Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CK 674/04
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 maja 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tadeusz Domińczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z powództwa Z. L.
przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi Śledczemu w Ł.
o zadośćuczynienie i rentę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 6 maja 2005 r., kasacji powoda od
wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 6 sierpnia 2004 r., sygn. akt I ACa 701/04,
oddala kasację i przyznaje pełnomocnikowi powoda adw. A. W. kwotę 2.700 (dwa
tysiące siedemset) zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z
urzędu, którą to kwotę wypłaci Sąd Okręgowy w Ł..
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w Ł. wyrokiem z dnia 27 stycznia 2004 r. oddalił powództwo Z. L.
skierowane przeciwko Skarbowi Państwa - Rejonowemu Aresztowi Śledczemu w Ł. o
zapłatę odszkodowania w kwocie 100.000 zł za doznany w czasie pobytu w Areszcie
uraz oka. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd Okręgowy powołał się na następujące
okoliczności stanu faktycznego.
2
W dniu 17 października 1993 r., wychodząc z pomieszczenia łaźni, powód
poślizgnął się i upadł tracąc przytomność. Po przywróceniu go do stanu przytomności w
ambulatorium powód twierdził, iż upadając uderzył prawą stroną czołową głowy o
posadzkę. Udzielająca pomocy pielęgniarka stwierdziła u powoda widoczny krwawy
wylew okolicy oczodołu oka prawego, odruchy wymiotne, drętwienie kończyn górnych i
zaburzenia widzenia. Lekarz zaś stwierdził u niego przekrwienie gałki ocznej oraz krwiak
w okolicy oczodołu oka prawego. Po podaniu leków nasercowych i założeniu okładu na
czole powód został skierowany do szpitala, gdzie stwierdzono bolesność uciskową
okolicy czołowej skroni prawej, silne przekrwienie spojówek i zwężenie szpary
powiekowej. Na podstawie tych objawów stwierdzono, że powód doznał wylewu krwi do
szklistki oka prawego. Umieszczono następnie powoda w szpitalu w Bytomiu poddając
go klasycznemu leczeniu preparatem uszczelniającym, powodującym poprawienie
wchłaniania krwi. Zarówno te jak i późniejsze zabiegi medyczne okazały się
nieefektywne, mimo wielokrotnego konsultowania się powoda z lekarzami Akademii
Medycznej w Ł. Niekorzystne rokowania na wypadek poddania się zabiegowi
operacyjnemu spowodowały, że powód takiemu zabiegowi się nie poddał. Ostatecznie
powód utracił bezpowrotnie wzroczność oka prawego, a uszczerbek na zdrowiu z tego
tytułu oceniony został na 35 %. Istnieje też groźba usunięcia oka.
W ocenie Sądu Okręgowego charakter doznanych przez powoda obrażeń
w następstwie upadku w łaźni wyklucza skutek w postaci wylewu krwi do oka.
Stwierdzone obrażenie wskazuje na uderzenie tępym narzędziem lub ręką. Gdyby
natomiast przyjąć, że powód uderzył o wystającą półokrągłą część drewnianej kraty, to
musiałby doznać rany oka, czego nie stwierdzono. Poza tym – jak przyjął Sąd -
zdarzenie miało miejsce w warunkach typowych, wymagających zachowania
ostrożności. Zauważył jednocześnie, że warunki bezpieczeństwa w łaźni nie były
dotychczas kwestionowane. Wspierając się zaś opiniami biegłych Sąd Okręgowy uznał,
że skutki upadku powoda w łaźni przyczynowo nie pozostają w związku z utratą prze
niego wzroku oka prawego.
Apelację powoda Sąd Apelacyjny zaskarżonym wyrokiem oddalił podzielając
ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy oraz wnioski z tych ustaleń wynikające.
Podkreślił Sąd Apelacyjny, analizując opinie biegłych, że prawdopodobieństwo doznania
w wyniku upadku takich obrażeń, na które powołuje się powód, jest znikome. Wskazał
przy tym na sugerowaną przez biegłego okulistę, A. M., bezpośrednią przyczyną urazu:
„uderzenie w okolicę oka zadane przez inna osobę i wtórny upadek na posadzkę w
3
łazience”. Za przekonywującą też uznał Sąd Apelacyjny motywację powołaną we
wskazanej opinii, a opartą na przeciwstawieniu typowych skutków upadku na gładką
powierzchnię i tych stwierdzonych u powoda. Wobec tej samej treści sugerowanych
przez biegłego W. K. - specjalisty z zakresu medycyny sądowej, przyczyn doznanych
przez powoda urazów, w przekonaniu Sądu Apelacyjnego nieprawdziwa jest wersja, na
którą powołuje się powód. Przeczy jej także opinia biegłego okulisty – D. P., a wszystko
to pozwala uznać za nieprzekonywującą opinię (...) Akademii Medycznej wyrażającej
odmienny pogląd, jakkolwiek niezupełnie konsekwentnie.
W kasacji opartej na obu podstawach powód domaga się zmiany zaskarżonego
wyroku i uwzględnienia powództwa, bądź uchylenia go i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania. Zaznacza, że wyrok wydany został z naruszeniem art. 417 § 1
i 2 k.c. (przed nowelizacją), 445, 419 k.c. oraz przepisów postępowania, art. 233 § 1 i
328 § 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przystępując w pierwszej kolejności do oceny zasadności drugiej z powołanych
podstaw kasacyjnych, w szczególności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., należy
zauważyć, że ocena zgromadzonych w sprawie dowodów jest domeną sądu
orzekającego. Jeżeli ocena ta mieści się w granicach zastrzeżonej swobody, jest
logicznie spójna i nie pozostaje w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego,
nie podlega weryfikacji.
Zagadnieniem węzłowym dla wyniku sprawy było to, czy powód upadł w łaźni i
doznał obrażeń w wyniku tego upadku, czy też upadł uprzednio ugodzony w okolicę oka
prawego. W sprawie zgromadzone zostały liczne opinie, z których trzy zdecydowanie
wskazują na inną przyczynę urazu oka, niż ta, która mogła być następstwem samego
upadku, a takie prawdopodobieństwo w relacji biegłego W. K. odpowiada 99%, czyli
graniczy z pewnością, to trudno czynić Sądowi Apelacyjnemu zarzut, że nie odniósł się
krytycznie do stanowiska Sądu Okręgowego. Wprawdzie opinia (...) Akademii
Medycznej tak jednoznacznego stanowiska nie prezentuje, ale słusznie Sąd Apelacyjny
dostrzegł w niej hipotetyczne tylko założenie, że upadek spowodował u powoda
wstrząśniecie mózgu i wylew krwi do ciała szklistego oka.
Wobec takiej treści ustaleń, którym w istocie nie da się przeciwstawić odmiennych,
możliwie realnie istniejących, rzecz sprowadza się do wyłączenia związku
przyczynowego między powołanym przez powoda zdarzeniem a szkodą, której doznał.
Jeżeli wobec tego odpadła podstawowa przesłanka odpowiedzialności Skarbu Państwa,
4
to usuwa się potrzebę rozważań i dokonanie oceny pozostałych podniesionych w kasacji
zarzutów.
W tych warunkach i na zasadzie art. 39312
k.p.c. w zw. z art. 3 ustawy zmieniającej
z dnia 22 grudnia 2004 r. należało kasację oddalić. O przyznaniu pełnomocnikowi
powoda wynagrodzenia orzeczono na zasadzie § 18 i 20 rozp. Min. Spr. z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ... (Dz. U. Nr 163, poz. 1348
ze zm.).