II CZ 81/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-12-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 81/06
POSTANOWIENIE
Dnia 16 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku „H.” GmbH & Co w C.
przy uczestnictwie V.M., A.M. i R.M.
o stwierdzenie wykonalności orzeczenia zagranicznego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 16 listopada 2006 r.,
zażalenia uczestników postępowania
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 2 czerwca 2006 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie i zasądza od uczestników na rzecz
wnioskodawcy 120 zł kosztów postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 28 lutego 2006 r. Sąd Apelacyjny zmienił - przez
wprowadzenie odpowiedniego zastrzeżenia - postanowienie Sądu Okręgowego w
P. z dnia 7 grudnia 2005 r. dotyczące stwierdzenia wykonalności punktu
pierwszego wyroku zaocznego Sądu Krajowego w N. z dnia 22 grudnia 2003 r.,
sygn. akt [...] w sprawie z powództwa „R.” GmbH & Co w C. przeciwko V.M., A.M.,
R.M. i firmie „R.".
Skargę kasacyjną z dnia 13 maja 2006 r, wniesioną od tego postanowienia
przez uczestników postępowania, Sąd Apelacyjny - postanowieniem z dnia
2 czerwca 2006 r. odrzucił, ponieważ nie została uiszczona od niej właściwa opłata
stała, przewidziana w art. 24 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398; dalej: „ustawa
o kosztach sądowych”), mimo że uczestników postępowania reprezentował
zawodowy pełnomocnik procesowy.
W zażaleniu skarżący zarzucili, że odrzucenie skargi kasacyjnej nastąpiło
z naruszeniem art. 24 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych, albowiem należna od
skargi opłata podlegała ustaleniu na podstawie „starej ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych". W konkluzji zażalenia wnieśli o uchylenie postanowienia
w zaskarżonej części.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 149 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych, w sprawach
wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się, do czasu zakończenia
postępowania w danej instancji, dotychczasowe przepisy o kosztach sądowych.
Z przytoczonego przepisu - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu
z dnia 28 czerwca 2006 r., III CZ 36/06 (nie publ.) - wynika jasno, że linią
wytyczającą granicę czasową między stosowaniem ustawy dotychczasowej,
a zastosowaniem ustawy nowej, jest chwila „zakończenia postępowania w danej
instancji". Ten sposób normatywnych rozstrzygnięć intertemporalnych nie jest
w prawie procesowym nowy, gdyż ustawodawca - określając czynnik czasu
3
decydujący o stosowaniu derogowanego przepisu prawa - wielokrotnie posługuje
się pojęciem „zakończenie postępowania w danej instancji" lub równoważnym
„zakończenie postępowania w instancji", ewentualnie zbliżonym - „wydanie
orzeczenia kończącego postępowanie przed sądem pierwszej (wyższej) instancji"
(por. art. XVI § 1 p.w. k.p.c., art. 49 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych, jedn. tekst: Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.,
lub § 18 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, Dz.
U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.). Pojęcie to nie jest także obce kodeksowi
postępowania cywilnego (art. 108 § 1, art. 109, art. 1303
§ 2, art. 182 i art. 276),
z związku z czym bywa wielokrotnie poddawane ocenie w judykaturze - a także
w piśmiennictwie - w odniesieniu do sytuacji innych niż rozwiązywanie kolizji
międzyczasowych. Podsumowując stan prawny, dorobek orzecznictwa i myśli
prawniczej w tym zakresie należy przyjąć - jak stwierdził Sąd Najwyższy
w przytoczonym postanowieniu - że przez pojęcie „zakończenie postępowania
w (danej) instancji" trzeba rozumieć wydanie orzeczenia kończącego postępowanie
w danej instancji, a więc wydanie wyroku (postanowienia co do istoty sprawy) lub
innego orzeczenia trwale zamykającego drogę do wydania wyroku (np.
postanowienia o umorzeniu postępowania, odrzucenia pozwu itd.).
Sąd Najwyższy podkreślił, że ustawodawca wyraźnie oznaczył kres
stosowania ustawy dotychczasowej na czas postępowania w instancji, a nie np. na
chwilę wszczęcia postępowania w wyższej instancji, łączoną zazwyczaj
z wniesieniem środka zaskarżenia o charakterze dewolutywnym. Fakt ten ma
istotne znaczenie przy rozstrzyganiu kwestii międzyczasowej, bo jakkolwiek
postępowanie cywilne - procesowe i nieprocesowe - przebiega w zasadzie
w sposób linearny, a poszczególne instancje następują bezpośrednio po sobie, to
jednak między zakończeniem postępowania w jednej a wszczęciem postępowania
w kolejnej instancji dokonywane są czynności tzw. międzyinstancyjne, stanowiące
łącznik między instancjami (np. czynności przygotowawcze do wniesienia środka
zaskarżenia, w tym wniosek o doręczenia orzeczenia, o przywrócenie terminu do
wniesienia środka zaskarżenia itd.). W wielu sytuacjach w ogóle zresztą nie
4
dochodzi do zainicjowania postępowania w instancji, a mimo to są podejmowane
dalsze czynności, w tym czynności wykonawcze (np. wniosek o stwierdzenie
prawomocności, o doręczenie odpisu dokumentu z akt sprawy itd.) lub zmierzające
do wniesienia nadzwyczajnego środka zaskarżenia (np. skargi o wznowienie
postępowania) itp., które trudno zakwalifikować do czynności podejmowanych
w pierwszej instancji. Innymi słowy, „czas zakończenia postępowania w danej
instancji", o którym mowa w art. 149 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych, nie może
być utożsamiany z „z czasem wszczęcia postępowania w kolejnej (wyższej
instancji".
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejsze zażalenie podziela
przedstawioną wyżej wykładnię art. 149 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych. To
oznacza, że w sytuacji, w której postępowanie przed Sądem Apelacyjnym
zakończyło się 28 lutego 2006 r., a uczestnicy postępowania wnieśli skargę
kasacyjną po wejściu w życie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(2 marca 2006 r.), do skargi mają zastosowanie przepisy tej ustawy. Stanowisko
Sądu Apelacyjnego, zajęte w zaskarżonym postanowieniu, należało więc uznać za
trafne.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 98 w zw. z art. 39821
k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 16 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku „H.” GmbH & Co w C.
przy uczestnictwie V.M., A.M. i R.M.
o stwierdzenie wykonalności orzeczenia zagranicznego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 16 listopada 2006 r.,
zażalenia uczestników postępowania
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 2 czerwca 2006 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie i zasądza od uczestników na rzecz
wnioskodawcy 120 zł kosztów postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 28 lutego 2006 r. Sąd Apelacyjny zmienił - przez
wprowadzenie odpowiedniego zastrzeżenia - postanowienie Sądu Okręgowego w
P. z dnia 7 grudnia 2005 r. dotyczące stwierdzenia wykonalności punktu
pierwszego wyroku zaocznego Sądu Krajowego w N. z dnia 22 grudnia 2003 r.,
sygn. akt [...] w sprawie z powództwa „R.” GmbH & Co w C. przeciwko V.M., A.M.,
R.M. i firmie „R.".
Skargę kasacyjną z dnia 13 maja 2006 r, wniesioną od tego postanowienia
przez uczestników postępowania, Sąd Apelacyjny - postanowieniem z dnia
2 czerwca 2006 r. odrzucił, ponieważ nie została uiszczona od niej właściwa opłata
stała, przewidziana w art. 24 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398; dalej: „ustawa
o kosztach sądowych”), mimo że uczestników postępowania reprezentował
zawodowy pełnomocnik procesowy.
W zażaleniu skarżący zarzucili, że odrzucenie skargi kasacyjnej nastąpiło
z naruszeniem art. 24 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych, albowiem należna od
skargi opłata podlegała ustaleniu na podstawie „starej ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych". W konkluzji zażalenia wnieśli o uchylenie postanowienia
w zaskarżonej części.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 149 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych, w sprawach
wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się, do czasu zakończenia
postępowania w danej instancji, dotychczasowe przepisy o kosztach sądowych.
Z przytoczonego przepisu - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu
z dnia 28 czerwca 2006 r., III CZ 36/06 (nie publ.) - wynika jasno, że linią
wytyczającą granicę czasową między stosowaniem ustawy dotychczasowej,
a zastosowaniem ustawy nowej, jest chwila „zakończenia postępowania w danej
instancji". Ten sposób normatywnych rozstrzygnięć intertemporalnych nie jest
w prawie procesowym nowy, gdyż ustawodawca - określając czynnik czasu
3
decydujący o stosowaniu derogowanego przepisu prawa - wielokrotnie posługuje
się pojęciem „zakończenie postępowania w danej instancji" lub równoważnym
„zakończenie postępowania w instancji", ewentualnie zbliżonym - „wydanie
orzeczenia kończącego postępowanie przed sądem pierwszej (wyższej) instancji"
(por. art. XVI § 1 p.w. k.p.c., art. 49 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych, jedn. tekst: Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.,
lub § 18 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, Dz.
U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.). Pojęcie to nie jest także obce kodeksowi
postępowania cywilnego (art. 108 § 1, art. 109, art. 1303
§ 2, art. 182 i art. 276),
z związku z czym bywa wielokrotnie poddawane ocenie w judykaturze - a także
w piśmiennictwie - w odniesieniu do sytuacji innych niż rozwiązywanie kolizji
międzyczasowych. Podsumowując stan prawny, dorobek orzecznictwa i myśli
prawniczej w tym zakresie należy przyjąć - jak stwierdził Sąd Najwyższy
w przytoczonym postanowieniu - że przez pojęcie „zakończenie postępowania
w (danej) instancji" trzeba rozumieć wydanie orzeczenia kończącego postępowanie
w danej instancji, a więc wydanie wyroku (postanowienia co do istoty sprawy) lub
innego orzeczenia trwale zamykającego drogę do wydania wyroku (np.
postanowienia o umorzeniu postępowania, odrzucenia pozwu itd.).
Sąd Najwyższy podkreślił, że ustawodawca wyraźnie oznaczył kres
stosowania ustawy dotychczasowej na czas postępowania w instancji, a nie np. na
chwilę wszczęcia postępowania w wyższej instancji, łączoną zazwyczaj
z wniesieniem środka zaskarżenia o charakterze dewolutywnym. Fakt ten ma
istotne znaczenie przy rozstrzyganiu kwestii międzyczasowej, bo jakkolwiek
postępowanie cywilne - procesowe i nieprocesowe - przebiega w zasadzie
w sposób linearny, a poszczególne instancje następują bezpośrednio po sobie, to
jednak między zakończeniem postępowania w jednej a wszczęciem postępowania
w kolejnej instancji dokonywane są czynności tzw. międzyinstancyjne, stanowiące
łącznik między instancjami (np. czynności przygotowawcze do wniesienia środka
zaskarżenia, w tym wniosek o doręczenia orzeczenia, o przywrócenie terminu do
wniesienia środka zaskarżenia itd.). W wielu sytuacjach w ogóle zresztą nie
4
dochodzi do zainicjowania postępowania w instancji, a mimo to są podejmowane
dalsze czynności, w tym czynności wykonawcze (np. wniosek o stwierdzenie
prawomocności, o doręczenie odpisu dokumentu z akt sprawy itd.) lub zmierzające
do wniesienia nadzwyczajnego środka zaskarżenia (np. skargi o wznowienie
postępowania) itp., które trudno zakwalifikować do czynności podejmowanych
w pierwszej instancji. Innymi słowy, „czas zakończenia postępowania w danej
instancji", o którym mowa w art. 149 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych, nie może
być utożsamiany z „z czasem wszczęcia postępowania w kolejnej (wyższej
instancji".
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejsze zażalenie podziela
przedstawioną wyżej wykładnię art. 149 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych. To
oznacza, że w sytuacji, w której postępowanie przed Sądem Apelacyjnym
zakończyło się 28 lutego 2006 r., a uczestnicy postępowania wnieśli skargę
kasacyjną po wejściu w życie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(2 marca 2006 r.), do skargi mają zastosowanie przepisy tej ustawy. Stanowisko
Sądu Apelacyjnego, zajęte w zaskarżonym postanowieniu, należało więc uznać za
trafne.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 98 w zw. z art. 39821
k.p.c.).