gminy ograniczają wolność gospodarczą przedsiębiorców gwarantowaną przez dotychczasowe przepisy”.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że adresatem zaskarżonych przepisów jest gmina (jej organy), co w konsekwencji oznacza, że art. 3 ust. 2 i 3, art. 3a, art. 6c, art. 6d, art. 6e ani art. 6f ustawy o utrzymaniu czystości nie mieszczą się w zakresie działania wnioskodawcy i z tego względu nie podlegają kontroli, o którą w rozpatrywanej sprawie występuje władza inicjująca rozpoznanie wstępne z pozycji podmiotu o ograniczonej rzeczowo zdolności wnioskowej (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji). Trybunał Konstytucyjny zaznacza jednocześnie, że tak wyznaczony zakres zaskarżenia wykracza poza ograniczoną rzeczowo legitymację organizacji pracodawców w postępowaniu sądowokonstytucyjnym. PRP występują bowiem w obronie interesów gospodarczych przedsiębiorców. Okoliczności powyższe stanowią, zgodnie z art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania zgodności art. 3 ust. 2 i 3, art. 3a, art. 6c, art. 6d, art. 6e ani art. 6f ustawy o utrzymaniu czystości z art. 20 i art. 22 Konstytucji.



5. PRP kwestionują zgodność art. 6c ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości w brzmieniu: „rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne” oraz art. 6i pkt 2 tej ustawy w brzmieniu: „obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje w przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 6c ust. 2 – za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne”.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że adresatem art. 6c ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości jest rada gminy, a art. 6i pkt 2 tej ustawy – właściciele nieruchomości, co w konsekwencji oznacza, że zaskarżone przepisy nie mieszczą się w zakresie działania wnioskodawcy i z tego względu nie podlegają kontroli, o którą w rozpatrywanej sprawie występuje władza inicjująca rozpoznanie wstępne z pozycji podmiotu o ograniczonej rzeczowo zdolności wnioskowej (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji). Kwestionowane uregulowania nie przyznają pracodawcom uprawnień ani nie nakładają na nich obowiązków, a tym samym nie dotyczą bezpośrednio relacji pracodawców z pracownikami w ramach łączącego ich stosunku pracy. Okoliczność powyższa stanowi, zgodnie z art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania zgodności art. 6c ust. 2 i art. 6i pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości z art. 32 ust. 1 Konstytucji.



6. Wnioskodawca kwestionuje zgodność art. 6h i art. 6i (nałożony na właścicieli nieruchomości obowiązek ponoszenia na rzecz gminy opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi), art. 6j (zasady ustalania wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi), art. 6k (zasady określania przez radę gminy stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi), art. 6l (kompetencja rady gminy do określenia w drodze uchwały terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi).

PRP twierdzą, że „rozwiązania znowelizowanej u.c.p.g. [ustawy o utrzymaniu czystości]” umożliwiają nadmierne i nieproporcjonalne obciążenie mieszkańców gmin opłatami”. Zdaniem wnioskodawcy „postanowienia art. 168 są o tyle istotne dla właścicieli nieruchomości, że w świetle nowych przepisów nie będą oni mieli prawa wyboru odbiorcy odpadów i nie będą posiadali żadnego rzeczywistego wpływu na wysokość ponoszonych przez siebie opłat. (…) Znowelizowana ustawa całe władztwo w przedmiocie ustalenia wysokości opłaty pozostawia swobodzie i uznaniu rady gminy”.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że adresatem art. 6j, art. 6k i art. 6l ustawy o utrzymaniu czystości jest rada gminy, a art. 6h oraz art. 6i tej ustawy – właściciele nieruchomości, co w konsekwencji oznacza, że zaskarżone przepisy nie mieszczą się w zakresie działania wnioskodawcy i z tego względu nie podlegają kontroli, o którą w rozpatrywanej sprawie występuje władza inicjująca rozpoznanie wstępne z pozycji podmiotu o ograniczonej rzeczowo zdolności wnioskowej (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji). Kwestionowane uregulowania nie przyznają pracodawcom uprawnień ani nie nakładają na nich obowiązków, a tym samym nie dotyczą bezpośrednio relacji pracodawców z pracownikami w ramach łączącego ich stosunku pracy. Trybunał Konstytucyjny zaznacza jednocześnie, że tak wyznaczony zakres zaskarżenia wykracza poza ograniczoną rzeczowo legitymację organizacji pracodawców w postępowaniu sądowokonstytucyjnym. PRP występują bowiem w interesie ogólnospołecznym – tzn. w celu ochrony właścicieli obowiązanych do uiszczania opłaty za gospodarowanie opłatami komunalnymi. Okoliczności powyższe stanowią, zgodnie z art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania zgodności art. 6h, art. 6i, art. 6j, art. 6k i art. 6l ustawy o utrzymaniu czystości z art. 168 i art. 217 Konstytucji.



7. Wnioskodawca kwestionuje zgodność art. 9x (kary pieniężne dla przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości z pogwałceniem przepisów ustawy), art. 9y (kary pieniężne dla gminnych jednostek organizacyjnych naruszających przepisy ustawy), art. 9z (kary pieniężne dla gmin lub ich związków za naruszenie przepisów ustawy). Zdaniem PRP powołane przepisy naruszają art. 42 i art. 45 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że adresatem art. 9x ustawy o utrzymaniu czystości jest przedsiębiorca, art. 9y ustawy o utrzymaniu czystości – gminna jednostka organizacyjna, art. 9z tej ustawy – gminy, a art. 6h oraz art. 6i tej ustawy – właściciele nieruchomości, co w konsekwencji oznacza, że zaskarżone przepisy nie mieszczą się w zakresie działania wnioskodawcy i z tego względu nie podlegają kontroli, o którą w rozpatrywanej sprawie występuje władza inicjująca rozpoznanie wstępne z pozycji podmiotu o ograniczonej rzeczowo zdolności wnioskowej (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji). Kwestionowane uregulowania nie przyznają pracodawcom uprawnień ani nie nakładają na nich obowiązków, a tym samym nie dotyczą bezpośrednio relacji pracodawców z pracownikami w ramach łączącego ich stosunku pracy. Trybunał Konstytucyjny zaznacza jednocześnie, że tak wyznaczony zakres zaskarżenia wykracza poza ograniczoną rzeczowo legitymację organizacji pracodawców w postępowaniu sądowokonstytucyjnym. PRP występują bowiem w obronie interesów ogólnospołecznych – w celu ochrony podmiotów, którym za nieprzestrzeganie obowiązków określonych w ustawie o utrzymaniu czystości grożą kary pieniężne określone w kwestionowanych przepisach. To samo dotyczy art. 23 ust. 2 i 3 ustawy zmieniającej, który reguluje kwestię wejścia w życie art. 1 pkt 17 (w zakresie dodania art. 9x ust. 1 pkt 4 i 5, ust. 2 i 3, art. 9y ust. 1 pkt 4 i 5, ust. 2 i 3 oraz art. 9z ust. 1–3 i art. 9z ust. 4). Okoliczności powyższe stanowią, zgodnie z art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania zgodności art. 9x, art. 9y i art. 9z ustawy o utrzymaniu czystości z art. 42 i art. 45 Konstytucji oraz art. 23 ust. 2 i 3 ustawy zmieniającej z art. 2 Konstytucji.



8. Wnioskodawca kwestionuje zgodność art. 14 ust. 1 ustawy zmieniającej w brzmieniu: „przedsiębiorcy odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, którzy w dniu wejścia w życie ustawy posiadają zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości mogą wykonywać działalność w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych bez wpisu do rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w art. 9b ust. 2 ustawy zmienianej w art. 1, w okresie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy”. PRP występują także o kontrolę art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości, w myśl którego gminy zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami: szaletów publicznych, regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, stacji zlewnych, instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części,.

Wnioskodawca zarzuca, że „ustawodawca zerwał udzielone gwarancje przedsiębiorcom i wprowadził nowe reguły prowadzenia tego typ[u] działalności”, naruszył „interesy w toku, rozumiane jako przedsięwzięcia gospodarcze i finansowe już rozpoczęte, ale jeszcze nie zakończone”.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że adresatami art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości są gminy, a art. 14 ust. 1 ustawy zmieniającej – przedsiębiorcy, co w konsekwencji oznacza, że zaskarżone przepisy nie mieszczą się w zakresie działania wnioskodawcy i z tego względu nie podlegają kontroli, o którą w rozpatrywanej sprawie występuje władza inicjująca rozpoznanie wstępne z pozycji podmiotu o ograniczonej rzeczowo zdolności wnioskowej (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji). Co oczywiste, kwestionowane uregulowania nie przyznają pracodawcom uprawnień ani nie nakładają na nich obowiązków, a tym samym nie dotyczą bezpośrednio relacji pracodawców z pracownikami w ramach łączącego ich stosunku pracy. Trybunał Konstytucyjny zaznacza jednocześnie, że tak wyznaczony zakres zaskarżenia wykracza poza ograniczoną rzeczowo legitymację organizacji pracodawców w postępowaniu sądowokonstytucyjnym. PRP występują bowiem w obronie interesów gospodarczych przedsiębiorców. Okoliczności powyższe stanowią, zgodnie z art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania zgodności art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości i art. 14 ust. 1 ustawy zmieniającej z art. 2 Konstytucji.



9. Wnioskodawca kwestionuje zgodność ustawy zmieniającej, tzn. art. 1, art. 10-16, art. 21 oraz art. 22.



9.1. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że adresatami kwestionowanych przepisów ustawy zmieniającej są: rady gmin (obowiązek podjęcia, w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, określonych uchwał – art. 10; obowiązek określenia terminu składania pierwszej deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – art. 12), właściciele nieruchomości (zwolnienie z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – art. 11), wójt, burmistrz, prezydent miasta (obowiązek przeprowadzenia kampanii informacyjnej na temat praw i obowiązków właścicieli nieruchomości – art. 13; złożenie pierwszego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi za rok 2012 r. – art. 21 ust. 2); gminne jednostki organizacyjne (obowiązek dostosowawczy – art. 15), marszałek województwa (złożenie pierwszego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi za rok 2012 r. – art. 21 ust. 2), sejmik województwa (obowiązek uchwalenia w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy zaktualizowanego wojewódzkiego planu gospodarki odpadami – art. 16), przedsiębiorcy (możliwość wykonywania działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, pod pewnymi warunkami, bez wpisu do rejestru działalności regulowanej – art. 14 ust. 1; zwolnienie od opłaty skarbowej za wpis do rejestru działalności regulowanej – art. 14 ust. 2), podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości i podmiot prowadzący działalność w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych (złożenie pierwszego sprawozdania kwartalnego za I kwartał 2012 r. – art. 21 ust. 1). Z kolei art. 22 ustawy zmieniającej reguluje kwestie intertemporalne związane z przepisami wykonawczymi (ust. 1), regulaminami utrzymania czystości i porządku na terenie gminy (ust. 2), uchwałami rad gmin (ust. 3).

W konsekwencji powyższe oznacza, że zaskarżone przepisy nie mieszczą się w zakresie działania wnioskodawcy i z tego względu nie podlegają kontroli, o którą w rozpatrywanej sprawie występuje władza inicjująca rozpoznanie wstępne z pozycji podmiotu o ograniczonej rzeczowo zdolności wnioskowej (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji). Co oczywiste, kwestionowane uregulowania nie przyznają pracodawcom uprawnień ani nie nakładają na nich obowiązków, a tym samym nie dotyczą bezpośrednio relacji pracodawców z pracownikami w ramach łączącego ich stosunku pracy. Trybunał Konstytucyjny zaznacza jednocześnie, że tak wyznaczony zakres zaskarżenia wykracza poza ograniczoną rzeczowo legitymację organizacji pracodawców w postępowaniu sądowokonstytucyjnym. PRP występują bowiem w obronie systemu prawa (interes ogólnospołeczny). Okoliczności powyższe stanowią, zgodnie z art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania zgodności z art. 2 Konstytucji art. 1, art. 10-16, art. 21 i art. 22 ustawy zmieniającej.



9.2. Zdaniem PRP „przepisy ustawy zmieniającej naruszają podstawowe zasady demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji), w tym przede wszystkim zasadę przyzwoitej legislacji. Sposób wprowadzenia nowych przepisów jest niewłaściwy z punktu widzenia określoności i przejrzystości nowego systemu regulującego gospodarowanie odpadami. Wprowadzane zmiany są liczne i naruszają konstrukcję i spójność ustawy [o utrzymaniu czystości]”. Wnioskodawca twierdzi, że „wprowadzone jednostki redakcyjne bardzo utrudniają lub wręcz uniemożliwiają poruszanie się po tekście ustawy. Nabiera to szczególnego znaczenia w świetle faktu, iż nie istnieje tekst jednolity u.c.p.g. [ustawy o utrzymaniu czystości]”. Wnioskodawca przekonuje, że „ustawodawca powinien opracować projekt zupełnie nowego aktu prawnego, zamiast uchwalać przepisy nowelizujące”.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że sformułowanie pod adresem art. 1, art. 10-16, art. 21 oraz art. 22 ustawy zmieniającej zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji cechuje oczywista bezzasadność, w szczególności wobec ogłoszenia tekstu jednolitego ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r., poz. 391) w dniu 11 kwietnia 2012 r. (obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 17 lutego 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach), tzn. przed datą sporządzenia wniosku, tj. 16 kwietnia 2012 r. Okoliczność ta stanowi, zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi w odniesieniu do badania zgodności art. 1, art. 10-16, art. 21 oraz art. 22 ustawy zmieniającej z art. 2 Konstytucji.



9.3. Wnioskodawca zarzuca „brak przepisów w tym akcie określających obowiązek przeprowadzenia przetargu na zagospodarowanie ścieków. Ustawodawca bowiem wykluczył możliwość istnienia podmiotów prywatnych, które posiadają instalacje służące przetwarzaniu ścieków. Ustawa nie zawiera m.in. regulacji prawnych obejmujących problematykę nieruchomości, które są wyposażone w urządzenia pozwalające utylizować w sposób zgodny z prawem odpady (…). Przepisy znowelizowanej ustawy (…) nie przewidują (…) zwolnień i ulg. Stoi to w jawnej sprzeczności z zasadą sprawiedliwości społecznej. (…) Ustawodawca nie przewidział też kompetencji rad gmin do ustanowienia tego typu zwolnień”.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego z argumentacji przedstawionej we wniosku wynika jednoznacznie, że PRP domagają się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją zaniechania prawodawczego. Tak wyznaczony zakres zaskarżenia determinuje – w aspekcie konstytucyjnie ukształtowanej kognicji Trybunału – niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Należy bowiem pamiętać, że Trybunał Konstytucyjny pełni rolę jedynie „ustawodawcy negatywnego”, eliminując z systemu prawa normy naruszające Konstytucję. Nie ma natomiast kompetencji do stanowienia norm, a taki charakter miałoby orzekanie w sprawie zaniechań ustawodawczych (por. wyrok TK z 2 lipca 2002 r., U 7/01, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 48). Okoliczność powyższa stanowi, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania zgodności art. 1, art. 10-16, art. 21 oraz art. 22 ustawy zmieniającej z art. 2 Konstytucji.



W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.