II CSK 230/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:04-08-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CSK 230/06
POSTANOWIENIE
Dnia 14 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Helena Ciepła (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Barbara Myszka
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Naczelnika II Urzędu
Skarbowego w S.
przy uczestnictwie S. K. i B. K.
o wpis hipoteki przymusowej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 listopada 2006 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w S.
z dnia 30 grudnia 2005 r., sygn. akt (...),
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w S. postanowieniem z dnia 30 grudnia 2005 r. (...) oddalił
apelację Skarbu Państwa – Naczelnika II Urzędu Skarbowego w S. od
postanowienia Sądu Rejonowego w S. z dnia 22 czerwca 2005 r. oddalającego
wniosek tegoż Skarbu Państwa o wpis hipotek przymusowych w kwocie 24.968, 95
zł i w kwocie 4.864, 49 zł w księdze wieczystej (...) obejmującej nieruchomość
lokalową położoną w S. przy ul. (...), stanowiącą przedmiot wspólności majątkowej
małżeńskiej małżonków S. i B. K. dla zabezpieczenia należności podatkowych od
towarów i usług S. K., stwierdzonych tytułem wykonawczym wystawionym
przeciwko niemu.
W motywach podzielił ustalenia Sądu Rejonowego i ocenę jurydyczną
przyjmującą brak podstaw do dokonania żądanego wpisu, ponieważ zgodnie z art.
27 c ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji, do wpisu hipoteki przymusowej także dla zabezpieczenia
należności podatkowych na nieruchomości objętej wspólnością majątkową
małżeńską, konieczny jest tytuł wykonawczy wystawiony na oboje małżonków.
Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych uznał za chybione odwołanie się przez
skarżącego do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2004 r., III CZP 109/03,
która dotyczy decyzji administracyjnej jako podstawy wpisu hipoteki przymusowej
kaucyjnej, a co do uchwały z dnia 28 października 2004 r., III CZP 33/04, że
skarżący pominął fragment uzasadnienia, w którym Sąd Najwyższy wyraźnie
stwierdził, że dla powstania hipoteki przymusowej zwykłej zabezpieczającej
należności podatkowe i mającej obciążać nieruchomość wspólną zobowiązanego
i jego małżonka wymagany jest tytuł wykonawczy wystawiony na oboje małżonków.
W ocenie Sądu Okręgowego bez znaczenia dla przyjętego stanowiska
pozostaje powołany przez skarżącego art. 29 Ordynacji podatkowej, bowiem
przepis ten prawidłowo rozumiany stanowi właśnie podstawę do wystawienia tytułu
wykonawczego przeciwko obojgu małżonkom.
Skarb Państwa w skardze kasacyjnej zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu
oczywiste naruszenie przepisów art. 26 i 29 Ordynacji podatkowej oraz art. 27 c
ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. postępowanie egzekucyjne w administracji (tekst
3
jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 ze zm.) przez ich błędne zastosowanie
i wniósł o uchylenie orzeczeń sądów obu instancji i przekazanie sprawy Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut naruszenia powołanych w kasacji przepisów prawa nie może odnieść
skutku. Stanowisko Sądu Okręgowego, przyjmujące w ślad za Sądem Rejonowym
brak podstaw do wpisu hipoteki, nie może być skutecznie zwalczane, bowiem
znajduje uzasadnienie w przepisach art. 26 i 29 Ordynacji podatkowej oraz art. 27 c
powołanej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wprawdzie
trzeba przyznać rację skarżącemu, że redakcja art. 27 c ustawy o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji nastręcza wątpliwości interpretacyjne w zestawieniu
z art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej, który jednoznacznie stanowi, że w przypadku
osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność podatnika obejmuje
jego majątek odrębny (obecnie osobisty) oraz majątek wspólny podatnika i jego
małżonka. Natomiast brzmienie art. 27 c powołanej ustawy „jeżeli egzekucja ma
być prowadzona zarówno z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka,
jak i z ich majątków osobistych, tytuł wykonawczy wystawia się na oboje
małżonków” może sugerować, jak zakłada skarżący, że tylko jednoczesne
prowadzenie egzekucji z majątku wspólnego oraz majątków odrębnych obojga
małżonków stanowi podstawę do wystawienia jednego tytułu wykonawczego
przeciwko małżonkom. Jednakże taka wykładnia oznaczałaby nieracjonalne
działanie ustawodawcy bowiem w istocie pozbawiałaby praktycznego znaczenia
tego przepisu w tak społecznie doniosłej problematyce, zwłaszcza że przepisy
ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie przewidują, tak jak
przepisy kodeksu postępowania cywilnego regulujące sądowe postępowanie
klauzulowe, możliwości zastrzeżenia w tytule ograniczenia odpowiedzialności
małżonka zobowiązanego jedynie do majątku wspólnego. Zatem prawidłowej
wykładni tego przepisu należy dokonać w powiązaniu z art. 26 i 29 Ordynacji
podatkowej.
Takiemu stanowisku dał wyraz Sąd Najwyższy w uchwale z dnia
8 października 2003 r., III CZP 68/03 (OSNC 2004, nr 12, poz. 191), do której
4
odwołał się też Sąd Okręgowy, stwierdzając że podstawą wpisu hipoteki
przymusowej na nieruchomości stanowiącej przedmiot współwłasności łącznej
podatnika i jego małżonka może być administracyjny tytuł wykonawczy wystawiony
na oboje małżonków oraz w uchwale z dnia 18 września 2002 r., III CZP 49/02
(OSNC 2003 nr 9, poz. 115), wyjaśniając że do prowadzenia egzekucji
administracyjnej z majątku odrębnego podatnika oraz z majątku wspólnego
podatnika i jego małżonka, z wyłączeniem majątku odrębnego (obecnie
osobistego), zbędne jest nadanie sądowej klauzuli wykonalności administracyjnemu
tytułowi wykonawczemu wystawionemu na podstawie art. 27 c powołanej ustawy.
Uznając że prawidłowej wykładni tego przepisu można dokonać dopiero
w powiązaniu z przepisami Ordynacji podatkowej, (art. 1 a pkt. 20 i 26) według
których zobowiązanym jest wyłącznie podatnik, a jego małżonek takiego statusu
nigdy nie ma, przyjął że art. 27 c wymienionej ustawy ma zastosowanie właśnie do
sytuacji, w której zobowiązanym jest podatnik, nie zaś jego małżonek, a jedynie
zachodzi podstawa do prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego i oczywiście
z majątku osobistego podatnika. Wyrażając aprobatę dla tego stanowiska, należy
stwierdzić, że zarzuty skargi kasacyjnej są bezzasadne, co skutkowało jej
oddalenie (art. 39814
k.p.c.).
Jc
/tp/
POSTANOWIENIE
Dnia 14 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Helena Ciepła (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Barbara Myszka
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Naczelnika II Urzędu
Skarbowego w S.
przy uczestnictwie S. K. i B. K.
o wpis hipoteki przymusowej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 listopada 2006 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w S.
z dnia 30 grudnia 2005 r., sygn. akt (...),
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w S. postanowieniem z dnia 30 grudnia 2005 r. (...) oddalił
apelację Skarbu Państwa – Naczelnika II Urzędu Skarbowego w S. od
postanowienia Sądu Rejonowego w S. z dnia 22 czerwca 2005 r. oddalającego
wniosek tegoż Skarbu Państwa o wpis hipotek przymusowych w kwocie 24.968, 95
zł i w kwocie 4.864, 49 zł w księdze wieczystej (...) obejmującej nieruchomość
lokalową położoną w S. przy ul. (...), stanowiącą przedmiot wspólności majątkowej
małżeńskiej małżonków S. i B. K. dla zabezpieczenia należności podatkowych od
towarów i usług S. K., stwierdzonych tytułem wykonawczym wystawionym
przeciwko niemu.
W motywach podzielił ustalenia Sądu Rejonowego i ocenę jurydyczną
przyjmującą brak podstaw do dokonania żądanego wpisu, ponieważ zgodnie z art.
27 c ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji, do wpisu hipoteki przymusowej także dla zabezpieczenia
należności podatkowych na nieruchomości objętej wspólnością majątkową
małżeńską, konieczny jest tytuł wykonawczy wystawiony na oboje małżonków.
Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych uznał za chybione odwołanie się przez
skarżącego do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2004 r., III CZP 109/03,
która dotyczy decyzji administracyjnej jako podstawy wpisu hipoteki przymusowej
kaucyjnej, a co do uchwały z dnia 28 października 2004 r., III CZP 33/04, że
skarżący pominął fragment uzasadnienia, w którym Sąd Najwyższy wyraźnie
stwierdził, że dla powstania hipoteki przymusowej zwykłej zabezpieczającej
należności podatkowe i mającej obciążać nieruchomość wspólną zobowiązanego
i jego małżonka wymagany jest tytuł wykonawczy wystawiony na oboje małżonków.
W ocenie Sądu Okręgowego bez znaczenia dla przyjętego stanowiska
pozostaje powołany przez skarżącego art. 29 Ordynacji podatkowej, bowiem
przepis ten prawidłowo rozumiany stanowi właśnie podstawę do wystawienia tytułu
wykonawczego przeciwko obojgu małżonkom.
Skarb Państwa w skardze kasacyjnej zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu
oczywiste naruszenie przepisów art. 26 i 29 Ordynacji podatkowej oraz art. 27 c
ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. postępowanie egzekucyjne w administracji (tekst
3
jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 ze zm.) przez ich błędne zastosowanie
i wniósł o uchylenie orzeczeń sądów obu instancji i przekazanie sprawy Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut naruszenia powołanych w kasacji przepisów prawa nie może odnieść
skutku. Stanowisko Sądu Okręgowego, przyjmujące w ślad za Sądem Rejonowym
brak podstaw do wpisu hipoteki, nie może być skutecznie zwalczane, bowiem
znajduje uzasadnienie w przepisach art. 26 i 29 Ordynacji podatkowej oraz art. 27 c
powołanej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wprawdzie
trzeba przyznać rację skarżącemu, że redakcja art. 27 c ustawy o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji nastręcza wątpliwości interpretacyjne w zestawieniu
z art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej, który jednoznacznie stanowi, że w przypadku
osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność podatnika obejmuje
jego majątek odrębny (obecnie osobisty) oraz majątek wspólny podatnika i jego
małżonka. Natomiast brzmienie art. 27 c powołanej ustawy „jeżeli egzekucja ma
być prowadzona zarówno z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka,
jak i z ich majątków osobistych, tytuł wykonawczy wystawia się na oboje
małżonków” może sugerować, jak zakłada skarżący, że tylko jednoczesne
prowadzenie egzekucji z majątku wspólnego oraz majątków odrębnych obojga
małżonków stanowi podstawę do wystawienia jednego tytułu wykonawczego
przeciwko małżonkom. Jednakże taka wykładnia oznaczałaby nieracjonalne
działanie ustawodawcy bowiem w istocie pozbawiałaby praktycznego znaczenia
tego przepisu w tak społecznie doniosłej problematyce, zwłaszcza że przepisy
ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie przewidują, tak jak
przepisy kodeksu postępowania cywilnego regulujące sądowe postępowanie
klauzulowe, możliwości zastrzeżenia w tytule ograniczenia odpowiedzialności
małżonka zobowiązanego jedynie do majątku wspólnego. Zatem prawidłowej
wykładni tego przepisu należy dokonać w powiązaniu z art. 26 i 29 Ordynacji
podatkowej.
Takiemu stanowisku dał wyraz Sąd Najwyższy w uchwale z dnia
8 października 2003 r., III CZP 68/03 (OSNC 2004, nr 12, poz. 191), do której
4
odwołał się też Sąd Okręgowy, stwierdzając że podstawą wpisu hipoteki
przymusowej na nieruchomości stanowiącej przedmiot współwłasności łącznej
podatnika i jego małżonka może być administracyjny tytuł wykonawczy wystawiony
na oboje małżonków oraz w uchwale z dnia 18 września 2002 r., III CZP 49/02
(OSNC 2003 nr 9, poz. 115), wyjaśniając że do prowadzenia egzekucji
administracyjnej z majątku odrębnego podatnika oraz z majątku wspólnego
podatnika i jego małżonka, z wyłączeniem majątku odrębnego (obecnie
osobistego), zbędne jest nadanie sądowej klauzuli wykonalności administracyjnemu
tytułowi wykonawczemu wystawionemu na podstawie art. 27 c powołanej ustawy.
Uznając że prawidłowej wykładni tego przepisu można dokonać dopiero
w powiązaniu z przepisami Ordynacji podatkowej, (art. 1 a pkt. 20 i 26) według
których zobowiązanym jest wyłącznie podatnik, a jego małżonek takiego statusu
nigdy nie ma, przyjął że art. 27 c wymienionej ustawy ma zastosowanie właśnie do
sytuacji, w której zobowiązanym jest podatnik, nie zaś jego małżonek, a jedynie
zachodzi podstawa do prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego i oczywiście
z majątku osobistego podatnika. Wyrażając aprobatę dla tego stanowiska, należy
stwierdzić, że zarzuty skargi kasacyjnej są bezzasadne, co skutkowało jej
oddalenie (art. 39814
k.p.c.).
Jc
/tp/