Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CNP 23/06
POSTANOWIENIE
Dnia 23 marca 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski
w sprawie ze skargi pozwanych J.S. i J.S.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego w S.
z dnia 13 października 2005 r., sygn. akt [...],
w sprawie z powództwa I.S. i S.S.
przeciwko J.S., J.S. i Gminie F.
o ustalenie nieważności umowy,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 marca 2006 r.,
odrzuca skargę i zasądza od pozwanych J. i J. małżonków S. na
rzecz powodów kwotę 1.200 (jeden tysiąc dwieście) zł tytułem
zwrotu kosztów postępowania.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w S. wyrokiem z dnia 13 października 2005 r., wydanym w
sprawie [...], uwzględniając apelację powodów, zmienił wyrok Sądu Rejonowego i
ustalił - z powodu naruszenia procedury przetargowej - nieważność umów
notarialnych, na podstawie których nastąpiło na rzecz pozwanych przeniesienie
własności nieruchomości.
Od powyższego wyroku pozwani reprezentowani przez radcę prawnego
wnieśli skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
(tzw. skarga na bezprawność).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności prawomocnego orzeczenia z prawem
w części określającej jej istotę (jej treść), w której należy wykazać, że spełnia
warunki przewidziane w art. 4245
§ 1 k.p.c., powinna zawierać między innymi
uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody spowodowanej przez wydanie
orzeczenia, którego skarga dotyczy (art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.). Z przyjętego w tym
przepisie uregulowania nie wynika obowiązek udowodnienia szkody, zaktualizuje
się on bowiem dopiero w postępowaniu przeciwko Skarbowi Państwa
o odszkodowanie, wytoczonym po stwierdzeniu niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia. W postępowaniu wywołanym skargą wystarczy
uprawdopodobnienie szkody.
Pełnomocnik skarżących w celu wypełnienia tego warunku skargi stwierdził,
że pozwani ponieśli koszty umów zawartych w formie aktów notarialnych, a także
koszty przyłączenia nieruchomości do sieci wodociągowej, nabycia przyległej
nieruchomości, rozgraniczenia z sąsiednimi nieruchomościami oraz dokumentacji
technicznej dotyczącej zagospodarowania działki pod zabudowę letniskowo-
wypoczynkową z przeznaczeniem na agroturystykę. Podniósł ponadto,
że zaskarżony wyrok zniweczył także plany inwestycyjne pozwanych powodując
utratę dochodów z planowanej działalności turystycznej. Z twierdzeń tych wynika
więc, że w ocenie skarżących zaskarżony wyrok wyrządził szkodę zarówno
w postaci strat jak i utraconych korzyści. Z uzasadnienia skargi płynie wniosek,
3
że w ocenie jej autora uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody polega
na przytoczeniu samych twierdzeń o jej zaistnieniu. Ze stanowiskiem takim nie
można się zgodzić.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 11 stycznia 2006 r.,
II CNP 13/05 (dotychczas nie publikowane) zauważył, że uprawdopodobnienie
występuje w wielu przepisach kodeksu postępowania cywilnego (art. 50, 169 § 2,
art. 243, 7301
) jednakże w żadnym z nich pojęcie to nie zostało określone. Jedynie
przepis art. 243 k.p.c. stanowi, że zachowanie szczegółowych przepisów
o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje
uprawdopodobnienie zamiast dowodu. We wcześniejszych orzeczeniach Sąd
Najwyższy, definiując to pojęcie stwierdził, że sąd może uznać jakieś twierdzenie
za uprawdopodobnione tylko wtedy, gdy nabierze przekonania, iż prawdopodobnie
tak właśnie było lub jest (orzeczenia z dnia 19 czerwca 1951 r., C 398/51,
OSN 1951, nr 3, poz.89; z dnia 9 września 1961 r., 4 CZ 54/61, OSPiKA 1962,
poz. 289 i z dnia 13 lipca 1966 r., II CZ 74/66, OSPiKA 1967, nr 3, poz. 68),
natomiast w postanowieniu z dnia 11 sierpnia 2005 r., III CNP 4/05, OSNC 2006,
nr 1, poz. 16 podniósł, że w celu uwiarygodnienia oświadczenia o wystąpieniu
szkody strona może powoływać zarówno dowody, w tym tzw. dowody nie dające
pewności, jak i inne środki, nie uznawane przez kodeks postępowania cywilnego za
dowody (np. pisemne oświadczenia, surogaty dokumentów itp.). Samo twierdzenie
strony o wystąpieniu szkody nie jest więc wystarczające dla uwiarygodnienia tego
twierdzenia oraz wywołania u sędziego przekonania, że szkoda wystąpiła.
Przyjąć zatem należy, że uprawdopodobnienie szkody wyrządzonej
zaskarżonym orzeczeniem zostaje spełnione, jeśli skarżący powoła w skardze nie
tylko wszystkie znane mu fakty, które wskazują na związek między zaskarżonym
orzeczeniem a doznanymi wskutek jego wydania stratami lub utraconymi
korzyściami, ale ponadto powoła dowody lub co najmniej ich surogaty, które
uczynią twierdzenie o wyrządzeniu szkody wiarygodnym. W postępowaniu
wywołanym skargą Sąd Najwyższy – jak już podniesiono – wprawdzie nie bada
tych dowodów, ale ich powołanie jest konieczne dla uprawdopodobnienia
(uwiarygodnienia) szkody. W przeciwnym razie mogłoby się okazać, że skarga
o stwierdzenie niezgodności prawomocnego orzeczenia z prawem przyjęta
4
zostanie do merytorycznego rozpoznania, mimo że zaskarżone orzeczenie nie
spowodowało szkody, albo wywołało skutki, które tylko w mniemaniu skarżącego
stanowią o szkodzie, która w istocie nie zaistniała. Skoro samo twierdzenie
skarżącego o wystąpieniu szkody nie spełnia wymagania skargi przewidzianego
w art. 4245
pkt 5 k.p.c. należało orzec jak w sentencji postanowienia (art. 4248
§ 1 k.p.c.).