Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CNP 192/07
POSTANOWIENIE
Dnia 20 grudnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski
w sprawie ze skargi powoda
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 czerwca 2006 r., sygn. akt [...],
w sprawie z powództwa Z.P.
przeciwko Skarbowi Państwa - Wojskowej Komisji Morsko - Lekarskiej, Wojskowej
Prokuraturze Garnizonowej, Wojskowej Komisji Lekarskiej i A.S.
o zapłatę i ochronę dóbr osobistych,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 grudnia 2007 r.,
odrzuca skargę i odstępuje od obciążenia powoda kosztami
postępowania skargowego.
2
Uzasadnienie
Po sprecyzowaniu żądania, w pismach z dnia 17 października 2007 r.
i z dnia 15 grudnia 2007 r., powód Z.P. wniósł o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego, którym została oddalona jego
apelacja od oddalającego powództwo wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 28
czerwca 2006 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,
przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji kończącego
postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona
szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze przysługujących stronie
środków prawnych nie było i nie jest możliwe (art. 4241
§ 1 k.p.c.). Jest więc co do
zasady niedopuszczalna, jeżeli w sprawie strona miała możliwość zaskarżyć
orzeczenie apelacją, skargą kasacyjną, skargą o wznowienie postępowania lub
mogła skorzystać z innego środka.
Od tego unormowania ustawodawca wprowadził wyjątek przewidziany w art.
4241
§ 2 k.p.c. Na podstawie tej regulacji, skarga przysługuje także od
prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie wydanego przez
sąd pierwszej lub drugiej instancji, naruszającego podstawowe zasady porządku
prawnego, konstytucyjne wolności lub prawa człowieka, chociaż strony nie
skorzystały skutecznie z przysługujących im środków, pod warunkiem, że jego
uchylenie lub zmiana w innym postępowaniu nie jest już dopuszczalna.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie
w sprawie wydanego począwszy od dnia 1 września 2004 r. (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2005 r., l CNP 1/05, i uchwałę siedmiu sędziów
Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2005 r., III CZP 1/05. OSNC 2006, nr 5,
poz. 78, której nadano moc zasady prawnej). Oznacza to możliwość wniesienia
skargi od prawomocnych wyroków, nakazów zapłaty, postanowień co do istoty
3
sprawy wydanych w postępowaniu nieprocesowym oraz od postanowień tzw.
formalnych kończących postępowanie w sprawie.
Skarga jest nie tylko środkiem nowym, ale - jak podkreślono w literaturze -
wyjątkowym w skali europejskiej. Zasadą bowiem jest, że prawomocność, tworzy
nowy stan prawny pomiędzy stronami, jak też sanuje wszelkie ewentualne
naruszenia prawa, którymi orzeczenie ewentualnie jest dotknięte. Z tego względu
wszystkie jej wymagania konstrukcyjne określone w art. 4245
§ 1 k.p.c. należy
interpretować ściśle.
Do nich między innymi należy uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody
spowodowanej przez wydanie orzeczenia którego dotyczy (pkt 4). Uwzględnienie
bowiem skargi i stwierdzenie, że prawomocne orzeczenie jest niezgodne z prawem,
ma charakter prejudykatu, gdyż stwarza możliwość dochodzenia od państwa
odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez jego wydanie. Spełnienie tego
wymagania polega na wskazaniu rodzaju i rozmiaru szkody. Wywód ten powinien
także zawierać informację dotyczącą czasu jej powstania i określać związek
przyczynowy z wydaniem orzeczenia niezgodnego z prawem.
Nie jest spełnieniem tego wymagania ogólne, hipotetyczne odwołanie się -
jak uczynił to skarżący - do krzywdy powstałej przez naruszenie jego dóbr
osobistych, choć wyjątkowo szkoda niematerialna może stanowić podstawę skargi.
Prawodawca bowiem nie ograniczył skargi w związku z rodzajem szkody.
Powód w obszernej skardze wyraźnie zastrzegł, że w sprawie nie dochodził
„zapłaty", gdyż brak podstaw prawnych do dochodzenia odszkodowania (por. k. 37
werte skargi). Podniósł, że zdarzenie wywołujące krzywdy moralne powoda nie
wystąpiło w dniu wydania kwestionowanych decyzji Wojskowej Komisji Lekarskiej z
dnia 7 listopada 1984 r., lecz było nim „rozpowszechnienie" ich bez wiedzy i zgody
powoda w kwietniu 1985 r., tj. przesłanie tych dokumentów do jednostki wojskowej
[...].
W takim wypadku aby skarga spełniała omawiany element konstrukcyjny,
zadośćuczynienie pieniężne powinno było być skonkretyzowane tak jak szkoda
materialna, a więc należało wiec przede wszystkim wskazać jego wysokość oraz
4
uprawdopodobnić, że krzywda została wyrządzona na skutek wydania
zaskarżonego wyroku.
Poza tym skarżący w skardze zakwestionował podstawę faktyczną
zaskarżonego wyroku, stwierdzając że do niej nie można by zastosować
wskazanych jako naruszone przepisów (por. k. 21 skargi). Następnie przedstawił
odmienny - jego zdaniem rzeczywisty i prawdziwy - stan faktyczny sprawy.
Tymczasem niedopuszczalna jest skarga oparta na zarzutach dotyczących
ustalenia faktów, lub oceny dowodów.
Z tych względów skarga podlegała odrzuceniu (art. 4248
§ 1 k.p.c.).