Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 80/06
POSTANOWIENIE
Dnia 15 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Gerard Bieniek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Antoni Górski
SSN Iwona Koper
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko Gminie S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 listopada 2006 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 20 lipca 2006 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 20.07.2006 r. odrzucił skargę
kasacyjną powódki wniesioną od wyroku tego Sądu z dnia 13.04.2006 r.
W uzasadnieniu podniesiono, że skarga kasacyjna powódki została wniesiona
w dniu 17.07.2006 r., a więc w czasie obowiązywania ustawy z dnia 28.07.2006 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398). Zgodnie
z przepisami tej ustawy (art. 14 ust. 2) opłatę podstawową pobiera się także od
pism podlegających opłacie, o których mowa w art. 3 ust. 2 tej ustawy, wnoszonych
przez stronę zwolnioną od kosztów sądowych, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Takim pismem jest skarga kasacyjna, od której pełnomocnik powódki nie wniósł
o płaty podstawowej. Zgodnie zaś z art. 1302
§ 3 k.p.c. Sąd odrzuca bez wzywania
o uiszczenie opłaty pismo wniesione m.in. przez adwokata podlegającego opłacie
stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu
zaskarżenia. Zdaniem Sądu Apelacyjnego wskazany przepis znajduje
zastosowanie także w przypadku nieuiszczenia opłaty podstawowej przy wnoszeniu
skargi kasacyjnej.
Powódka zaskarżyła to postanowienie zażaleniem. Zarzucając naruszenie
art. 149 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz art. 1302
§
3 k.p.c. wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i przyjęcie skargi kasacyjnej
do rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Art. 149 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398) stanowi, iż w sprawach wszczętych przed
dniem wejścia w życie ustawy (tj. 2.03.2006 r.) stosuje się do czasu zakończenia
postępowania w danej instytucji, dotychczasowe przepisy o kosztach sądowych.
Odwołując się do treści tego przepisu wnosząca zażalenie twierdzi, że do czasu
przekazania akt sprawy do wyższej instancji należy stosować przepisy
dotychczasowe o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Skoro przekazanie
akt nie nastąpiło, to w sprawie należy stosować przepisy ustawy z dnia
3
13.06.1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz przepisy kodeksu
postępowania cywilnego sprzed nowelizacji. Te ostatnie przepisy stanowiły zaś, że
zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych obejmowało zwolnienia od obowiązku
uiszczenia wpisu od apelacji i skargi kasacyjnej.
Poglądu tego nie można podzielić. Treść art. 149 ust. 1 ustawy z dnia
28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie pozostawia
wątpliwości, że momentem wytyczającym granicę czasową między stosowaniem
ustawy dotychczasowej a zastosowaniem ustawy nowej, jest chwila „zakończenia
postępowania w danej intencji”. Sformułowanie to nie może być wiązane
z przekazaniem akt sprawy do wyższej instancji, gdyż przekazanie jest czynnością
techniczną, a nie procesową. W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego
wyjaśniono, że przez pojęcie „zakończenie postępowania w danej instancji” należy
rozumieć datę wydania orzeczenia kończącego postępowanie w danej instancji,
a więc wydania wyroku lub postanowienia co do istoty sprawy w postępowaniu
nieprocesowym albo innego orzeczenia trwale zamykającego drogę do wydania
wyroku. Takie stanowisko – już na tle art. 149 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych – zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia
28.06.2006 r. III CZ 36/06 (niepublik.) oraz w postanowieniu z dnia 25.10.2006 r.
III CZP 73/06 (niepublik.). Pogląd ten skład orzekający podziela. W konsekwencji
zastosowanie w niniejszej sprawie przepisów nowej ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych było uzasadnione.
Drugą kwestią wymagającą rozstrzygnięcia jest odpowiedź na pytanie, czy
sankcja przewidziana w art. 1302
§ 3 k.p.c. obejmuje również opłatę podstawową, o
której mowa w art. 14 nowej ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Wnoszący zażalenie nie kwestionuje bowiem, że miał obowiązek uiścić opłatę
podstawową, co zresztą wynika wprost z art. 100 ust. 2 zd. 2 ustawy. Art. 1302
§ 3
k.p.c. stanowi, że pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika
patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący zwraca bez
wezwania do uiszczenia opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej lub
stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.
Za pozytywną odpowiedzią na sformułowane wyżej pytania przemawia wykładnia
gramatyczna i celowościowa art. 1303
§ 2 k.p.c. Należy przecież zwrócić uwagę, że
4
art. 11 ustawy o kosztach wyróżnia opłatę stałą, stosunkową i podstawową, przy
czym opłata podstawowa wynosi 30 zł i stanowi minimalną opłatę, którą strona
obowiązana jest uiścić. Wysokość opłaty podstawowej jest więc stała. Jeśli więc
art. 1302
§ 3 k.p.c. używa sformułowania „opłata w wysokości stałej lub
stosunkowej”, to jest oczywiste, że chodzi o opłatę stałą i podstawową (w stałej
wysokości) oraz opłatę stosunkową. Także względy celowościowe przemawiają za
taką wykładnią art. 1302
§ 3 k.p.c. Jeżeli bowiem sankcją zwrotu pisma
wniesionego przez profesjonalnego pełnomocnika, bez wzywania o uiszczenie
opłaty, objęto także pisma podlegające opłacie stosunkowej, to tym bardziej pisma
podlegające opłacie podstawowej w stałej wysokości. W konsekwencji stwierdzić
należy, że przepis art. 1302
§ 3 k.p.c. ma zastosowanie także wówczas, gdy pismo
wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego podlega
opłacie podstawowej.
Z tych względów, skoro zażalenie powódki nie zawiera uzasadnionych
podstaw, to podlega oddaleniu (art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c.).