Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 146/06
POSTANOWIENIE
Dnia 11 lipca 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski
w sprawie z powództwa P.J.
przeciwko P. S.A.
o zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 11 lipca 2006 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powódki
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 listopada 2005 r., sygn. akt [...],
odrzuca skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 17 czerwca 1996 r. Sąd Wojewódzki w W. zwolnił
powódkę w całości od kosztów sądowych.
Wyrokiem z dnia 17 listopada 2005 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
powódki od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 13 sierpnia 2004 r.
uwzględniającego częściowo powództwo.
W dniu 18 marca 2006 r. powódka wniosła skargę kasacyjną od wyroku
Sądu Apelacyjnego. Skarga nie została opłacona.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podstawową zasadą prawa międzyczasowego w dziedzinie procesu
cywilnego jest zasada bezpośredniego działania ustawy nowej. Zasada ta
wyrażona została w art. XV § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Przepisy
wprowadzające Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 297 ze zm.).
Przyjąć należy, że wskazana zasada ma znaczenie ogólne w prawie procesowym
cywilnym (zob. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
17 stycznia 2001 r. – zasadę prawną, III CZP 49/00, OSNC 2001, nr 4, poz. 53,
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2003 r., IV CKN 310/01, niepubl.) i znajduje
ona również zastosowanie w odniesieniu do przepisów ustawy z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, mających charakter
przepisów prawa procesowego.
Istotny wyjątek od zasady bezpośredniego działania ustawy nowej
przewidziany został w art. 149 ust. 1 powołanej ustawy. Przepis ten stanowi,
że w sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się,
do czasu zakończenia postępowania w danej instancji, dotychczasowe przepisy
o kosztach sądowych. W niniejszej sprawie wejście w życie ustawy nastąpiło po
doręczeniu powódce odpisu wyroku Sądu Apelacyjnego z uzasadnieniem, a zatem
już po zakończeniu – i to prawomocnym - postępowania przed sądem drugiej
instancji. Wniesienie skargi kasacyjnej miało natomiast miejsce w czasie
obowiązywania nowej ustawy o kosztach sądowych. Wniesienie skargi kasacyjnej
3
inicjuje postępowanie przed Sądem Najwyższym i – mimo że jest czynnością
podejmowaną przed sądem drugiej instancji – stanowi co do zasady pierwszą
czynność postępowania kasacyjnego. Skoro zatem powódka wniosła skargę
kasacyjną po wejściu w życie nowej ustawy, zastosowanie znajdowały jej przepisy,
zgodnie z zasadą bezpośredniego działania ustawy nowej.
Postanowieniem z dnia 17 czerwca 1996 r. Sąd Wojewódzki w W. zwolnił
powódkę w całości od kosztów sądowych. Zwolnienie to obejmowało również
skargę kasacyjną wniesioną przez powódkę dnia 18 marca 2006 r.
W myśl art. 14 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,
opłatę podstawową pobiera się od podlegających opłacie pism, o których mowa
w art. 3 ust. 2, wnoszonych przez stronę zwolnioną od kosztów sądowych przez
sąd, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wśród pism wymienionych w art. 3 ust. 2
powołanej ustawy mieści się skarga kasacyjna. W konsekwencji uznać należy,
że opłatę podstawową obowiązana jest uiścić strona wnosząca skargę kasacyjną,
jeżeli została przez sąd zwolniona od kosztów sądowych całkowicie lub częściowo
– w zakresie obejmującym dokonanie tej czynności. W takim właśnie zakresie od
kosztów sądowych zwolniona był powódka, co skutkowało istnieniem po jej stronie
obowiązku uiszczenia opłaty podstawowej od skargi kasacyjnej.
Skutki nie uiszczenia opłat od środków odwoławczych i środków
zaskarżenia wnoszonych przez profesjonalnych pełnomocników określa obecnie
art. 1302
§ 3 k.p.c. Przepis ten stanowi, że sąd odrzuca bez wezwania o uiszczenie
opłaty pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika
patentowego środki odwoławcze lub środki zaskarżenia (apelację, zażalenie,
skargę kasacyjną, skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia, sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty, skargę na
orzeczenie referendarza sądowego) podlegające opłacie w wysokości stałej lub
stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu
zaskarżenia. Uznać należy, że pojęcie opłaty w wysokości stałej obejmuje nie tylko
opłatę stałą w rozumieniu nowej ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, ale również opłatę podstawową. Po pierwsze bowiem, wysokość opłaty
podstawowej jest stała, gdyż wynosi 30 zł (art. 14 ust. 3 powołanej ustawy). Po
4
drugie, sformułowanie „opłata w wysokości stałej” różni się istotnie od używanego
w ustawie o kosztach pojęcia „opłata stała”, co wskazuje na zamiar ustawodawcy
nadania tym określeniom innego znaczenia. Po trzecie wreszcie, nie ma podstaw
do przyjęcia, że wolą ustawodawcy było wyłączenie sankcji przewidzianej w art.
1302
§ 3 k.p.c. w stosunku do stron zwolnionych przez sąd od kosztów sądowych
i reprezentowanych przez profesjonalnego pełnomocnika. W konsekwencji,
wniesienie skargi kasacyjnej bez uiszczenia opłaty podstawowej przez adwokata,
reprezentującego skarżącą zwolnioną od kosztów sądowych w zakresie
obejmującym dokonanie tej czynności, skutkuje odrzuceniem skargi. Stanowisko
takie zajął również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 30 maja 2006 r.,
I CZ 23/06 (niepubl.).
Z podanych względów, na podstawie art. 1302
§ 3 w zw. z art. 3986
§ 3
k.p.c., Sąd Najwyższy odrzucił skargę kasacyjną.

I CSK 146/06

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia