Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CK 541/04
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 marca 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Tadeusz Domińczyk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa K. G. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
Hurtownia Artykułów Elektrycznych "E.(…)" w I. przeciwko R. R. prowadzącemu
działalność gospodarczą pod nazwą "R.(…)" w K.
o zapłatę 25.107,05 zł,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 16 marca 2005 r., kasacji powoda
od wyroku Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 23 kwietnia 2004 r., sygn. akt X Ga 86/04,
oddala kasację i zasądza od powoda na rzecz pozwanego 1200 (tysiąc dwieście) zł
tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Ł. oddalił apelację powoda K. G. od
wyroku Sądu Rejonowego w K. z dnia 5 grudnia 2003 r. oddalającego jego powództwo
przeciwko R. R. o zapłatę. Sąd Okręgowy powołał się na następujące okoliczności stanu
faktycznego sprawy, ustalone przez Sąd Rejonowy.
2
Pozwany zajmuje się sprzedażą samochodów, świadcząc zarazem usługi
polegające na montażu w samochodach siatek lub płyt oddzielających przód i tył
wnętrza samochodu, co pozwala zakwalifikować go jako ciężarowy. Powód złożył u
pozwanego zamówienie na taki samochód w grudniu 1999 r. Przystępując do realizacji
zamówienia powód nabył samochód m-ki Renault (za 69.450 zł) i zarejestrował go na
swoje nazwisko w Starostwie Powiatowym w P. Po zamontowaniu urządzenia uzyskał
zaświadczenie o przekwalifikowaniu pojazdu na ciężarowy. W dniu 23 grudnia 1999 r.
strony zawarły umowę sprzedaży i powód przystąpił do wykorzystywania samochodu dla
celów prowadzonej działalności gospodarczej, w związku z czym odliczył od należnego
za miesiąc grudzień 1999 r. podatku uiszczoną sumę podatku VAT w wysokości 12.788
zł. W lipcu 2000 r. Urząd Skarbowy w I. zakwestionował to rozliczenie i wystąpił do
Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z wnioskiem o stwierdzenie
nieważności decyzji Starosty Powiatowego w P. o zarejestrowanie samochodu jako
ciężarowo-specjalistycznego i wniosek ten został uwzględniony. W następstwie tego
wymieniony Starosta unieważnił swoją decyzję, a ta została utrzymana w mocy przez
Kolegium.
W styczniu 2001 r. powód poinformował pozwanego o zamiarze odstąpienia od
umowy sprzedaży samochodu. W dniu 30 listopada 2001 r. natomiast wezwał go do
zwrotu uiszczonego podatku VAT, na co pozwany nie przystał.
Ostateczną decyzją z dnia 3 marca 2003 r. SKO w K. stwierdziło nieważność
dowodu rejestracyjnego wydanego pozwanemu. Urząd Skarbowy zaś obciążył powoda
zaległością podatkową w wysokości 12.788 zł z odsetkami od niej w kwocie 10.174 zł i
pozwany obie te sumy wpłacił.
Zarówno powód jak i pozwany zaskarżyli do Naczelnego Sądu Administracyjnego
dotyczące ich decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego, ale w dacie
wyrokowania oczekiwane rozstrzygnięcia jeszcze nie zapadły.
W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu I instancji, iż
pozwany nie ponosi odpowiedzialności za skutki wydanych decyzji administracyjnych,
skoro sprzedał samochód w takim jego stanie, jaki był przedmiotem zamówienia
powoda. Zwrócił przy tym uwagę na pismo Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z
dnia 10 listopada 1999 r. wskazujące na możliwość przeróbek samochodów osobowych
na ciężarowe i uznawanie tych zmian na podstawie dokumentu wystawionego przez
stację diagnostyczną, bez konieczności uzyskania świadectwa homologacji. To zaś, że
3
o charakterze pojazdu decyduje świadectwo homologacji przesądził Sąd Najwyższy
dopiero w późniejszym orzeczeniu z dnia 9 listopada 2001 r.
Wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżył powód powołując się na obie podstawy
kasacyjne. Zarzucił, że z naruszeniem art. 47914
§ 2 k.p.c. Sąd Rejonowy dopuścił
dowód ze złożonego przez pozwanego zamówienia dopiero po zamknięciu rozprawy,
przed dniem wyrokowania, wobec tego zamówienie to nie podlegało ocenie, a sąd
drugiej instancji powinien tę okoliczność uwzględnić, skoro zarzut w tym względzie
podniesiony został w apelacji. W ramach pierwszej podstawy kasacyjnej powód zarzucił
naruszenie art. 471 k.c. wobec powoływania się na korespondencję między organem
administracji państwowej a pozwanym, a tymczasem tylko decyzje administracyjne
mogą stanowić podstawę roszczeń odszkodowawczych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ustosunkowując się w pierwszej kolejności do zarzutu naruszenia art. 47914
k.p.c.
należy zauważyć, że w istocie jest on adresowany do sądu pierwszej instancji.
Ponieważ kasacją zaskarżalny jest wyrok sądu drugiej instancji, rzeczą skarżącego było
wskazanie, który przepis proceduralny sąd ten naruszył wadliwie oceniając skutki
naruszenia powołanego przepisu przez Sąd Rejonowy. Już z tego tylko względu
podniesiony w kasacji zarzut nie podlegał uwzględnieniu. Wymaga jednakże
zauważenia, że już w pozwie wniesionym w trybie postępowania upominawczego
powód wskazał na okoliczności faktyczne, które w jego przekonaniu uzasadniały
wystąpienie z roszczeniem. Wskazał mianowicie m.in. na decyzję Starosty
Inowrocławskiego z dnia 9 stycznia 2001 r. oraz decyzję samorządowego Kolegium
Odwoławczego w B. z dnia 6 lutego 2001 r., które pozwoliły mu wyprowadzić wniosek,
że nabył samochód osobowy a nie ciężarowy. Jeżeli wobec tego dopiero te późniejsze
decyzje przesądziły o przeznaczeniu samochodu, to w dniu zawarcia umowy
(23.XII.1999), wobec dotychczasowych doświadczeń, nie był nawet w stanie
przewidzieć, że sprzedany powodowi samochód okaże się nie być samochodem
ciężarowym, zwłaszcza że korzystał z zarejestrowania go już jako ciężarowego. Wynika
z tego, że zarówno powód, jak i pozwany byli jednoznacznie zorientowani, jakiego
rodzaju samochód jest przedmiotem sprzedaży, a powód był wolny od składania
jakichkolwiek zapewnień w tym względzie. Ten właśnie moment jest decydujący dla
oceny skutków zawartej przez strony umowy, a nie późniejsze zdarzenia, będące
zresztą wyrazem niekompetencyjnej oceny powszechnego zjawiska
przekwalifikowywania samochodów osobowych na ciężarowe, choćby w świetle pisma
4
Ministra Finansów z dnia 28 stycznia 2002 r. adresowanego do urzędów kontroli
skarbowych i izb skarbowych, zalecającego uznawanie za dopuszczalne odliczanie
przez podatników naliczonego podatku VAT z tytułu nabycia lub użytkowania
samochodu osobowego przekształconego na ciężarowy, jeżeli stało się to przed
1 stycznia 2001 r.
Z tych wszystkich względów i na nasadzie art. 39312
k.p.c. w zw. z art. 3 ustawy z
dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. 2005 r. Nr 13, poz. 98) należało
orzec jak w sentencji o kosztach orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 108 § 1 k.p.c.