KIO 1612/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Rafał Komoń
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 1612/14
WYROK
z dnia 22 sierpnia 2014 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Emil Kawa
Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2014 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 sierpnia 2014 r. przez
wykonawcę Centrum Informatyki ZETO S.A., ul. Skorupska 9, 15-048 Białystok
w postępowaniu prowadzonym przez Białostockie Centrum Onkologii im. Marii
Skłodowskiej-Curie w Białymstoku, ul. Ogrodowa 12, 15-027 Białystok
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
unieważnienia postępowania oraz unieważnienie czynności zatrzymania wadium
odwołującemu - Centrum Informatyki ZETO S.A., ul. Skorupska 9, 15-048 Białystok,
2. kosztami postępowania obciąża Białostockie Centrum Onkologii im. Marii
Skłodowskiej-Curie w Białymstoku, ul. Ogrodowa 12, 15-027 Białystok i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez Centrum Informatyki
ZETO S.A., ul. Skorupska 9, 15-048 Białystok tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Białostockiego Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w
Białymstoku, ul. Ogrodowa 12, 15-027 Białystok na rzecz Centrum Informatyki ZETO
S.A., ul. Skorupska 9, 15-048 Białystok kwotę 23 997 zł 02 gr (słownie: dwadzieścia trzy
tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych, dwa grosze) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania, wynagrodzenia
pełnomocnika, dojazdu na posiedzenie oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictw.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Białymstoku.
Przewodniczący: …………………………
Sygn. akt KIO 1612/14
UZASADNIENIE
Białostockie Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Białymstoku, ul.
Ogrodowa 12, 15-027 Białystok, zwany dalej „Zamawiającym” prowadzi postępowanie o
udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na „Dokończenie
realizacji robót budowlanych wielobranżowych związanych z adaptacją zespołu budynków
położonych w Białymstoku przy ul. Ogrodowej 12 i Warszawskiej 15 na potrzeby
Białostockiego Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Etap I".
Pismem z dnia 15.07.2014 r. Zamawiający poinformował uczestników postępowania
o wyniku postępowania i wyborze oferty najkorzystniejszej w zadaniu 3, za którą uznana
została oferta Centrum Informatyki ZETO S.A., ul. Skorupska 9, 15-048 Białystok, zwany
dalej „Odwołującym”. Jednakże w dniu 31 lipca Zamawiający poinformował Odwołującego o
unieważnieniu postępowania w tym zadaniu na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 6 ust. Pzp, tj. z
uwagi na wystąpienie okoliczności powodującej, że wykonanie zamówienia nie leży w
interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć, nie unieważniając przy
tym czynności wyboru oferty najkorzystniejszej.
Wobec powyższej czynności, Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
- art. 93 ust. 1 pkt 6 ust. Pzp poprzez błędne zastosowanie i bezpodstawne unieważnienie
ww. postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w Zadaniu 3,
- art. 46 ust. 5 pkt 3 ust. Pzp poprzez bezzasadne oświadczenie o zatrzymaniu wadium
wniesionego przez Odwołującego,
- art. 7 ust. 1 i 3 ust. Pzp poprzez prowadzenie postępowania w sposób naruszający zasadę
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców
Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienie dokonanej przez Zamawiającego czynności unieważnienia postępowania
w Zadaniu 3,
2) unieważnienie czynności Zamawiającego w zakresie zatrzymania wadium,
3) nakazanie Zamawiającemu kontynuowania postępowania zgodnie z przepisami ust.
Pzp i celem postępowania, w tym w szczególności w celu zawarcia umowy na wykonanie
zamówienia publicznego z wykonawcą, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą.
W uzasadnieniu podniesionych zarzutów podał, że Zamawiający w toku
postępowania, na etapie badania ofert, w trybie art. 90 ust. 1 ust. Pzp, wyjaśniał, czy
złożona przez Odwołującego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Pismem z dnia 4.07.2014 r. Zamawiający wezwał Odwołującego
do złożenia wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.
Odpowiedź na ww. wezwanie udzielona została pismem z dnia 4.07.2014 r. Złożone przez
Odwołującego wyjaśnienia Zamawiający uznał za wiarygodne i wystarczające.
Zamawiający w piśmie o unieważnieniu postępowania zgłosił szereg zastrzeżeń do
kosztorysów szczegółowych otrzymanych w dniu 18.07.2014 r., w tym przede wszystkim
wskazał na niekompletność kosztorysu szczegółowego, tj. braki w stosunku do opisu
przedmiotu zamówienia - przedmiarów, nie ujęcie w tych kosztorysach wyceny
sporządzenia dokumentacji wykonawczej, rezerwy finansowej, brak cen jednostkowych
wskazanych elementów. Na str. 1 ww. pisma Zamawiający przedstawił tabelę, w której w
kolumnie 3 ujęte zostały wartości poszczególnych elementów zamówienia określonego w
Zadaniu 3, które Odwołujący określił w piśmie wyjaśniającym z dnia 4.07.2014 r. W
kolumnie 4 ww. tabeli wpisano natomiast wartości określone przez Zamawiającego,
jednakże nie wiadomo na podstawie jakich danych i wartości, tj. nie wiadomo na podstawie
których z elementów wycenionych w kosztorysach szczegółowych sporządzonych przez
Odwołującego (brak wskazania poz., str. kosztorysu). Zamawiający w ww. piśmie z dnia
31.07.2014 r. stwierdził, że wady kosztorysu szczegółowego oznaczają, że nie ma
gwarancji „nie tylko należytego wykonania zadania, ale wykonania w oferowanej cenie w
ogóle".
Odnosząc się do unieważnienia postępowania stwierdził, że Zamawiający nie mógł
unieważnić postępowania. tym bardziej na podstawie art. 93 ust. 1 okt 6, ti. poprzez
wskazanie, że wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym. Unieważnienie
postępowania nie jest uprawnieniem, lecz obowiązkiem Zamawiającego, jeżeli udowodni,
że spełnione zostały przesłanki ustawowe warunkujące taką decyzję. Przedmiotowy przepis
art. 93 ust. 1 pkt 6 ust. Pzp dotyczy sytuacji, gdy po wszczęciu postępowania zaistnieją
pewne nadzwyczajne wydarzenia lub okoliczności, które mają wpływ na prowadzone
postępowanie lub przedmiot zamówienia. Takimi okolicznościami nie mogą być sytuacje,
które są następstwem błędnych decyzji podjętych przez Zamawiającego przed wszczęciem
postępowania lub w postępowaniu, a także niedbalstwa lub niezachowania wymaganej
staranności w przygotowaniu lub prowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego.
Podał także iż w dniu 5 sierpnia 2014 r. Zamawiający ogłosił ponowne postępowanie
na wykonanie ww. Zadania 3. Fakt ten dowodzi, że oświadczenie o wystąpieniu
okoliczności powodującej, że wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, nie
odpowiada stanowi faktycznemu. Wskazał także, że sam Zamawiający przyznał, że w jego
ocenie należy liczyć sie z ewentualnym zagrożeniem ..nie tylko należytego wykonania
zadania, ale wykonania w oferowanej cenie w ogóle". Tym samym w tym przypadku nie
wystąpiła przesłanka zmiany okoliczności, a co najwyżej Zamawiający przewiduje jedynie
możliwość jej wystąpienia. A skoro tak, to Zamawiający w ogóle nie był uprawniony do
unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 6 ust. Pzp. W ten sposób
można by było unieważnić każde postępowanie, bo wątpliwości mogą wystąpić zawsze,
niemniej jednak mieszczą się one w granicach ryzyka, które Zamawiający powinien mieć na
względzie udzielając zamówienia.
Odnosząc się do kwestii niezasadnego zatrzymania wadium stwierdził, że jest
decyzja zupełnie niezrozumiała, albowiem to z przyczyn leżących po stronie
Zamawiającego nie została jeszcze zawarta umowa. Zamawiający nie jest zatem
uprawniony do zatrzymania wadium w trybie art. 46 ust 5 pkt 3 ust. Pzp, albowiem
Odwołujący jest gotowy do zawarcia umowy na realizacje zamówienia w zakresie Zadania 3
za cenę określoną w ofercie i na warunkach określonych w SIWZ. Konsekwentnie, po
stronie Odwołującego nie wystąpiły okoliczności uniemożliwiające zawarcie umowy w
sprawie zamówienia publicznego.
Oferta Odwołującego została uznana za najkorzystniejszą a Odwołujący nadal
oczekuje na wezwanie do podpisania umowy. Rzekome błędy w kosztorysach
szczegółowych nie mogą być podstawą decyzji o unieważnieniu postępowania, ani tym
bardziej zatrzymania wadium. Rozliczenie za wykonanie zamówienia jest ryczałtowe. Co
więcej, na etapie złożenia i oceny ofert Zamawiający nie żądał kosztorysów szczegółowych,
a dopiero na etapie formalności związanych z podpisaniem umowy.
Odnosząc się do kwestii związanych z ze złożeniem kosztorysów szczegółowych
podał, że zgodnie z postanowieniami SIWZ wykonawcy składający ofertę w Zadaniu 3
zobowiązani zostali do podania ceny ryczałtowej (str. 29 SIWZ pkt. 3). W zakresie
obowiązku przedstawienia przez wybranego wykonawcę kosztorysu szczegółowego,
wykonawca zobowiązany został przy jego sporządzaniu do posłużenia się przedmiarami
robót dołączonymi do SIWZ jako załącznik nr 8, traktując te przedmiary jedynie jako
materiał pomocniczy. Żadnych dalszych warunków sporządzenia kosztorysu
szczegółowego Zamawiający w SIWZ nie określił, zatem nie mógł wymagać od wykonawcy
na dalszym etapie postępowania spełnienia warunków nieujętych w SIWZ.
Podsumowując stanowisko w zakresie prawidłowości złożonej oferty stwierdził, że w
unieważnionym postępowaniu, obowiązuje cena ryczałtowa. Istota wynagrodzenia
ryczałtowego wynikająca z art. 632 § 1 kc przesądza o zobowiązaniu wykonawcy i jego
ryzyku wykonania całego zadania za tak ustalone wynagrodzenie, bez możliwości żądania
jego zmiany. Wykonanie przedmiotu zamówienia zabezpieczone zostaje również poprzez
obowiązek złożenia przez wykonawcę zabezpieczenia należytego wykonania umowy.
Interes Zamawiającego jest zatem w pełni zabezpieczony. Tym samym oświadczenie
Zamawiającego zawarte w piśmie z dnia 31.07.2014 r. o ewentualnym zagrożeniu „nie tylko
należytego wykonania zadania, ale wykonania w oferowanej cenie w ogóle", jest oczywiście
bezpodstawne.
Zamawiający nie złożył na piśmie odpowiedzi na odwołanie. W prezentowanym na
rozprawie stanowisku stwierdził, że podniesione zarzuty są niezasadne i wniósł o
oddalenie odwołania w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania
odwoławczego. Podał, że cena oferty Odwołującego była w sposób znaczący niższa, od
ceny ofert innych wykonawców (około 38%), dlatego też Zamawiający wezwał wykonawcę
w trybie art. 90 ust. 1, pismem z dnia 4 lipca 2014 r. do złożenia wyjaśnień dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Złożone wyjaśnienia Zamawiający
ocenił i uznał za uzasadniające zaoferowanie takiej ceny w ofercie. Po wyborze
najkorzystniejszej oferty, za którą została uznana oferta Odwołującego, Zamawiający,
opierając się na postanowieniu SIWZ ze str. 29, wezwał wybranego wykonawcę do złożenia
kosztorysów szczegółowych, które następnie poddał analizie. Z dokonanej analizy
wyjaśnień wykonawcy, co do podstaw zaoferowania w ofercie wskazanej ceny z danymi
zawartymi w kosztorysach szczegółowych stwierdził, iż zawierają one cały szereg
nieprawidłowości, nieścisłości, a wręcz często braków, które uniemożliwiałyby
Odwołującemu jego wykonanie.
Podał iż Zamawiający po otrzymaniu kosztorysów szczegółowych od Odwołującego
nie mógł ponownie wyjaśniać wątpliwości co do prawidłowości ceny ofertowej, gdyż po
pierwsze, wykonawca był już wzywany do złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej
ceny, a po drugie miało to już miejsce po wyborze najkorzystniejszej oferty i tym samym,
jedynym rozwiązaniem, które mógł zastosować Zamawiający, było unieważnienie
postępowania w oparciu o przepis art. 93 ust. 1 pkt 6. Wskazał, że jego zdaniem ten przepis
należy czytać w zakresie interesu publicznego przez pryzmat złożonej oferty. Tutaj istniało
zagrożenie wykonania tego zamówienia, a tym samym nieracjonalnego wydatkowania
środków publicznych, a nawet ich utraty z powodu nie wykonania zamówienia.
Odnosząc się do kwestii ponownego ogłoszenia o wszczęciu postępowania na
przedmiot objęty przedmiotowym odwołaniem stwierdził, że oceniając całość sytuacji w
postępowaniu, uznał iż szybciej dokona wyboru wykonawcy dla realizacji tego zamówienia
poprzez ogłoszenie nowego przetargu, niż prowadzenie z Odwołującym wyjaśnień w
zakresie przedłożonych kosztorysów szczegółowych. Opierając się na takim stanowisku w
dniu 5 sierpnia br. dokonał wszczęcie nowego postępowania na ten przedmiot zamówienia.
Uzasadniając zasadność unieważnienia postępowania z ww. przepisu podał, że
Zamawiający nie mógł przewidzieć sytuacji iż wykonawca, składając ofertę, zaoferuje
finalnie jej wykonanie za cenę, za którą wykonanie przedmiotu zamówienia jest niemożliwe.
Odnosząc się do zatrzymania wadium podał, że unieważnienie postępowania
nastąpiło z przyczyn leżących po stornie wykonawcy, gdyż to on wprowadził w błąd
Zamawiającego co do możliwość wykonania zamówienia za zaoferowaną kwotę, a więc
spowodował sytuację, że Zamawiający nie mógł podpisać umowy na realizację takiego
zamówienia i tym samym był zobowiązany do zatrzymania wadium wykonawcy.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając odwołanie na rozprawie, uwzględniając
dokumentację z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz stanowiska
stron postępowania, ustaliła i zważyła co następuje.
Odwołanie jest zasadne i zostaje uwzględnione.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy
Pzp.
Przedmiotem sporu pomiędzy stronami jest kwestia, czy Zamawiający miał
podstawy prawne do unieważnienia postępowania w trybie przepisu art. 93 ust.1 pkt 6 oraz
czy w sprawie wystąpiły przesłanki do zatrzymania wadium Odwołującemu.
Odnosząc się do instytucji unieważnienia postępowania stwierdzić należy, że
powoduje ona zakończenie postępowania, bez zawarcia umowy o wykonanie zamówienia.
Tym samym zostaje zniweczony sens i cel prowadzonego postępowania, gdyż celem
każdego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest zawarcie umowy na
wykonanie przedmiotu zamówienia. Teza ta znajduje potwierdzenie w uzasadnieniu wyroku
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 7 lipca 2008 r. sygn. akt KIO/UZP 624/08 w którego
uzasadnieniu Izba wskazała, że: „Celem organizowania przetargu jest udzielenie
zamówienia publicznego. Nie jest możliwe unieważnienie postępowania bez wskazania
wystąpienia istotnej przyczyny, zwłaszcza w sytuacji, gdy cel ten jest możliwy do
osiągnięcia, a jedynie nie ma woli do zawarcia umowy".
Dlatego też przyczyny uzasadniające unieważnienie postępowania wskazane w art.
93 ust. 1 ustawy Pzp jako wyjątki od zasady, że wszczęte postępowanie przetargowe
kończy się zawarciem umowy z wybranym wykonawcą, winny być interpretowane w sposób
ścisły. Za wyrokiem KIO z dnia 5 października 2011 r. sygn. KIO 2047/11 stwierdzić należy,
że Polski system prawa przewiduje ochronę prawną zobowiązań, zarówno na gruncie
kodeksu cywilnego, jak i ustawy Prawo zamówień publicznych, której wyrazem jest m.in.
niemożność bezpodstawnego i autorytarnego unieważnienia postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, a jedynie po zaistnieniu podstaw enumeratywnie wskazanych
przez ustawodawcę. Wszczynając postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
zamawiający de facto zobowiązuje się do zawarcia z wykonawca, którego oferta. zgodnie z
przewidziana procedurą udzielania zamówień, będzie oferta najkorzystniejszą umowy, a
wykonawcy przysługuje w stosunku do zamawiającego takie roszczenie wyrażające się
m.in. możliwością żądania wydania przez sąd orzeczenia, o którym mowa w art. 64
kodeksu cywilnego. Nie bez przyczyny ogłoszenie postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego jest często porównywane ze złożeniem przyrzeczenie publicznego, o którym
mowa w art. 919 § 1 kodeksu cywilnego ze wskazaniem, że przyrzeczenia tego należy
dotrzymać.
Zamawiający dokonał unieważnienia postępowania powołując się na przepis art. 93
ust.1 pkt 6. Dla unieważnienia postępowania z tej przyczyny niezbędne jest zaistnienie
następujących przesłanek, gdy: 1) wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że
prowadzenie postępowania nie leży w interesie publicznym, czego nie można było
wcześniej przewidzieć, lub 2) wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że
wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej
przewidzieć. Sytuacja pierwsza odnosi się do zdarzeń zaistniałych pomiędzy wszczęciem
postępowania a wyborem oferty. Druga - dotyczy natomiast zdarzeń zaistniałych pomiędzy
wyborem oferty a podpisaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Tym samym zgodnie z tym przepisem postępowanie należy unieważnić w sytuacji
kiedy po wszczęciu postępowania zaistnieją pewne nadzwyczajne okoliczności, które mają
zasadniczy wpływ na prowadzone postępowanie w całości, bądź na sam przedmiot
zamówienia. Istotą obu ww. sytuacji jest zaistnienie jako przesłanki ochrony interesu
publicznego. Unieważnienie postępowania może nastąpić ze względu na interes publiczny,
którego potrzeba ochrony sprawia, że dalsze prowadzenie postępowania lub wykonanie
zamówienia byłoby wbrew temu interesowi. Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 12
marca 1997 r., W 8/96, OTK 1997, nr 1, poz. 15, wskazał, że za interes publiczny należy
bez wątpienia uznawać korzyści uzyskiwane w wyniku realizacji przedsięwzięć służących
ogółowi w zakresie zadań ciążących na administracji rządowej oraz samorządowej,
realizowanych w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych, związanych np. z
ochroną zdrowia, oświaty, kultury, porządku publicznego. Jednakże interes publiczny nie
może bezpodstawnie ograniczać uzasadnionych praw jednostki. Wynika to z wyroku Sądu
Najwyższego z dnia 18 listopada 1993 r., III ARN 49/93,, który stwierdził , że: "W państwie
prawnym nie ma miejsca dla mechanicznie i sztywno pojmowanej zasady nadrzędności
interesu ogólnego nad interesem indywidualnym. Oznacza to, że w każdym indywidualnym
przypadku działający organ ma obowiązek wskazać, o jaki interes ogólny (publiczny)
chodzi, i udowodnić, iż jest on na tyle ważny i znaczący, że bezwzględnie wymaga
ograniczeń uprawnień indywidualnych obywateli”. Również za wyrokiem KIO z dnia 20
lutego 2013 roku sygn. akt KIO 256/13 stwierdzić należy, że przesłanka unieważnienia
postępowania, zawarta w art. 93 ust. 1 pkt 6 p.z.p., stanowi wyraz ochrony interesu
publicznego (…). Jednak może to odnosić się tylko do sytuacji, gdy na skutek zaistnienia
nadzwyczajnych okoliczności realizacja danego zamówienia byłaby niecelowa lub
wiązałaby się z wyrządzeniem szkody w mieniu publicznym.
Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że
zamawiający uznał iż dokończenie realizacji robót budowlanych wielobranżowych
związanych z adaptacją zespołu budynków położonych w Białymstoku przy ul. Ogrodowej
12 i Warszawskiej 15 na potrzeby Białostockiego Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-
Curie, nie leży w interesie publicznym. Zdaniem Izby sytuacja taka nie wystąpiła, za zbędne
należy uznać prowadzenia postępowania dowodowego w tej sprawie, gdyż powszechnie
wiadomym jest, że w Polsce przy stale wzrastającej zapadalności ludności na choroby
nowotworowe brakuje miejsc w specjalistycznych placówkach. Spełnienie przesłanek z pkt
6 ww. przepisu mogłoby wystąpić np. w sytuacji kiedy w województwie podlaskim byłoby
więcej miejsc w placówkach zajmujących się leczeniem pacjentów z chorobami
nowotworowymi niż liczba potrzebujących pacjentów, a także w sytuacji gdyby np. inny
inwestor budował obiekt o podobnym przeznaczeniu, a to powodowałoby niezasadność - ze
względu na dużą podaż miejsc, budowy kolejnego takiego obiektu itd. W przedmiotowej
sprawie nic takiego nie występuje.
Izba stwierdza, że Zamawiający próbuje uzasadniać unieważnienie postępowania
sytuacją powstałą w postępowaniu, powodowaną szeregiem błędów Zamawiającego w jego
prowadzeniu, a to nie może być w żaden sposób utożsamiane z interesem publicznym.
Powyższe stwierdzenie wynika z faktu, że Zamawiający dokonując oceny ofert wezwał
odwołującego (pismo z 04.07.2014 roku) w trybie art. 90 ust.1 ustawy Pzp do złożenia
wyjaśnień, dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość zaoferowania
ceny. Zamawiający uzasadniał swoje zastrzeżenia tym, że cena oferty odwołującego była
niższa o około 38% od cen pozostałych dwóch ofert, w zadaniu 3.
Bezspornym w sprawie jest fakt, że Zamawiający otrzymane wyjaśnienia uznał za
wystarczające i wyczerpujące, gdyż w wyniku ich oceny wybrał ofertę Odwołującego, jako
najkorzystniejszą w tym postępowaniu. Jednakże Zamawiający dopiero po otrzymaniu od
Odwołującego kosztorysów szczegółowych obliczył, że pomiędzy posiadaną przez niego
wyceną przedmiaru robót, a wyliczeniami z kosztorysów szczegółowych występuje różnica
w wycenie robót na około 1,5 ml złotych. Zaznaczyć należy iż cena ofertowa odpowiadała
sumie kwot z kosztorysów szczegółowych. Na tą różnice wg. Zamawiającego składały się
rozbieżności w cenach wykonania poszczególnych elementów zamówienia, a przede
wszystkim pominięcie w kosztorysach szczegółowych szeregu robót, wynikających z
załączonego do SIWZ przedmiaru robót.
Biorąc pod uwagę fakt, że czynności zamawiającego wykazane w informacji o
unieważnieniu postępowania determinują zakres zarzutów podnoszonych w odwołaniu,
Izba nie odnosi sie do kwestii, czy w postępowaniu mamy do czynienia z rażąco niską ceną
w ofercie odwołującego, gdyż to nie było przedmiotem zarzutów odwołania. Jednakże za
niezbędne Izba uznaje dokonanie oceny, prawidłowego zastosowania przez
Zamawiającego procedury wskazanej w Pzp dla wyjaśniania wątpliwości co do poprawności
zaoferowanej w ofercie ceny.
Niewątpliwym jest, że Zamawiający już na etapie oceny złożonych wyjaśnień miał
wiedzę, że różnica pomiędzy wycenionym dla zamawiającego przedmiarem robót, a ceną
ofertową odwołującego wynosiła około 1,5 ml. zł. Tym samym miał pełne podstawy do
dalszego drążenia tej kwestii i żądania od odwołującego dalszych uszczegółowień czy
wyjaśnień. Jednakże tego nie uczynił. Dopiero po otrzymaniu kosztorysów szczegółowych
zakwestionował prawidłowość skalkulowania ceny, gdyż jak twierdzi nie wszystkie pozycje z
przedmiaru robót zostały w tym kosztorysie wskazane. Właśnie te braki w kosztorysach, a
nie sama cena jak twierdził na rozprawie Zamawiający, były podstawą do unieważnienia
postępowania. W tym zakresie uznał, że szybciej dokona wyboru wykonawcy dla realizacji
tego zamówienia poprzez ogłoszenie nowego przetargu, niż prowadzenie z Odwołującym
wyjaśnień w zakresie przedłożonych kosztorysów szczegółowych. Z tego jednoznacznie
wynika, że Zamawiający nie miał na względzie ochrony interesu publicznego, ale dążył do
szybkiej możliwość wyboru wykonawcy w nowym postępowaniu, które na ten sam
przedmiot zamówienia wszczął w dniu 5 sierpnia br.
Postępowanie zamawiającego Izba uznaje jako niewłaściwe. Nie było żadnych
przeszkód do tego, aby na tym etapie postępowania (po wyborze oferty) zamawiający:
- po pierwsze, unieważnił czynność wyboru najkorzystniejszej oferty i wszczął ponownie
procedurę wyjaśniania, czy oferta Odwołującego zawiera rażąco niską cenę, formułując
wobec wykonawcy ZETO S.A. szczegółowe pytania nawiązujące do braków kosztorysów
szczegółowych. Izba wskazuje, że Zamawiający mając nadal, po złożeniu przez
wykonawcę wyjaśnień, wątpliwości co do okoliczności uzasadniających zaoferowaną przez
wykonawcę cenę, może żądać od wykonawcy dalszych wyjaśnień (co wynika z art. 55 ust.
2 Dyrektywy klasycznej). Jest to szczególnie uzasadnione w sytuacji, gdy zamawiający nie
wyspecyfikował zakresu oczekiwanych informacji w pierwszym kierowanym do wykonawcy
wystąpieniu, bądź w sytuacji, gdy nowe wątpliwości wynikły na tle treści już złożonych
wyjaśnień, bądź przedłożonych przed zawarciem umowy kosztorysów. Możliwość
kilkukrotnego wzywania wykonawcy do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 Pzp,
została potwierdzona w orzecznictwie KIO (por. wyrok KIO z dnia 28 marca 2013 r., sygn.
akt KIO 592/13) , w którym zwraca się uwagę, na dyspozycję komentowanej regulacji, która
to nie limituje ilości wezwań do udzielenia przez wykonawcę wyjaśnień elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny. Tym samym zamawiający, skoro tylko ma dalsze
wątpliwości co do złożonych wyjaśnień, uprawniony jest do zwrócenia się do wykonawcy o
złożenie dodatkowych wyjaśnień.
- po drugie, uwzględniając wymóg ze strony 29 SIWZ, dotyczący obowiązku
złożenia przez wykonawcę, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą, kosztorysu
szczegółowego, Zamawiający miał możliwość wystąpienia do odwołującego z żądaniem
złożenia wyjaśnień, uzupełnień, etc. celem wyjaśnienia wątpliwości co do treści
kosztorysów, czego bezzasadnie nie uczynił.
Odnosząc się do powyższych dwóch możliwości Zamawiającego, mogących mu
umożliwić ukończenie tego postępowania, podpisaniem umowy z wybranym wykonawcą
stwierdzić należy, że w sytuacji, kiedy:
- wyjaśnienia co do wystąpienia u wykonawcy elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny, byłyby niewystarczające, Zamawiający winien taką ofertę odrzucić na
podstawie art. 90 ust.3 ustawy Pzp i wybrać ofertę kolejnego wykonawcy,
- udzielone wyjaśnienia czy uzupełnienia kosztorysów szczegółowych nie
potwierdzałyby objęcia nimi całości przedmiotu zamówienia, lub wykonawca uchylałby się
od ich uzupełnienia, to Zamawiający miąłby prawo odmówić podpisania umowy z takim
wykonawcą, dokonać zatrzymania wadium i opierając się na przepisie art. 94 ust. 3 winien
wybrać ofertę kolejnego wykonawcy.
Z powyższego jednoznacznie wynika, że w sprawie brak było jakichkolwiek podstaw
do unieważnienia postępowania z przyczyn wskazanych w przepisie art. 93 ust.1 pkt 6
ustawy Pzp,. Wobec tego Izba stwierdza, że Zamawiający unieważnił postępowanie
pomimo nie wystąpienia przesłanek dla dokonania tej czynności. Nadużycie instytucji
unieważnienie postępowania przez Zamawiającego stanowi rażące naruszenie przepisów
ustawy Pzp. Interpretacja przesłanek unieważnienia postępowania powinna być
dokonywana w sposób ścisły przy zachowaniu prymatu wykładni literalnej i celowościowej
norm prawnych wyrażonych w art. 93 ustawy Prawo zamówień publicznych.
W zakresie kolejnego zarzutu, dotyczącego niezasadnego zatrzymania wadium Izba
stwierdza zasadność tego zarzutu, gdyż Zamawiający dokonał jego zatrzymania w sytuacji
braku podstaw prawnych w tym zakresie.
Jako podstawę zatrzymania wadium Zamawiający wskazał przepis art. 46 ust. 5 pkt
3 ustawy Pzp. Przepis ten dotyczy sytuacji, gdy zawarcie umowy w sprawie zamówienia
publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy. Zauważenia
wymaga również fakt, ze lista przesłanek wskazanych w art. 46 ust. 5, dotyczących
zachowań czy też uchybień wykonawcy powodujących zatrzymanie wadium, jest listą
zamkniętą i przesłanek tych nie należy interpretować rozszerzająco, tak aby było możliwe
było objecie tą sankcją również sytuacji podobnych do wskazanych wprost w tym przepisie.
Istotą sporu w tym zakresie jest kwestia, czy sytuacja jaka zaistniała w postępowaniu
mieści się w przesłance wskazanej w tym przepisie ustawy, a więc czy wykonawca -
odwołujący, swoim zachowaniem spowodował niemożliwość zawarcia umowy w sprawie
zamówienia publicznego.
Odnosząc powyższe do ustaleń Izby co do podstaw umorzenia postępowania z
przyczyny wskazanej w art. 93 ust.1 pkt 6 stwierdzić należy, że brak było podstaw do
zatrzymania wadium. Niezadowolenie i bierność Zamawiającego z treści lub formy
złożonego kosztorysu szczegółowego nie może być podstawą do niezawarcia umowy i
zatrzymania wadium.
Do zawarcia umowy pomiędzy stronami nie doszło z winy Zamawiającego, gdyż ten
na pewnym etapie postępowania zaniechał prowadzenia go, zgodnie z procedurami
ustalonymi w Prawie zamówień publicznych. Ponadto zamawiający nie wykazał, aby przed
unieważnieniem postępowania podjął czynności zmierzające do uzyskania stanu zgodności
treści oferty z wymaganiami SIWZ. Zamawiający na pewnym etapie postępowania
zaniechał działań ( niewłaściwa ocena złożonych wyjaśnień co do rażąco niskiej ceny w
ofercie Odwołującego lub poniechanie dalszych wezwań w tym zakresie, niepodjęcie
działań zmierzających do uzupełnienia lub wyjaśnienia treści kosztorysów szczegółowych,
itp.) zmierzających do jednoznacznego ustalenia, że oferta wykonawcy jest zgodna bądź
nie, z treścią wymagań postawionych w SIWZ. Zamawiający przyjął koncepcję wyboru
wykonawcy zamówienia poprzez unieważnienie dotychczasowego postępowania i
ogłoszenia nowego postępowania na ten sam przedmiot zamówienia, argumentując, że
szybciej uda się wybrać wykonawcę w nowym postępowaniu niż dokonać uzupełnień czy
wyjaśnień co do treści oferty z tym wykonawcą. Takie postępowanie Zamawiającego jak
wskazano wyżej było rażącym naruszeniem procedur udzielania zamówień publicznych
ujętych w ustawie Pzp., gdyż unieważnione zostało postępowanie, pomimo nie wystąpienia
przesłanki dla dokonania tej czynności
Tym samym zarzut co do niezasadnego zatrzymania wadium okazał się zasadny i
Izba nakazała Zamawiającemu unieważnienie tej czynności.
Za niezasadny należy uznać zarzut odwołania dotyczący naruszenia art. 7 ust. 1 i 3
ustawy Pzp. Odwołujący podnosząc ten zarzut nie wskazał w uzasadnieniu odwołania, na
czym miałyby polegać działania Zamawiającego naruszające ten przepis. Nadto art. 7 ust. 1
nie może stanowić samoistnej podstawy zarzutu odwołania, a winien odnosić się do
konkretnej czynności lub zaniechania czynności przez Zamawiającego wynikającego z
ustawy Prawo zamówień publicznych. Samodzielne podnoszenie zarzutu naruszenia
przepisu zasady, nie może wywoływać skutków prawnych, gdyż wykazanie jego naruszenia
winno nastąpić poprzez przepis szczególny ustawy. Brak jest również podstaw do
stwierdzenia w sytuacji unieważnienia postępowania, naruszenia przez Zamawiającego art.
7 ust.3 ustawy Pzp., gdyż zamówienie nie zostało udzielone jakiemukolwiek wykonawcy.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania i ustalenia, Izba postanowiła jak w
sentencji wyroku, orzekając na podstawie przepisów art. 190 ust.7, 191 ust.2 i 192 ust. 2
ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 192
ust. 9 i 10 ustawy Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt.1a) i b) rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania
wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (Dz. U. Nr 41 poz. 238).
Przewodniczący ……………………………..
WYROK
z dnia 22 sierpnia 2014 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Emil Kawa
Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2014 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 sierpnia 2014 r. przez
wykonawcę Centrum Informatyki ZETO S.A., ul. Skorupska 9, 15-048 Białystok
w postępowaniu prowadzonym przez Białostockie Centrum Onkologii im. Marii
Skłodowskiej-Curie w Białymstoku, ul. Ogrodowa 12, 15-027 Białystok
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
unieważnienia postępowania oraz unieważnienie czynności zatrzymania wadium
odwołującemu - Centrum Informatyki ZETO S.A., ul. Skorupska 9, 15-048 Białystok,
2. kosztami postępowania obciąża Białostockie Centrum Onkologii im. Marii
Skłodowskiej-Curie w Białymstoku, ul. Ogrodowa 12, 15-027 Białystok i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez Centrum Informatyki
ZETO S.A., ul. Skorupska 9, 15-048 Białystok tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Białostockiego Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w
Białymstoku, ul. Ogrodowa 12, 15-027 Białystok na rzecz Centrum Informatyki ZETO
S.A., ul. Skorupska 9, 15-048 Białystok kwotę 23 997 zł 02 gr (słownie: dwadzieścia trzy
tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych, dwa grosze) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania, wynagrodzenia
pełnomocnika, dojazdu na posiedzenie oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictw.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Białymstoku.
Przewodniczący: …………………………
Sygn. akt KIO 1612/14
UZASADNIENIE
Białostockie Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Białymstoku, ul.
Ogrodowa 12, 15-027 Białystok, zwany dalej „Zamawiającym” prowadzi postępowanie o
udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na „Dokończenie
realizacji robót budowlanych wielobranżowych związanych z adaptacją zespołu budynków
położonych w Białymstoku przy ul. Ogrodowej 12 i Warszawskiej 15 na potrzeby
Białostockiego Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Etap I".
Pismem z dnia 15.07.2014 r. Zamawiający poinformował uczestników postępowania
o wyniku postępowania i wyborze oferty najkorzystniejszej w zadaniu 3, za którą uznana
została oferta Centrum Informatyki ZETO S.A., ul. Skorupska 9, 15-048 Białystok, zwany
dalej „Odwołującym”. Jednakże w dniu 31 lipca Zamawiający poinformował Odwołującego o
unieważnieniu postępowania w tym zadaniu na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 6 ust. Pzp, tj. z
uwagi na wystąpienie okoliczności powodującej, że wykonanie zamówienia nie leży w
interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć, nie unieważniając przy
tym czynności wyboru oferty najkorzystniejszej.
Wobec powyższej czynności, Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
- art. 93 ust. 1 pkt 6 ust. Pzp poprzez błędne zastosowanie i bezpodstawne unieważnienie
ww. postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w Zadaniu 3,
- art. 46 ust. 5 pkt 3 ust. Pzp poprzez bezzasadne oświadczenie o zatrzymaniu wadium
wniesionego przez Odwołującego,
- art. 7 ust. 1 i 3 ust. Pzp poprzez prowadzenie postępowania w sposób naruszający zasadę
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców
Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienie dokonanej przez Zamawiającego czynności unieważnienia postępowania
w Zadaniu 3,
2) unieważnienie czynności Zamawiającego w zakresie zatrzymania wadium,
3) nakazanie Zamawiającemu kontynuowania postępowania zgodnie z przepisami ust.
Pzp i celem postępowania, w tym w szczególności w celu zawarcia umowy na wykonanie
zamówienia publicznego z wykonawcą, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą.
W uzasadnieniu podniesionych zarzutów podał, że Zamawiający w toku
postępowania, na etapie badania ofert, w trybie art. 90 ust. 1 ust. Pzp, wyjaśniał, czy
złożona przez Odwołującego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Pismem z dnia 4.07.2014 r. Zamawiający wezwał Odwołującego
do złożenia wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.
Odpowiedź na ww. wezwanie udzielona została pismem z dnia 4.07.2014 r. Złożone przez
Odwołującego wyjaśnienia Zamawiający uznał za wiarygodne i wystarczające.
Zamawiający w piśmie o unieważnieniu postępowania zgłosił szereg zastrzeżeń do
kosztorysów szczegółowych otrzymanych w dniu 18.07.2014 r., w tym przede wszystkim
wskazał na niekompletność kosztorysu szczegółowego, tj. braki w stosunku do opisu
przedmiotu zamówienia - przedmiarów, nie ujęcie w tych kosztorysach wyceny
sporządzenia dokumentacji wykonawczej, rezerwy finansowej, brak cen jednostkowych
wskazanych elementów. Na str. 1 ww. pisma Zamawiający przedstawił tabelę, w której w
kolumnie 3 ujęte zostały wartości poszczególnych elementów zamówienia określonego w
Zadaniu 3, które Odwołujący określił w piśmie wyjaśniającym z dnia 4.07.2014 r. W
kolumnie 4 ww. tabeli wpisano natomiast wartości określone przez Zamawiającego,
jednakże nie wiadomo na podstawie jakich danych i wartości, tj. nie wiadomo na podstawie
których z elementów wycenionych w kosztorysach szczegółowych sporządzonych przez
Odwołującego (brak wskazania poz., str. kosztorysu). Zamawiający w ww. piśmie z dnia
31.07.2014 r. stwierdził, że wady kosztorysu szczegółowego oznaczają, że nie ma
gwarancji „nie tylko należytego wykonania zadania, ale wykonania w oferowanej cenie w
ogóle".
Odnosząc się do unieważnienia postępowania stwierdził, że Zamawiający nie mógł
unieważnić postępowania. tym bardziej na podstawie art. 93 ust. 1 okt 6, ti. poprzez
wskazanie, że wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym. Unieważnienie
postępowania nie jest uprawnieniem, lecz obowiązkiem Zamawiającego, jeżeli udowodni,
że spełnione zostały przesłanki ustawowe warunkujące taką decyzję. Przedmiotowy przepis
art. 93 ust. 1 pkt 6 ust. Pzp dotyczy sytuacji, gdy po wszczęciu postępowania zaistnieją
pewne nadzwyczajne wydarzenia lub okoliczności, które mają wpływ na prowadzone
postępowanie lub przedmiot zamówienia. Takimi okolicznościami nie mogą być sytuacje,
które są następstwem błędnych decyzji podjętych przez Zamawiającego przed wszczęciem
postępowania lub w postępowaniu, a także niedbalstwa lub niezachowania wymaganej
staranności w przygotowaniu lub prowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego.
Podał także iż w dniu 5 sierpnia 2014 r. Zamawiający ogłosił ponowne postępowanie
na wykonanie ww. Zadania 3. Fakt ten dowodzi, że oświadczenie o wystąpieniu
okoliczności powodującej, że wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, nie
odpowiada stanowi faktycznemu. Wskazał także, że sam Zamawiający przyznał, że w jego
ocenie należy liczyć sie z ewentualnym zagrożeniem ..nie tylko należytego wykonania
zadania, ale wykonania w oferowanej cenie w ogóle". Tym samym w tym przypadku nie
wystąpiła przesłanka zmiany okoliczności, a co najwyżej Zamawiający przewiduje jedynie
możliwość jej wystąpienia. A skoro tak, to Zamawiający w ogóle nie był uprawniony do
unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 6 ust. Pzp. W ten sposób
można by było unieważnić każde postępowanie, bo wątpliwości mogą wystąpić zawsze,
niemniej jednak mieszczą się one w granicach ryzyka, które Zamawiający powinien mieć na
względzie udzielając zamówienia.
Odnosząc się do kwestii niezasadnego zatrzymania wadium stwierdził, że jest
decyzja zupełnie niezrozumiała, albowiem to z przyczyn leżących po stronie
Zamawiającego nie została jeszcze zawarta umowa. Zamawiający nie jest zatem
uprawniony do zatrzymania wadium w trybie art. 46 ust 5 pkt 3 ust. Pzp, albowiem
Odwołujący jest gotowy do zawarcia umowy na realizacje zamówienia w zakresie Zadania 3
za cenę określoną w ofercie i na warunkach określonych w SIWZ. Konsekwentnie, po
stronie Odwołującego nie wystąpiły okoliczności uniemożliwiające zawarcie umowy w
sprawie zamówienia publicznego.
Oferta Odwołującego została uznana za najkorzystniejszą a Odwołujący nadal
oczekuje na wezwanie do podpisania umowy. Rzekome błędy w kosztorysach
szczegółowych nie mogą być podstawą decyzji o unieważnieniu postępowania, ani tym
bardziej zatrzymania wadium. Rozliczenie za wykonanie zamówienia jest ryczałtowe. Co
więcej, na etapie złożenia i oceny ofert Zamawiający nie żądał kosztorysów szczegółowych,
a dopiero na etapie formalności związanych z podpisaniem umowy.
Odnosząc się do kwestii związanych z ze złożeniem kosztorysów szczegółowych
podał, że zgodnie z postanowieniami SIWZ wykonawcy składający ofertę w Zadaniu 3
zobowiązani zostali do podania ceny ryczałtowej (str. 29 SIWZ pkt. 3). W zakresie
obowiązku przedstawienia przez wybranego wykonawcę kosztorysu szczegółowego,
wykonawca zobowiązany został przy jego sporządzaniu do posłużenia się przedmiarami
robót dołączonymi do SIWZ jako załącznik nr 8, traktując te przedmiary jedynie jako
materiał pomocniczy. Żadnych dalszych warunków sporządzenia kosztorysu
szczegółowego Zamawiający w SIWZ nie określił, zatem nie mógł wymagać od wykonawcy
na dalszym etapie postępowania spełnienia warunków nieujętych w SIWZ.
Podsumowując stanowisko w zakresie prawidłowości złożonej oferty stwierdził, że w
unieważnionym postępowaniu, obowiązuje cena ryczałtowa. Istota wynagrodzenia
ryczałtowego wynikająca z art. 632 § 1 kc przesądza o zobowiązaniu wykonawcy i jego
ryzyku wykonania całego zadania za tak ustalone wynagrodzenie, bez możliwości żądania
jego zmiany. Wykonanie przedmiotu zamówienia zabezpieczone zostaje również poprzez
obowiązek złożenia przez wykonawcę zabezpieczenia należytego wykonania umowy.
Interes Zamawiającego jest zatem w pełni zabezpieczony. Tym samym oświadczenie
Zamawiającego zawarte w piśmie z dnia 31.07.2014 r. o ewentualnym zagrożeniu „nie tylko
należytego wykonania zadania, ale wykonania w oferowanej cenie w ogóle", jest oczywiście
bezpodstawne.
Zamawiający nie złożył na piśmie odpowiedzi na odwołanie. W prezentowanym na
rozprawie stanowisku stwierdził, że podniesione zarzuty są niezasadne i wniósł o
oddalenie odwołania w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania
odwoławczego. Podał, że cena oferty Odwołującego była w sposób znaczący niższa, od
ceny ofert innych wykonawców (około 38%), dlatego też Zamawiający wezwał wykonawcę
w trybie art. 90 ust. 1, pismem z dnia 4 lipca 2014 r. do złożenia wyjaśnień dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Złożone wyjaśnienia Zamawiający
ocenił i uznał za uzasadniające zaoferowanie takiej ceny w ofercie. Po wyborze
najkorzystniejszej oferty, za którą została uznana oferta Odwołującego, Zamawiający,
opierając się na postanowieniu SIWZ ze str. 29, wezwał wybranego wykonawcę do złożenia
kosztorysów szczegółowych, które następnie poddał analizie. Z dokonanej analizy
wyjaśnień wykonawcy, co do podstaw zaoferowania w ofercie wskazanej ceny z danymi
zawartymi w kosztorysach szczegółowych stwierdził, iż zawierają one cały szereg
nieprawidłowości, nieścisłości, a wręcz często braków, które uniemożliwiałyby
Odwołującemu jego wykonanie.
Podał iż Zamawiający po otrzymaniu kosztorysów szczegółowych od Odwołującego
nie mógł ponownie wyjaśniać wątpliwości co do prawidłowości ceny ofertowej, gdyż po
pierwsze, wykonawca był już wzywany do złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej
ceny, a po drugie miało to już miejsce po wyborze najkorzystniejszej oferty i tym samym,
jedynym rozwiązaniem, które mógł zastosować Zamawiający, było unieważnienie
postępowania w oparciu o przepis art. 93 ust. 1 pkt 6. Wskazał, że jego zdaniem ten przepis
należy czytać w zakresie interesu publicznego przez pryzmat złożonej oferty. Tutaj istniało
zagrożenie wykonania tego zamówienia, a tym samym nieracjonalnego wydatkowania
środków publicznych, a nawet ich utraty z powodu nie wykonania zamówienia.
Odnosząc się do kwestii ponownego ogłoszenia o wszczęciu postępowania na
przedmiot objęty przedmiotowym odwołaniem stwierdził, że oceniając całość sytuacji w
postępowaniu, uznał iż szybciej dokona wyboru wykonawcy dla realizacji tego zamówienia
poprzez ogłoszenie nowego przetargu, niż prowadzenie z Odwołującym wyjaśnień w
zakresie przedłożonych kosztorysów szczegółowych. Opierając się na takim stanowisku w
dniu 5 sierpnia br. dokonał wszczęcie nowego postępowania na ten przedmiot zamówienia.
Uzasadniając zasadność unieważnienia postępowania z ww. przepisu podał, że
Zamawiający nie mógł przewidzieć sytuacji iż wykonawca, składając ofertę, zaoferuje
finalnie jej wykonanie za cenę, za którą wykonanie przedmiotu zamówienia jest niemożliwe.
Odnosząc się do zatrzymania wadium podał, że unieważnienie postępowania
nastąpiło z przyczyn leżących po stornie wykonawcy, gdyż to on wprowadził w błąd
Zamawiającego co do możliwość wykonania zamówienia za zaoferowaną kwotę, a więc
spowodował sytuację, że Zamawiający nie mógł podpisać umowy na realizację takiego
zamówienia i tym samym był zobowiązany do zatrzymania wadium wykonawcy.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając odwołanie na rozprawie, uwzględniając
dokumentację z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz stanowiska
stron postępowania, ustaliła i zważyła co następuje.
Odwołanie jest zasadne i zostaje uwzględnione.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy
Pzp.
Przedmiotem sporu pomiędzy stronami jest kwestia, czy Zamawiający miał
podstawy prawne do unieważnienia postępowania w trybie przepisu art. 93 ust.1 pkt 6 oraz
czy w sprawie wystąpiły przesłanki do zatrzymania wadium Odwołującemu.
Odnosząc się do instytucji unieważnienia postępowania stwierdzić należy, że
powoduje ona zakończenie postępowania, bez zawarcia umowy o wykonanie zamówienia.
Tym samym zostaje zniweczony sens i cel prowadzonego postępowania, gdyż celem
każdego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest zawarcie umowy na
wykonanie przedmiotu zamówienia. Teza ta znajduje potwierdzenie w uzasadnieniu wyroku
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 7 lipca 2008 r. sygn. akt KIO/UZP 624/08 w którego
uzasadnieniu Izba wskazała, że: „Celem organizowania przetargu jest udzielenie
zamówienia publicznego. Nie jest możliwe unieważnienie postępowania bez wskazania
wystąpienia istotnej przyczyny, zwłaszcza w sytuacji, gdy cel ten jest możliwy do
osiągnięcia, a jedynie nie ma woli do zawarcia umowy".
Dlatego też przyczyny uzasadniające unieważnienie postępowania wskazane w art.
93 ust. 1 ustawy Pzp jako wyjątki od zasady, że wszczęte postępowanie przetargowe
kończy się zawarciem umowy z wybranym wykonawcą, winny być interpretowane w sposób
ścisły. Za wyrokiem KIO z dnia 5 października 2011 r. sygn. KIO 2047/11 stwierdzić należy,
że Polski system prawa przewiduje ochronę prawną zobowiązań, zarówno na gruncie
kodeksu cywilnego, jak i ustawy Prawo zamówień publicznych, której wyrazem jest m.in.
niemożność bezpodstawnego i autorytarnego unieważnienia postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, a jedynie po zaistnieniu podstaw enumeratywnie wskazanych
przez ustawodawcę. Wszczynając postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
zamawiający de facto zobowiązuje się do zawarcia z wykonawca, którego oferta. zgodnie z
przewidziana procedurą udzielania zamówień, będzie oferta najkorzystniejszą umowy, a
wykonawcy przysługuje w stosunku do zamawiającego takie roszczenie wyrażające się
m.in. możliwością żądania wydania przez sąd orzeczenia, o którym mowa w art. 64
kodeksu cywilnego. Nie bez przyczyny ogłoszenie postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego jest często porównywane ze złożeniem przyrzeczenie publicznego, o którym
mowa w art. 919 § 1 kodeksu cywilnego ze wskazaniem, że przyrzeczenia tego należy
dotrzymać.
Zamawiający dokonał unieważnienia postępowania powołując się na przepis art. 93
ust.1 pkt 6. Dla unieważnienia postępowania z tej przyczyny niezbędne jest zaistnienie
następujących przesłanek, gdy: 1) wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że
prowadzenie postępowania nie leży w interesie publicznym, czego nie można było
wcześniej przewidzieć, lub 2) wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że
wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej
przewidzieć. Sytuacja pierwsza odnosi się do zdarzeń zaistniałych pomiędzy wszczęciem
postępowania a wyborem oferty. Druga - dotyczy natomiast zdarzeń zaistniałych pomiędzy
wyborem oferty a podpisaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Tym samym zgodnie z tym przepisem postępowanie należy unieważnić w sytuacji
kiedy po wszczęciu postępowania zaistnieją pewne nadzwyczajne okoliczności, które mają
zasadniczy wpływ na prowadzone postępowanie w całości, bądź na sam przedmiot
zamówienia. Istotą obu ww. sytuacji jest zaistnienie jako przesłanki ochrony interesu
publicznego. Unieważnienie postępowania może nastąpić ze względu na interes publiczny,
którego potrzeba ochrony sprawia, że dalsze prowadzenie postępowania lub wykonanie
zamówienia byłoby wbrew temu interesowi. Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 12
marca 1997 r., W 8/96, OTK 1997, nr 1, poz. 15, wskazał, że za interes publiczny należy
bez wątpienia uznawać korzyści uzyskiwane w wyniku realizacji przedsięwzięć służących
ogółowi w zakresie zadań ciążących na administracji rządowej oraz samorządowej,
realizowanych w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych, związanych np. z
ochroną zdrowia, oświaty, kultury, porządku publicznego. Jednakże interes publiczny nie
może bezpodstawnie ograniczać uzasadnionych praw jednostki. Wynika to z wyroku Sądu
Najwyższego z dnia 18 listopada 1993 r., III ARN 49/93,, który stwierdził , że: "W państwie
prawnym nie ma miejsca dla mechanicznie i sztywno pojmowanej zasady nadrzędności
interesu ogólnego nad interesem indywidualnym. Oznacza to, że w każdym indywidualnym
przypadku działający organ ma obowiązek wskazać, o jaki interes ogólny (publiczny)
chodzi, i udowodnić, iż jest on na tyle ważny i znaczący, że bezwzględnie wymaga
ograniczeń uprawnień indywidualnych obywateli”. Również za wyrokiem KIO z dnia 20
lutego 2013 roku sygn. akt KIO 256/13 stwierdzić należy, że przesłanka unieważnienia
postępowania, zawarta w art. 93 ust. 1 pkt 6 p.z.p., stanowi wyraz ochrony interesu
publicznego (…). Jednak może to odnosić się tylko do sytuacji, gdy na skutek zaistnienia
nadzwyczajnych okoliczności realizacja danego zamówienia byłaby niecelowa lub
wiązałaby się z wyrządzeniem szkody w mieniu publicznym.
Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że
zamawiający uznał iż dokończenie realizacji robót budowlanych wielobranżowych
związanych z adaptacją zespołu budynków położonych w Białymstoku przy ul. Ogrodowej
12 i Warszawskiej 15 na potrzeby Białostockiego Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-
Curie, nie leży w interesie publicznym. Zdaniem Izby sytuacja taka nie wystąpiła, za zbędne
należy uznać prowadzenia postępowania dowodowego w tej sprawie, gdyż powszechnie
wiadomym jest, że w Polsce przy stale wzrastającej zapadalności ludności na choroby
nowotworowe brakuje miejsc w specjalistycznych placówkach. Spełnienie przesłanek z pkt
6 ww. przepisu mogłoby wystąpić np. w sytuacji kiedy w województwie podlaskim byłoby
więcej miejsc w placówkach zajmujących się leczeniem pacjentów z chorobami
nowotworowymi niż liczba potrzebujących pacjentów, a także w sytuacji gdyby np. inny
inwestor budował obiekt o podobnym przeznaczeniu, a to powodowałoby niezasadność - ze
względu na dużą podaż miejsc, budowy kolejnego takiego obiektu itd. W przedmiotowej
sprawie nic takiego nie występuje.
Izba stwierdza, że Zamawiający próbuje uzasadniać unieważnienie postępowania
sytuacją powstałą w postępowaniu, powodowaną szeregiem błędów Zamawiającego w jego
prowadzeniu, a to nie może być w żaden sposób utożsamiane z interesem publicznym.
Powyższe stwierdzenie wynika z faktu, że Zamawiający dokonując oceny ofert wezwał
odwołującego (pismo z 04.07.2014 roku) w trybie art. 90 ust.1 ustawy Pzp do złożenia
wyjaśnień, dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość zaoferowania
ceny. Zamawiający uzasadniał swoje zastrzeżenia tym, że cena oferty odwołującego była
niższa o około 38% od cen pozostałych dwóch ofert, w zadaniu 3.
Bezspornym w sprawie jest fakt, że Zamawiający otrzymane wyjaśnienia uznał za
wystarczające i wyczerpujące, gdyż w wyniku ich oceny wybrał ofertę Odwołującego, jako
najkorzystniejszą w tym postępowaniu. Jednakże Zamawiający dopiero po otrzymaniu od
Odwołującego kosztorysów szczegółowych obliczył, że pomiędzy posiadaną przez niego
wyceną przedmiaru robót, a wyliczeniami z kosztorysów szczegółowych występuje różnica
w wycenie robót na około 1,5 ml złotych. Zaznaczyć należy iż cena ofertowa odpowiadała
sumie kwot z kosztorysów szczegółowych. Na tą różnice wg. Zamawiającego składały się
rozbieżności w cenach wykonania poszczególnych elementów zamówienia, a przede
wszystkim pominięcie w kosztorysach szczegółowych szeregu robót, wynikających z
załączonego do SIWZ przedmiaru robót.
Biorąc pod uwagę fakt, że czynności zamawiającego wykazane w informacji o
unieważnieniu postępowania determinują zakres zarzutów podnoszonych w odwołaniu,
Izba nie odnosi sie do kwestii, czy w postępowaniu mamy do czynienia z rażąco niską ceną
w ofercie odwołującego, gdyż to nie było przedmiotem zarzutów odwołania. Jednakże za
niezbędne Izba uznaje dokonanie oceny, prawidłowego zastosowania przez
Zamawiającego procedury wskazanej w Pzp dla wyjaśniania wątpliwości co do poprawności
zaoferowanej w ofercie ceny.
Niewątpliwym jest, że Zamawiający już na etapie oceny złożonych wyjaśnień miał
wiedzę, że różnica pomiędzy wycenionym dla zamawiającego przedmiarem robót, a ceną
ofertową odwołującego wynosiła około 1,5 ml. zł. Tym samym miał pełne podstawy do
dalszego drążenia tej kwestii i żądania od odwołującego dalszych uszczegółowień czy
wyjaśnień. Jednakże tego nie uczynił. Dopiero po otrzymaniu kosztorysów szczegółowych
zakwestionował prawidłowość skalkulowania ceny, gdyż jak twierdzi nie wszystkie pozycje z
przedmiaru robót zostały w tym kosztorysie wskazane. Właśnie te braki w kosztorysach, a
nie sama cena jak twierdził na rozprawie Zamawiający, były podstawą do unieważnienia
postępowania. W tym zakresie uznał, że szybciej dokona wyboru wykonawcy dla realizacji
tego zamówienia poprzez ogłoszenie nowego przetargu, niż prowadzenie z Odwołującym
wyjaśnień w zakresie przedłożonych kosztorysów szczegółowych. Z tego jednoznacznie
wynika, że Zamawiający nie miał na względzie ochrony interesu publicznego, ale dążył do
szybkiej możliwość wyboru wykonawcy w nowym postępowaniu, które na ten sam
przedmiot zamówienia wszczął w dniu 5 sierpnia br.
Postępowanie zamawiającego Izba uznaje jako niewłaściwe. Nie było żadnych
przeszkód do tego, aby na tym etapie postępowania (po wyborze oferty) zamawiający:
- po pierwsze, unieważnił czynność wyboru najkorzystniejszej oferty i wszczął ponownie
procedurę wyjaśniania, czy oferta Odwołującego zawiera rażąco niską cenę, formułując
wobec wykonawcy ZETO S.A. szczegółowe pytania nawiązujące do braków kosztorysów
szczegółowych. Izba wskazuje, że Zamawiający mając nadal, po złożeniu przez
wykonawcę wyjaśnień, wątpliwości co do okoliczności uzasadniających zaoferowaną przez
wykonawcę cenę, może żądać od wykonawcy dalszych wyjaśnień (co wynika z art. 55 ust.
2 Dyrektywy klasycznej). Jest to szczególnie uzasadnione w sytuacji, gdy zamawiający nie
wyspecyfikował zakresu oczekiwanych informacji w pierwszym kierowanym do wykonawcy
wystąpieniu, bądź w sytuacji, gdy nowe wątpliwości wynikły na tle treści już złożonych
wyjaśnień, bądź przedłożonych przed zawarciem umowy kosztorysów. Możliwość
kilkukrotnego wzywania wykonawcy do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 Pzp,
została potwierdzona w orzecznictwie KIO (por. wyrok KIO z dnia 28 marca 2013 r., sygn.
akt KIO 592/13) , w którym zwraca się uwagę, na dyspozycję komentowanej regulacji, która
to nie limituje ilości wezwań do udzielenia przez wykonawcę wyjaśnień elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny. Tym samym zamawiający, skoro tylko ma dalsze
wątpliwości co do złożonych wyjaśnień, uprawniony jest do zwrócenia się do wykonawcy o
złożenie dodatkowych wyjaśnień.
- po drugie, uwzględniając wymóg ze strony 29 SIWZ, dotyczący obowiązku
złożenia przez wykonawcę, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą, kosztorysu
szczegółowego, Zamawiający miał możliwość wystąpienia do odwołującego z żądaniem
złożenia wyjaśnień, uzupełnień, etc. celem wyjaśnienia wątpliwości co do treści
kosztorysów, czego bezzasadnie nie uczynił.
Odnosząc się do powyższych dwóch możliwości Zamawiającego, mogących mu
umożliwić ukończenie tego postępowania, podpisaniem umowy z wybranym wykonawcą
stwierdzić należy, że w sytuacji, kiedy:
- wyjaśnienia co do wystąpienia u wykonawcy elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny, byłyby niewystarczające, Zamawiający winien taką ofertę odrzucić na
podstawie art. 90 ust.3 ustawy Pzp i wybrać ofertę kolejnego wykonawcy,
- udzielone wyjaśnienia czy uzupełnienia kosztorysów szczegółowych nie
potwierdzałyby objęcia nimi całości przedmiotu zamówienia, lub wykonawca uchylałby się
od ich uzupełnienia, to Zamawiający miąłby prawo odmówić podpisania umowy z takim
wykonawcą, dokonać zatrzymania wadium i opierając się na przepisie art. 94 ust. 3 winien
wybrać ofertę kolejnego wykonawcy.
Z powyższego jednoznacznie wynika, że w sprawie brak było jakichkolwiek podstaw
do unieważnienia postępowania z przyczyn wskazanych w przepisie art. 93 ust.1 pkt 6
ustawy Pzp,. Wobec tego Izba stwierdza, że Zamawiający unieważnił postępowanie
pomimo nie wystąpienia przesłanek dla dokonania tej czynności. Nadużycie instytucji
unieważnienie postępowania przez Zamawiającego stanowi rażące naruszenie przepisów
ustawy Pzp. Interpretacja przesłanek unieważnienia postępowania powinna być
dokonywana w sposób ścisły przy zachowaniu prymatu wykładni literalnej i celowościowej
norm prawnych wyrażonych w art. 93 ustawy Prawo zamówień publicznych.
W zakresie kolejnego zarzutu, dotyczącego niezasadnego zatrzymania wadium Izba
stwierdza zasadność tego zarzutu, gdyż Zamawiający dokonał jego zatrzymania w sytuacji
braku podstaw prawnych w tym zakresie.
Jako podstawę zatrzymania wadium Zamawiający wskazał przepis art. 46 ust. 5 pkt
3 ustawy Pzp. Przepis ten dotyczy sytuacji, gdy zawarcie umowy w sprawie zamówienia
publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy. Zauważenia
wymaga również fakt, ze lista przesłanek wskazanych w art. 46 ust. 5, dotyczących
zachowań czy też uchybień wykonawcy powodujących zatrzymanie wadium, jest listą
zamkniętą i przesłanek tych nie należy interpretować rozszerzająco, tak aby było możliwe
było objecie tą sankcją również sytuacji podobnych do wskazanych wprost w tym przepisie.
Istotą sporu w tym zakresie jest kwestia, czy sytuacja jaka zaistniała w postępowaniu
mieści się w przesłance wskazanej w tym przepisie ustawy, a więc czy wykonawca -
odwołujący, swoim zachowaniem spowodował niemożliwość zawarcia umowy w sprawie
zamówienia publicznego.
Odnosząc powyższe do ustaleń Izby co do podstaw umorzenia postępowania z
przyczyny wskazanej w art. 93 ust.1 pkt 6 stwierdzić należy, że brak było podstaw do
zatrzymania wadium. Niezadowolenie i bierność Zamawiającego z treści lub formy
złożonego kosztorysu szczegółowego nie może być podstawą do niezawarcia umowy i
zatrzymania wadium.
Do zawarcia umowy pomiędzy stronami nie doszło z winy Zamawiającego, gdyż ten
na pewnym etapie postępowania zaniechał prowadzenia go, zgodnie z procedurami
ustalonymi w Prawie zamówień publicznych. Ponadto zamawiający nie wykazał, aby przed
unieważnieniem postępowania podjął czynności zmierzające do uzyskania stanu zgodności
treści oferty z wymaganiami SIWZ. Zamawiający na pewnym etapie postępowania
zaniechał działań ( niewłaściwa ocena złożonych wyjaśnień co do rażąco niskiej ceny w
ofercie Odwołującego lub poniechanie dalszych wezwań w tym zakresie, niepodjęcie
działań zmierzających do uzupełnienia lub wyjaśnienia treści kosztorysów szczegółowych,
itp.) zmierzających do jednoznacznego ustalenia, że oferta wykonawcy jest zgodna bądź
nie, z treścią wymagań postawionych w SIWZ. Zamawiający przyjął koncepcję wyboru
wykonawcy zamówienia poprzez unieważnienie dotychczasowego postępowania i
ogłoszenia nowego postępowania na ten sam przedmiot zamówienia, argumentując, że
szybciej uda się wybrać wykonawcę w nowym postępowaniu niż dokonać uzupełnień czy
wyjaśnień co do treści oferty z tym wykonawcą. Takie postępowanie Zamawiającego jak
wskazano wyżej było rażącym naruszeniem procedur udzielania zamówień publicznych
ujętych w ustawie Pzp., gdyż unieważnione zostało postępowanie, pomimo nie wystąpienia
przesłanki dla dokonania tej czynności
Tym samym zarzut co do niezasadnego zatrzymania wadium okazał się zasadny i
Izba nakazała Zamawiającemu unieważnienie tej czynności.
Za niezasadny należy uznać zarzut odwołania dotyczący naruszenia art. 7 ust. 1 i 3
ustawy Pzp. Odwołujący podnosząc ten zarzut nie wskazał w uzasadnieniu odwołania, na
czym miałyby polegać działania Zamawiającego naruszające ten przepis. Nadto art. 7 ust. 1
nie może stanowić samoistnej podstawy zarzutu odwołania, a winien odnosić się do
konkretnej czynności lub zaniechania czynności przez Zamawiającego wynikającego z
ustawy Prawo zamówień publicznych. Samodzielne podnoszenie zarzutu naruszenia
przepisu zasady, nie może wywoływać skutków prawnych, gdyż wykazanie jego naruszenia
winno nastąpić poprzez przepis szczególny ustawy. Brak jest również podstaw do
stwierdzenia w sytuacji unieważnienia postępowania, naruszenia przez Zamawiającego art.
7 ust.3 ustawy Pzp., gdyż zamówienie nie zostało udzielone jakiemukolwiek wykonawcy.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania i ustalenia, Izba postanowiła jak w
sentencji wyroku, orzekając na podstawie przepisów art. 190 ust.7, 191 ust.2 i 192 ust. 2
ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 192
ust. 9 i 10 ustawy Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt.1a) i b) rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania
wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (Dz. U. Nr 41 poz. 238).
Przewodniczący ……………………………..